20 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

İİ? ertizi il Bu beraberliği her fırsatta izhar haklara kılıç çeken düşman olanca büyük âşığı Amerikadan teessüf Lüksemburg'un istilâsı karşısında bildiriyorlar. Mütaarrız tel'in, ölenler lehinde Amerikan halkı leniyor ve ölenleri en parlak yor. Meydanlarda zulme ateş sonra, Yeni Dünya «bitaraflığın Gelen haberlerin gösterdiği müşterek düşmanın taarruzuna W raber olmaları tehlikenin Fakat bu kalb beraberliği, bu ediyor. Başta hürriyet a şiddetile saldırır, kan dökerken hürriyetin nidaları oluşunu bir Amerikan protestosu takip Amerikan mahvolan milletler tebcil ediliyor. Hürriyet için sokaklarda nümayişler yapıyor, nutuklar söy- cümlelefe öven bu nutuklar şiddetle alkışlanı. püsküren tezahürat... Sonra, bütün bunlardan muhafazasına» karar veriyor. N Amerika budur. Şimdiye kadar Avrupada ğrıyanla diğer milletlerin sadece kalben be- | bugünkü müthiş şekli almasına sebep olmuştu. teessüfler, bu göz yaşları hak müdafilerinin ytikseliyor. Her küçük devletin yok ö: iâni olamıyor. bombalar altında can vermesine, sönüp gitmesine mi Tehlike ari Yeni Dünyayı de tehdid edecek hale gelmiştir. Bunu Ame- rikanın en salâhiyettar ağızlarından dinlemek kabil. Fakat Avrupada hürriyet için çarpışanların şu en acı günlerinde Amerika, mahvolan milletler için izhar ettiği teessürler, döktüğü göz yaşlarile #ızdır. o Nevyork önündeki «Hürriyet» Kudüs'teki Ağlama duvarından fark- heykeli esarete düşmüş insanlık için, Süleyman mâbedinin duvarı gibi, alında göz yaşı dökülen bir sembol haline ufuklarında görünecek mi? Hüriyetsiz yaşana- Şevket Rado iyango dün çekildi Kazanan numaraların hepsini yazıyoruz Ankara 19 — 19 mayıs gençlik bay- ramı münasebetile Milli piyango idaresi tarafından tertip edilen piyango bugün 19 mayıs stadında çekilmiştir. Keşi- ded defa olarak, Fransadan getirtil- miş clan, yeni otomatik dolaplar kulla- nılmıştır. Kazanan numaralar şunlardır: 50.000 lira kazanan 10407 10.000 lira kazanan 42972 5.000 lira kazananlar 48219 117397 2500 lira kazananlar 92017 175929 126360 162683 Adanada yaş sebze ve meyva ihracat birliği kuruluyor Adana (Akşam) — Ziraat Vekâleti- pin emri üzerine Adana ziraat teşkilâtı, İstanbul ve Ankaraya sebze ve meyva ihraç edenlere parasız olarak ambalâj sandıkları tevzi etmektedir. Sebze ihra- catçıları bu vaziyetten pek memnun kal- maktadır. Yakında Adanada bir yaş sebze ve meyva ihracat birliği teşekkülü bahis mvezuudur. Payas bölgesinde demir madeni bulundu Adana (Akşam) — Bugün aldığım malâmata göre Payas bölgesinde demir Madeni bulunmuştur. Maden tetkik ara- ma teşkilâtı işe el koymuş ve derhal bu- adan beş ton cevher çıkarılarak tahlil için Karabüke gönderilmiştir. Çukurovada sulama işleri Adana (Akşam) — Büyük su proje- sinin Seyhan üzerindeki kısmının tahak- kukuna hararetle çalışılmaktadır. Tahli- Ye kanallarının biran evvel ikmal ve ovanın sulanma işinin neticelendirilmesi İn azami gayret sarfedilmektedir. iğer taraftan verilen malümata göre, ilel vaziyet dolayısile büyük ba- ?sİ kapaklarının Almanyadan getirilme" *i mümkün görülmediğinden bu kapak- ların memleketimizde imaline karar ve- GÜNÜN ANS 1000 lira kazananlar Sopları (2668) le nihayet bulan bü- tün biletler 1000 er lira kazanmışlardır. 100 LİRA Sonları (483) le biten biletler 100 er lira kazanmışlardır. 10LİRA Sonları (76) ile nihayet bulan bütün biletler 10 ar lira kazanmışlardır. 3LİRA Sonları (1) le biten bütün biletler üçer lira alacaklardır. Z LİRA Sonları (1) olan bütün biletler ikişer lira kazanmışlardır. Bu suretle sonu | rakamile biten bi- etler hem 3, bem 2 yari 5 lira alacak- lardır. Profesör Halide Edib'in konferansı Üsküdar Halkevinin bu sene tertip et- | tiği konferans gerisi, kiymetli profesörü- müz Halide Edib'in dün verdiği Romans mevzulu konferansile tamamlanmıştır. Çok kalabalık bir dinleylei kütlesi önünde ve- rilen bu konferans, dinleyleller tarafından büyük bir zerk ve alâka ile takip edilmiş- #ir. Kiymetii profesör bu konferansında roman mulzemesinde #irri edebiyattan bahsetmiş, Yunus Emre ve Azmi Dede'den muhtelif parçalar okumuştur. Konferan- sın sonuna doğru divan edebiyatından kı- saca bahsettikten sonra 19 uncu ve 20 nci asır romancılığına temas etmiş ve Türk Tomançılığının babası olarak tavsif ettiği Uşşakizade Halid Ziya ve Hüseyin Rahmi- nin eserlerinden bazı parçalar okunmuştur. Profesör, bu ramancıları kendi şahsi ve ince görüşlerile tahlil ederek konferansına nihayet vermiştir. - Belediyenin yeniden yaptı- racağı yollar 940 bütçesile inşa edilecek yollar için 300 bin liralık tahsisat ayrılmıştı. Geçen seneki bütçeden de elde 900 bin liralık tahsisat vardır. Bu Iki tahsisat ile bu sene yeniden yapılacak yolların keşif plânı sırlandığından yakında bunlarin münaka- sası ilân edilecektir. Belediye, bu yolları bir an evvel inşa etmek ve mübim biz kıs- mını sonbahara kadar tamamlamak mi- yetindedir. Romanya milli bankasının altınları bankanın ları bir kararname ile revalie ole eği kele ePLE 153.333 leyden 229,999 eye çıka- ılmıştır. Romanya parası bu ameliye Mek kikt muadelet suretile tahkim edil- miş bulunmaktadır. Mareşal Petain k riyaset ettiği Fransız kabi- Pa Bayri muavini olarak mareşal kain, Pas - de - Calais civarında bir hepıpada 1856 senesinde doğmuştur. Bu yesaba göre 84 yaşındadır. Binaenaleyh, p, Tıkink günlerinde Fransızlar onu da- Ziyade manevi noktadan hizmete ça orlar, yı Kücük isimleri Henri - Philippe » Omer m müstakbel mareşal, yirmi yaşında harlı,, 27 mektehinden çıktı. Cihan zap nin başında miralayken dört sene pa ında mareşallik rütbesine erişti. En üyük hizmeti Verdun müdafaasında Görülmüştür, Bu mmüdafaayı muvaffaki: yetle başardıktan sonra, 1916 da şimal orduları başkumandanı olmuştu. İlimler akademisine ve 1919 da ma- reşal Foch'tan boşalan Fransız akademi- sine aza seçilmiştir. Pötsin, İspanyol diktatörü Franco'nun hocası olduğu için, diktatörün Fransa tar rafından müzaheret gören İspanyol cüm» huriyetçilerine karşı lemin ettiği galebe üzerine İspanya ile Fransanın arasın bulmak için Franco nezdine gönderil- miti, Bu vazifesini imkân dairesinde muvaffakiyetle başardığı görülmüştür. Binaenaleyh bu seksen küsur yaşındaki ihtiyarın dimağca hâlâ pek sağlam oldu- ğu anlaşılmaktadır. Gençlik ve Spor bayramı Istanbulda dün parlak surette kutlandı, nutuklar söylendi mü oları 19 Mayıs gençlik ve spor bayra- mı dün İstanbulda coşkun tezahürlerle kutlanmıştır. Şehrimizdeki Jimnastik şenliklerinin en mühimmini teşkil eden liselerin beden ha- reketlerini görmek üzere Fenerbahçe sta- dına gidecek İstanbullular, sabahın ka- ranlığından itibaren yollara dökülmüş ve Köprünün Kadıköy iskelesi geçilmez bir hale gelmişti. Denizyollarının üstüste muntazam pos- talar tahrik elmesi bile bu insan akını- nin arkasını alamıyordu. Şirketi Hayriye tarafından da Üsküdara iVâve postalar ya- pılmak suretile haikm Fener stadına £i- debilmesi temin edilmişti. Kudıküyde çok muntazam tertibat alın- mış, Altıyolağımdan itibaren stada giden mücavir yalların ağzı polis ve alâkadar memurlar tarafından tutulmuştu. Deveti- yeler buralarda kontrol ediliyor ve izdiha- ma mâni olmak için davetiyesiz hiç kimse bırakılmıyordu. Sad içinde duhili tertibat Haydarpaşa Msesi idarecileri tarafından deruhde edil- miş ve saat 9,30 dan itibaren stadda bir tek boş yer kalmaıştı. Bu sirada vali ve belediye relsi doktor Lütfi Kırdar, ordu müfeitişi orgeneral Fahreddin Altay, İstanbul komutanı ge- neral İshak Avni şinda gelmişlerdir. Tam saat 10 da merasime iştirak ede- cek olan talebe ve sporcular stadın arka kapısından girerek yerlerini aldılar. Vali ve belediye reisi dokler Lütfi Kır- dar, İstanbul komutanı, maarif müdürü, talebe ve sporcuları teftiş ettiler. Bunu müteâkip askeri bandonun çaldığı istiklâl marşı bep bir ağızdan söylenerek ayakta dinlendi. Ve izellerimiz bayrağımızı direğe çektiler, Alalürk büstüne vilâyet, belediye, maa- Tİİ, spor teşekkülleri ve üniversite namina müteaddid çelenkler konduklan sonra vali kürsüye gelerek 19 Mayıs gençlik ve spor bayramının küdeiyetini tebarüz etti- ren ve alkışlarla muhtelif inkıtalara uğ- Tayan şu mutim söyledi: Valinin nutku «Aziz ve muhterem İstanbullular: Ma- zinin karanlıklarına kadar uzanan ve her sahifesi baştanbaşa şan ve şerefle dolu olan Türk tarihinin pek mübarek bir gü- Dünü kutlamak için burada toplanmış bu- Tunuyoruz. Şu dakikada büyük ve azla vatanın ber köşesinde milyonlarca hsik aynı coşkun heyecanın tatlı havası içinde ayni hassa- siyetle, ayni duygu ve düşünce birliğile ve ayni maksadla toplu bir haldeir. Bugün vatan çocukları şu dakikada Cümhuriyetimizin kuruluşunu hazırlayan kudsi İmanıri Karadeniz sahillerinde, Sam- sanda İlk büyük pariitısile gözleri kâamaş- tirmiş olduğu 19 Mayıs 1919 un aziz hac arasını tebell ediyorlar. 19 Mayıs bu tebcile elbette tam bir Jiya- kat kazanmış olan pek muazzez bir gün- dör. Bugünkü müstakil, kuvvetli, içeride müterakki, dışarıda Hibarlı Türkiye Cüm- huriyeti 19 Mayıs merhalesinden başlı- yan muazzanı ve mukaddes mesaisi, milf mukavemetin, hamlelerle dolu ruh kuv- vetinin eseridir, Bu eserin karşısında önün büyük müesei- rini, eserin büyük sahibi, 19 Mayıs 1919 un zafer taçlı sarışm güneşi Büyük Atatürk'ü en deruni tazim hielerile anmak hepimiz için en büyük tevk ve borçtur. 19 Mayıs milli mukavemetin, uyanışın kalkınma ve canlanma hareketinin - baş- Janıgıcıdır, dedim; 19 Mayısın Büyük Kah- ramanı Atatürk, onun büyük ve gerefii mnesni arkadaşı İsmet İnönü ve bütün Mi- Jet, mili mukavemet ve umumi Kalkınma hareketinin şafını, sağlam, gürbüz, maddi ve manevi, mhhat sahibi nesillerin yetişmesine bağlı 19 Mayıs gençlik kabul edilmiştir. Atatürk'ün büyük emanetini, İsmet İnönü'nün feyizli, kurtarıcı ve muvaffakı- yetien muvaffakıyete kavuşturucu rehber- Miği altında muhafaza ve idame edecek olan gnç nesiller başlıca ümidimizi teşkil ediyor. Ve 19 Mayıs İşte bunun için genç- lik bayramı oluyor.» Vali v belediye relsi bundan sonra be- den kuvvtinin ehmmiyetinden bahsetmiş, bütün dünyanın içinde bocaladığı buhranlı günlere rağmen bu hususta serfedilen mesaiyi anlatmış ve nutkunu şu suretile bitirmiştir: «Muhtelif güçlüklere riğmen büyük İs- tanbul stadyomunun Dolmabahçede ha- zırlanan yerde temelatma merasimini bu- gün öğleden sonra yapabilmek fırsatı ni- hayet hami oldu. Bu feyizli işin de 19 Ma- ys gününe tesadüf etmesini, lam ve mhhatli nesiller yetiştirmek yollmdaki di- leğimizin güsel bir imkân ile tetevvöcü âddediyorum. Bu güzel imkânım hazzı içinde 19 Mayıs şenliklerini açıyorum. Aziz İstanbullular! Hepinizi saygı ve sevgi ile selâmlarım.» Genç üniversitelinin nutku Valinin nutkunu müleakip fniversite namına Reşad Tanberk kürsüye gelerek heyecanlı bir nutuk söyledi. Genç üniver- siteli vatanın 919 gensindeki halini ve Atatürk'ün o zaman yükselen sesini &n- lattıktan sonra dedi ki: «Onun gözlerinin mavi âteşin kıvılcım- ları Türk milletine uzun bir projektör ol- du. Samsunda parlıyan güneşin lem'aları sifiri karanlıkları yırla yırla amacina vardı, Arkadaşlar: Bu zafer destanını anlata- cak değilim.. Onu tarih söylesin.. İşte «19 Mayıs Bamsunda parlıyan güneş yurd ve ulus istiklâl tarihinin lik altın ba- şağı oldu. Artık bugün Atatürk içimizde ebedi; ruhu başımızda dalgalanan ay yıl- dızdır. Yoktan varlık, karanlıktan işık, enkazdan mamur yaratan inkılâp babasi Atatürk, babalarımızın oağabeylerimizin kanları bahasına kazandıkları bu mukad- des toprakları inandığı, sevdiği ve beğen- diği biz gençlere emanet etti. O büyük vatan babası bu mukaddes ve- diayı genç ellerimize tevdi ederken. Yo- rulmadan, usanmadan; severek ve seyi- nerek çalışma seyrinin yolunu da gösterdi. İşte 19 Mayıs Ataürk'ün genç ellerimize bıraktığı böyle bir meşalenin İlk müjde- cisi de oldu Onun içindir ki «19. Mayıs milletine ve kendine inanışın bir sembo- Yüdür. «19» Mayıs Spor bayramıdır. Genç- ik bayramıdır... Sayın dinleyicilerim! Muztarip beşeriye- tin barut kokuları, kan ve ateş dalgaları arasında çırpındığı şu dakikada, gözlerini kıpmadan, kendine olan bülün inan Ye güvenle pervasızca bayram yapan tek bir ülke var: Türk (li... Nasi yapmasın ki içinde dünyanın en büyük soyundan gel menin, Türk olarak doğup yaşkmanın son- suz gurur ve güveni var. Başında Atatürkün en kıymeti! vedlas €şsiz kahraman İnönü var.. O İnönü ki, Karlı şahiksları andıran ak saçlarını Bü- yük Alasının debâ kaynaklarından fışkı- ran lhamlarını ve direktiflerini gerçekleş- tirmek için ağartmıştı.. Onun vefakâr ar- kadaşı, savaş ve inkılâp yoldaşı İnönü bugün de Atatürkü, yöksek varbö'le sem- bolize elmiştir.. Ve 18 milyon kalb, granit bipklar halinde bütün sevgi ve saygısile çelikten bir zırh gibi onu kuşatmaktadır. Geçid resmi başlıyor Tam saat 10,30 da geçid resmine baş- landı. En önde Türk bayrakları ve mektep flâmaları, bunu takiben de 288 kişilik gruplar halinde bütün kız ve erkek mek- tepleri. biribirini altışar adım ara ile şeref locasında bulunan İstanbul valisini ve ko- mutanlarımızı selâmlıyarak muntazam bir şekilde geçiller. Mektepli gençleri spor klüpleri takip et- tü. Sporcuların önünde Türk bayrağını ta- şıyarak Çoban Mehmedin geçmesi ve bun- dan sonra teybek elbisesi giymiş sporcu- ların gelmesi halkın içten tezahüratına s€- bep oldu. Yarım saat devam eden geçld resmin- den sonra erkek talebeler sahaya çıktılar, Vefa lisesi beden terbiyesi öğretmeni Ce- vad Tiniçin idaresinde muhtelif Jimnas- tik hareketleri yaptılar. Erkekleri, Kı? mu- Alim mektebi öğretmeni bayan Mesadet Saver'in kumandasında kız talebelerin yap» tığı çok muntazam jimnastik hareketleri takip etti. Ku ve erkek okullarının Jimnastik bas Teketlerinden sonra Kuleli askeri Msesi ta- İebeleri, başlarında spor muallimleri bu- hunduğu halde bando ie kumandasız ola- râk dakikalarca alkışlanan rilmik hare- ketler yaptılar. ve bu canlı spor günü de bu suretle coşkun tezahürat arasında hil- hayet buldu. Şeref stadında Dün Beşiktaştaki Şeref da da vilâyet mıntakası dahilindeki ortamektep talebe. lerinden üç bin dört yüz on genein İştira- kile büyük bir resmi geçid ve Jimnastik ha- reketleri yapılmıştır. Vali namına stadda bulunan Beşiktaş Kaymakamı B. Riza tarafından 19 Mayıs Gençlik ve Spor bayramı etrafında kısa bir nutuk söylendi ve ayni zamanda bu gü“ nün tarihi kıyınet ve ehemmiyetinden bah- sedildi. Beyoğlu Halkevinde Gençlik bayrami dolayısile Beyoğlu Hal- kevi spor kolunda çalışan gençler de öğle- den sonra saat ori beşe doğru Tepebaşı bahçesinde toplanmışlar, müteakiben Tak- sime giderek âbideye çelenk koymuşlardır. Saat üç buçuğa doğru gençler, tekrar Te- pebaşına dönmüşler ve burada çalınan İs- Uklül marşını dinledikten sonra, Halkevi relsi B. Ekrem Tur tarafından gençliğe hi- taben bir nutuk söylenmiştir. B. Ezrem Tur, 19 Mayıs gününün tarihçesinden, gençilğin vazifelerinden ehemmiyetle bah- setmiştir. Bundan sonra Spor kolunda çalışan Be- yoğlu Halkevi &rası gençler, jimnastik ha- reketleri yapmışlar ve bu hareketlerde tak- dire lâyık görülenler mükâfatlarla talif olunmuşlardır. Fatih Halkevinde Bundan başka Fatih Halkevi de Genç- Nik bayramını dün zengin bir progrumig tesld etmiştir. Evin Spor kolu tarafından Edirnekapı haricinde asfalt yol Üzerinde tertip edilen bisiklet yarı mukavemet bi- ripciliği sant sekiz buçukta başlamış, bir saat kadar devam etmiştir. Saat on dört buçukta, Evin ftbol takımı tarafından Karagümrük stadında bir maç, ayrıca be- deni hareketlerle gösteriler » yapılmıştır. Saat üçle de Karagümrük satadının bu- Yunduğu mahalden Fatihe kadar yarım tur bir sokak koşusu tertip edilmiş, müsa- baka birincilerine mükâfatlar verilmiştir. Gece de Halkevinin tiyatro şubesi tarafın- dan B. Vedad Nedimin «Kör» piyesi tem- sil olunmuştur. i Eminönü Halkevi Spor kolu da dün, kaza dahilindeki spor sahasında beden hare- ketleri göstermiş ve ayrıca bir de sokak koşusu tertip etmiştir. Üsküdar Halkevinde Dün akşam Üsküdar Halkevi salonunda konferans verilmiş, atletizm, güreş ve boks birineiierine mükâfatlar tevzi edilmi Halkevi bandosu halka konser vermiştir.