17 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Finlândiyanın imarına yardım Finlândiyanın ağır sulh şartlarını kabule mecbur olması, Avrupa harbinin bu kıtanın simaline yayılarak genişlemesine mani olmakla beraber, bütün dünya siyasetini sarsmıştır. Her şeyden evvel Finlândiyanın kendisinden alt- mış misli fazla kuvvette büyük bir devletle yaptığı kahramanca harpten al dığı yaraları bir an evvel kapatarak tekrar zindeleşmesi meselesi herkesi dü- şündürmektedir. Filvaki Rusların 200,i Bucak 15,000 kişi maktul vermişlerse de ağır yaralı olan, yahut sakat ve elil | kalan 40,000 asker ve zahitin bakılması memleketin üzerine ağır bir yük teş- kil edecektir. 000 maktul zaylatına mükabil Finler Finlândiyanm üç buçuk milyon umumi nüfusundan yarım milyonu sulh | şartlarile Sovyetlere bırakılan erazide bulunduğundan, bunların nakil ve is- kânı lâzimgeliyor. Harap olan şehirlerin ve fabrikaların yeniden imarı mil yarca paraya muhtaçtır. Küçücük Fin milleti emsalsiz kahramanlık ve sebatına rağmen, kendi başına harbe devam edemediği gibi kendi vesaitile memleketi imar edip İkti- Sadi işlerini yoluna koyamıyacaktır. Bunun için her taraftan Finlere yardım eli uzatılıyor. Amerika hükümeti, Finlândiya hükümetine harp malzemesi te- | dariki için verdiği yirmi milyorn dolarlık istikrazın şimdi imar ve iskân işleri- ne tahsis edilmesine müsaade etmiştir. istikraz vermiştir. İsveç yüz seksen milyon kuronluk bir Finlândiyanın kalan yerlerinin tecavüze uğramaması ve istiklâlinin el birliğile müdafaası için askeri mahiyette bir tedafül ittifakın akdine esas iti- barile İsveç ve Norveç muvafakat etmişlerdir. Bu iki devlet İngiltere ile Fran- sanı Finlândiyaya son dakikada göndermek istedikleri askerlerin (İskandi. | navya yarımadasından geçirilmek istenmesine razı olmamışlardır. Firlândiyaya doğrudan doğruya ya Fransa parlâmentolarında hararetli münakaşaları sebep olmuştur. Fakat | z bu senmi yapılmaması, Finlândiyanm resmen müracaat etmemesinden | 07'© Ve Üç milyon dikenli tel mecburiyetini rdım yapılmamış olması, İngiltere ve ve-Milletler Cemiyeti mılsakımın âza devletlere, topraklarından asker geçirmek | vekilinin son nutkunda söylediği veçhile, sonunda kendisine de faydası ola- cağı şüpheli bir maceraya atılmaktan çekinmiş ve Şimali Avrupanın küçük | hükümetlerini kurtarmıştır. F.K. i Fin ordusu sulha rağmen terhis edilmiyecek Helsinki hükümeti, yeni bir müdafaa hattı inşa etmeğe karar verdi Londra 16 — Helşinkiden gelen ha- berlere göre Sovyetler ile Finlândiya arasında sulh akdedilmesine rağmen Fin askerleri terhis edilmiyeceklerdir. Zira Helsinki hükümeti, terkettiği arazinin gerisinde yeni bir müdafaa hattı inşa edecektir. Koma 16 — Fimlândiya hükümeti mareşal Mannerhaymı cenup hudu- dunda askeri teşkilâta memür etmiş- tir Moskovaya bir Fin heyeti gidiyor Hsisinki 16 (A.A) — İlk barış mü- zakereleri esnasında muallâkta kalan | muhtelif meseleleri Sovyet hüküme- tile müzakere eğecek olan Fin heyeti Pazartesi günü Moskovaya hareket €deceklir. Bu meseleler ezcümle şun- lardır; 1 — İki memleket arasındaki hu- dudun kati sürette di, 2 — Muuwhedede derpiş edilen ikti. sadi müzakereler, 3 — İktisadi münasebetlerin iadesi, Heyet Helsinki Meclisi tarafından tasdik ediler Fin - Sovyet muahedesi- nin musaddak suretlerini Moskovaya götürecektir. İsvecin Finlândiya hakkındaki' siyaseti Sotkholm 18 (A.A.) — Muhafaza- kârlardan olan İsveç Ticaret Nazırı bir nutuk vererek hükümetin Finlân- vize hakkındaki siyasetini izah etmiş- dr, & Nazır, bu siyasetin İsveçi tam hâ- höket, serbestisinden o mahrum eden ielmilel vaziyetten mülhem oldu- u söylemiş ve Finlândiyaya tah- Mil edilen barış şartlarını teessür. ve | üfle kaydettikten sonra şimdi İs- Yeç için en âcil vazifenin bülün vası- talaria -Finlândiyanın ihyasma yar. İm etmek ve Şimal emniyeti mesele. SİNİ tedkik eylemek olduğunu bildir. miştir, © Norveç tedafüi ittifaka | | girecek mi? Oslo 16 (A.A) — Öğrenildiğine gö- Pe Norveç Iki kere yarı resmi suretle, Dir kere de 12 martta resmen İngilte- | e İğ Fransa hükümetlerine Finlân- Ya yardım için Fransız ve İngiliz atalarının kendi topraklarmdan gtç- e için Yapılacak teklifi kabul et- Yeteğini bildirmiştir Treç makamlarının Narvikimın. takasndn hususi müdafaa tedbirleti | Söylenmektedir. Norveç'in üç | taraflı İskandinavya ittifakına gir mesi meselesine gelince, Oslo hükü- | metinin bu hususta henüz bir karar ittihaz etmediği haber verilmektedir. Norveç'in bu ittifaka girmesi hakkın- da gerek efkârı umumiyede, gerekse | siyasi mahfillerde muhtelif kanaatler | ishar edilmektedir. l İsveçin şimalindeki kuvvetler terhis edilecek Stokholm 16 (A.A.) — Dagens Ny- heler gazelesine göre, Finlândiya ile Sovyetler Birliği arasında sulh akde- dilmiş olduğundan İsveçin şimalinde seferber edilmiş olan kuvvetlerin bü- yük bir kısmı Paskalyadan evvel ter- his edilecektir. Finler sulh tekliflerini niçin i kabul ettiler? Helsinki 16 (AA) Dün Finlinsiya Başvekili Ryti, Diyet meclisinde söylediği bir nutukta ercümle demiştir ki: «Muhasamatın başlaması akabinde te- şekkül eden hükümetim, başlıca vazifesi- nin sulhü tesis etmek olduğu kanaatinde idi. Milletin bütün enerjileri harp içinde mili müdafaanın teminine hasredilmişti, Pakat, ayri zamanda bütün sulh imkân- ları da tetkik edildi Nihayet İsveç hükü- metinin tavassulu sayesinde müzakerata başlanabidi. Bu müznkereler hükümet ta- rafından tasdik.edler bugünkü. muahede ile neticelendi. Eğer bu müahede kabul edilmemiş — olsaydı harbin devam etmesi lâzım geleerkti. Fakat, Finlândiya böyle bir harbe hazırlanmış değildi. Garp dev- Jetleri büyük bir askeri yardım teklifinde bu.undular. Lâkin İlk yardım kafilesi nak- liye şeraiti normal dahi olsa ! mayıstan evvel gelemezdi ve Finlândiya ordusunun zaylatını telâfi edemiyecek. kadar zayıf olacaktı. Finlândiya bu Yardımı kabul et- mekle büyük bir harbe sühne ölmuş bu- Yunacaktı. Askeri yardım meselesi pek şüpbeli idi. Zira müttefik orduları İsveç ve Norıtç gibi İki bitaraf memleketlen geçmek zarureiinde bulunacaklar ve bu İki memleket bu geçişe muhalefet edecek- Jerdi. Fazlu Olarak bu nakliyat için 'an- cak, zayıf ve tahribi Kolay bir kaç demir- yolundan istifade edebilecekti. Bu sebeple hüküme: böyle bir yardımın harbin deva» nun: makul gösleremiyeceği mütalkasında bulundu, Harp, topyekün bir harp olmuşlar. 15 | milyondan farla nüfus tahliye edilmişlir. Memleketin istihsal kuvveti harp ihtiyaç- İ larının temini için geniş mikyasta kulla- Balrulştır. Bu şerait dahilinde hükümet muhasamatı Tatil etmenin daha muvafık olacağına karar Yermiştir. Bu harbe yalnız başımıza kaşladık. | Onu, Kezo yalniz başımıza bitirdik. Mare- ketimizin makul dp olmadığını ancak atl gösterecektir. Kıkcımz bir elimizde, çapamız öteki elimizde, kinsiz ve acısız tekliyeceğiz. teşekkür ederiz Yer bizim ımle anarız. Şimdi Bütün Mmi)- mas k, memleketin içilmal sdaletini, maddi ve manevi medeniyetini muhafaza etmek için çalısmalıdır.» | Siegiried hattının esrarı kalmamıştır. | İ Siegfried hattinini ir - esrarı kalmadı Pariste çıkan İntmasigent gazetesi yazıyor: Hergün Fransız cephesinde yapıl makta olan tayyare istikşafları, bir sürü fotografların almmasını temin etmiştir. Mütehassıslar, bu fotoğraf- Yarı elyevm tedkik ediyorlar, Artık Bilinen bülün şeylerin neşredilmesi doğru değildir. Fakat bir çok mecmu- alar, bu fotoğrafilerden ölir çoğunu neşretmişlerdir. Hattâ Alman propa- gandası bile, başarılan işler hakkın- da büyük bir fikir vermek için rö- kamlar neşrelmekte zevk buluyor. Siegiried hattında 6 milyon ton çi- kullanılmıştır. Her gün 8,000 vagon, | 15,000 kamyon ve bir sürü nakliyat | vasıtası bu malzemeyi nmakletmiş- İ lerdir. Fakat propaganda, tarih de- mek değildir. 1939 senesinde tahkimat sistemi Hollandadan İsviçreye uzatıl. mıştır. 22,000 müstahkem yer ihtiva ettiği iddia olunuyor. Almanya - Be'ç'ka hududu kana'ı'dı (Baş tarafı 1 nci sahifede) bulunulmasını kabule hazır olduğu söylenmektedir. Hurbin yayılmasının yalnız müttefikler tarafından arzu edildiğine Welles'i inandırmak için Berlin ve Romada gayretler sârfedil- mektedir, Fin - Rus sulhu, Avrupa harbinin sirayetine mâni olmak im- kâniarının mevcudiyetine bir misal teşkil ettiğine Welles'i ikna için ir delil olarak feri sürülmektedir. Londra 16 (A.A) — Daily Telegraph gazetesinin Kopenhag muhabiri ya- zıyor : Berlinden alınan haberlere göre, Almanyanın Moskova sefiri Von Der Sehulenberg 17 martta Von Ribben- İrop ile görüşmek üzere Berline gide- cektir. Pek yakında Sovyet emperya- lizminin Almanyayı iptidai madde. lerden mâhrum edecek olan yeni bir genişleme hareketine başlamasından korkulmaktadır, Diğer cihetten Rusya İskandinavyada veya Yakın Şarkta yeni bir harbe girecek olursa bir Ber- Tin - Moskova - Roma cephesi kurmak isteyen Almanların bu plânı suya düşmüş olacaktır. Emin bir menba- dan öğrenildiğine göre Almanlar, as- keri bir muvaffakıyet elde edemedik- leri takdirde pek küvvetli bir Avrupa bloku vücuda getirmek suretile diplo- matik bir muvaffakıyet kazanmak istemektedirler. Bu blok sayesinde elde edilecek olan kararsız bir sulh Polonya ve Çekoslovakyanım Alman- yada kalmasım temin edecektir. İngi. liz âbloküsını yarmak ve ona karşi elde bir silâh bulundurmak maksa- dile Alman diplomatik mahfilleri Al manyanın himayesinde Şimal mem- Teketleri arasında tedafüt hir ittifak akdine yardım etmektedirler, İyi ha- ber alan mahfillerde söylendiğine gö- re İsveç ve Norveç efkârı umumiyesi- nin büyük bir kısmı Şimal memleket- leri arasında tedafül ir ittifak akdine muarızdır. Evüpte dün yapılan ihtifal merasimi (Baş tarafı | nci sahifede) okulu ve bu semtteki diğer ilkınexvep- ler de merasim mahalline gelmiş derdi. Saat on beşte merasime başlandı, ilk olarak Şehir meclisi Azasından ba- yan Meliha Avni söz #lârak 16 Mart şehidlerinin yüksek hatırasını hür- metle andıktan sonra, Türkün yegt- ne sevdasının vatan ve İstiklâl sevda. si olduğunu kaydetti ve merhüm ge- neral Kemaleddin Saminin de bu ş6- Müstahkem mevzilerin önünde, tanklara karşı pasif bir müdafaa muntakası uzanıyor: Evvelâ bir duvar, sonra beton maniler ve arkasında di- | kenli teller... Arkadan blokhavzlar geliyor. İlk hatta tank dafli topları ihtiva eden blokhavzlar bulunuyor. | ikinci batta da bu blokhavrlar- dan vardır, Bunlar, tehlikeli İstika- | metlere doğru ilerilenmesini Eği yor. Fakat ikinci Hatlaki blokhavzlar, ya topçu veyahut bir iki istikamette endahta mahsus müstahkem piyade mevzileridir. Bu tahkimat, yekdiğeri- ne siperler ile bağlıdır. Bu suretle İ teşkil edilen hattın derinliği bir Iki Kilometre kadardır. Bu küçücük müs- tahkem mevzilerin kuvveti, gayrimer'i olmalarında ve düşmânın endahtını kolayca tanzim edememesi için pek dağınık olmalarındadır. Harilada Siegirled hattı üç kısma ayrılmıştır: o Şimalde Belçikanın ve Lüksemburgun karşısında Eifel müs- tahkem mıntakası uzanıyor. Bu mın- GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ İntransigeant gazetesi, Alman istihkâm , hattı hakkında ifşaatta bulunuyor taka Cologne ve Bonn istikametlerini setrediyor. o Mosellein merkezinde, Rhin'de iki ve üç hatlı Palatinat müs- tahkem mıntaka Almanların Mâyence cebi dedikleri havzayı setrediyor. i Burada bilhassa dört İstikamet mü- dafaa edilmektedir; 1 - Moselle, 2 - Nahe ve Glan, 3 - Lundstühle ve Kâi- serslâutern münhat sahası, 4 - Rhin vâdisi, Bu dört tabif geçidi müdafaa eden dört büyük istinad noktası vardır ki, bunlar da Sarrbruck, Deux Ponts, Pirmasens ve Landau'dır. En nihâyet cenupta Siegfried hat tanın “yukarı Rhin'de kâin üçüncü müstahkem mıntakası mevcuttur. Bu müstahkem mıntaka, Büle şehrine giden Carisruhe ırmağını takib ediyor. Fakat Siegfricd battı, yalnız bir mü- dâfaa mevzii olmayıp. Mâginot hattı- na karşı Alman taarruzuna bir noktsi hareket de teşkil eder, Taarru- zun âni ve şiddetli olacağı malümdur. Fakat Alman tabiyesinin esrarı ms Tüm değildir. 1914 harbinde sarfedilen par& Murt sayım intişar eden ayılık Fikir ve Sanst mecmuasm «Yücel.de okuduğumuz için naklediyoruz: 1914 cihan harbinde 8,500,000 den riyade insan ölmüş, 37,5004000 insan yaralanmıştır. Mahvedilmiş maddenin kıymeti aşağı yü- yarı senev! 80,090,000.000 İngiliz lirasıdır. Bu 80,000,000,000 #trinle beheri 500 İngülz H- rası kıymetinde ve içinde 200 liralık mobil. ya bulunan, ayni zaman dönümü 20 İngili- 28 beş dönüm!ük bahçeler şehirlerde 1,000,000 sterlinlik birer kütüp- hane, 2,006,000 sterlinlik birer üniversite in- sa edilebilirdi. Bundan mada Fransanın ve Belçikanın bütün çifliklerini, kilişelerini, demiryol). rm, göselerini, kısaca 1914.de malik olduk« lari herşeyi satın almak için kâfi para Kas Uırdı, ... Yabancı güzetelerde rasladığımız malümat yeni harbin de muazzam para sarfiy; dayandığını göstermektedir. Yapılan va göre İngiltere, harbin zaruri kıl Bantte 687500, dakikada 11,453 İngiliz Hrası sarfediliyor demektir. İngütereye bir ci senede 500 bin, bir bahriyeli 119 bin, bir piyada neferi 114 bin İranga mal olmaktadır. Sovyetler, Romanya ile 16 senelik bi ademi tecavüz paktı yapacakmış (Baz tarafı 1 nci sahifede) Şimdi beyan ediliyor ki, B. Von Rib- R örüşmeleri ba kali teminat istemiştir. İşte yanın Romanya ile Rusya arasında ade- mitesavüz paktının imzasını temine ça- lışmamnın sebebi budur, Hiler, Türkiye ile Sovyetler arasında akdedilecek bir ademi tecavüz paktının başkaca ehemmiyeti olacağı, zira böyle bir paktın Türk - Fransız - İngiliz ittifa- kına karşı bir terazi vazifesi göreceği fikrindedir. S Londradaki Rumen mahfillerinin mütaleaları Londra 16 (A.A) — Londradaki Rumen mahfilleri umumiyetle iyi ımalâ- ER aa hidlikte yattığını zikrederek, hatıra. sını hürmetle yadetti. Bayan Meliha Avniden sonra, Be- yoğlu Halkevi başkanı B. Ekrem Tür Hitabet kürsüsüne gelerek şehidlere hitaben birkaç söz söyledi ve: — Biz vatan uğrunda, istikiâi uğ- runda ölmesini biliriz, dedi, 'B. Ekrem 'Tur'dan sonra Üniversi- te Hukuk fakültesi talebesinden B. Osman Baysal ateşli bir nutuk söyle- di. Nutuklar bittikten sonra askeri muzika bir matem ve ihtiram havası çaldı. Bunu müteakip bir manga as ker hâvaya üç defa ateş etti. Merasim bü şekilde bittikten sonra polis ve asker! kıtalarla mevcud mek- tepler, merasim davetlileri önünden bir geçid resmi yaparak yerlerine döndüler, mat almaktadır. Şimdi bu mahfiller, Sov. yet - Rumen görüşmelerinin beynelmilel vaziyeti tamamen değiştirec: eğini tebarüz maktadırlar. Hakikatte ise bu görüşme- lerin neticesi olarak fevkalâde bir şey beklememelidir. Bu mahfillerde şurası kaydedilmekte- dir ki, Romanya politikası munhasıran bir Orta Avrupa politikası değildir. Bu radeniz ve Akdenizde seyrisefain ser» bestliği ile telif eden bir politikadır. Her halde Romanyanın menfaatleri Balkan milletlerinin menfaatlerine dayanmak- tadır ve bilhumsa > Romanyanın Türkiye ile münasebetleri hiç bir zaman şimdiki kadar samimi ve dostane olmamıştır. Demirmuhafızlar devlet hizmetinde kullanılmıyacak Bükreş 16 (A.A.) — Romanya Bas- vekâlet dairesinden verilen bir tebliğde tasrih edildiğine göre, eski Demirmu- hafızlardan mürekkep bir heyet tarafın- dan dün sabah Başvekâlete tevdi edilen beyannamede kral Kürolun yeni ve da ha kuvvetli bir Romanyann müesses olacağına kani bulunun Demirmuhatır'ar hareketinin eski şeflerinden 300 kişinin tamamile kralın emrine âmade bulun. duklerı bildirilmektedir. Dün akşam ecnebi matbuat mümessile tta bulunan e Propaganda hafızların yeni siyasi re- jime ilühaklarının Romanyanın harici si- yasetinde bir değişiklik husule getirmi- yeceğini söylemişür. Şimdiki halde De- mirmuhafızlar devlet hizmetinde kulla- nılmıyacaklar, hattâ mebus bile seçilemi- yeceklerdir. Londra 16 — Mevkuf bütün Demir. muhafızlar tahliye edilmişlerdir. Yarın Romanya Başvekili B. Tataresko bir nu- tuk irad edecektir. Bu nutkunda Demir- m meselesine de temas edeceği zannediliyor.