16 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7
x7 omanyanın Karol hattı/ eşine $ bir kısmı Horhorlu Hasan efendi fe - Muşlu Said * öyin “ceplerinde ve evlerinde Babıâlı ve civarını, buralarda tehaş- şüd edecek askerlerin mevki ve vazi- yetlerini gösterir birer kroki ile bazı mühim evrak bulunmuş, bü evrak iki- sinin de ihtilâl teferrüâlını kararlaş- ırmağa memur olduklarına delil tu- tulmuştu. Bunlar ihtilâl tasavvuria- rında Serdarzade Sıdkı efendinin da» hi müşterek olduğunu ve Satvet Lüt- fi beyin yamhanesindeki meşveret üç hattan mürekkeptir re ee Pp ... Hattın önünde derin hendekler vardır, icabında bu hendekler petrolle ilelilisel İa”* müdafaa hatları varsa Romaryanın da nisanda bitmesi beklenen bir müdafaa hattı vardır. Rumen adı, Karol hattıdır. rabbalık arazinin 3400 kilometre uzun meclislerinde odahil bulunduğunu, ki bir hudud hattı vardır. Bu uzun ; kendilerinin beyânnamelerin tab'ın udud hattının 450 kilometresini Kara dan haberleri bulunmadığını ifade deniz kıyıları teşkil ediyor, Geride ka- İ eylemişlerdi lan 3000 kilometrelik hudud hattı, son pu ; Sıdkı efendi ise beyannameleri bas- tırdığını itiraf, ihtilâl tasavvurlarına iştirakini ve bomba siparişini inkâr etmişti, Mülüzim Vasfi efendi, Sıdkı efen- vakayie kadar altı memleket yani Sov- | | dinin İttihad ve Terakki cemiyetine yet Rusya, Polonya, Çekoslovakya, Ma- caristan. Yugoslavya Bulgaristanla hem- hudud bulunuyordu. çe Romanya, bu geniş hududunu müda- faa etmek için dostluklarına ve aktetmiş olduğu siyasi anlaşmaları güveniyor, Yuğoslavya ve Çekoslovakya ile küçük itilâf grupunu teşkil ediyordu. Küçük itilâf Macaristanın o muhtemel bir hare- * ketine karşı kendisi için kâfi bir korun- © ma temin ediyordu. Romanya, Yugos- lavya, Yunanistan ve Türkiyeden mü- rekkep olan Balkan antantı da Bulgaris- tanı tutuyordu. Romanyanın, Polonya Sig ile münasebetleri mükemmel idi. Hattâ iki memleket, Sovyetlerin muhtemel bir taarruzuna karşı yekdiğerine bir ittifak» la bağlanmışlardı. Fakat Rus - Rumen münasebetleri iyileşmekten geri kalmamış ve 1934 se. nesinde iki memleket arasında siyasi münssebetler inde edilerek B. Litvinof ile B. Titulesco arasında teati edilen mektuplar sayesinde şayanı memnüni- yet bir mecraya girmişti. Romanyanın hiç bir arazi yoktur. İstediği ne şey, bugünkü statükoyu mektir. Binaenaleyh siyaseti tamamile teda- İöidir. Romanyanın hissedeceği endişeler Besurabya yüzünden Rusyadan, Tran- silvanya cihetinden o Macaristendan ve Dobriçe tarafından Bulgaristandan xe- liyordu, Fakat siyasi vaziyet o şekilde idi ki, bu üç memleket, tecessüs eden ni- zamı bozacak durumda görünmüyor- İmrdi, 1937 senesindenberi, endişeler belir- meğe başlamıştır. Nasyonal sosyalist Al- manyanın gürültüleri, Avrupada aksüla- mellerini hissettiriyor ve muahedelerin tadilini ruznameye koyuyordu. Roman- ya, en yakın tehlikeye karşı tedbir al. mış, Macaristana karşı hududunu tah- mensup zevatlen İleri gelenlerin isim- lerini havi bir cedvel istediğini haber vermişti. ş Üç sene evrel (Cemiyeti hafiye) meselesinden dolâyı tevkif edilmiş iken affa mazhar olmuş bulunan / Hafız Sami efendi de kendisinden böyle bir defter arandığını beyan €y- Temişti. v Sıdkı efendi bunu da inkâr etmişti. Muhafızlıkça Ahmed Bedevi beyin ismi daha öğrenilemediği için bu me- seleye dair gazetelere verilen beyan- namede şahsı (kısaca boylu, tıknaz. ca, endamı mütenasip, kırpık sârı bi- yiklı, iyi Fransızca konuşur, kibar tavırlı) diye tarif edilmişti. Satvet Lütfi beyin ihtilâl teşebbis- lerine rels olduğu meydana çıkınca tevkifi için daimi ikametgâhı bulu. nan Sabahaddin beyin Kuruçeşmede- ki yalanda araştırılması icap et- mişti, Şubatın yirmi yedinci perşembe günü yalı usulü dairesinde taharri edildi. Fakat Satvet Lütfi bey bulu- namadı. Yunanlı matbaa sehibi Pantazi de ele geçirilemedi. Bay Ahmed Bedevi notlarında Sıdkı efendi ile isimlerini yazdığımız eşhasıri tevkifleri üzerine (taklibi hü- genişliğindeki beton müânia Sovyet Rusyünın Almanyanın yanında | min karşına uzatıyor, Cenubu Şerkide i yer alması, Rormanyayı, tedbir almağa | de Dobriçedeki Rumen » Bulgar hudu- sevkeden yeni bir-tehdid karşınnda bi- | dunu Karadeniz ile Tuna nehrinin mec- yakmıştır, rası arasında Yugoslavyaya kadar setre- Geçen eylülün sonundan itibaren Po- diyor lonyanın müstakil bir Devlet itibarile | © Bu tahkimatın uzunluğu 2.000 kilo- varlığı sona ermiş, ve o zamana kadar | metreden fazladır. Karol hattı, gövdesi hiç bir endişe mevzuu teşkil etmeyen | itibarile ne Maginot, ne de Siezfried 346 kilometre uzunluğundaki Polonya * | hattına benzemiyor. Bu hattın, hususi Rumen hududu, ansızın Sovyet kıtaatı | şartlar gözönünde tutularak, süratle in- tarafından işgal edilmiştir. Dniester neh. | şasına lüzum görülmüştür. Bu rinin Besarabya ile Ukrayna arasındâ | yı ayrı üç unsur teşkil ediyor i 812 kilometre uzunluğundaki Rumen - | de ovada ve bilhassa Ukrayna karşımn- Rus hudud hattı, buna ilâve edilecek | da yüzlerce kilometre uzunlukla ve yüz- olursa Romanya, hali hazırda vaziyeli | lerce metre derinlikte dikenli tel mâni- günden güne muammaâldd bir şekil | leri gerilmiştir. Saniyen arkada yeni SARAY ve BABIÂL! ğ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur, Tetrika: No, 102 Rumen müdafaa sistemi arka arkaya Muhaliflerin hazırlıkları devam ederken | izleniyor bilhasan yakayı ele vermemek İçin« dir.“ Çünkü'benim yakalanışım prens e umum tevabiimizin bütün pll larının aklin kalması demektir, İhti, yatkârane hareket ve basireti terk et» memek bisim için hayırlıdır. Si? Beyoğlunda (Lüks) birahanesine gis diniz. Garson Haralamboyu bulunuz, Yalnın basıldığını haber vererek Skalyerinin galip gelmediğini sorus nuz, Gelmiş ise biraz para gönder- mesini rica ederek çabuk avdet edi. niz Fethi bey çiklı. Lüks birahanesin- de garsonu aradı. Fakat bulamadığı için Satvet Lütfiyi bekletmemek üze re hemen avdet etti. Satvet Lülfi bey asabiyet ve hey&- canından titriyordu. Bu defa ikisi birden Beyoğluna çıktılar. Tenha ve karanlık sokaklarda dolâşiyor, arada, srada Lüks birahanesinin karşısın- dak! pastacı dükkünma da göz ati- yorlardı. Böyle dölaşirken yakası kürklü, uzun boylu birisi Satvet Lütfi beye yanaştı; Boşnakça bir şeyler söyledi ve çekilip gitti. Birkaç dakika sonra Satvet Lütfi bey Fethi beye: — Almanya sefarethanesine yakın (yerini tarif ederek) Mehmed Giç is- minde birisi vardır. Git, onu bana çağır! Burada beklediğimi de söyle! dedi. Fethi bey arkadaşının tarifi âsiresinde hareketle Mehmed Giç'n evinde bulunduğunu öğrendi. Fakat yalnız olarak görüşmeği muvafık göre miyerek hemen Lütfi beyin yanma döndü. İkisi birlikte Mehmed Gic'in evine gittiler. 'Bu adamın karısı Avusturya tebaa“ sından olmak dolsyısile Satvet Lütfk bey burada daha geniş bir nefoş ak dı. Biraz sonra Fethi beyi tekrar Lüks birahanesine gönderdi ve beş halde Skalyeriyi görmesi ve bir oto- mobil getirarek buradan daha emin bir yere nakli için süratle tedbir itti- haz edilmesini, de söylemesini tembih) etti. Fethi bey bu defa garson Hara lamboyla görüştü, Onun terfik ettiği bir garson kendisini Skalşerinin kim etmiştir 430 kilometre uzunluğunda olan Ru- men - Macar hududunda ancak 20 ki- İometrelik bir kısım tabii bir müdafan Me mücehhezdir. Bu tabi müdafaa kıs- mim Mureş çayı teşkil eder, 400 küsür kilometrelik mütebaki hududu ise istilâ- ya açıktır. Macar - Rumen hududunda ilk tahkimat, general Staff tarafından hazırlanan plânlara göre Tataresco Ka- binesi zamanında yapılmıştır. Yapılan O tahkimat, Oradea Mare'nin iki tarafında sahra mevzileri Yapmaktan Fbaretti, Yerli halk bu tahkimatta çalış- mağa davet e iştir. İlk plân, sonra- dan genişletilmiş ve bugün hudud ile Karpat dağları arasında derinlemesine arka arkaya üç müdafaa hattına inkılâp etmiştir. 1939 senesi eylölüne kadar Romanyanın bütün hududları boyunca, şa etmiş olduğu omüdafoa hattı, bun dan ibaretti. Avrupada patlak veren yeni harp; va- Ziyeti derin bir surette değiştirmiştir. alan, Sovyet Rusya ile 1,158 kilometre- lik bir hudud boyunda temasta bulunu- yor. Bu hudud hattı arkasında, bugün yarın askeri bir harekete geçebilecek olan iki milyon Rus tahşid edilmiş bu- lunuyordu. o Romanyanın bu kuvvete karşı koymak için Besarabya ile Buko- vinada az askeri bulunuyordu. İşte bu sebepten dolayıdır ki Romanya, beş aydanberi yapılmasında o 100.000 den fazla askerin istihdam edildiği istihkâm- ların inşasına hummalı bir surette çalı şiyor, Kral Karol, yanında veliahd prens Mişel bulunduğu halde bu tahkimatı bizzat görmeğe gitmiştir. Beş veya altı haftaya kadar yani nisan ayında bu muazzam eser, ikmal edilmiş olacak ve Romunya, tecavüze uğrarsa Karol hattı arkasında mütecavize karşı koyabileceğinden erin bulunacaktır. Bu müdafaa hattı, Macaristana karşı inşa edilmiş olan müdafaa hattını Şimale, Şi- mali Şarkiye, o Karpatlaraltı Rusyasırın, Şarki Galiçyanın ve Sovyet Ukraynası- Çin seddini andıran beton bir duvar inşa edilmiştir. Bu beton duvarın yük- sekliği 2, genişliği de 3 metredir, Bu be- ton duvardan tanklar, hücum arabaları ve makineli vasıtalar geçemezler. Bu duvarda yer yer gedikler vardır. Fakat bu getlikler, sağlam telörgüleri ve diğer kuvvetli manilerle çevrilmiştir. Bu dikenli tellere icabında çok kuvvetli elektrik cereyanı verilebilecektir. En nihayet bu tahkimat, önlerinde kazılan derin hen- deklerle tamamlanmıştır. Bu hendekler, kümet teşebbüsünün bellibaşlı âza- sı gizlenmeğe mecbur kalmışlardı. Satvet Lütfi bey Pangaltıda bir ec- nebi yanında, Gümülcüneli İsmail bey Tokatliyan arkasında bir evde sak'arımışlardı. Muhib ve Pertev 'Tev- fik beyler de izlerini kaybetmişlerdi) demekle iktifa etmektedir. Satvet Lütfi beyin bu sırada neden ee geçirilemediğini ve nasıl gizlene- le icra ederim, vadinde bulundu makinelerle kazılmıştır. Hendekler, iça- rek ihtilâl teşebbüslerinde devam et- Bu Skalyeri - kısa boylu, şişman, bında petrol ile doldurulacak ve - > ü, um biyikir EE z üz | tiğini en ziyade Şükrü paşa zade Pet | “amı gibi parlak gözlü, uzun biyi caviz bir düşman geçmeğe teşebbüs | tİĞİ yi ne kalı biri idi; Yunan tebaasındart ederse bu petrollere ateş verilecek ve | hi beyin (Muhaliflerin esrarı) risa. | ve ** 5 z bu suretle Karol hattı, memleketin te- | lesinde verdiği izahat göstermekteğin, | Xoftüleci idi; İzmir ve İstanbulda ame koruyan hakiki bir «lev hattı Bu izahata göre: Yunan propagandası yapardı; prens olacaktır. Bugünkü harpte Bitaraflığını i Sabahaddinin vekili umuru muhafaza etmek: ve harbe sürüklenme- |, sein beyin Satvet Düt beyle Mk | LL yea e ; mek istemekle beraber, istiklâli her dü- | görüştüğü gün artık hükümet kom- öznel, tabirle > ürik. plocular hakkında takiplere, tevkit. | ( Şimdi y ii lere büşlamış bulunuyordu. Hum» habis ruhu küt Mürettep ihti. (Hötel des Prinoes) te oturduğu üçüne cü kata çikardı. Skalyeri (1) gelenleri evvelâ müs tereddid nazarlarla süzdükten sonra hüviyetlerini “anlayınca Fethi beye *bir sandalye gösterdi, Fethi bey Sat- vet Lütfi beyin istediklerini anlattı, Skalyeri: — Bütün emirlerini yarın lâmami- şüncenin fevkinde tutan Rumen milleti, bu muazzam işi azim ve sebatla ve ses- sizce başarmıştır. Ogün ikisi birlikte Galata nhtı- mında Selânik birahanesinden çık» mışlar, Satvet Lütfi bey önde, kendisi arkada bir çok dolambaçlı sokaklar- dan geçip nihayet bir lokantaya gir- mişlerdi. Satvet Lütfi bey burada lokantacı çatal sakallı bir adamla gizlice gö- rüştü; lokantacı bir garsonu çağıra» rak bir yere gönderdi, Aradan az bir müddet geçtikten sonra lokantacının bir İşareti üzerine Satvet LAtfI bey telâşla kalktı, Fethi beye arkasından İyi ekmek çıkarmıyan fırınlar kapatılacak Şehrimizdeki fırınlardan bazısının veri- len cezalara rağmen bozuk ekmek çıkar- makta devam ettikleri görülmüştür, Yapı- Jan tedkikat neticesinde bu fırınların İyi ekmek yapmak hususunda icab eden ve- saltten mahrum oldukları anlaşılmıştır. Belediyece verilen karara göre iyi ekmek çıkarmamak hususunda israr eden bu fı- rınlar noksan olan pişirme ve yapma ve- saltini ikmal etmezler ve bozuk ekmek çıkarmakta devam ederlerse bunların el- lerindeki ruhsatiye alınarak fırınları ka patılacaktır, gelmesini, hükümet kendisini takip etmekte olduğu için gizlenmesi lâ» Yugoslavyadan talaş mmgeldiğini, prensin yalısının basil getirtildi dığını 1 dag zamanlar. ve ei Lokantâya muttasi bir otelin bk Tİnci katında sokağa nâzır pek âdi surette döşenmiş bir odaya girdiler. Burası otelden ziyade bir han odasi- na benziyordu. Satvet Lütfi bey titrek bir sada ile; — Oh! Şimdi selâmette bulunu- için yumurta sandıklarına ta- laş konmaktadır. Fazla ihracat yüzünden, alAkadarlar, hariçten talaş ge- İtmmmeine karar vermişlerdir. İlk siparişler, Yuzoslavyaya verilmiştir. 1 Mallağ, gelmişse de şimdilik Sihaline im. | YOU kân görülmemiştir. Sebep de, Yugosisy - a hal ve vaziyeti şöy- Türk tlonreb anlaşmasında talaş için kon- tamjan bulunmamasıdır. Tisaret — Benim bu derece durbinane ha- reket mecburiyetinde bulunmaklığım Mâlden çok memnun görünüyordu. Plânların muvaffakıyete ermesi içini bütün mevcudiyetile çalışıyordu ve bu ümid onu neşelendiriyordu. Fethi beye: — Yunanlılar Yanyayı işgal elti ler! Büyük muvaffakiyet! Yakında Edirneyi de alacaklar! Bu sizin hü- kümetinin nasıl dayanıyor? Bu ka- dar yerler Balkan hükümetlerinin ellerine geçtiği halde ehali hâlâ ses çıkarmıyor! Fakat tertip ettiğimin bu ihtilâl eminim ki yakında hükü- meti ıskat edecektir. İhtilâlcilerden rüştürmek Istiyorum. Bunun için yan rın (Yani) birahanesinde buluşalım. (Arkası var) * (1) Bu aileden birisinin beşinci sullan Murad'la olan münasıbetlerini ve Abağl- bamidin bu adam beklında icra ettiği takip ve tazyikleri evvelce tafsilen yağs Mmaştık. e
