14 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
POLİTİKA Sovyet - Fin harbinin hitamı Geçen kânunuevvelin iptidâsında başlıyan Sovyet - Fin harbi Finlerin bütün dünyayı bayretie bırakan mukavemet ve müdafaalarına rağmen Fin- lândiyanın Sovyetlerin dikte ettiği talepleri kabul etmesi ile nihayet buldu. Teşrinisanide Sovyet Rusyanın İleri sürdüğü talepler bugünkü şartlara nis- betle daha İz ağır idi. Leningraddan 37 kilometre mesafede bulunan berzah- taki bududun biraz geri alınmasını ve burada Finlândiyanın terkedeceği iki bin kilometre murabbaı araziye taaminat olarak Şarki Karelide Finlân- diyaya yetmiş bin kilometre toprak vermeği ve Pin körfezindeki bazı aân- ların terkedilmesini ve körferin ağzına hâkim Hangoe icarını ve Hmanının Finlândiyanın Şimali Kutup denizindeki sahilinin şark tarafını himaye eden ve yarısı Rusyada bulunan (Balıkçı) yarımadasının Finlere ald kısmının terkini tekilf etmişti. Finlândiya hükümeti ve milleti bu teklifleri memleketin istiklâl ve te mamiyetine münafi sayarak harbi gözüne aldırmıştı. Pinler İngiltere ve Fran- sadan yardım bekledikleri gibi bilhassa kendisile bir blokta bulunan komşusu İskandinavya devletlerinden müzaherete intizar ediyorlardı. Finlândiya hariçten silâh ve mühimmat ve gönüllüden başka bir yardım görmemiştir. Skandinav devletleri esaslı hiç bir yardımda bulunmamışlardır. İngiltere ile Fransa askeri yardımda bulunabileceklerini anlatmışlardır. Lâ- kin İsveç ve Norveç kendileri harbe sürüklenmek İstemediklerinden (İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin transit geçmelerine müsaade edemiyeceklerini bil. dirmişlerdir. Pinlândiya hariçten yardım alamıyâcağını görünce Rusyanın ağır şartlarını kabul etmiştir. F.E. Alım ve satım muamelesi Meriyete giren kararnameler: Fatura vermek mecburiyeti, birlikler teşkili ve fazla mesaj Ankara 13 (A.A.) — Ticaret Vekil. | İiğinin gösterdiği lüzum ve koordinas yon heyetinin teklifi üzerine milli ke- runma kanununun 3) inci maddesine müsteniden fatura vermek mecburiyeti. nin meriyete vaz'ına ajt kararname bu günkü Resmi Gazetede intişar etmiştir. Neşri tarihindes aren meriyete gi- ren bu kararnameye göre: Komisyoncu, ithalâtçı, ihracatçı, fab- rikatör, imalâtçı, toptancı, yarı toptancı ve perakendeci gibi, tacir mfatını haiz bilümum hakiki ve hükmi şahıslar ara- sında yapı i emtia üzerine alım ve satım İelerinde, Oomalın. kemiyet ve satış fiatini ve tarihini, kime bedelinden ne miktarının i teamüllere fikan Jüzumlu #air İlmatı mübeyyin olinak üzere usulü veçhile tanzim ve ti- caretbane namına İatura verip imza et- meğe mezun şahıslarca imza edilmiş bir faturanın sabıcı tarafından derhal alıcıya verilmesi. Bu suretle verilen faturanın bir kop- yasının satici tarafından ve fatura aalı- map alıcı tarafından, milli korunma ka- Bunu tatbik edildiği müddetce, muhafa- Yüz kuruştan fazla yapılan alış veriş- lerde müşterinin talebi üzerine satıcı fa- tura vermeğe mecburdur. Birlikler teşkili Ankara 13 (Telefonla) — Milli ko- ranma kanununun 34 üncü maddesine tevfikan ithalât tacirleri ile toptancı, yi toptancı tacirler ve sanayi erbabı ai du birlikler teşkili için Ticaret toptan ve yarı toptan ber ! İktend Vekâletlerine salâhiyet verilme- si hakkındaki koordinasyon heyeti rarı İcra Vekilleri Heyetince tasvip edil- miş ve buyünden itibaren meriyete ko- nulmuştur. Fazla mesai Ankara 13 (Telefonla) — Devlet demiryolları ve limanları idaresindeki iş yerlerinde milli korunma kanununun 19 uncu maddesi hükümleri dairesinde faz- la mesai yapılması hakkında koordinı yon heyeti tarafından hazırlanan ka namenin bugünden itibaren meriyete konulması Vekiller Heyetince tasvip Milli korunma kanununun 19 uncu maddesi hükümete, bu gibi iş yerlerinde günlük messiyi her gün için 3 saat kadar artırmak salâhiyetini vermektedir. Edirnede Halkevi içtimai yardım komitesinin balosu Edirne (Akşam) — Dün gece Halkevi ip- #imal yardım komitesi tarafından, Halke- vinde verilen mevsim balosu parlak olmuş ve şehrimizin birçok münevveriri ile bü- yükleri baioda hazır bulunmuşlardır. Balo gece yarısından sonra, saat beşe kadar ne- şe içerisinde devam ederek bu saatte ni- hayet bulmuştur. Edime (Akşam) — C. H. P. genel sekre- terliği Bdime Halkevine bir radyo ile bir sinema makinesi hediye etmiştir. # 18 senedenberi Haşet kitap evi saliş kısmı şefliğinde bulunan B. Vecihi Görkün Maarif Vekâleti kitap depoları ve Yayın evleri müdürlüğüne tayin edildiği memnu niyetle haber alınmıştır Pasif korunma tedbirleri meyanında teşkil edilen itfaiye ekibi talimlerine dün de devam etmiştir. Yukardaki resimde ekibe dahil emasında görülüyor, sivil halk ders GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Sovyetler Finlândiyadan harpten evvel ne istiyorlardı ? Sovyetlerin Pinlândiyalıların ne şerait altında sulh yaptıkları havadis kısmında Yazlıdır. Harpten evvel Sovyetlerin ne ge- Palile bir anlaşma arzusunda bulunduk- ları e aşağıda yazılıdır: I — Kronstadi ve İno müstahkem mev- müdafaasını doğrudan doğruya Milkadar eden Vitpur! eyaletinin Sovyet- lere terki, 3 — Atland adalarının Sovyetler tarafın- dar kontrolü. 3 — Pinlândiya körfezinin medhalinde, Bançoe ve Turku'da, Finlindiyanın cenu- bu garbi müntehâlarında Bovyet müstah- kem mevkilerinin Ihdası, 4 — Cenup Kartif'sinden bir Kısmının Soryellere terkine mukabil, Şimat Karelisi erazisinder bir kısım Bovyet erazisinin Pinlândiyaya terki, al aaadA, Sevyetier, Pinlindi- yaya eiverişli bir tearet imi i me muahedesi teklif Pinlândiya bilhassa Viipuri ve Hangoe meselesinde katiyen anlaşmak taraflım ol- mamıştı. Ancak Kareli berzahında hudut tashihlerine ras oluyordu. A İstanbul m ebusları Parti merkezinde toplandılar Vali ve Belediye Relsi, Vilâyet ve Belediye işleri hakkında izahat verdi Mısırçarşısının dış duvarlarına z bul mebusları dün Parti merke- zinde bir toplantı yapmışlardır. Toplan- taya general Refet, Hakkı Şinasi, B. Se- lâh Cimcoz, Ziyaeddin Karamürsel, Abi- din Daver, Hamdi iştirak etmişlerdir. Vali ve Belediye Reisi doktor Lütfi Kırdar, parti reisi B. Tevfik Fikret Se- lay ile vilâyet, belediye erkânı hazır ol- dukları halde toplantıyı açmıştır. Doktor Latfi Kırdar demiştir ki: «Geçen sene epey dolaştınız, halkın dileklerini öğrendiniz. Bir takım işlerin yapılmasını emrettiniz. Biz de çok çalış” tık, mümkün olanı yaptık, yapamadık” larımız. programa alınmıştır. bi- rer birer arzetmeden evvel bütçe vazir yetimizi izah edeyim: Vilâyet ve belediye bütçesi geçen sene 10,5 milyon İira tutuyordu. Bunun beş milyon lirası idari hususiyenin, mütebakisi belediyenin. Bütçenin dört milyon lirası maaşa gidiyordu. Bu vazi- | yet karşısında imara kâfi gelecek para wyordu. Buraya gelir gelmez ar- larla beraber bütçeyi gözden ge- girdik. Tahsilât ancak yüzde altmış de- recesinde idi. Şehri imar etmek için ya hükümet yardımını temin etmek, ya ye- ni varidat menbaları bulmak (veyabut tasarruf yaparak meselâ fazla memur çıkarmak Jâzımdı. Fakat bu da büyük bir fayda temin edemezdi. Tahsilât işine ehemmiyet verildi, ge- çen sene son beş ayda 850 bin lira faz- İn tahsilât yapıldı. Bundan cesaret ala- rak ve bir sene içinde en az bir buçuk milyon fazla varidat temin edileceği düşünülerek” 940 bütçesi bun göre ha- | zırlandı. Ve vaziyeti hazıraya rağmen bu para temin edildi. Bütçenin belediye kısmından 773 bin, hususi idare kısmından da 510 bin lira ki 1,300,000 Bralık yol yapıldı. Halbu- ki eskiden azami ancak 120 - 130 bin liralık yol inşa ediliyordu, Fakat bütün bu inşaata rağmen şehir dağınık oldu- ğundan bu yollar gözükmedi. 350 bin bira sarfile Taksimde ve Floryada da bi- Ter gazino yapıldı. Bütçeden ayrılan 162 bin lira ile hastahanelerin fevkalâde ih- tiyaçları temin edildi, 86 bin hira ile 3 tahsil şubesi binası yapıldı, şehrin muh- telif yerlerindeki istimlâk işleri le Tak- sim devri için 150 bin lira sarfedildi. Buna Taksimde yeni meydanın açılması ve tanzimi işi de dahildir. Emin- önü meydanının tanzimi 80 bin liraya mal olacaktır. Pasif korunma işine 150 bin lira ayrılmıştır. Mecidiyeköyü arkasında yapılacak bin yataklık yeni hastahane için üç sene devam etmek üzere her seneki bütçeye dört yüzer bin lira konulacaktır. 300 bin Virabik bir tahsisat da Beden terbiyesi müdürlüğü emrine verilmiştir ve yarın (bugün) Dolmabahçede yapılacak stad- yom ihale edilecektir, Elektrki ve tramvay wlâhatı yapılma- dan elektrik ve tramvaydan sene için hiç varidat temin edilemiyeceği an- laşılmıştır. Tramvaydan pek az varidat temin edilmektedir.» Dünkü toplantıdan bir görünüş köy ve Adalar münskalesinin şehre ter- ki mevzuubahs midir? — Öyle bir şey vandedildi. Fakat he- nüz bir eşy yoktur. Belediyeler bankasından istikraz edi- len beş milyon lira mutlaka varidat ge- tirecek işlere tahsis edilecektir. Mısrçar- gm bir hâl haline konularak Balıkpaza- rındaki yiyecek satan esnaf buraya nak- ledilecektir. Mısırçarşısının “dış duvarlarma is tnat etmek suretile 180 parça kadar dükkân yapacağız. Burası eski Direkler- arası gibi olacaktır. Belediye mezbaha rüsumundan 400, gümrük varidatından 500 ki ceman bir milyon liralık varidat kaybetmiştir. Has- tahanelere taşradan (gelen hastalar kendi kendine geldikleri için o bunların akınına mani olmağa imkân bulunama- maktadır. Yeniden İİ mektep binası yapılması kararlaştı. Halkevleri için ye- ni sene bütçesine 245 bin lira kondu. Bu sirada Dahiliye Vekili B. Faik Öz- | trak da toplantıya geldi. Vali, mebus lara verdiği izahatı muhtasar bir şekilde Dahiliye Vekiline tekrar etti, Vali, bun- dan sonra mübayaa edilecek yeni oto- büsler etrafında izahat verdi. 2200 İngiliz lirmm istenen otobüslerip 2000 liraya tenzili için İngiliz konsolos- hanesinin tavassutunun rica edildiğini ve konsolosun da fabrika nezdinde teşeb- büste bulunduğunu söyledi. Belediyenin yapacağı yolların inşa masrafına halkın da iştiraki İüzumunu ileri süren Vali, bu hususta bir kanun hazırlanması Mizumundan bahsetti. Vali, vergi borcu olmadığı halde mü- kelleflere sarı haciz kâğıdı tebliğ eden dört memurun (azledildiğini, (mahalle mümessillerinin vaziyetleri üzerinde tet- kikat yapıldığını söyledi. Dahiliye Vekili, mahalle muhtarlari- nın iadesine hacet olmadığını, bu husus- ta Mecliste yeniden tetkikat yapıldığını B. Salih Cimcoz — Boğaziçi, Kadı | anlattı. Türk - Bulgar dostluğu Bulgar gazeteleri hararetli makaleler yazıyorlar 'Topraklarımıza İnen bir Bulgar tayyare - sile iki pilotunun iade edilmesi Bulgaris- tanda memnuniyetle karşılanmıştır. Bulgar güzetleri, bu münasebetle iyi konışuluktan ve dostluktan bahsederek hararetli meşri- yatta bulunuyorlar, Sofyada çıkan Utro gnzetesi diyor ki: «Türk hükümet ricali tarafımdan, Bulgar tayyaresile iki pilotunun Bulgarlıtana iade edilmesi kararı, Sofytda büyük memnuni- yetle karşılanmıştır. Bu jestle, Türk bükü- meti, Bulgaristanla dostluk ve iyi komşuluk mânrsebatı idamesi hakkındaki beyanaını fiilen, de fabat etmiş oluyor. Tuyyare ile pilotların serbes bırakılmala- ni, Türkiye ile Bulguristanın ihtiâflara s8- bebiyel verecek bütün vesileleri bertaraf ederek sulhü muhafaza etmek husumundaki Kati iradeleri olduğuna da birer delilidir. Ayni arrü ile Bulgarlatan de geçenlerde, yolunu şaşırarak Bulgar arazisine giren iki Türk askerini serbes bırakmıştı. Bu müşte- rek iyi komşuluk terabüratında, Türk - Bulgar hududunda Türkiye ie Bulgaristan münasebatına halel getirecek her türlü hâ- disejerin önü alınmak istendiğini görüyo- ruz. Bu gibi Jestlerden, Balkan sulhü çok kazanıyor.» Mir gazetesi de «Hüsnü irade olduktan sonras balıklı makalesinde şöyle diyor: «Romanya ve Türkiye ile olan hududları- mizda teknik acemilik ve dikkatsizlik yü- zünden ik! hâdise oldu. Her iki hâdise de, dostane bir suretiz halledildi. Tarih, çok defalar en küçük hudud hâ- diselerinden büyük ihtilâflar çıktığını kay- KUÇUK HABERLER: # İtalyadan gelen çivi partilerinin kilo- su 25 kuruş yerine şehrimizde 77 kuruşa s&- satıldığını, bu hususta satanlar hakkında takibata girişildiğini yazmıştık. Yapılan tabkiratta çivicilerin ihtikâr yapmadıkları görülmüş, 27 kuruşa satışa devam eimele- rine müsaade edilmiştir. # Karadeniz boğazı olvarında Kefken açıklarında bir serseri mayn görülmüştür. * Paris Türk ticaret mümessili B. Müm- taz Rek, Barselon ticaret mümessilliğine ta- yin edilmiştir. A Lokantacılar cemiyetinin yıllık heyeti umumiye toplantısı, bugün Cağaloğlunda- Ki Birleşik Esnaf cemiyetleri merkezinde yapılacaktır. Şehrimizdek! Esnaf hastanesi hususi bir müessese olduğundan, Belediye pazaz ruhsatiyesi İstemektedir. Bunu evvelce ka- bul etmiyen hastane, pazar ruhsatiyesi çı- le ve Devlet Şürasmna müracaat etmiş- k Kartalda Ankara caddesinde Marlfiye 8 evde yangın çıkmıştır. Evin ahşap kis sımlöri kismen tutuşmuş ve fi hal yetişmesi üzerine söndürülmüştür. X Çamur İrfan denilen bir adam, dün köprü altında sarhoş olarak dolaşmakta #kon denize düşmüş ize de orada bulunan gemiciler tarafından kurtarılmıştır. deder, Son hâdiseler Balkan milletleri ara- Sında emniyetsizlik ve ademi samimiyet mevcud olduğu hakkında yapılan şayiaları bir defa daha tekzip etmektedir. En mühim olarak işaret etmek istediği- miz şudur: Komşularımız, bize, Bulgarist na inandıklarını ve onun sözüne itimadla- n olduğunu gösterdüer.» Veçer ile Veçera i Dnes gazeteleri de hâdi- | selerin büsnli suretle halledilmesinden do- Yayı Türkiyeye karşı dostane meşriyatim bulunmuşlardır, Tanesine | | Bundan sonra yardıma muhtaç aş ker ailelerinin vazi mevzuubahs ol- du. Dahiliye Vekili, şimdiki yardım şek linin alelüde zamanlara ait olduğunu, seferberlik gibi fevkalâde | vaziyetlerde yapılacak yardımın devlet bütçesine alı- nacağını ve İstanbulda bu işin tanzim edilmesi için tnahalle teşkilâtını nazarı dikkate almıyarak şehrin umumi vaziye- tine göre hareket edilmesi lâzım geldiği- ni söyledi. Vali, Kapalıçarşının tamiri için 940 bütçesine tahsisat konulacağını, tarihi şahs'yetlere ait mezarların muhafazasına ehemmiyet verildiğini ve teşkil edilen bir heyet marifetile Eyüp mezarlığında bu kabil mezarların aranmasına başlan» dığını, vakıf sularının ihyasının sular ida- resince faydalı görülmediğini izah etti, Bundan sonru İstanbulda bazı köylü- nün topraksız kaldığı ileri sürüldü. Da- hiliye Vekili B, Faik Öztrak toprak ka- nununun henüz Meclisten çıkmadığını ve arazisiz olan köylünün tatmini için ma- balli valilerle kaymakamların yardımile Ziraat bankasından yapılacak istikrazla bu çifliklerin satın alınarak dağıtılacağı nı söyledi. İçtima geç vakte kadar de- vam citi, Dünkü toplantıya iştirak eden mebus- lar, cumartesi günü Sular idaresine yide- rek Vakıf sular hakkinda tetkikatta bu- Junacaklar, bu sulardan istifade kabil olup olmadığını anlayacaklardır. Valinin dün akşamki ziyafeti Dün, Parti merkezinde yapılan top- lantıdan sonra, Vali B. Lâtfi Kırdar ta- rafından, Dahiliye Vekili B. Faik Öztrak ve içtimada hazır bulunan mebuslar $e- reline Tokatliyanda bir akşam yemeği verilmiştir. Ziyafette, Belediye ve Vilâyet erkân ile gazeteciler de bulunmuştur. Torununu öldüren 30 sine hapis cezasına mahküm oldu Bir müddet evvel Beyoğlunda Parmak- kapı clvarında sekiz aylık toronu Seyyanı şürürle zehirliyerek öldüren Omaorfiya adın- daki kadının muhakemesi dün birinel ağırceza mahkemesinde yapılmıştır. Mus hakeme neticesinde Omortiyanın, toronu- nü zehirliyerek öldürdüğü sabit olduğun- dan Türk ceza kanununun 460 nel madde» sine teyfikan idam cezasına çarptırılmasi- na kürar verilmiştir. Ancak, ölen çocuk, Omorfiyanın kın Evdoksiyanın gayri meş- ru çotuğu olduğu cihetle mazmun Omorfi- yanin dini hissiyata kapılarak gayri meşru torununu öldürmesi, cezayı hafifletici se- bep mahiyetinde görülerek Idam cesasi otum sene ağır hapis ve müebbeden kanuni mah- curiyet alında bulundurulmak cezasına indirildi pr Temizlik işleri amelesinden Hüseyin; dün Çarşamba pazarında İlhan isminde bir kadından bir miktar bal alarak yemiş, z6- hirlenme arsı gösterdiğinden Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmıştır. # Unkapanında oluran Cemal isminde biri, dün arkadaşı Şükrü tarafından bıçak- 18 yaralanmıştır, Polis suçluyu yakalamış, yaralıyı tedavi altina aldırmıştır. #4 Mün Tophanede Necati bey cağdesin- de bir tramvay teli kopmuş, insanca Zayiağ olmamışsa da yarım saat kadar tramvay münakalâtı sekteye uğramıştır. 4 Kasımpuşada oturan Cemal İle ari daşı Ahmed para meselesinden kavga et- mişler, Ahmed, Cemeli biçakla yaralar tır. Yaralı hastaneye kaldırılmıştır. Tatiki. kata devam ediliyor,
