11 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
SÖZÜN GELİŞİ D sahifeleri kesilmeden duran, İhtiyar bir kitab ân kütüphanemi karıştırırken elime, bundan elli iki sene evvdi, 1688 de basılmış fransızca bir âdabı muaşeret kita geçi, Henfis fakat yarım #earlık bir ömürden sonra dikişleri çözülüp dağılmıya yüz tutmuş harab bir old. Kitab bana çok ya, bancı geldi. Bunu ben mi, fakat niçin almışım? Tekrar mektebe başlamayı katiyen armı eimememe rağmen hafızamda, talebelik günlerim canlandı. Lisenin son sınıflarında ikon, tatil zamanlarında, #ki arkadaşımla beraber - onlardan biri şimdi uzak bir kazada kaymakam, öteki Ise bu fani dünyayı terketmiş bulunuyor - evet, iki arkadaşımla beraber, Sahaflar içinde ve Yüksekkaldırımda olanları almak merakına ka; delaşıp gördüğümüz kitaplardan ucus Senelerce süren bu merak yüzünden kütüphanem, o güzel günlerin tasliyeye bir türlü kıyamadığım mânasız kitap- larile doludur. İhtimal bu köhne Âdabı muaşeret kitabını da oralardan, kim bilir hangi saikle ve belki de yalnız yüz paraya sataldığı için almışımdır. Basıldığı tarihten elli iki sene sonra bile olsa, onu, okunmaktan İbaret olan gayesine kayuşturmak üzere, sahifelerini kesmeğe başladım. Ötesine, be ri3ihe göz gezdirdim. İçinde şöyle lâflar vardı: ... Terbiyeli bir erkek, xiyaretie bulunacaği mahalle girerken pardesüsüsünü vestiyere bırakabilir. Fakat kabul salonuna, şapkası elinde olduğu halde gi rer ve onu, ziyaretin devamı müddetince elinde tutar. ... Sakukta pipo içmek nezakeisizliktir, Bir kaç arkadaş berab ii lerse yolda sigara içebilirler. Fakat karşılarına yüksek bir şahsi ikimize kadın çıkarsa sigaraları derhal yere atmak icab eder, .. Bir genç kız bir erkeğe hiç bir suretle mektup yazamaz; hattâ silesin- den biri tarafından kendisine dikte ettirilmek suretile bile olsa... Genç kırlar ancak, vahdelerinin ihtiyar ahbapiarmna, mektup yazabilirler, ... Bir erkek tanıdığı bir genç sa, allesile samimiyetleri ne derecede olursa olsun, sokakta iltifat edemez... Ve buna benzer bir sürü kaideler... Zavallı kitab elli senede hem manen, hen maddeten pek ihtiyurlamış, pek çökmüş, pek geri kalmışlı ve sahifelerini çevirdikçe, bir bunak gibi, mütemadiyen çocukluk hatıralarından baksediyordu. Versay muahedesi- kadar mânasız bir hale gelmiş olan bu kitabı, aradığı saadete kavuşturmak çaresini düşündüm: Onu, elli iki sene evvele lâzmda. Derhal harekete geçtim. Bana bir yazı yazmak vesilesi verdiğinden dolayı kendisine teşekkürden sonra, rayct ederek yaşıyan terbiyeli insanlar diyarma sevketmek üzere, harab cildi | sobanın içine attım, Neşe İle alev alev ruhunu, 19 uncu asırda, bu kaldelere yanarken sanki oda bana teşekkür Şevket Rado İngilterede matbuat tekaüd sandığı Londrada yevmi gazetelerin muharrirle- Fina yardıma mahmuz sandığın idare heye- H sn toplantısında harp dolayıslle işsiz ka lan muharrirlere yardım meselesini müza- kere etmiştir. Bu yardım için sandığın olin- Geki oshamdan on bin bngilin liralık mik- tarımın satılması karari » Bandı- ın “iindeki eshamın hakiki kıymet 1919 Benesinde 71400 İngiliz lirası Üzen bugün 377000 İngiliz Jirasıdır. Sandık yaşlı mu- harrirlere muntasaman tekaüd maaşı ver- mekladir. Bu seneki masrafı tekaüdiye ve yardımlar ile bizlikte 26.248 İngiliz liram Ola sukur. Yevmi gazetelerin muharrirlerine malına | odan bu sandık 1804 senesinde tera edilmiş- ti. Şimdiye kadar muharrirlere işsixlik yar- dımı ve tekaddiye olarak 500,000 İngiliz N- rası vermiştir. Senelik yarldatı kifayet ei- mediği takdirde fnala yardımlar İçin ihti- Yat akçesinin yatırılmış olduğu sağlam te- şebbüslere ald eshamı satarak masarifini kapatanakladır. 1535 senesindenberi her 28- Be vandık açık vermiş ve bu suretle masa- muhürrirlerine mahsus ve gazeteciler Teşkilât his ali Kermit Roosevelt Teodor Roosevelt'in oğlu ve girmdiki çümüürrelsi Franklin Rooseveltin yeğemidiz. | Kendini halis Amerikalıdır, Amerika harbi- ye mektebinden yetişmiştir. Gönüllü alarak iki defa İngiliz ordumuna girmiştir. Umumi hürpte gönüllü yazıldığı saman Iraka sevk- olunan İngiliz ordusuna ildhak etmişii Harplen sonra velanına dönmüş ve Ams- rikan ordusunda bir vazife almıştır. Yeni Avrupa barbi çıktığı saman Amezi- kan ordusundan istifa ederk tekrar İngi- Şimali Amerika tereya gelmiş ve İngiliz orduzunda bir va- fe almıştır. Şimdi de İngiliz ordusundan istifa ederek oPinlândiyadaki İngiliz ve Amerikan gönüllüleri Lejyonu kumandam- Bi deruhte etmiştir. Bu Lejyonda binbaşı rütbesinde Fin ordusu miralay rütbesi verilmiştir. İn- giliz ve Amerikan ordularında rütbesi bin- ile Cenbi Afrikayı bir gün buz kaplıyacakmış Amerika maruf bir fen enstilüsünün toplantısında meşhur İngüis âlimi &r Core Simpson okuduğu raporda garip bir gazariyeyi İleri sürmüştür: Güneşin hara « orsa © nlabetie ara soğumakta İvgdiz âllmi binlerce ssne evvelki büyük buz devrini de bu nazariye De izah etmiş- tir. O tarihte de güneşin harereli arünış ve neticede Gruenlinddeki büyük cümu- diyvler Şimali Amerika ve Avrupa Gzerine kaymıştır. Simpson'a çöre güneşin harareti ertt- gı zornan denirlerdekt tebehhurat da art- maktadır. Hu ouharlar Kutub haralisinda | Edebiyal Fakâltisi Kutublarda karların çoğulmam tabiati ie dünyayı soğulanalrtadır. İngiliz âlimine göre güneşin sebep olduğu karların binlarye kadem kalurlığında cümudiyeler peyda ei- mektedir. Bu cfimudiyeler bir gün şimsi- den tekrar Avrupanın ve Şimali Amerika nm üzerine ve cenuptan da Afrika ve Amerikaya doğru kayarak ortalığı tekrar buz kaplıyacaktır Daha sonra güneşin harareti azalması iie Kutublara az kar yağacak ve tekrar un hararet ve bürüdeti Ildal peyda edecektir. tasaöslarinin çayı askerler bulunduğundan cüm- | mebsüi kar olark aşağıya İnmektedir. | Evlenmeyi kolaylaştırmak.. Isviçrede 4 senede bir kızlar erkeklere izdivaç teklif ederler Belçika evlenme panayırında alâminüt nikâh kıyan nikâh memurları bulunur İsriçrenin şimal taratında bam kantonlarda garip bir âdet vardır: 29 şubatta, yani dört senede bir, bir gün, kızlar erkeklere izdivaç teklif ederler. Bu teklif gayet tabii görülür, tedikik edilerek o gün ya muvafakat osvabı verilir, yahut da reddedilir. Kısların dört senede bir izdivaç teklif edebilmeleri âdeti çok eskidir. Sebebi evlenmeyi kolaylaştırmaktır. Bu âdetin ne gibi bir mülâhazm ile teessüz eltiğini tedkik edenler şu ne tlesye varmışlardır: Erkekler aşk iş lerinde beceriksiz ve çok sıkılgandır- lar. Ayni zamanda çok mütereddiddin. ler, bu yüzden evlenmeğe bir türlü karar veremezler. Pek cesur ve pek atak erkeklere bile evlenmek İşlerinde Bir pısınıklık ârız olduğu görünmekte” dir. Bunlar evlenmeği İstedikleri hal- de bu işe teşebbüs etmeğe cesaret, ede- miyorlar, yahut teşebbüslerini tleriye gölüremiyorlar Kızların izdivaç teklif etmeleri usu- MI bir emrivaki yapmakta, erkekleri güşlükten kurtarmaktadır. Yapılan İ istatistikler şubatın 28 gün olduğu se nelerde İsviçrenin bu kantonlarında Kırların erkeklere izdivaç teklif et- melerinin izdivacı arttırması yalnış erkekleri tereddüdden kurtarmasın. dan ileri gelmiyor. Böyle bir teklif birçok erkeklerin, beğenildiklerine alâ met addedilerek, koltuklarını kabar- tayor. Erkekler çok mağrurdurlar, sevmekleri ziyade sevilmekten sevk alırlar, Bü suretle beğenilmeleri ve 89- vilmeleri gururlarını okşuyor ve bü- Min mukövemetlerini kırıyor. Kızlar Üvey ana katili Seyfeddin 18 sene ağır hapse mahküm oldu İsmir (Akşam) Halkapınarda bataklıktuki sazlık arasında Üvey anası Nazikeyi parasına tamaan iple boğarak öldürmekle suçlu Seyfeddinin muhake- mesi, ağır cezada sona ermiştir. Seyfed- din; sebze bahçelerinde gündelikle ça- Iyarak biriktirdiği yüz lirasını almak için analığını öldürmek suçundan mahkeme- © ye verilmişti Muhakeme netisesinde Seyleddinin, cinayeti taammüden işledi- Ü sabit olmamiş, fakat bir sebeple kas- den öldürdüğü anlaşıldığından on sekiz sene ağır hapsine kazaz verilmiştir. Say- feddin, kararın tefhiminden sonra mü- tehevvir bir tavır takınmiş: — Bana yazık oldu, bu haksızlıktır. Demiştir. Hadise hakkında hazırlık tahkikatında ve sorgu hâkirliğindeki iz Eamagi ilin kemede değiştir. er İmei dile yalan yere şahidlik eden katilin ikişer izesleri Emine ve Nimet de me hapse malikdm edilmişlerdir. Karapn tafbiminden sonra mahküm. tarafından — götürülürken in kız kardeşi olduğu Eşi tarafından yapılan evlenme teklifle. Tini reddedenler pek azdır. resi altında bulunan ve halkının ço- ğu Macar olan bu mıntakalaria mar- tan, sonuncu günü kızlar erkeklere is- divaç teklif etmek hakkına maliktir- Jer. Bunun için her sene martın 80- nunda toplantılar yapılır. bu toplan- tılar bir nevi eş arama panayırı halini alır. Burada genç kızlar gözlerine kes- tirdikleri erkeklere izdivaç teklif eder. ler. Fransanın bazı mıntakalarında, iz divacı kolaylaştırmak için, her sene nişanın sonunda panayırlar kurulur. Panâyırlara o mınlakanın bütün genç kızları ve delikanlıları iştirak ederler. Gençler burada tanışırlar ve nişanlanırlar. Yalnız İsviçre ve 'Tran- siivanyada olduğu gibi kızlam erkek- lere izdivaç teklif etmeleri usulü yoktur. Belçikada da evlenme panayırları vardır. Ecanssines panayırı pek meş- hurdur. Ecaussines, Senette nehri ks- narında 8,000 nüfuslu bir kasabadır. Panayır mayısta açılır ve üç gün sü- yer, Panayır münasebetile kasaba baş- Ii tanbaşa donatılır, her tarafa ev Yenmenin faziletine dair afişler asilir. Bunların çoğu şu mealdedir; «Ey. leniniz, mesud yaşamak için evlen- mek lâzımdır». «Bekârlık kadar can sıkıcı şey yoktur», «Bir erkek için kas rısı en İyi arkadaşlır, Evli bir erkek kendini yalnız hissetmez, hayata be- kâr bir erkekten daha emniyetle ba- kar.» Kome&âdie Fransa'nın meşhur tiyatrosu olan Ko- mödi? Françalse'den bir grup, temeller vermek üzere Türkiyeye geliyor, Bu resmi Fransız Uyatromu 1650 den on dördüncü Lowis'nin emrile teşkili edildi, Aktör ve akirislerin yekünu 77 kişi Sâl Kral senede 12,000 liralık bir yardımda bu- Tunuyordu. İlk yeri Mazarine sokağı idi. 18687de şimdiki Ancienne - Comddie sokağına ta- gındı, Orada 1710 tarihine kadar kaldı. Er- nan binaya geçti; ki bunun yerinde şimdi 23 Nisan çocuk bayramı Yuri yavrularına; her yal dan daba üstün olması için Çocuk Esir- başlamışlar- GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ İ o Eoaussines panayınmın bir husus yeti vardır: Panayırda derhal nikâh kıymak için memurlar bulunur. Ew İenimeğe karar veren gençler bu me murun karşısına çıkarlar ve nikâir Jan kıyılır. Bu alâminüt nikâhlar uzun formalitelerden müstesnadır. Ecaussines panayırı mayısta açılır. Mayıs İnsanlarda aşk ve sevda hisle- rinin en ziyade kabardığı bir ây imiş İ Bunun için en müteredditlere bile bü ayda bir cesaret gelirmiş, Panayır» da tanışmak çok kolaydır. Buraya iş- tirak edenler kendini bir aile efradı f gibi addettiklerinden uzun takdim resimlerine ihtiyaç yoktur. Gençler isimlerini söyliyerek birbirlerile ko- nuşmağa ve dans etmeğe başlarlar. Bu samimiyet ve dansın sonu ekseri- yetle nikâh memurunun karşısına çılı- makla netirelenir. Ecâüssines panayırında gündüz ni- kâhlar kıyıbır, akşamı da evlenen çif. lerin düğünleri bir arada yapılır. Bu münasebetle eğlenceler tertip edilir. Bazan bu eğlenveler arasmda yeni ev- Jenme kararları verilir ve derhal ni. kâh memurunun önüne koşulur. Ni kâh memuru, panayır günleri, ze Kalanların nikâhlarını kıymak üzere mat ona kadar eğlence mahallinde bulunur, hem eğlenceye iştirak eder, hem müracaaiçı olursa akidlerini ya- par. Bu suretle yeni çiftler de evle. nenler arasına iltihak ederler. Ecaussines'd evlenenler için bir kaç otel hazırlanır. Bunların masraf belediye tarafından verilir ve yeni er. Mer zifaf gecesini bu otellerde bede- va geçirirler. Bu pahayırın evlenmeğe çok yardım ettiği istatistiklerle sabit olmuştur. Française senin şimdi işgal etâiği yerde oyunlar baş- Indi. 100000 franklık tahsisi kabul olundu. Teşkilâtını Napolyon Bonapart Moakg- vadan 1812 de tesbit etti, 1850, 1850, 1001, 1910 senelerinde yeni nizamlar kabul düdi, 1900 yılının 8 martında mubur eden biz yangın, Comödie - Prançalse'in bir kun yakmıştar. #ön yavrularından bir kımı, asgari 50 anntimetreyi asan karları yararak ve bu suretle 6 kilomutre mesafe katederek bin müskülâtla kaza merkezindeki mele- tebe, bir kumı da köyümüze biraz yar kınca olan başka bir köyün mektebine gitmektedirler. Be suretle 115 çoculitam yalnız 60 kadarı mektebe (gidebüiyon 4 Ortaköyde ötürün Cemal isminde biri, erinin merdivenlerinden düşerek e&hem- surotie yaralanmış, polla tarafın- dan a hastanesine yatırılmıştır. Bulgur bandıralı «Çar Ferdinsnda vağrıru Borcaada civarında havanın mu- hülefetinden dolayı Karaya çlurmuştur. Vapur, tahlisiye istediği cihetle bir tah- Msiye £ gönderilmiştir.
