21 Şubat 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

Fransada bir casusluk muhakemesine başlanıyor Casusların elebaşısı olan kibar Alman kadını gıyaben muhakeme edilecek Paris - Solr gazetesinde okunduğuna göre Paris divanı harbi, mühim bir o #usluk davasını görmek üzeredir. Bu sasusluğun elebaşı Alman asılzade kar dınlarından La baronne Von Einem'diz. La bâronne Von Einem, şık ve ecsrar- gnxiz bir kadındır. Bu casusluk, Temmuzda Franmz mukabil teşkilâtının uzun bir tahkikatından sonra patlak vermiş, bunun Üzerine, Alois Aubin ve Julian Poirier adında iki kişi tevkif edilmiştir. Tahkikat neticesinde iki Fransızın, Fransanın milli müdafam- sina taallük eden bazı vesikaları Alman- paya verdikleri anlaşılmıştır. Bu casuslukta Avusturyalı Leo Hirscebe le Fransız Ayan Meelisi gizli eslse ste- nograflarından Gaston oAmourelle'in parmağı bulunduğu da meydana çıkmaş- len yüzbaşı Marchat son günlerde işini bitirmiştir. Hali firarda bulunan Alman asilzade kadını o müstesma olmak üzere diğerleri mevkuf bulunuyorlar, Yalmıs mevkuflardan Julien Poirier tevkifinden bir müddet sonra 62 yaşmda hapisba- nede vefat etmiştir. Daha ilk tahkikat gününden itiba- ten bu casusluk şebekesinin kuvvetli bir Alman ajanının bamlesile yürümüş ok Amourell” hında bu casusluk davasının Hiyetne başlanacaktır. Franax kanunlarına gö- Te casus kadın gıyaben idama arkadaş İarı da on seneye kadar hapis ve müsb- bed sürgün cezanna mahküm edile ekelerdir. Ladoganın şimalinde birkaç Sovyet fırkası daha tehlikeli vaziyette (Baş tarahı 1 imei sabifeğe) Rusların bir tardetmiş ve mühimmat depolarını patlat- Miştar. Pinlândiya bata kuvvetleri düşman kol- lari ve tecemimilerine karşı onlarca mw Yatfakıyetli bosmbardıman uçuşları yapmış- lardır. Altı düşman tayyaresi düşürülmüş- tür. Diğer altı teyparenin de düşürülmüş Siman muhtemeldir. Mannerheim hattına Fin tak- viye kuvvetleri gönderiliyor Londra 20 (A.A.) — Helsinkiden gölen haberlere göre, Finlündiyaklar Kuhmoda 54 üncü Sovyet fırkasım in- bizama uğratmıştır. Bu muvaffakiyetten sonra Finlândiyalılar Mannerheim hat- tina takviye kuvvetleri | gönderebilmiş- erdir. Kareli berzahında Finlândiyalılar ye- ni mevzilere çekilmişlerdir. Bugün mev- Zuubahs olan şey Mannetheim hattının üstereceği mukavemettir, Çünkü ba b müdafaa eden Finlândiya kuvvet- İerinin Rus fırkaları tarafından arkadan çevsilebilmesi tehlikesi ortadan kalk- Bişar, Viborg'un önünde bir Fin ordusu toplanıyor Helsinki 20 (A.A.) — Mühim mik- Fin kuvvetleri mareşal Mannerhei- tarda min kumandası altında, Sovyet tazyi- kinin en kuvvetli olacağı tahmin edilen Wiborg önünde tahaşşüd etmektedir. Bu müddet zarfında Fin hava kuvvet- leri hemen inkıtasız olarak Sovyet cep- gerisindeki yolları ve şimendifer bombardıman etmektedirler. 100 kamyonluk bir Sovyet ko- etmişler ve motörlü bir livayı hezimete uğratmışlardır. 9 Sovyet tayyaresi düşürül- Sovyet tebliği Maskova 20 (AA) — Leningrad erkânharbiyc dairesinin 19 şubat tarihli berzahımda m kâin Hupojolki istasyonunü iş #öl etmişlerdir. Cephenin diğer mınta- kalarında kayde değer bir değişiklik ol- mamıştır. Sovyet hava kuvvetleri düş manın kuvvetlerini ve askeri hedeflerini şiddetle bombardıman etmişlerdir. Ha- va muharebeleri esnasında 14 Fin tay- yaresi düşürülmüştür. Finlândiya yardım bekliyor Londra 20 (A.A.X — Finlindiya hi küzneti namına Londrada söz söylemeğe salâhiyettar bir zat, Reuter muhabirine aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: 4 Finlândiya hükümeti İsveçin Fin- Jündiyaya askeri yardımda bulunmamak öçbir te- Zuayina uğra muş ve yorgun bir hale gelmiş olan as- kerlerimiz adetçe gok faik bir düşmana —— koymaktadır. Harp malrememiz r. Birçek defa harp malzemesi yol İmama nd il ara mar da gönderilmedi. Bu keyfiyet kıtaları- mızın vaziyetini güçleştirmektedir. vu Dima bir günde 100 kişilik bir Fin lândiya bölüğü tarafından müdafan odi- İen ufak bir sahaya 2000 obüs atmıştır. Finlândiyanın kurtulması için sempati va dostluk putuklarının yerine filiyat kaim olmalıdır. Yani, bire asker, tayya” te, top ve mühimmat gönderilmelidir. Bu ana kadar imütenddit talepler yaptık, hiçbir tam esvap alamadık. Medeni dünyanın vicdanına imanimız hâlâ de- vam ediyor. Bu vicdanın uyumadığına kaniiz.» Finlândiya bükümeti namına söz söy- emeğe salâhiyettar zat, nihayet Fransa» da oturan 10 bin İtalyanın Finlândiye ordusuna gönüllü yanlınak istedikleri ni bildiren haberden malümatter olma- dığını da bildirmiştir. Sivil halkın himayesi Cenere 20 (AA) — Sivil halkın himayesi için bitaraf mıntakalar tesisi- ne dair enteraasyonal komite tarafından yapılan teklife slkefra cevap kii vap vermişti. Konya Halkevinde fotograf sergisi Konyu (Akşam) — Halkevinde bir çok armatör fotoyrafkıların iştirakile mu- Norveç sahillerinde harp gemileri görünmüş (Baş tarafı 1 inci sahifede) Mühim bir mesele Paris 20 — Bütün Fransız gazeteleri Altmark hâdisesinde İngilterenin tuttu- ğu yolu tasvip etmektedir, Gazeteler bu münasebetle Skandinav & devletlerinin vaziyeti hakkında dikkate şayan maka- leler neşrediyorlar. Populaire gazetesi diyor ki: «Botni körfezinin donması üzerine in demirleri Norveç yalile ve Nor- veç kura sularından istifade edilerek Al- manyaya sevkediliyor. Müttefikler buna ses çıkarmadılar. Alman tahtelbahirleri Norveç kara sularında faaliyette bulun- dular, buna da sas çıkarmadılar, Fakat bir Alınan harp gemisinin, içinde İngiliz esirleri bulunduğu halde, Norveç kara sularından istifade ederek oAlmanyaya gitmesine karşı seyirci kalamazlardı. Ortada başka bir mesele var: İsveş Finlândiyanın yardım talebini reddet- miştir. Bu, onun bileceği şeydir. Fakat İngiltere ve Fransa, Milletler Cemiyeti tarafından verilen karar üzerine Finlân- diyaya yardım etmek isteselerdi İsveş ve Norveç buna imkân bırakmayacak kadar ileri gidecekler miydi? Bu iki devlet bitarafık > vöcibelerile e Milletler niyeti azam sılatile olan vecibelerini nasıl telif edebileceklerdi? Milletler Ce- miyeti tarafından verilen kararın tatbi- ki Skandinav devletlerinin bitaraflığı meselesini ortaya çıkarmıştır. Buna Say- yetler ve Almanya sebep olmuşlardır. Diğer taraftan Almanya, Norveç kara sulanma esir yüklü harp gemisi gönde- rerek bu hükümetin bitaraflığını inİMi etmiştir. Norveçi zor ve tehlikeli variye. te İngiltere sokmamıştır.» Epogus gazetesi diyor ki: eİsveş, Norveç neden vaziyeti anlamıyorlar? Müttefiklerin galibiyeti bunlara | hiçbir zarar vermez. Fakat Almanya ve Sov- yetler galip gelirlerse bunların istiklâlle- ri kalmaz.» Vietoire gazetesi de şu mütalânlada bulunuyor: #Sovyetler Finlândiyayı eze- rek İsveç, ve Norveç hududuna gelirler- se bu iki memleketi, Polonya gibi, manya ile aralarında taksim edecektir. Harp tena bir şeydir. Fakat biz harbe zevk ve geref için mi girdik?» tasvip ediyor Newyork 20 — Amerika gazeteleri Altmark hâdisesi hakkında o Amerika hukukşinasların, baro reislerinin müta- neşrediyorlar. Barla bisi hareketini | şasvi te: İm kk erimi ederdi.» demektedir. İngiliz Başvekili milbim beyanatta bulundu (Baş tarafı 1 inci sahifede) Esasen bundan dört hafta evvel İn- giliz hükümeti Altmark vapuru hak- kında bir rapor nöşretmiş ve bu rapor bütün gâzetelerde çıkmıştır. Mezkür raporda Altmark vapurunda İngilis esirler bulunduğu kaydolunmuştur. Bu rapordan sonra nasıl olur da Nor- veç hükümeti vapurda esir olduğunu bilmediği iddiasını ileri sürebilir? Norveç makamatı, Alman Tilosunun Norveç kara sularını nasıl kullandığı- na tamamile bigâne kalmıştır, İngiliz hükümetinin mütalâası şu- dur ki, Alman harp gemisinin geçme- | sine itiraz etmiyen Norveç Hariciye Na İ sırı Kohtun hatlı hareketini bitaraf | vaffakıyetli bir fotograf sergisi açılmış- | tır. Sergide yurdan en enrip köşlerinin ve Konyadaki eski eserlerin fotografları gösterilmektedir. Sergi on beş gün halka ESHAM VE TAHYİLÂK 1938 X 5 ikramiyeli Bıvas Ermarum EE Sıvas - Ersarum V 4, Merken Bankam peşin 106.50 Müttahit Ermiş Kartal fabrikaları 680 rmis Kartal Müsasin 019 PARA ve ÇEKLER 1) Sterlin 0 Delar 190 Prank 100 Liret 100 İsviçre We 100 Florin kara sularının Alman filosu tarafın. | dan sulistimal edilmesini meşru kılar. | ken bu, İngiltere hükümetinin katiyen! İ kabul edemiyeceği bir vaziyet ihdas eder. İngiliz harp gemileri Norveç maka- malının Üç red cevabından sonradır ki harekete geçmişlerdir. Eğer böyle hareket etmemiş olsalardı Altmark gemisinin Almanyaya doğru hiç müş- külât görmeksizin yoluna devam et mesine Norveç tarafından müsaade edilecekti.» Londra 20 — Başvekil B, Chamber- isinin Altmark hadisesi münasebetile Avam Kamarasında yaptığı beyanat bütün mebuslar tarafından tasrib edilmiş ve şiddete alkışlanmıştır. İzmit kâğıd fabrikası tevsi ediliyor a a karar verilmiştir. Fabrikanın, evvelce in- gan kararlaştırdan ikinci kısmına #ft plân hazır olduğundan, derhal famliyete çeçfle- tekli, 200 üngaztan kaf Yeri on in tadır. Burünlerde ihale yapılacaktır. İhtikârla aa kamisyonu toplandı İhtikârla mücadele komisyonu dün öğ- loden sonra mınlaka Ücaret müdürlüğün- de toplanarak tatbikata ald son hazırlık- ları gözden geçirmiştir. Komisyon, ayni za manda jilet ihtlkârı etrafindaki ihbarı da gözden geçirmiş, tahkikatın tamikine ka- tar vermiştir. MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABIALİ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur. Tefrika No. 152 23 kânunusani 913 günü Babıâli baskını yapılıyor Ertesi perşembe günü yapılacak hâ- reket hakkında 80n kararları ittihaz ettiler. Büyük kafile Babılliye giderken bir kafilenin Polis müdiriyetini, diğer bir kafilenin de postaneyi tutması bu mukarrerat cümlesindendi. Harekete iştirak edecek olanlara hususi ve mahrem haberler gönderil- di. Bu hususta en siyade faaliyet gös- teren Kara Kemal bey oldu. Baskın öğleden sonra saat üçte yapılacaktı. Kânunusaninin yirmi üçüncü günü öğleden itibaren birçok İttihadeılar İttihad ve Terakki merkezi umumisi ve Menzil müfettişliği İle Sirkeci ara- sında mevki almış bulunuyorlardı. Ancak harekete iştirak edenler hü kümeti şüphelendirmemek için ihti- yatlı hareket ediyorlar, dağınık duru- yorlar, Enver beyin görünmesine inti- zar ediyorlardı, Vakit yaklaşınca Talât bey yanına Sapancalı Hakkı beyi alarak vaziyeti tedkik için Babâl etrafını dolaştı. Kahvehanelerde gördüklerine vaktin tekarrüp ettiğin! anlatacak işaretler verdi, hattâ Nafin Nezaretinde gör- düğü topluluğa hitaben: — Milleti kurtarmağa gidiyoruz Siz de durmayınız! dedi. Sapancalı Hakkı beyi kendisine İn- tizar edildiğini bildirmek Üzere ta- lim dönüşü menzil müfettişliğinde beklemekte olan Enver beye gönderdi. Enver beyin bu intizar daklkala- rında oturduğu yerde sinirli, sinirli elindeki kurşun kalemile bir parça kâğyi üzerine bir resim çizmekte ol- duğu görülüyordu: Napolyonun res- mi idi bu! O artık bu dakikalarda kendisini bir (18 Brumaire) kahramanı mi gö- rüyordu! Pek muhtemeldir! (1) 4 Talat beyin gönderdiği haberi alun- ca Enver bey kır atına bindi. İttihad ve Terakki erkânından Mümtaz ve Hilmi beyler yaya olarak kendisine refakat ettiler. Sapancalı Hakkı bey Enver beyin hareketinden evvel süratir Talât beye fitihak etti. Talât bey elinde şemsiye- si, belinde tabancası, Babıâli karşı. sındaki kahve önünde duruyordu. Yakup Cemti, Mustafa Necip, Mitat Şükrü beyler de Talât beyin yanında geldiler. Etrafta kalabâlık arzu olunduğu derecede görünmüyordu. Acaba ha- rekete iştirâk edecek olanların, has- saten ayrilan fedallerin kalblerinde son saatte bir tereddüd, bir tehaşi mi hüküm sürüyordu? Enver beyin görünüşü vaziyette bir değişiklik hasıl etti. Köşe, sokak baş- lar dolmağa başladı. Teşkilâta dahil olsun, olmasın meraklıların, seyirci- lerin mikdart anbean artti, Enver bey Cağaloğlu yokuşu başı- na gelince İttihad ve Terakkinin en şöhretli hatibi Ömer Naci bey Nafia Nezaretinin merdiveni başından gür ve tiz bir sesle birkaç defa: — Yaşasın milleti Yaşasın İttihad ve Terakki! Diye bağırdı. Bu tezahür havâyı birdenbire değiştirdi. Yaşasın! sesle. rini alkışlar takip etmeğe başladı. Bu- munla berabef BabıAli etrafında ka. İabalık hâlâ lüzumu dereceye var- mamıştı. Batnâli önünde atından imen En- ver bey tereddüd ©aiz olmıyacağımı Bemen kestirerek verdiği bir işaretle hazır bulunan İttihadçılara dış kapı- yı tutturdu. Muhtar ve Kâmil paşalar kabinele- Fİ bazı tehavvüller ya olmak- İn beraber İstanbul a rnlini da İttihad ve mensup Amirleri, memurları tamamen çikar ramamışlardı. Baskına karar verilince İttihad ve Terakkice hassaten Babıilideki po- Mis ve Jandarmaların yapılacak hare kete mümanaat etmemeleri yolunda iyiden iyiye kulakları bükülmüştü. BabıâM polis kuvvetlerinin Amiri el de edilmişti. Bu sebeple dış kapı hiç bir hadise- ye meydan kalmadan İşgal olunabil mişti, İttihad ve Terakkiye mensup olm. yanları içeriye girmekten men İçin dış kapının kanatları kapatıldı Bu- nunia İşe başlandığı görüldü. Btrafte kalabalık gittikçe arttı. Enver bey Yakub Cemli, Mümtax, Mustafa Necip, Hilmi, Sapancalı Hak- kı beyleri yanına alarak sadaret dsi- resinin mermer merdiveninden içe- riye daldı. Talât, Mitat Şükrü beyler de kendisini takip ettiler. <İttihadçı ailesi» oeradından bir çoklârı parmaklıklardan atlıyarak avluya, giriyorlardı. Kara Kemal bey postanedeki İt- tihadçı memurlar vesatetile telgraf ve telefon muhaberelerini durdur. muş, Babıâlinin muhabere vasıtaları- nı kestirmişti. Bu suretle kabinenin hariçten is timdad edebilmesinin önüne geçil mişti. O gün kabine devletlere verilecek cevabi notanın tedkikile uğraşıyordu. İrade tebliğ eylemek zere mabeyin başkâtibi Ali Fuad bey sadaret dal resine gelmiş, Kâmli paşa vükelâ mec. isinden çıkarak avluya nazır odada Ali Fuad bey! kabul eylemişti Bu esnada kabinenin diğer Azası arasında İttihadçıların yapacakları hareket hakkında alınmış haberlerden bahsö- diliyordu. Bu hususta Nazım pâşa ile Dahili- ye Nazır Reşid bey arasında bir mü nakaşa cereyan ediyordu. Nüzüm pa- sa hâlâ — Bir şey yapamazlar! Diye ısrar gösteriyordu. Fakat tam bu sırada dışarıda gürültüler duyut- du. Babsâliriin basıldığı anlaşıldı Kendisile gizli müzakerelere yâplık- ları ve esas itibarile Kâmil paşa kabi- nesinin ıskatile kabinenin kendi ri- yaseti altında teşekkülünü kararlaş- tırdıkları halde şimdi hiç haberi ol- mâdan İttihadçıların böyle bir hars- kette bulunmalarını kendisini atlatıp aldattıklarına - haksız olmıyarak - hükmeden Nazım.paşa fona halde hiğdetlenmişti. Bir taraflan o, diğer taraftan Reşkd bey telefonla merkez kumandanlığını ve polis müdüriyeti- ni harekete getirmek istediler; fakat Babıilinin hariçle irtibatı kesilmiş'oi- duğunu anladılar. Avluya nazır odada Kâmil pâşa ile konuşurken başkâtip Ali Fund bey bir kalabalığın Babiliye girdiğini, hattâ bazılarının parmaklıklardan aştığını görerek Kâmll paşaya ihbar etli; fakat Kâmil paşa sükünetine (!) zerre kadar halel getirmiyerek - ya. ni uyuşukluğunu muhafaza edereki - çenesini oynatıp anlaşılmaz sözler söylemekle iktifa etti. (2) Enver beyle birlikte bina içine gir miş olan Yakup Gemll ve Sapancalı Hakkı beyler önde yürüyör, Enver bey de onları takip ediyordu. Sapancalı Hakkı bey vükelâ meo- Ust - salonunun bulunduğu kısmın önündeki nöbetçilere sert ve Âmirane bir sada İle: — Geri çekli! Yolu aşi Emrini verdi. Nöbetçiler üniforma, sı üstünde Enver beyi görerek bir mümanaat o hâreketinde bulunmağı- lar. Bu dakikada yaveran odasında bir Aarkadaşile konüşmakta olan sadarst yaveri Nafiz bey dışandaki gürültü yü işitince tabancasını alarak odadan, fırladı. Mustafa Necip bey ayağı ağrıdığı için Enver beyle birlikte ileriiyems- mişti. Nafiz bey Mustafa Necibi gö- rünce üzerine ateş etti. Mustafa Ne- cip cansız yere yuvarlandı, Bunun Üzerine ihtilâlciler tarafından Nafis bey üzerine ateş açıldı, o da yaralan. dı. Yarasının ağırlığına rağmen ya- veran odasına girebildi ise de ancak birkaç dakika yaşadı, (Arkası var) (1) Malümdi Napolyon Mürr dönü günde Pariste Direktuar hükümetini de- virmişti. nver paşa evlendikten sonra Na- polyon ile Jozefinin büyük kıtada birer Tes» mini salonuna talik ettirmişti! (4) Al Fuad beyin bana Ifadeai,