29 Ocak 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Dün Geceki ve Bu Sabahiki Efnaberler Son dakika Harp ve bitaraflar Ingiltere, bitaraflardan yardım değil, sabır göstermelerini istiyor Londra 20 — Sunday Times gazetesi bitarafların vöziyeti hakkında yaz- dığı bir makslede diyorlar ki; «Müttefikler bitaraflardan yardım istemiyorlar. İstedikleri şey, sabır ve tahammül göstermeleridir. Müttefikler, bitaraf vapurları Almanlar gibi vapur- Jarı batırmıyorlar ve mürettebatlarını açık denizlerde bırakmıyorlar. Mütlefik- lerin bitaraflardan kendilerine müşkülât çıkarmamalarını istemeleri haklarıdır. Çünkü müttefikler, yalnız kendi menfaatleri için değil bitarafların menfaatleri için de harp ediyorlar. Şayed Almanya bu harbi kazanacak olursa İskandinay- yada, Baltıkta ve merkezi Avrupada müstakil hiç bir devlet kalmıyacak, İtalya bile Almanyaya tâbi bir devlet vaziyetine düşecektir. Fransız - Ingiliz parlâmentolar komisyonunun kararı Paris 29 — Londreya giden Fransız Milli Terbiye Nazırı B. Delbos İn- giliz ve Fransız parlâmentolar komitesinin içtimama riyaset etmiş ve üç saat süren bu içlimada mühini kararlar verilmiştir. Komite, biri müdafaa, ikincisi iktisadi ve mali, üçüncüsü propaganda namile üç tali komite teşkiline karar vermiştir. Sovyet Polonyasındaki son Almanlar da- nakledildi Roma 29 — Polonyanın Sovyetler tarafından işgal edilen kısımlarında bu- Iunan son Alman grupları Alman topraklarına nakledilmiştir. Bunlar bin kişi tutmaktadır. 160 Antikomintern teşkilâtı Britanyaya karşı çalışacakmış Londra 29 — Mevsuk bir menbadan öğrenildiğine göre Alman antikomin- rn resmi teşkilâtı şimdiye kadar bolşevikliğe karşı yapılan mücadeleyi Bü- Britanyaya çevirmeleri hakkında dün emir almışlardır. Merkezi Çin hükümeti kuruldu Roma 29 — Şanghaydan bildirildiğine göre Merkezi Çin yeni hükümeti te- gekkül etmiştir. Bu hükümete Vang - Çing- Ley riyaset etmektedir. Kabine 11 Na- zrdan mürekkeptir. Alman gizli radyosunun dünkü neşriyatı Londra 29 — Alman gizli rağyosu bugün saat iâde yaptığı neşriyatla Alman Harbiye Nezaretine mensup bir zattan aldığı malümatı dünyaya yay- mıştır. Buna göre Almanlar harb başlangıcındanberi 57 denizaltı kaybetmiş- lerdir, Aynı radyo demiştir ki: Göbbels Alınanyanın günde 2 tahtelbahir inşa ettiğini iddia ediyor, Halbuki haftada iki tahlelbahir yapılmaktadır. Bunlar da kalite itibarile eskilerden düşüktürler. Şimdiye kadar batan denizaltı ge- milerile 1000 kadar zabit ve mütehassıs tayfa kaybolmuştur ki bunun da ç&- bucak telâfisi kabil değildir. Romanya İngiltereye teminat verdi Hiç bir devlete muahedelerle kararlaşan miktardan fazla petrol vermiyecek Yeni petrol komiserliğine iktisad nezareti umum! kâtibi tayin edildi Bükreş 28 (A, A.) — Mili İktisad Nazırı dün en mühim petrol şirketlerinin mümessillerile görüşmüş “ve kendilerine teşekkül etmekte olan ve faaliyeti Re- manyada bulunan ün petrol şirket ve müesscselerine şamil olacak umum pet- sol komiserliğinin mahiyeti ve maksat- ları hakkında malümat vermiştir. Nazır, bundan sonra İngilterenin Bük- teş elçisini kabul etmiştir. Diplomatik mahfellere gelen malümata göre Rumen iktisad nazını Romanyanın petrol ihracı hususunda ecnebi memleketlere karşı giriştiği taahhütler hakkında Sefi İhmat vermiş ve hiçbir ecnebi ketin muahedelerle tesbit edilen miktar- dan fazla petrol taleb etinediğine dair Selite Leminst vermiştir. Petrol komiseri tayin edildi Bükreş 28 (A.A.) — İktisad Nezareti umumi kâtibi profesör Chelman Nedda, ahiren ihdas edilmiş olan hükümet pet- rol komisyonu reisliğine tayin edilmiştir, Mumaileyh., idari vezaifinden istifa ot miştir. Kendisi, birçok senelerdenberi Rador ajansı administratörlüğünü de ifa etmekte idi. J i Fransız gazeteleri ne diyor? Paris 28 — Excelsior gazetesi petrol meselesi hakkında yazdığı makalede di ki: «Almanya, 15 gün zarfında Bal İn paltikömm beşten beşe değletirdi. Almanya, Polonyanın taksiminden besi Sovyet hükümetince hoş görünecek vüzi- yet alarak Balkanlarla meşgul olmaktan gekinmeğe başlamıştı. Fakat aradan ay- İsr, batta seneler geçmedikçe Sovyet Rusyadan hiç bir şey alamıyacağını an layınca gene pancermanizmin doğru hedefine döndü. Stalin Finlândiya işile meşgul oldu- ğundan hiç bir mukavemette bulunamı- yor. Almanya bundan istifade ile Galiç- ya petrol menbalarının kendisine kira- Janmasını, Lvov - Romanya çimendifer hattının kontrolünün Almanyaya veril- mesini istiyor. Diğer taraftün, Romanya ile evvalos müzakerede bulunan Cloduis'u tekrar Bükreşe gönderdi. Kâh vaidlerle, kâh tehditlerle Romanyadan fazla petrol ve malzeme almak istiyor. Buna mukabil bir Sovyet taarruzu takdirinde Alman- yanın yardımına dair mühim vâidlerde bulunuyor. Romanyonın bu tehditler karşısında hareket serbestisini feda edeceğini zan- netmek Kral Karolu ve Rumen zimam- darlarını tanımamak demek olur. Rumen ricalinin, Almanya ile Sovyet Rusya ara- sındaki son anlaşmalar karşısında mem- mun olmak şöyle dursun, endişeye düş- mesi daha ziyade muhtemeldir.» Ordre gazetesi diyor ki: «Almanyanın Romanya hududuna doğru asker sevk- etmesi Romanyayı tehdid etmek içindir. Yoksa burada bir askeri harekette bulun- ması muhtemel değildir.» Petit Journal diyor ki: eRomanya pet- rok karşısındaki vaziyet ise çok sarihtir, Bu davanın esasları şunlardır: Roman- yanın İngiliz, Fransız anlaşmalarına ve ticari munhedelerine hürmet elmesine müteyakkız bulunmak, Romanyanın bi- taraflığının tatbikine nezaret etmek ve nihayet enternasyonal hukuk kaideleri İle müemmen bulunan ablokaya devam etmek.> | İngilterenin bir kararı Şubat iptidasından itibaren vapurlara vazıyed ediliyor Londra 28 (A A.) — Hükümet, İn- gilterede hamulelerini tahliye etmiş olan bütün İngiliz ve İngiliz müstem lekeleri açık deniz gemilerine 1 şu- battan itibaren vazyet etmeği karar- laştırmıştır. B. Chamberlain çarşamba günü bir nutuk söyliyecek Londra 28 (A.A) — Bu sabahki İngiliz gazeleleri, B. Chamberlainin çarşamba günü «Natlonal Publio İn- terests Committeea nin öğle ziyafetin- de bir nutuk söyliyeceğini bildirmek- tedir. Sunday Times gazetesine göre, Baş- vekil bu nutkunda geçen hafta uzun münakaşalara sebep olan bitaraf devletlerin vâziyetini bahis mevzuu yapacaktır. Tuz satışları 935 senesindenberi mütemadi 1999 senesi haziranından kânunuevvel gayesine kadür olar yedi ay zarfmda mem- lekette 114,293,000 kilo tuz satılmıştır, 1988 senesinin ayni müddeti zarfında satışlar 112,120,000 kilo olduğuna nazaran bu gene satışlarında yüzde 2 kadar bir tezayüd ha- mi olmuştur. Tuz istihlâki fiatlerin tenali edildiği 1935 senesindenberi mütemadi bir yüksel- me arzetmektedir. 1684 senesinin ayni yedi Ayı zarfında satışlar 87,357,000 kilodan iba- Tetti. O seneye nazaran tezayüd nisbeti yüzde 30 dan fazladır. Ziraat umum müdürü Ankaraya gitti İzmir 28 (Akşam) — Birkaç denberi şehrimizde zirai müowseseleri tedkik eden zirmat umum müdürü B. Abidin Eze Ankaraya gitmiştir. Kaçak takibinde kayaklı memurlar kullanılacak Doğu mıntakasında kışın fazla kar ya- gp yollar uzun müddet kapalı kaldığı ci- hetle, İnhisarlar kaçak takip teşkiltinin dâyıkile vazife göremediğini nazarı itibare, alarak, İdarenin Erzurum, Kars, Artvin gi- bi kışı şiddetli olan viliyetlerde vazife gö- Ten takip memurlarının bundan böyle ka- yaklarla teçhizine karar verdiği haber alın- mıştır. İhracatçılar cemiyeti kongresi kapandı Balıkesir mebusu B. Mazhar Akpı- narın başkanlığında toplanan Türki- ye ihracatçılar cemiyeti Kongresi Tuz- namesinde bulunan meselelerin mü- zakeresini ve karara bağlanınasını müteakib mesaisine nihayet verirken başta Cümhurreisi İsmet İnönü ol- duğu halde büyüklerimize karşı say- gı ve sevgilerini bir defa daha teyid eylemiştir. Son yağmurların Tirede zararı İzmir (Akşam) — Son yağmurlardan Tire kazasının Mahmudiar köyü dahilin- deki feyezan ve kurutma kanallarından İ bazılarının sedleri yıkılmıştır. Köy ara- zisinde mezru 550 dekar mahsul, hat- ta toprağile sel suları tarafından denize götürülmüştür. Bazı ovalarda biriken sulardan hasıl olan gölcükler #ebebile bu yerlerde urun zaman zeriyat yapılamayacağı an- | laşılmaktadır. Graf von n Spee mürettebatı Uruguay hükümeti tevkif edilmelerine karar verdi Montevideo 28 (a. b — Hükümet Urugunyda kalan Graf Von Spee müret- tebatının tevkifine karat vermiştir. Ge- lecek haftanın başlangıcında Dahiliye Nezareti karada kalan 10 kadar zabit ve küçük zabitle zırhlıyı tahrip eden infilâkı bazırlıyan ve Tacomü vapurunda tevkif edilen 4 babriyeli hakkında tevkif kara- rımn ne suretle tatbik edileceğini tesbit edecektir, Yaralı olan bu bahriyeliler hastanede bulunmaktadırlar. Sovyet - Bulgar dostluk paktı Budapeşte 28 (A.A.) — Pester Lloyd gazetesi, dalmi Bulgar - Sovyet döst- luk paktınm yalnız iki memleket için değil, Balkanlar için de hayırlı neti- celer vereceğini yazmaktadır. 1,9 milyona karşı 9,5 milyon Sonbaharda Almanların kuvveti 7,5, Ingiliz ve Fransızların 9,5 milyon olacak Fransızlar Maginot hattının gerisinde müthiş ağır top kuvveti topladılar Paris 28 — Paris Soir gazetesinin askeri muharriri diyor ki: «Bugün Almanyada, beş milyon asker silâh altındadır. Fakat bunun mübim bir kısmı henüz talim görmemiştir. Sön- bahara kadar bunlar talimlerini ta- mamlıyacaklardır ve daha iki buçuk milyon kişi silâh altına alınacaktır. Bu suretle sonbaharda Alman ordusu mevcudü yedi buçuk milyonu bula- caktır, Almanya Çekoslovakyada, Polonya- da, hattâ Avusturyada bir-milyon kü- dar asker bulundurmak mecburiye- tindedir. Masmafih bunu hesab et- mesek bile sonbaharda Almanların yedi buçuk milyon askerine mukabil Fransa ve İngilterenin iki milyon faz- lasile dokuz buçuk milyonluk kuvve- ti bulunacaktır.» Yine bu gazete, bir İngiliz muhar- ririnin Fransadaki seyahati neticesin. de yazdığı makaleden bazı parçaları iktibas etmektedir. İngiliz muharrir diyor ki: «Fransizlar, Maginot hattanın geri- sinde müthiş ağır top kuvveti topla- mışlardır. Bunlar kısmen ray üzerin- de hareket etmektedir, Ağır toplar 50 kilometrelik bir sahayı, bütün yol- ları tamamen kontrol etmektedir. Fransızların 70 tonluk tankları da çok müthiştir. Bugün Fransa büyük bir gayretle ve tam randımanla çalışi- yor. 914 de buna imkân yoktu. Çün- kü memleketin mühim bir kısmı İsti- lâya uğramıştı. İstilâya uğrıyan yer- ler en mühim sanayi mıntakaları idi, O vakit demir havzasının yüzde dok- sanı Almanların eline geçmişti.» Fransız tebliği Paris 28 (A.A.) — Resmi tebliğ: İngiliz - Japon münasebai: Japonya ikinci defa olarak İngiltereyi protesto edecekmiş! "Tokyo 28 (AA.) — Domei ajansının bil- dirdiğine göre, Japonya pek muhtemel olarak Asamu Maru hadisasi hakkında İn- giltereye ikinci bir protesto notası daha gönderecektir. Sanıldığına göre, Japon hükümeti bu yeni notasında İngiliz makamlârınm ha- reketinin gayrı meşru mahiyeti üzerinde israr edecek ve tevkil eğilen 21 Alman yolcunun geri verilmesi bahsinde israr eyliyecektir. Hariciye Nazırı B. Arita dün gece hari- elye yüksek memurlarile uzun bir konfe- rans aktetmiştir. Domel ajansının bildir- diğine göre bu toplantıda İngiliz hükü- metinin hadiseye lüzumu kadar ehemmi- yet vermediği ve bu sebepten dolayı İn- gütere ile Japonya #rasındaki münasebet- lerin vahimleştiği tesbit edilmiştir. Roma 28 (A. A.) — Stefani ajansı- nın diplomatik mubarririnin yazdığına göre bir Japon harp gemisi eWingsang> isminde! giliz vapurunu durdurarak içinde araştırmalar yapmıştır. Araştırma» lar İl saat sürmüğtür. Şanghaydan alınan bir habere göre İngiliz deniz makamları bu hadiseyi pek vahim addederek Japon deniz makamatı nezdinde keyfiyeti protesto etmişlerdir. Londrada bu araştırmanın «Asama Maru> ve eLasuta Marus isimlerindeki Japon vapurlarında İngiliz harp gemile- ri tarafından yapılan araştırmalara bir mukabele olmak üzere yapıldığı söylen- mektedir. Maarif Vekili geldi Maarif Vekili B, Hasan Ali Yücel bu sabahki Ankara ekspresile şehrimize gelmiştir. Burada bir hafta kadar kala- rak Vekâlete aid işlerle meşgul olacaktır. Üsküdarda yangın Üsküdarda bayan Şükriyenin evinde dün gece, bırakılan mangaldanı sıçrayan bir kıvılcımla yangın çıkmış, bir oda eşyası yandığı halde yetişen itfaiye tara- fından söndürülmüştür. İnhisarlar idaresi üzüm ve incir alıyor İzmir (Akşam) — İnhisarlar idaresi borsadan bu sene mahsulünden iki mil- yon kilo kuru üzüm ve incir mıntakala- rından dört milyon kilo hurda incir sa- tan almıştır. Bu mahsuller, idarenin ima- lüt işlerinde istihlâk edilecektir. İşara değer bir şey yoktur. Paris 28 (A.A) — Buzların çözül mesi ve çamur, cephelerde aske- ri harekâtı felce uğratmakta berde- vamıdır. Havada ise bulutlar ve yağ- mwurlar, her türlü faaliyete mâni ol- maktadır. Dün Alsas ve Loren cephe- lerinde hüküm sürmekte olan sükütü hiç bir hadise ihlâl etmemiştir. Askeri mahafil, ecnebi memleket- lerden gelen ve bir-otomobil kafilesi- nin harbin başlangıcındanberi ilk de. fa olarak bombârdıman edilmiş oldu- gunu bildiren haberi tekzib etmekte- dir. Garp cephesinde böyle bir hadi- se olmamıştır. Aym mahefil, bazı şe hir ve kasabaların tahliyesi için muk- tezi bütün tedbirlerin ittihaz edilmiş olmasına rağmen, tahliye edilmiş ol- duklarına dair olan haberleri de tek- zib etmektedirler, Bundan başka Fransızlarla İngiliz- ler, son günlerde Alman tahtelbahir- lerine karşı bir çok taarruzlar yapmış- lardır. Bahri mahafil, Alman tahtel. bahirlerinin on gündenberi yeni bir taarruz hareketine kıyam etmiş ol duklarını teyid etmektedir. Mültefik- İerin emniyet karakol gemilerinin mukabelesi çok şiddetli olup her gün düşman gemilerine karşı bir takım taarruzlar yapılmakta olduğu kayde- dilmektedir, Müttefiklerin amirallik daireleri, bu hususta etraflı malümat vermek- ten imtina etmektedirler. Paris 28 (A.A.) — 28 kânunusani akşam tebliği: Bugün cephenin bâzı noktalarında ileri hat unsurları arasında faaliyet yeniden başlamıştır. Almanyada radyo dinleme yasağı Ecnebiler bile kendi radyo- larını dinliyemiyecekler! Berlm 28 (A. A.) — <«Deuteche Justice» mecmuasının son nüshasında Adliye Nazır radyoda ecnebi reşriya- tanm dinlenmesini meneden kararname hakkında tafsilât vermekte ve bu mem- nuiyetin ecnebilet hakkında da cari ol- duğunu kaydetmektedir. Radyodan öğrendikleri yalan veya kasde müstenid haberleri işaa edenler için pek ağır cezalar tertip edilmiştir. Bazı ahvalde idam cezası da derpiş edil- mektedir. Bulgaristan Düyunuumumi. ye hâmillerile görüşecek Sofya 28 (A.A.) — Bulgar nazırlar meclisinin bir kararı üzerine, Bulgar düyunu umumiyesi direktörü Molof, Bulgar istikrazlarının İngiliz hamil- lerile yeni anlaşmalar akdetmek mak- sadile, dün Londraya hareket eyle- Bir Porliz vap vapurunda araştırma Askerlik çağındaki Alman- lar tevkif edildiler Lizbon 28 (A. A.) — Afrikadan ge- len Ouanza ismindeki Portekiz vapuru müttefikler tarafından yolda iki kere dur durulmuştur. Evvelâ bir İngiliz harp ge- misi tarafından o durdurulmuş ve içinde yapılan araştırma neticesinde 4 Alman tevkif edilmiştir. İkinci sefer bir Fransız harp gemisi tarma fından durdurulmuş ve içinde bulunan Almanlardan 2 si daha tevkif edilmiştir. Diğerleri askerlik yaşında bulunmadık- ları için yollarına devam etmişlerdir. İspanya açıklarında batan Fransız gemileri Madrid 28 (A.A) — Salı günü İspanya sahılli açıklarında bir denizaltı gemisi ta- rafından batırılmış olan Fransız Turmy yük gemisinin kurtarılmış olan mürelie- batı Alsazlen İsminde diğer bir geminin da aynı anmanda torplllenmiş olduğunu iakat bu gemi mürettebatının vaziyotinden haberdar bulunmadıklarını bildirmişlerdir. "Turny yük gemisi 2769 tonllâto Alsazlem yük gemisi ise 3819 tonilâto idi, K