1 Ocak 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

| | Matemimiz karşısında *Reisicümhurumuza taziye telgrafları gönderen devlet reisleri Ankara 31 (44) — Zelzeiş teli- İsviçre konfederasyon reisi Etter, Elen kralı haşmetli ikinci Georges, Bulgar kral haşmetli Boris, Polonya Cümhurreisi Vindislar Racz Kiewica, Macar naibi amiral Horty, Yugoslav- ya naibi prens Paul, Şarki Erdün Emi- Ti fehametiü #mir Abdullah, Suudi Arabistan Meliki haşmetli Abdülâziş taraflarından Reisicümhür Inönüne teessür ve taziye telgrafları gönderii- miştir, “Reisilcümhur bunlara verdiği ce- yapta gösterilen bu büyük alâkadan dolayı kendisinin ve memleketin te şekkürlerini bildirmiştir. Başvekilimize gelen iğ telgraflar İ Ankara 31 (A.A) — Zelsele dola- İsile Başvekli Dr. Refik Saydama, Ro- “manya Başvekili Tataresco, Yunaniş- tanı Başvekili Metaksas, Fransa Baş- vekili Daladier, İngiltere Bâşvekili hir paşa, Yugoslarya Başvekili Bvet- koviç, Afgan Başvekili Haşim (tek grafla taziyede bulunmuşlardır. Başvekilimiz, kendilerine verdiği miştir, Yabancı devletlerin felâ- ketzedelere teberrüü Hariciye Vekilimize gelen telgraflar Ankara 31 (A.A) — Hareketin felâketi münasebetile Polonya Hari ciye Nazırı Zaleski, Milletler Cemiyeti umumi kâtibi Avenol, Arjantin Hari ölye Nazırı Marya Caltilos, Birleşik Amerika Hariciye Nazırı Cordeli Hull, Romanya Hariciye Nazırı Gafenco, Çin Hariciye Nazırı Uang Çung Hui tarafından Hariciye Vekili Şükrü Sa- rTaçoğluna Leessür ve taziye telgraflar rı gelmiş ve Hariciye Vekilimiz ken» dilerine verdiği cevaplarda izhar edi miş olan hislerden dolayı teşekktürle- rini bildirmiştir. Almanya ve Sovyet Rusyanın taziyeleri Ankara 31 (A.A.) — Alman büyük elçisi von Papen, Alman Hariciye Na zırı von Ribbenirop ve kendisi nami- na taziyetlerini Hariciye Vekiline bil- dirmiş, Alman yar dıma hazır olduğunu söyliyerek ns gibi yardımda — bulunabileceğini sor- yauştur.. Sovyet.büyük elçisi Trentief hükü- meti ve kendisi namına Hariciye Ve- kâletine taziyetlerini bildirmiştir. Polonyanın taziyesi İstanbul 31 (A.A.) — Zelzele felâ- konsolosu Woidiech Ryehlewles, İs tanbul Veli ve Belediye Reisi Dr. LO Kırdara taziyelerini beyan etmiştir. Paris üniversitesi rektörünün telgrafı Paris üniversitesi rektörü profesör “Russi memleketimizin uğradığı felâ- ketten Paris üniversitesinin duyduğu ” derin tesssürleri üniversite rektörü B. * Cemti Bilsele telgrafla bildirmiştir. “İrandan 50 bin riyal, İrani 12 Pi Türk lirası gönderildi Tahran 31 (A.A.) — Pars ajansı bildiriyor: oKuzılaslan ve Güneş» ce- miyet! Türkiyedeki zelzele felâketze- deleri için 50 bin riyal göndermiştir. Bütün gazeteler, bütün İranm kar- deş milletin derin acısına iştirak et- tiğini kaydetmektedirler. Bağdad 31 (A.A.) — irak hükü- » meti - Türkiyede zelzele felâketzede- > leri için yardım olmak üzere 12 bin © Türk lirası vermiştir. Bundan başka Irak Kımlay cemiyeti tarafından bir | defter açılmıştır. Türkiyeye sefer yapan vapur kumpanyalarının yardımı Londra 31 (A.A.) — Vapurları 'Tür- Yer değiştirecek kiracılara tavsiyel dikkatle okursanız kendi. kiye ile seyrüsefer yapan İsimleri ağar gıda yazlı kumpanyalar Türkiyede vuku bulan zelzele kurbanlarına yan dım olmak üzere Adliye Vekili eski Londra büyük olçisi B. Fethi Okyar vamtasile 2550 lira göndermişlerdir: Papayani 510, Ellerman 510, Eller. manns Wilson 510, Westeott Lauran- ce 610, Olivier 510, Amerikan elçiliğinin teberrüü Ankara 31 (A.A.) — Haber aldığı- muza göre Amerikanın Ankara büyük | elçiliği milli yardım komitesine 160 lira teberrüde bulunmuştur. YENİ HARFLERLE Savaş va Polis köpeği Tavuk hastalıkları Tavukları çok yumurtlatmak için ne yedirmeli? Ne zaman civciv çıkarmalığ Tuvukçulukta muvaffakiyetim #m ? Tavukçuluktan nasi para keti dolayısile İstanbuldaki Polonya | ReiğitâmMerimi seyahatı Madende bakır madeninde tedkikler r yaptı Maden 31 (A.A) — Geceyi Ergani istasyonunda hususi trenlerinde ge çiren Mim Şefimiz sabahleyin oradan hareketle saat 9 dn Madem'i şerefle» dirmişlerdir. İstasyonda kendilerini Elâzığ valisi, Maden kaymakamı ve Ergani bakır madeni müdürü karşı- lamışlardır. Derhal otomobillerle ma- den ocaklarına ve İzabe fabrikasına hareket edilmiştir. Mili Şefimiz bakı- rın cevher halinde istihsalinden ktl- çe şeklini alıncıya kadar geçirdiği bü- tön istihaleleri birer birer tetkik et- mişler ve mütehassıslardan bu hu- susta uzun izahat istemişlerdir. Tetkiklerini saat 13 e kadar devam ettiren MUH Şefimiz Maden halkının alkışları arasında istasyona avdet ve saat 13.20 de Malatyaya doğru yolla nna devam etmişlerdir. Malatya 31 (A.A) — Retsteürihura hâmil bulunan tren dün saat 19,55 te Malatya istasyonuna vasıl oldu. Mit Şef merasim arzu buyurmadıklarm- dan istasyonda vali B. Fâhri Özen kabul eğerek yarım saat kadar İsa hat aldıktan sonra 70,30 da Çetinka- ya istikametinde hareket huyurmuş- lardır, Kızılav umumi merkezine teherriiler 30 ilkkânun akşamı liste Rg ay ği Ankara 31 (A.A) — Kımlay umumi mep kesine 30 Ilkânun akşamma kadar yatarı- | lan teberrüst Hstesidir. Tir Er Atatürk bulvarı Sebat border Li dükkünından B. Ömer Ahi refikam Bu. Nadire < Ahiden Biras - Erzurum hakki ingaai müteahhitliği Oümrük ve İnhisırlar Vekâledi ” levazım mümeyyisi B. Abdullah Acar Bn. Mehmed Ali Cebesoy 19 Diş tabibi Celâl Moralı ve refikam 20 Bn. Pikize Morah Burla Biraderler Ankara şubasi memurları Başvekâlet meteoroloji işleri U. Mü. merkez teşkilâtı Me. Burla Biraderler müasssesi Ankara şubesi Çocuk Sarayı Cad, No. 85/88 saatçi Bekir Niyazi Erzincanlı Alpazarı No, 711 bakkal Ali ve Mehmed Ulucanlar Sıhhat Vekâleti tedrisat bicinei mümeyyizi Ahmed Tekince Titaj Türk Anonim şisketi mini yardım komitesi Emlâk ve Eylamı bankası milli yardım komitesi Kızlay Ankara merkezinden kıy- 7740 metli makbuz karşılığı yapılan Bayan Nurdan Azerden B. İbrahim Durözden Anadolu klübü memur ve müstahdemlerinden Reji general e den 0 10000 dan ilk parti olatâk mili yardım komitesi Ankara Fransız sefiri Excellence (200 M, Massiğli tarafından Bayan Mumcu Mükerrem Matmazel Desiz Kolen | altının el MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABIALİ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mahfusdur. 'Tefrika: No, 132 Abdülhamld Alman bankalarındaki paralarının alımması için vekâlet veriyor Abdülhamidin Alman bankasında evrak üzerine mühürlerinden hangi sini bastığını unutmuş bulunmasına ve o mührün yanında olmadığını söy- | Yemekte samimi olmasına ihtimal ve- | renler ve böyle olmasa (Abdülhamid için böyle küçük bir mührü saklayıp midin bir milyon küsur bin liralık bir işte kullanılmış mührün hangisi olduğunu unutmasını hiç mümkün göremeyiz. Abdülhamidin bu mühür izmem- dan artık kurtulmak için yaptığı açık hareketin de safki hükümetin ihti. yatlı davrandığını düşünememiş ok dt. Fakat baska yolda hareket ten de zarar görmesi pek müm- kündü, Vakla mührü imha etmekle hükümeti bu paradan istifade etmek- ten mahrum birakabilirdi amma son Ta paranın kendisi ve evlâdı için de istirdadı pek güç olabilirdi. Mührü saklarsa karşısındakiler mecbur kâ- nca eşyasını iğneden ipliğe kadar kabiliyette adamlar- di e bir araştırmada mühür ek de & k olursa bu kendisi için ne büyük zillet olacaktı! O zaman İtti- hadçılar hele muhafızları nazarında her hakarete lâyık bir insan addedi- lecekti! Muamelenin yazdığımız cereyan tarzı gayet ciddi ve doğru bir zat olan araştımbilecek Bö; İ Rasim beyin arkadaşı yüzbaşı Süley- man Fehmi beye nakline istinad edi yor. Bu sebeple bu meselede Abdül İ hamidin samimi davrandığına değti, bükümetin kendisinden daha âçik gözlü davranacağına ihtimal verme diğine İnanıyoruz. örlaya çıkarmamak hiç de güç değil- di) diyecekler olabilir. Biz Abdülhe- ette bir milvon küsur bin gittiğini görür gibi ol muş olan Abdülhamid Rasim beyden mührü istedi ve mührün kendisinde durması icap edeceğine dalr bin de- Teden su getirircesine sözler söy'edi. Herkesin mührü kendi cebinde dur- makten haklı me olabilirdi? Ancak bu defa da Rasim bey kendisine em- niyet eğilmesi lâzımgeleceği cevabını verdi. Abdülhamid mührü kendisinin hıfzetmesini cap ettiren sebepleri tekrar etti, Rasim böy bu kadar va- kittenberi kendisini ve hükümet er- kânını üzüntü içinde meşgul eden bir şeyi kolayca elden kaçırmağa razı olacaklardan değildi. İki tarafça biri talepte, diğeri redde ısrar edilmesile nihayet Abdillhamidin bankaya hi taben bu mühürle mühürlenmiş bir sened vermesi ve sonra mührün ken- disine iadesi kararlaştı. Sened yazık dı İlk defa mühür iylee çıkmadığı için sened üzerine ikinel bir defa ba. sıldı. Rasim bey yanından ayrılacağı e#- nada Abdülhamid: « İstanbula giderken söylediğiniz sözler hâlâ beni ttretiyort Dedi. Artık Abdülhamidin Alman banka- Tarındaki paralarının alınmasına İm- kân hasıl olmuştu, muamele yürüye- bilecekti. Ordu köşkünde şehzade Abdürra- himi efendinin hüzün ve kederi de vam ediyordu. Yüsbaşı Süleyman Fehmi bey bu halinin sebebini ken. disinden sordu. Bu vaziy paralarının alınmasına o mütevakkıf imiş, Halbuki babamın banka ile mu kayvelesinde bu paranın evlâdına aj- diyeti, kendisi bile İsterse verilmeme- si meşrut İmişi Cevabını verdi. Abdürrahim efen- dinin hüzün ve kederinin sebebi an. laşıhıyordu. Onun bildiğine, belki de babasının kendisine söylemiş öldu- ğuna göre hükümet babasının para” sini bankadan alamıyacak, o da kimi bilir daha ne kadar zaman bu müzie İstanbula gitmek istiyordu. Bunun içinde babasını İz'açtan çekinmiyos» du. Muhafızlar Abdürrahim efendinin babasını bıktırıncaya kadar tazyik etmesi için lâzım gelen teşviklerde bulukmağa karar vermişlerdi Bir gece Abdürrahim efendi babs- sının odası önünde ayaklarını yere vurarak hayli gezindikten sonra tam karşıdaki ağaların odasına girdi. O- rada da gürültüler yaptı, Maksadı vehham hesabını taciz etmekter baş- ka bir şey değildi. Köşkten çıkmak isiiyen kadınlar ve ağalar da bu hususta Abdürrahim efendiden aşağı kalmıyor gibi idiler. Bunların hepsi Abdülhamidi rayı vermekte taallü) etmemesi için b: tından değilse de vaziyetinden Vez- dirmek yolunda ittfak etmiş gibi dav ranıyorlsrdı, Muhafızlara göre Abdülhamidi taz- yikm en iyi çaresi kadınlarını rid idi. Bu zabitler Al mahrumiyete iki gece ya ik ağdediyor müracaatı muvafık gör rupaya ve Türk ofkârumun karşı mahlü ihtiyar hi kadar açık surette iz'ae ve tazyik eylemeği siyaseten caiz bulmuyordu Abdülhamidden mühür alındıktan sonra bu yolda Iz'aclara sebep kak mamış gibi göründü. Fakat iş öyle değildi. Paraların tesellüm anına Ka- dar Abdülhamidin Alman banka mü- dürleri ve konsolosları huzurunda paranın kendisinden cebren alındığı yolunda bir iddiada Duhan ve son dakikada işi boz #htimalden hariç sayı in muhafızların d Abdülhamidin âtidi sız edilebileceği hak! bir fikir edinmesi İcna olr Abdürrahim efendi kardeşi Bur. han ofendide çok para bulunduğunu. söylüyordu. Kitabı Muhüiin bey de Abdülhamidin Alman bankalarında. kinden başka parası olduğunu söyle, mişti Acaba doğru mydu? Muhafızlar bu ciheti tahkik edi. yorlardı. Bir göce Musahip Oevher ağadan Abdülhamidin bir tarafa gö. mülmüş veya bir mahzende # mış parası bulunup o bulunmadığını sordular. Cevher ağa yemin ederek haberi olmadığını, zaten AbdülLami. din esrarını kimseye faşeylemediğini, ancak böyle bir şey olmasına ihtimal vermediğini söyledi 31 mart vakasına dair yazılarımız. da bahseylemiş olduğumuz ila Abdüllhamidin 31 marttan evvel Ay. rupa bankalarındaki parasından * ularınca yedi, sekiz yüz bin rınca ise bir buçuk, hatta iki mityon ra celbederek bundan eli a vasıtalarla mürtecilere, ar rı efradına tevziatta bulund, söylenmiş, yazılmıştır. Bu riva tevsik ettirmek için Abdülhamidin paralarını tevdi etmiş-olduğu banka Tarın hesaplarını tetkik etmek Try gelir. Buna ise imkân yoktur. Muhak- kak bilinen bir şey Abdülhamidin Al- man bankalarında bir milyon seksen bin liralık serveti kalmış olduğudur; Yıldızda yapılan araştırmalarda bu- na.dâlr kayıtlar bulunmuştu. Rayşbankın mahkeme karan ol mağıkça Abdülhamidin şahsına alt parayı Osmanlı hükümetine tevdi €ğdemiyeceği yolundaki kati Ted Ceva bı üzerine hükümetçe işin Alan mahkemlerine intikal zaruri görül müştü. Mahkemeden böyle bir karar alabilmek ise evvelâ Abdülbamidden mahud mührü almağa, sonra Abmül. hamidin bir vekli tayin <eylemesine mütevalkıf bulunyordu, Mühür âlm- mıştı, Selânik mukayelât Muharrin. VA ar de Berlinde vir zy üre