1 Ocak 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

(1 Kânunusani 1940 Oman deme ime ge Eski âlimler zelzeleyi nasıl izah ederlerdi? Ecdadımız zelzelenin mahiyetini bilmez, bu hâdise karşısında eli kolu bağlı kalırdı, bizim onlardan farkımız sadece zelzelenin sebeplerini bilmekten ibarettir. Yer sarsıntısı ilk devirlerden İliba- Ten insanlığı dalma dehşete düşüren | bir âfet olmuştur. Ecdadımız zelzele. Tİ, nereden geldiği bilinmez korkunç bir düşmanın savleti addeder, kar. #ısında tevekkülle boyun ©ğmekten başka çare olmadığına inanırlardı. Zelzeleyi önlemek kudretinden bu gün hâlâ mahrum olduğumuza güre, binlerce sene evvel yaşayan ecdadı- Muzia aramızdaki fark sadece bu ta. bti hidisenin ereden gel beplerini bilmemiz; Zelzele dediğimiz hâdisenih hemiyeti asırlarca devam etmiğ, dni- Ma esrarengiz sebeplere o alfedilmiş, İlk asırlar ve bilhassa ortazaman Zarfında yer sarsıntısı flâbi gaza- bın bir işareti sayılmıştır. Cehalet devrinde dünyanın bir öküzün boy- huzu üzerinde durduğu ve bu hay- Yanın zaman Zâman başını sallama» inin zelgeleiere sebep olduğuna ina- © Mlıyordu. Yer sarsıntısını bilhassa eski Yunan Ye Romalı müellifler muhtelif şekil rde izah etmeğe çalışmışlardır. Iç- lerinde bu hâdiseyi menşel semavi “larak kabul edenler, rüzgâr, hava, $*U veya hararetle münasebeti oldu- Bunu iddia edenler vardı. Bu husus- İa ileri sürülen fikirler muhteliftir. Dömoerite, Anaximöne, Thalös ve İierğce zelzeleleri toprak tabakaları Altında gizli büyük su kütlelerinin Yer değiştirmeleri şeklinde izah edi- Yorlardı. Dömecrite'e göre büyük Yağmurların bu suları taşırması yer Sarsintilarına sebep olur. Anaximöne ise bu suların kuruma» SI âygm kabuğunun kuruyup büzük Petini ve dolayısile yer yer sarsıntı. İt intaç eder diyordu. Thalös bir büsüsi nazari, istinat o etmekşi- #İN yalnız suyu itham ederdi, Lucrğ- €'e gölince o yer altında gizli ne hirler bulunduğunu, . bu nehirler #karken büyük toprak yahut kaya Püçalarını kopardıkça tesiri insan- İP tarafından hissedilen çöküntü: İ€'e sebep olduğunu İddia ediyordu . Ahaxlmandre rüzgârları (o iiham ©ötrdi, Aristote'da ayni fikirde idi VE Zelzeleyi arzın içine tıkılan rüze "ların tekrer dışarı çıkmaları kur- gnda izah ediyordu, Ona göre rüz- gâtların en müthişi zelzeledir. Pine bulutları parçalayan gök gü- rÜüsü ile toprakları sarsan zelzele #fAsında bir münasebet buluyor Ana- x88öre ısmarak kabaran havanın yer altina nüfuz eltikçe toprağı çatlatıp sâstiğından emin bulunuyordu. Yer sarsıntısının bu şekilde izahla- rı bir takım garip mütalâaların da ortüya çıkmasına sebep olmuştur, Bir saManlar âlimler zelzelenin yalnız | götleri olabileceğini sanmışlardır. En şiddetli zeizcislerin denizleri taz- 8 ! Ja dalgalı, arazisi yumuşak ve mağa- ları çok memleketlerde olabileteği İleri sürülmüştür. Bir zamanlar d& yer sarsıntılarının arzın derinlikle- rinde saklı bulunan ölüm başlangıç- larından birinin kurtulup yer yüzüne çıkmasına sebep olduğu, veba tevlid ettiği zannedilirdi, Vebanın gömük meden ortada kalan cesetlerin tefes- suhundan İleri geldiği o devirlerde henüz bilinmiyordu. Aristote ve Pline zelzelelerin baş- ladıktan sonra kırk gün devan ede- ceğini sanıyorlardı. Sörügue ise zel. zölelerin öadece yaz mevsimlerine münhasır olduğunu söylerdi. Ona gö- re insanlar kiş günlerinde zelzele ola- cak diye korkmamalıdırlar. Aristote bu fikirde değildi. İlk ve sonbahar mevsimlerini zelzeleye daha müsait buluyordu. Yine bir takım âlimler zelzeleyi dört kısma ayırmışlardır. Bir kısmı aşağıdan yukarı doğru olur. Bu ar- sın merkezinin kaynamasından “bri getir, yeni bir takım arazi parçaları veya adalar zuhuruna sebep our. Viki zelzeleler dağları ve şehirleri harap eder. Yukardan aşağı doğru olanlar yer yüzünün bir kısmını ba- tırır, Dördüncü cins zelzele ise snde- çe yer altında gürültüler çıkararak dolaşır. Zelzele eski ilim adamlarını çok meşgul etmişse de ortaya attıkları bütün fikirler hâdiseler tarafından çürütülmüştür. İzallarında muhte- Nif aynlıklar gösteren leşlikleri tek hakikat zelzeleler!e vol- kan .fışkırmalarını biribirine okarış- tırmamış olmalarıdır. nan lâv püsküren dağların manzara. $ı onları bu hakikate göbürm! Şi Zelzelelerin mahiyeti O jeoleji ilmi meydana çıktıktan sonra anlaşıldı. Bugün bile bâzı nazariyeler çarpışı- yorsa da âlimler, eskiden olduğu gi- O da zelzelelerin gittikçe azaldığıdır. Her çöküntü aran kabuğunu biraz daha tahkim ettiğinden yeniden vu- kua gelecek zelzele hâdiselerinin ya- pacağı zarar da bu suretle hafiflemiş olur. Eskiden zelzelenin sebebi başları- mızın üzerinde aranıyordu, bugün ayaklarımızın altında olduğu bilini- yor, Fakat insanlar şimdi de bu fe- Yâket yaklaşmadan önce tedbir al mak, mani olmak veya yapacağı za Tarı önlemek hususunda eskilerden Deri gitmiş değillerdir. Genç, ihtiyar, kadın, erkek, zengin, fakir tanıma- yan bu felâket nasil insalar ayni bedbahtlığa sürüklüyorsa Ilim ile ee. halet de bu tabit hâdisenin eşiğinde | kucaklaşmaktadır. i ŞR me Kdz i KENAN Basımevi ve Klişe Fabrikası Sahip ve müdürü: Kenan Dinçman Son sistem makinelerle mücehhez klişe atölyesi En mükemmel tabı makine- leri ve mücellidhane takımları Alelümum klişs ve tabi bile memnun bırakacak işlerinde en titiz müşterileri vaziyette bir müessesedir. Mecmua, Broşür, Kitap, Defter, Nefis renkli baskı işlerini en ehven fiatle deruhte eder, > Babtâli civarında Narlıbahçe sokağında No. 15 Telefon: 20113 âlimlerin bir. | Tepelerinde geniş ağızlar bulu. | bi, yine bir noktada ittifak ediyorlar. | " a A Gin - Japon harki Hankenin şimalinde kanlı muharebeler oluyor Çungking 31 (A.A) — (Reuler): Kuâng - Tungdaki Çin karargâhın- dan alınan telgraflarda Çenkingdeki Çin kuvvetlerinin Japonların Kan ton « Hanken demiryolunun ötesin- deki ileri hareketlerini durdurarak düşmanı mühim mağlübiyete uğrat- tıklarını bildirmektedir. Çinliler, Japon ordusunun merk&- zini Narreu vadisine çekildikten son- ra Kantonun 50 kilometre kadar doğu şimalinde bulunan Niupeichide mu- kabil taarruza geçmişlerdir. Muharebe bütün gece devam etmiş, Japonlar Tiangg - Keunün 15 kilometre doğu- cenubuna < tardeğilmiştir. Japonlar 200 kamyon ve bir çok zırhlı araba bırakmışlardır. Salı günü 2000 Japon öldüğü haber verilmektedir. Çin ordusu, kânunuevvel başından- beri muhtelif cephelerdeki Japon xa yiatını 100 bin olarak tahmin ediyor. Hâlen Hankenin batı şimalinde kanlı muharebeler cereyan etmekte- dir, Ten Avusturyanın istik!âlini iade için... Londra 3i (A.A) — Hür yurtlar- mo İhyasını arzu eden bütün Avus- turyahların gayretlerini telif etmek maksadile Londradaki eski Avusturya ataşesi kont Huynun idaresinde bir teşekkül ihdas edilmiştir. Huyn, Sunday Times gazetesine yaptığı beyanatta teşkilâta cümhuri- yetçiler de, monarşistler de dahil bu- lunduğunu fakat hatalar irtikâb et- miş olan Sehucshnigg Avusturyasının tekrarını istemediklerini söylemiştir. Piebisit o meselesine gelince, hür Avusturya hürriyetini ne sutelle kul- lanmak' istediğini sormak kâfi gele- cektir, Hitlerin yaptığı piebisii esna- sinda kendisine zorluk çıkaran yüz bin Avusturyalı tekrar hürriyete ka- vuşmayı beklemektedirler. ç . Yeni yılın o | ..—. eşiğinde (Baş tarafı 1 nci sahifede) memleketlere mahsus nakliyat vası- talarını çoğaltmaya ihtiyaç vardır. 1940 yılı başı dünya harb rejimini ve milli müdafan kaygılarını imar fa- aliyetine zaten engel saymayan Cüm- buriyet hükümetine daha ağır yük- ler getirdi. Bu yeni işleri de başara- cağıma şüphemiz yoktur. Millet ken- disine, her zamanki gibi, en sağlam destektir, Tehlike ve felâket anlarm- da dalma tezahür eden bu karşılıklı itimad, Türkiyenin yıkılmaz kudreti- ni yapan birliğin temelini teşkil ediyor, 1930 yıl, yurd dışındaki korkunç | fırtınalara, yurdun içinde en müthiş bir felâketin matemini katarak sona | erdi. Fakat, dışarda ve içerdeki hâdi- | seler ne olursa olsun, 1940 senesine | tabiatın haksız ve kör zulmüne isyan | eden cesaret ve azmimizin e) kudret ve kabiliyetile, bu fedakâr mi. letin tarihde birçok defalar e yaptığı gibi, kaderin bütün cilvelerine gene meydan okuyarak giriyoruz. Yeni yılın türk milleti için refah ve saadetle dolu olmasını dileriz. Necmeddin Sadak ikinci yaralı treni de Malatyaya geldi (Baştarajı 1 inci sahifede) Dün Erzincana 350 çift çorap, 100 adet elbise ve battaniye, 4000 kilo bulgur, 1245 kilo kavurma, 3392 kilo ekmek ve Tülün inhisarından 340 kilo sigara, 400 şişe konyak gönderii- miştir. Yarın da erzak gönderilmesi. ne devam edilecektir. : Beni kazasından 200 lira, Akça dağdan 113, Kahtadan 150 lira Kı zılay umumi merkezine yollanmıştar. Vali Fahri Özenin Tefikaları riyâse. tinde şehrimizin bayanları Halkevin- de bir toplantı yaparak büyük mik- yaşta yardım için icrb eden tedbirleri almışlardır. Bayanlardan mürekkep gruplar mağazaları gezerek elbise ve sair eşya teberrülerini kabul etmeğe başlamışlardır. Mahallelerder başka mülhakattan de erzak teberrüleri de- vam etmektedir. Malatya - -yolimem açıldığı e e m. Resmi makamlarca tesbit edilen hasar ve zayit (Baş tarafı 1 net sahifede) Vlâyet merkezinde İnsanca — sayist yoktur. 55 ev kısmen, İki er de tama- men harap olmuştur. Kaza merkezie- rinde Zatada bir, Süşehirde 150, Ko- yulhisarda 390 ki ceman 501 ölü vardır. Zarada bir, Şarkışlada iki yaralı var- âir.'Diğer kazalardaki yaralı miktarı henüz tesbit edilememiştir. Kaza mer. kezlerinden Zarada bir mektep tama- men yıkılmış, askerlik şubesi, hükü- met konağı, belediye, postane, adliye be ve hapishane hasara uğramış- bullak hükümet konağı, jan- darma dairesi, askerlik şubesi kısmen hasara uğramıştır. Koyulhisarda ya pılmakta olan yeni hükümet konağı binası tamamen yıkılmıştır. Hafik kazasının İpsile nahiyesi mer- kezinde 203 ev yıkılmış ve bir kara- kol çökmüştür. vilâyet köylerinde 409 ölü've 204 yarah tesbit edilmiştir. Yıkılan binalar çok İsedecins ve miktarı henüz katiyetle tesbit edile- memiştir, Vilâvet mntakasında şim- diye kadar tesbit edilen ölü yekünu muvakkat rakam 1118 dür. Koyulhisar ve Susahri kaza merkez- leri hariç, bunlara bağlı nahiye ve köy mıntakalarında ve Zara kasası- nın bazı köylerindeki sayiat ve hasar miktarı yolların kârlı ve tipil olması dolayırile muvasala İmkânı bulunun. caya kadâr kati değildir. MALATYA: — Vilâyet mıntakasın- da ölü ve yaralı yoktur. Yalnız Arap- kir kazası merkezinde orta ve İlkmek- YOZGAT: Vilâyet merkezinde ölü ve yaralı yoktur. Sorgun kazasının Tabana köytinde üç ölü vardır. Ak- dağ madeni kazam köylerinde üç, Bo- gazlıyan kazası Candır köyünde beş, i ki ceman sekiz hafif yaralı vardır. Peyik nahiye müdürlüğü binam kıs- men hasara uğramıştır. Maden kaza- s cankurtaran Jandarma karakolu tamamen harap olmuştur. Dört köy camisile, dört köy okulu kismen ha. sar görmüştür. Bundan başka bir köy okulu da olarulmıyacak hale gelmiş- tir. Hususi binalardan köylerde 247 ev tamamen yıkılmış, 182 ev de kas- men ve ayrıca 80 ev de hafif surette hasar görmüştür. Bir ağıl, sekiz sa- manlık, mta ahır yıkılmişlır. TOKAT; Vilâyet merkezinde, üç resmi ve 150 hususi bina yıkılmıştır. Beş ölü alâ yaral vardır. Vilâyet merkez kazası nahiye ve köylerinde beş resmi ve 638 hususi bina yıkılmış» tar. 645 ölü ile 291 yaralı vardır. Nik- sar kazasile nshiye ve köylerde üç resmi, 700 hususi bina yıkılmış olup 500 ölü ile 1100 yaralı vardır. Erbaa kazası nahiye ve köylerinde 1659 hu- seri bina yıkılmıştır. 881 ölü ve 553 yaralı vardir. Zile kazası fle nâhiye ve köylerde 16 ölü ve 27 yaralı vardır. Müteaddit köyler haraptır. Miktarı» run teebitine çalışılmaktadır. Artova k#sağile nahiye ve köylerin de iki resmi bina tamamen 71 hususi bina kısmen ve bir hususi bina da tamamen yıkılmıştır. İki ölü ve bir yaralı vardir. Reşadiye kazasında zelzeleyi mü- teakip yangin çikmiş ve 150 haneden İbaret olan kaza tamamen yanmış, yalnız üç ev kalmıştır. 296 ölü, 52 yaralı vardır, Üçüncü yaralı treni Sıvasa vardı Sıvas 31 (AA) Erxincandan hareket eden üçüncü yaralılar treni saat 12,40 da Sivasa gelmiştir. Şebinkarahisarında hasar Giresun $1 (A.A) — Alucradan ali- nün malâmata göre, hükümet konağı ile Munadevel nahiye müdürlüğü bi- nası yıkılmıştır. Sıhhi ekip ve malze me gönderilmiştir. Kazaca bütün köylere yardım yar pilmak üzere beş koldan memurlar çikarılınıştar. Şebinkarâhiear kazasından alınan habere güre, yeni yapılan taramzda sekiz köyde yetilden 180 ölü ve 51 ya- ralı tesbit dâllmiştir. Vilâyetteki mü- tekaid sıhhat memurları da sıhhi ekip- lere titihak etmişlerdir. 'Wreboluda yeni hadise yoktur, Erzurumdan bir tren hareket etti Erzurum 30 (A.A.) — Yarın Erzin- Can istikametine tahrik edilecek tren- külliyetli miktarda ekmek, şeker, kavurma, yağ, çay ve diğer malzeme gönderilecektir. Ölenlerin ilk İistesi Zelzele mıntakasına giden muh; sin 30 birinelkâinünda ecele verdiği . dün akşam yedide elimize gelmiş- e 20 (Akşam) — Ersincanda ölen- lerin tam sayısı henüz hiç bir yere gelme- miştir. Demiryollâr inşast kısmında ölen- ler mühendis Bedri, Balih, Akif, sürveyan Nuri ve allesinden 8 Kişi, sürveyan Salih ye ailesinden 3 Kişi, sürveyan Mahmud çocuğu. şoför Dursun, sürveyan Bildir İki çocuğu, - sürreyan. Etemin “elesin 3 kişi, sürveyan Tağıbin ailesi ve 4 / Bu, santral memuru Osmanın alar goruğu. odacının ailesi ve çocuğu, Satkının 2 çocuğu, tamirattan 22 mc. çavuş, iel çavuşu Melmedir: ailesi ve 4. çocuğu, amber memuru Recebin kayna- BAsi ve çocuğu, #ürveyan Bıtkmın snnesi ve çocuğu, sürveyan Perhadın Iki çocuğu, sörveyan Hıfzının anreanncsl, puanlir Şerifin hemşiresi, istimlâk memuru Arifin kayınbiraderi, allesi ve çocuğu. Ağır yarallar: Mühendis Nedim, » ye Srnai Mehmed, kisim şef! Ma Ne Yukandaki o majtmat Etimcin balla inşaat resi Adil tarafından gönderimiş- &r. Su baskını (Baştarafı 1 inci sahifede) Manisa 31 (A-A.) — Birkaç gün- denberi şiddetle devam eden yağmur sebebile Gediz, Kum ve Niz çayları taşmış, birçok köyleri su basmıştır. Afyon hattında Yeşilkavak İstasyo- nunda ve Bandırına hattında Kayış- lar istasyonu yakınlarında tren hat- ları bozulmuş olduğundan dünkü Ankara ve Bandırma trenleri yolla- rna devam edememişlerdir. Su altında kalan köylere yardım tertibatı alınmıştır. Şimdiye kadar alınan raporlara nazaran nüfus ve hayvan zayiatı yoktur. İzmir 31 (A.A) — Birkaç günden- beri yağan yağmurlar Ege bölgesin- deki nehir ve ırmakları kabartmıştır. Torbalı mıntakasında yağmurlar Fer- tek çayını taşırmış, Tepeköy maha!- lesini, Çaybaşı köyünü ve Eğerci köprüsünü sular istilâ etmiştir. Tepeköyünde bir, Çaybaşı köyünde iki ev seller tazyikile yıkılmış, tehli- keye maruz görülen 15 ev de tahliye | edilmistir. Nüfus zayiatı yoktur. 'Te- peköyde düşen yıldınmlar telefon hatlarını bozmustur. Cumaovasının Bulgarca köyünde birkaç ev kismen rma pes Bi e su istilâsma uğ- muntakasında sular 5 Mpa muza sar VE | çekilmeye başlamıştır. Buna mukabil) şimdi de Manisa ovasını seller istilâ eylemiştir. Münakalesi kesilen köyle. re kayıkla gidilerek vaziyetleri tetkik ve erzak tevzi olunmuştur. Miçbir yerde nüfus rayiatı yoktur. Akhisardan İzmir gazetelerine ge- len bir telgrafa göre yağmurlar yüzün. den Akhisar ovasını da sular barmış ve dün gece yağan yağmurlakın şid. detinden yedi ev yıkılmıştır. Dün pe- ce ve gündüz yağmurlar fasılalı ve fakat şiddetli olarak devam etmiştir. İnegölde dereler taştı İnegöl 81 (A.A.) — Akşamdan Fransiz meclisi bütçeyi | ittifakla kabul etti Paris 31 — Mebusan meclisi dün gece bütçeyi ittifakla kabul etmistir. Bütçe şu suretle tevazün etmekte dir. Masraflar 79 milyar 889 milyon 2 bin 898 frank ve varidat da 79 “milyar 861 milyon 82 bin 912 franl- tar ki hasılât fazlası 7I milyon 990 big 14 ira