12 Aralık 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLiTİKA Amerikanın müdahalesi Avrüpna harbi nihayet Amevikayı bilfiil müdahale ve teşebbüste bulun- mağa mecbur etmistir, Çünkü Avrupa havbindeki faaliyet ve hareketlerin Amerikalılara mukaddes hayati menfaatlere ve prensiplere dokunacağmdan Meride seyylesi görülecek fena misaller teşkil edeceğinden korkulmuştur. Amerika son bitaraflık kanunu ile kendi tebaasınm ve gemilerinin harp min- takalarma girmelerini menetmiştir. Fakat bu muntakalarda eskiden kalmış tebaası ile selaret erkânı ve kenselosların sivil shalinin bombardıman edilme- #inden zarara uğramalarına katiyen müsaade etmemeği tasmim etmiştir. Bu- nun için Finlândiyadaki tebaası ile memurları ve askeri müessese ve mevki- İerden uzakta bulundukları halde Rus tayürelerinin bombalarına maruz kak dıkları takdirde şiddetle müdahalede bulunacağını bi Awerikahların vararında bu büyük ciimhuriyetin teessüsü tarihindenbe- ri en mukaddes prensip denizlerin serbes olmasıdır. Ancak muhasım devlet- | | lerden biri diğerinin muayyen sxhilini devamlı ve müessir abloka altına aldığı takdirde bu mıntakada takyidit konulmasına razi olmaktadır. Bu prensip yü- yünden İngiltere ile Amerika arasında tarihte bircok defa şiddetli ihtilâl “ çıkışta, İngilterenin Alman emtiasını alelâmum harp kaçağı ilân etmesi İle yal- Biz Almanya sevabilinde değil bütün denizlerinde her Amerikan vapurunun tevkif olunup muayene edilmesine yol açtığından Amerika hükümeti diğer bituraf devletler gibi protesto etmekle iktifa etmeyip ayni zamanda bunuu avakibinden mesul #ddederek tazmin ettireceğini bildirmiştir. Malümdür ki, gecen umumi harbe Amerika sırf denizlerin serbestisi yüzünden ve hukuku düvel ahkâmma münafi olarak açık deneizlerde Amerikan gemilerinin ve Ame- rikan tebaası bulunan gemilerin tahtelbahirler tarafından o batırılmasından dolayı iştirak etmişti. Amerikanın bu defaki müdahalesi kendisini harbe sürüklemese de har- bin her türlü başı boş olarak devum eylemesine mâni olacaktır. Milletler Cemiyeti asam- blesi dün iki (Baştarafı 1 inci sahifede) | ti ve asamblesinin süralle toplanma» ğa davet edilmesinden takdirle bah- setmiş ve çemiyetin kurulmasına sas olan fikrin ölmediğini söylemiş- tir, Sovyet taarruzu karşısında dün- yanın her tarafında hasıl olan infi- aliden de bahseden Finiândiya dele. | gesi nutkuna devam ederek ezcümle demiştir ki — Son haftalar zarfında, Sovyet tayyareleri, Finlândiyada her tarafa ölüm süçiyorlar. Sovyetler Finlândi- yada dahili bir ayrılık yapmak için güya demokrat bir hükümet teşkili- ne teşebbüs elti. Bu tşebbüs akim kalmıştır. Finlândiyalılar arasında tam bir birlik vardır. Finlândiya bugün, söz değil yar- dim istiyor, Yalnız başına bu İstilâ- ya karşı durmasına imkân yoktur. Finlândiyahlar yalnız kendi istiklâl. leri için değil diğer milletler için de harp ediyor.» Bir komite seçildi Yolstinin bu mutkunu müteakip #samble Finlândiyanın talebini ted- kik etmek üzere 13 âzadan mürekkep bir kömisyon teşkil etmiştir. Bu ko- misyon. aşağıdaki hükümetlerden mü-' Üeşekiktidir: Uruguay, Fransa, İngiltere, Buliv- ya, Irlanda, Mısır, Portekiz, Venezuel- | lâ, Siam, İsveç, Norveç, Kanada ve Çin Komisyon, asamblenin dağılmasını, müteakip, yani, merkezi Avrupa san- tile 15 de derhal içtima etmiştir, Ko- mite, İsveç murahhasının teklifi üze- rine ve ittifakla Rusyayı derhal mu- basamatı tatil ederek Milletler Cemi- yeti asamblesinin nezareti altında bir sulh müzakerslna girmeyi kabul edip etmiyeceğini yarın sabaha kadar bildirmeğe davet kararımı vermiştir. | Bu karar, Cenevrede o başlamış olan | müzskeratı talik edecek mahiyette | değildir. B. Stalin, Hitlerin teklifini | reddetmiş Londra 11 (AA.) — Daily Herald gazetesinin o Helsirkiğeki muhabiri- nin haber aldığına göre, Hitler Stali- pin askeri harekâlinı durdurmağa teşebbüs etmiştir. Muhabire göre, bu teklifi yapan Scklenberg o Mololofu Finlândiya ile müzükerelere tekrkr buşlamağa ehem- miyelle davet etmiştir. Finlândiya komünist hükümetine itimadlı gözüken Molotof bu teklifi şiddetle reddeylemiştir İsveç mmzekbaaıin. Mir teklifi (A.A.) — Öğleden son- nda, İsveç murah- hükümetine bir wnderilerek, PFinlândiyanın | 'acaştı hakkında cereyan edecek olar —ieekerata çarşamka gününden | itibörer mümessil göndermesinin bil. İ Cenevra 11 i İ | i i | miystten cıkamlncaktır. İşin böyle sürüncemede bırakılma- | si İse temenni edilir bir şey değildir. M.F. celse aktetti dirilmesini teklif etmiştir, Rusyanın Milletler Cemiye- | tinden çıkarılması Vatikan 11 — Sovyetler Birliğinin Milletler cemiyetinden çıkarılması talebi Ossarvatora Romano tarafın- dan tasviple karşılanmaktadır. Ossarveloru Romano makalesini şöyle bitiriyor: Dünya, Cenevreden, yalnız Finlân- diyaya maddi yardımda bulunmasını değil, ayni zamanda resmi bir söz | söylemesini ve mantıki bir karer ver- mesini, yani Sovyetlerin Miletler ce. miyetinden çıkarılmasını bekliyor. | ! İngiliz gazeteleri ne diyor? | Londra 11 — Daily Mail gazetesi | Sovyet Rusyanın Milletler cemiye- tinden çıkarılması mevsimsiz Ooldu- ğunu, bunun Sovyet Rusyanın AL manya"ile münasebalımı sıklaştırma- sına sebep olacağımı söylüyor Times gazetesi akademik münaka- | Şulardan çekinerek Finlândiyaya si- lâh ve mühimmat göndermek sureti- le yardım edilmesi lâzım geldiğini söylüyor ve: «Finlândiyanın kurta- rılırası matlup ise bu memleket der- hal kurtarılmalıdır» diyor, Petit Parisien'in makalesi Paris 11 — Petit Parisen gözelesi Milletler cemiyeti âsamblesinin top- lantısından bahsederek diyor ki: «Asamble Sovyetlerin Cemiyetten | ihracına karar verirse bu rapor son kararı verrgek üzere konseye gire- cektir. Sovyet Rusya evvelâ ihtar mahiyetinde olarak manen makküm edilecek ve bir mühletten donra Ce- İhtarın bir tesir yapmıyacağı mu bakkaktır. Tesir yapacak yegâne yol Pinlândi- Rusyanın derhal fiiliyata geçmektir, ya Milletler cemiyetine İ manen mahküm edilmesi için değil, g&zayı kendisin! Rus; müessir bir tarzda müdalaa etmesine imkân verecek yardıma davet için müracaat etmiştir, ? Sovyet Rusyanın komşuları şimdi- den çok muhteriz davranıyorlar. Fa- kal bitaraf devletlerin kati vaziyet- İ Jevi Fransa ve İngiltere tarafından ' gösterilecek azimkâr vaziyete bağlı- ve İngiltere Almanyaya ne derece azimköârlik dır. Fransa karşı harpte i gösterirse Cenevrede de ayni derece azimkârlık görülecöktir. İngiltere ve Fransa, bitaraf memleketlerin vazi- yeti müsald olduğu nisbette İleri gi- deceklerdir. - Müttefiklerin o cenubi Amerika blokuna < güvenebilecekleri ise bedihidir.» Alman matbuatı Eriiksel 11 (A.A.) — Alman met- buatı, Milletler Cemiyetini dikkatle takip etmekte ve bu içtiman, bütün milletler için bir mehek taşı vazifesi ağrı dışarıda bırakılarak üst tarafı * tavrı harekelile veremiyorlar... Sovyet askerleri Mannerheim hattı önünde tamamile durduruldular Fin cephesini gören Reuter muhabiri gördüklerini bildiriyor Her taraf, hattâ göllerin buz tabakaları bile kara torpilleri ve lâğımlarla doludur. Bembeyaz giymiş Finlândiya askerleri kar içinde görülemiyor. Toplar, her şey maskelenmiştir Londra 11 (A.A.) — Reuterin Hel İ sinkideki hususi muhabiri bildiriyor: Karelideki Finlândiya cephesinde 24 saat geçirdim. Muhasamnta başlamı- dığındanberi her gün âz çok ilerlemiş olanı Kızılordu, bugün, Mannerheim hattı önünde tamamile durdurulmuş. tur, Kış müthiş bir kutup muntakası kışıdır, Havarel derecesi, sıfırın alun- da 20 dir. , Sovyet tapçusu, müthiş surette obüs harcıyor, fakat bulunduğum mıntaka- da obüsler çok yukarıdan geçmekte- | &ir. Eer hangi bir tehlikeye maruz kalmıyacağımı nazarı dikkate alan bir | kaç Finlândiya subayı, beni «Nomans- İanduln en ileti noktasına kadar gö türdüler ve beni yalnız inşa bâkımın- dan değil, fakat avni zamanda crari- de tevzi ediliş bakımından hayrete j şüren lâğım ve kara torpilleri terti- batını gösterdiler. Kardan bembeyaz olmuş ağaçlar üzerinde, ellerinde maskelenmiş maâ- kineli tüfenkleri, gene bembeyaz giyin- miş Fin askerleri gördüm. Yerde, biri- birine çek yakın mesafelerde, yakız tamemile toprağa gömülmüş, toplar gördüm. Topların cirafında kar, La mamile bakir kalın bir tabaka arzedi- yordu. Bitaraflar için bir tek çıkar yol: Türkiyeyi taklid! /Bastarafı 1 inci sehifede» açıkça ilihaka sevketti. Şimdiki bi- taraflar ise, kâh eski beynelmilel ka- idelerin hâlâ devam ettiğine gafilâ- ne kapıldıklarından, kâh aralarında «bakkal hesabı kadar bile kıymeti ol- ! mâyan- ufak tefek bulut ve nüfus | nifakları bulunduğundan ve biribir- lerine güceniklik duyduklarından * vazıh, müttehid, yekpare, yekvücut bir cephe almıyorlar. Devlere karşı Lilliput rolü oynayamıyorlar. Karsı | tarafa, «birimizden birine doku- ılduğu gün, bütün dünya ayakta- dır!> kanaatini, Türkiyenin azimkâr İşte felâkeli bu, «birer birer Kapmaca» de bunun için oluyor. «Niçin Türkiye gibi yapmadık? #ikri, son pişmanlığın fayda etmedi- #i gün, bütün bitareflarda birden hasıl olacaktır. Ç AKŞAM Mogolistan - Mançuko bududu > Moskova 11 (A.A) — Moğolistan - Mangçriko hududunu çizmeğe memur mühtelit komisyon İkinci toplantısı- nı 9 kânunuevvelde Çita'da Japon - Mançuko murahhası Kubote'nm ti- yaseti altında yapmıştır. Encümenlerin mesaisi için bir prog- ram hazırlanmıştır. Komisyon bugün | tekrar içtima edecektir. i ram | göreceğini yazmaktadır. Rumen matbuatının mütalâası Bükreş 11 (A.A) — Havas ajansı bildiriyor: Milletler Cemiyeti içtiranı Romanya matbuatında ve efkâri umü- miyesinde alâka ile takib edilmekte- dir. Matbuat ve efkârı umumiye Ce- nevro müzakeratından, hadiselerin cereyanını değiştirecek omahiyette karar değilse bile, Avrupa cenubu şarkisindeki vaziyetin inkişafını te- kible alâkadar bazı devletlerin alacak- ları vaziyele değeri İşaretler bekle- moektedirler. İ Bosozero mıntukasında Sovyet kıta. .resmi tebliği: Piatale nehri mıntaka- Etrafta, bütün tepelerde, kardan baş-| ka bir gey göze gözükmiyor. Fakat bü- İ tün buralarda Fin askerleri, Fin mev- | zileri ve en modern makinelerle mü. | eöhhez Fin tayyare iarassut merkez- | leri var. Bu merkezler, çok yukardan dahi geçseler, Sovyet tayyarelerini or. | du başkumandanlığına ve bu kanalla bütün Finlândiyaya haber veriyor. Finlândiya mevzilerinin kuvvetini, srazinin tebii engelleri bir kat daha fazlalaştırmaktadır. Finlândiya kıta- larının maneviyatı çok mükemmel, As- ker çok şen. Harbi, kış sporu vaparmış gibi bir şevkle yapıyorlar. Gazetecileri gezdiren otomobilleri eğer yanımdaki subaylar göstermese erdi, göremiyecektim. Bu otomobiller, o kadar güzel maskelenmiştir. Finlândiya ordusundaki tayyareler- de, buz tutmuş göller üzerine inebile- cek ve hattâ eğer buz kırılırsa su Üze- rinde durabilecek hususi tertibat var- Gir. Finlândiya ordusu, müdafaa terti- batını o derece mükemmel hazırlamış- tır ki, göllerin üzerindeki buz tabakası bile baştan başa maynlarla doldurul- muştur, Bu maynlar, düşman kıtaları bu buz tabakaları üzerinden geçme- ğe teşebbüs eder etmez, uzaktan der- hai hepsi birden patlatılabilecek ve bu suretle gölün üstündeki buzlar kırla. bilecektir. Sovyet bombardımanlarının âltüst ettiği bir köye girdik. Bir Finlândiya Alayının komutanı bize Sovyet hatla- rından uncak 500 metre mesafede bu- Tunduğumuzu söyledi. Sabahleyin her iki taraf şiddetli topçu ateşi açımştı. Köyde yalnız kilisenin bâzı kısımları yıkılmamıştı. Sovyet topçusu bunları da yıkmaya çalışmıştır. Yamınızdaki Finlândiya albayı, iki gündenberi Suvyet kıtalarının yalnız ufak ufak hilcumlarla iktifa ettikleri- ni, fakat büyük külle halinde hücuma hazırlandıklarının bariz bulunduğunu Söyledi. Albayın ifadelerine göre, Fin- İâhdiyalılar pek az zaylal vermeki- Gir. Buna mukabil Sovyetlerin zayintı büyüktür. Emri altındaki Finlândiya alayı bir çok Sovyet tankı elde etmiş ve büyük miktarda esir almıştır. Esir- lerin çoğu tepelerde alınmıştır. Bu ise Sovyet ordusunda münakalenin çok fena organize edilmiş olduğunu gös- termektedir. Şayanı hayret bir nokta daha varsa, o da, Sovyet ordusunda pek az miktarda çadır bulunmasıdır. Kızılordu askerleri geceyi kar üzerin. de yatarak geçirmektedir. Finler birçok müdafaa hatları inşa ediyorlar (Baştarafı 1 nci sahifede) ri, İsveç - Finlândiya tesanüdünün ilk resmi tezahürü, galip bir ihtima- 4 le göre, Finlândiyays silâh gönder- mek şeklinde tecelli edeceğini yaz- maktadır, Meselenin tetkik edilmek- te olduğu söylenmektedir Finler bir şehri geri aldılar Stokholm 11 (A.A.) — Aften Bla- det isimli İsveç gazetesine göre, Fin- lândiyalılar, kuvvetli bir mukabil ta- arruz neticesinde, Ladoga gölü şima- lindeki Suomosalivi şehrini geri al- mışlardır. Mühim miktarda Rus kuvvetlerinin çenber içine alındığı söylenmektedir. Viborg 11 — Ruslar 5 kânunuevvel de Viborgu aldıklarını iddiş ettikleri halde, Rus ileri hatları, Viborgdan he- nüz asgari 40 kilometre uzakladır. Sovyet tebliği Moskova 11 (A.A.) — Pinlândiya- daki askeri harekâts dâir olan teb- liğ, 10 kânunuevvel tarihinde Sovyet kıtsatının her istikamette İleriemiş olduklarını bildirmektedir. Oukhta mıntakasında Sovyet kuv- vetleri o Kuolojawi kasabasını işgal ati, Johonala kasabasını lerdir, Kareli berzahında .Böbochma ve Kriks - Moula kasabaları Ruslar ta- rağndan İşgal edilmiştir. Hava fena olduğundan yalnız istik- af hareketleri yapılmaktadır. Büyük taarruz hazırlığı Helsinki li (A.A) — (Havas) ajan- sı bildiriyor: Ruslar, Botni körfezine ulaşmak ve İsveçle Finlândiya sra- sındaki kara muvasalasını kesmek üzere büyük bir taarruza geçmek maksadile, şark cephesinde üç ordu tahşid etmektedirler. Ruslar ayni za- manda, buzlarla kısmen örtülü Lado- | ga gülü şimalinde de bir taarruz ha. İ zırlamaktadılar. Finlândiya tebliği Helsinki 11 (AA) Finlândiya zaptetmiş- smda Rus hücumları tardedilmişlir. Ledoga gölünün şimalinde bir çok noktada şiddelli çarpışmalar olmuş- tur. Petsamo mıntakasında sükün hüküm sürmüştür. Finlândiya hava kuvvetleri, Sovyet tank kollarım bombardıman etmiş ve topçu yardımı ile, bir Sovyet tank kolunu tamamlie tahrib eylemiştir. Finlândiyaya 10 milyon dolarlık kredi Vaşington 11 (A.A.) «Recons- tructlor Finance Corporallon, ile #İthalât ve ihracat bankası, Finlân- diyanın Amerika Birleşik devletlerin- den kendisine lüzumu olan eşya sa- tan alması için, Finlândiyâya 10 mil- yon dolarlık bir kredi açmışlardır. Helsinki 11 (AA) — Finlândiya ajansı, Rusların Finlândiya müstah- kem hatlarını zorladıkları hakkında Sovyet menbalarından verilen haber- leri kati surelte tekzib etmektedirler, Sovyetler Estonyadan yardım istemişler Londra 11 (A.A) News Chro nicle gâzetesinin Stokholmdân Öğ“ rendiğine göre, Sovyet hükümeti Finlândiyanın istilisında kendisine karşılıklı yardım paktı mücibince yardım etmesini Estonyadan istemiş- tir. i Bu haberi veren mezkür gazete $u- nu helıristıyor ki Rus - Estonya pak- tı başka bir devlet tarafından tecavüz yukuunda âkidlerin birbirine yardım etmesini mecburi kılmaktadır. Almanyanın bir tekzibi Stokholm 11 (A.A) — (D.N.BM Buradaki Fivlândiya elçiliği, muhte- ML memleketierin Finlândiyaya silâh gönderdiklerine dâir ajansların ve güzetelerin verdikleri haberleri katl olârak tekzib etmiştir. Diğer taraftan İsveç gazeteleri, Finlândiyaya Almanyadan veya Al manya yoluyle silâh gittiği hakkında Almanyanın tekzibini de meşreyle- mektedir.