23 Kasım 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Abluka harbi çin Şi miiter işin © dözeöede ebuminiyeti haizdir. Bu deniz; Belçika ve Hollan- gibi dünyanın en büyük sanayi ve ticaret memleketleri ile daha ziyade ihr ile yaşıyan Danimarka, İsveç ve Nerveş, ve daha gerilerde Estonya, Le Utuanya ve Finlândiya için hariçteki âlemle yegâne muvasale yolu- Almanyanın da bütün denir ticaretinin yegâne yolu buradadır. Ballık denizinin bir köşesinde sıkışmış olup ancak son günlerde bu denize tekrar ya- Dan gelşi Gevyek Yy çim de çel deniri başlıca ticaret yolların Şimal denizi İngiltere için de hayati ehemmiyeti baizdir. Büyük Britan- yanın topoğrafi vaziyeti itibarile başlıca ticaret Ilmanları ve kömür ve sanayi havzaları, Londranm bulunduğu Tems mehri de dahil olduğu halde, hep şi mal denizi tarafındadır. Şimdiki harpte bu deniz başlıca hareket ve faaliyet sahası olduğundan yukarıda isimlerini saydığımız memleketlerin iktisadi hayatları ve İngiltere e geniş mikyasta muamele yapan memleketlerin ticareti son derecede sar- mlmıştır. İngilizlerle Almanlar sahillerini müdafa için geniş mayin tarlaları te- sis etmişlerdi. Almanya baber vermeden bunu bütün seyrisefain yollarına teş- mil etmiştir. Şimal denizinde kara suları sığlıktır. Denizin ortalarmda da bir gok sığlık yerler vardır. Bu sebeple büytik vapurların gezebildikleri yollar ga- yet mahduttur. Şimdi bu yolların hepsine temasla ve hattâ miknatisi olduk- larından yakınlaşmakla infilâk eden yeni tarsda mayinler konulmuştur, Key- fiyet alâkadarlara baber verilmemiş olduğundan bergün beş altı vapur ber- hava olmaktadır. Zaten abluka harbi ve tahtelbahir faaliyeti dolayısile ve kontrol tazyiki He bunalmış olan bahri münakalât ve alelümum büyük küçük birçok memle- ketlerin iktisadi hayatı yeni ve görünmez tehlike ile büsbütün şirazesini kay- betmiştir. Bütün bu tedbirlerle bitaraf memleketler iyice sikıştırılmak istenil- diğinden harplen ziyade siyasi maksadlar gütülmektedir. Bugün bütün dün- yayı ve cihan politikasını bu vaziyet son derecede işgal ediyor. AKŞAM siizeşlen NELER GEBVer: Pompeyde yeni hafriyat siynet Sanların Jimnastik salonunda kapıdan rn kaçmağa çahşirinrken lâv ve kül altında kalmakla ân surette öldükleri tesbit edil- aşitir. Katılaşan cesedlerin yanında para, Karısını çirkinleştiren doktor Nevyoerkda bir operatör, güzelliğile her- kesin hayran olduğu karısının yözünü ame- Myatia çirkinleştirmiştir. Çünkü herkesin karısına göz dikmeşinden ıstırap duyuyor - muş. Bir genç güze! kadın da kendlsile herks- sin alâkadar olmasından Kocasının mütees- sir olmaması için yüzünü bamızla yakmış- tır, i Fransızların boyları gittikçe uzuyor En yeni istatistikler, Fransızların boyla- rinin gittikçe uzadığın! göstermektedir. Bu İstatistikler, Pransada harbin başlaması münasebetile yapılan seferbertik muayene- UEBUBAEBAAEAAAAEAEEAEEEAOAEAEBEBEEA, Ingilterenin yeni tedbirleri (Baştarafı 1 nci sahifede) Bu kararın bltaraf memleketlere dokunmaması kabil değildir. Netekim Almanya, şimdiden bu memleketlerde husule gelecek Aksülamellere güveni- yor. Fakat İngiltere le Fransanın Al manyeya karşı giriştikleri bu harb öy- le bir mücadeledir ki bunda maddi kazançlar değil, iki türlü zihniyetten, İki türlü medeniyetten, iki nevi idare tarzından, hürriyet telAkkilerinden birinin öteki- ne kat! surette galebesi bahse mevzu- dur. Bu yüksek ve amansız ideal har- binde bitaraflığın zaten mânası olma- dığı gibi, şimdiye kadar nazari «bita- Taflıks sıfatını, varlıklarını ve istiklâl lerini korumaya yarar bir siper sanmış olan devletler, beynelmilel hukuk pren- siplerinin sadece alay mevzuu olduğu bu anarşi içinde kuvvete ve tahakkü- me birer birer nasıl en kolay şikâr Olduklarını da bizzat tecrübe etmek- tedirler, Bu vaziyet karşısında ve Al- manyanın hiç bir hak tanımamaya karar vermesi önünde bazı ticaret menfaatlerinin zafer endişesine bo- Yün eğmesi kadar tabii bir şey ola- maz. » Necmeğdin Sadak Belgradda bir Alman casusu yakalandı Beigrad 22 (A.A.) — Müfafaa mah-| kemesi, Liu or Jemec İs- minde b ş de casus )ük suçu ile 15 seneye mahküm et mişiE İki nevi adalet, istiklâl, | oktormuş yanat feveran: paniğe fatularak yaralanan birisinin imdadına Ko şarken olduğu verde ölmüştör. Yanmıyan kâğıd Bon zamanlarda Alman kimyagerleri yan- mıyan kâğıd ve yanmıyan.mensucat mad- yangınların söndürülmesinde (kullanılan amyom toru istimal ediliyormuş. sinde elde edilmiştir. Yeni kura efradının | boyları, harbi umuminin bidayetindeki kura atradının boylarından iki buçuk sanlimet- re uzamıştır. Amerikada işsizlik azalıyor Bu sebeple yeni bir bilânço tanzim edilecek Nevyork 22 (A.A.) — B. Rooseveltin eksilmesi neticesinde varida- tın artması ve masarifin tenakusü sn- bebile önümüzdeki mal! sene için yeni bir bilânço tevdi edeceği haber veril- mektedir. Bu bilânçode rüsüm ve ver- giler artırılmıyacak ve önümüzdeki in- tihap mucadelesinde cümhuriyetçi ra- kiplerine karşı bir propaganda delili olmak Üzere bütçe açığt tens! edile. cektir. Kızılayın Tercan felâketze- delerine yardımı Ankara 22 (AA) — Kımlay cemi- yeli umumi merkezi Tercanda vuku bulan hareketlarz haberini alır al maz felâketzedelerin iskânı için 300 İ çadır ile İlk iaşe yardimi olmak üzere 1500 lira göndermiştir Cemiyet, yardım işlerinin sür'atle tanzim edilebilmesi için Tercana bir müfettiş göndermeği kararlaştırmış- tar. Eski bir sporcu öldü İstanbul 22 (AA) — Fenerbahçe spor | klübünde: Memleketin en eski sporeula- | rından ve Fenerbahçe zlübünün müessis ve banilerinden olan Galip vefat etmiştir. Cenazesi yarın 11,39 da Kadıköyünde Penerbahçs #tadind Idırilarak öğle namazı Kadıköy Ösme camisinde İh- nacak ve Karacashmeddek! sile Kabriş- İ tanına defnedilecektir. Bütün Fenerbahçelilerin cenaze merasi- minde bazı bulunmaları bilhassa rica Olü- Bur. Tam abluka kararı (Baş tarafı 1 inci sahifede) Fransa da iştirak etti Periş 22 (AA) — Fransa hükü- dir. İngütere gibi Fransa da Alman- ların deniz yolu ile yaptığı ihracatı tevkif edecektir. Fransw ve İngiliz bahriyesi muvazi sürette harekete geçecektir. Pars 22 — Fransız gazeteleri İngil- terenin kararını tamamen tasvip edi- yorlar, Petit Parisien diyor ki: <Hit- ler «Ya ihracat, Ya ölüme demişti. Şimdi deniz vasıtasile ihraç yolu ka- panmaktadır. Almanya bundan böy- le ancak Rusyaya ve Balkanlara ih- râcatta bulunabilecektir. Fakat bu memleketler de para İle alış veriş et- miyorlar. Bu sebeple Alman maliyesi yuvarlanacak ve parası tanamen kıy- metten düşecektir. Mayn harbi Hit- lerin mahvını intaç edecektir.» Almanyada hiddet Berlin 22 (A.A) — Hükümet ma. hafik, Fransız - İngiliz mukabelebli- misli tedbirleri karşısında alınacak vaziyet hakkında henüz malümat ve- remiyeceklerini, fakat bitarafların ya- pacakları mukabeleyi beklediklerini Böylemektedirler, Bitarafların menfaatleri nazarı dikkate alınacak Londra 22 (A.A.) — Bitaraf memle- ketler matbuatırın' deniz yolu ile Al- manyanın bu memileketlere yapacağı ihracatın tevkifinden doğacak felâ- ketli neticeler hakkındak! endişeleri- ne, Londra resmi mahafili şöyle cevap vermektedir: Şurasını hatırlatmak Tüzumlu ola- caktır ki İngiliz hükümetinin arzusu, bu yeni usulün de tatbikinde, bitaraf memleketler menaflini mümkün oldu- ğü kadar fazla sempati İle nazarı dik- kate almaktır, Tekrar edelim ki, alı- nan tedbirlerin yegâne hedefi, sırf Al manyanın yabancı dövizler elde etme- sini güçleştirmektir. Milletler. cemiyetine tebliğ Cenevre 22 — İngiltere hükümeti, Cenevrede imzalandığı günde tescil edilmiş olan deniz seyriseferi muka- velelerinin tatbikini gayri muayyen bir zaman için tatli ettiğini Miletlar Cemiyetine resmen tebliğ etmiştir. Seyrisefain sertifikası Londra 22 (AA) Ekonomik harp nezaretinin bildirdiğine naza. ran, pek yakında «seyriselain sertifi- kası» sistemi tesis edilecektir. Bu sis- tem, bitaraf memleketler arasında ve bitaraf memleketlerle İngiltere arasında münakalâtı kolaylastıracak- tar. «Seyriselain sertifikası, bir nevi ticaret pasaportudur. Bu vesikada «şyanın mahiyeti ve aidiyeti bildiri lecek ve bu vesika tahmilden evvel İngiliz konsolosları tarafından vize olunacaktır. Bu sistem geçen harp esnasında da tatbik edilmiş ve pek müessir olduğu sübut bulmuştu. Bitaraflar protesto edeceklermiş Iondra 22 (AA) (Stefani) ajansı bildiriyor: Diplomatik mah- fillerin düşündüğüne göre, dün Baş- vekil tarafından Avam kamarasında bildirilen kararın tatbiki, bitaraf va- purlarda İngiliz kontrolüne karşı bu memleketlerin protestosuru (o inlaç edecektir. Hollanda bir teşebbüste bulunacak mı? La Haye 22 (A.A) — İngilterenin, Alman deniz ihracatını durdurmak hakkındaki kararı Hollanda matbua- tında fena karşılanmışlır ve Hollan- danın resmi bir teşebbüste bulunması muhtemel görülmektedir. Bir İtalyan gazetesi Alman- yanın vaziyetini vahim örüyor Roma 22 (A.A.) — Güzetta de Mez- zorekmo, neşrettiği bir ınakalede ab- Tukanın Almanye için vahim netice vereceğini yazarak, diyor ki; Almanyanın uzun bir ablukaya nasl mukavemet edeceği cayi sual dir, Her geçen gün müttefiklerin le- hinedir. Birleşik Amerikanın siyase- tinde değişiklikler olması ihtimali de dalma mevcuttur, Böyle bir değişik- Uk ise vaziyeli mahsus derecede de- Üiştirmekten hali kalamaz. Münih suikasdı faili itirafta bulunmuş Hollanda hududunda İki ingiliz gizli ajanının da tevkif edildiği bildiriliyor Otto Strasser suikasdin bizzat Alman polis müdürü tarafından tertip edildiğinde ısrar ediyor Berlin 22 — Münih suikasdi faili olarak yakalanan Eiser ismindeki Almanın çok ince ve hesaplı bir su- rette hareket ettiği anlaşılmış ve kendisinin hayatı en ince teferruatı- na kadar tesbit edilmiştir. Eser tam itirafta bulunmuştur. Bazı meseleler hakkında cevap ver- mek Üzere Münihe götürülmek iste- nidiği zaman bunun lüzumsuz ol- duğunu bildirmiş ve sufkast hakkın- da çok mufassal malümat vermiş- tir. Elser sulkasdi hazırlayarak bom- bayı bıraktıktan sonra yübancı bir memlekete gitmek isterken toplantı. nın geri bırakıldığı hakkındaki teb- liğ ilzerine tekrar Münihteki biraha- neye gitmeğe mecbur olmuştur. Al man gazeteleri bu suretle mukadde- ralın Hitleri kurtardığını ve Ekerin tevkifinin büyük bir kıymeti haiz bu- lunduğunu söylüyorlar. Alman güzetelerine göre sulkast yabancı memleketlerde hazırlanmış- tar. İsviçreye iltica etmiş olan eski nazi liderlerinden BStrasser de bunda alâkadardır. İki İngiliz gizli ajanı da tevkif edildi Berlin 22 — Münih sulkasdinde Iki İngiliz gizli ajanının da dahli oldu- ğu ve bunların tevkif edildikleri bil- diriliyor. Beft ve Stevens ismindeki bu İngilizler Hollandada bulunuyor- Jardı. Nazi düşmanı gibi görünerek 'Kendilerile münasebet tesis eden ve hakikatte nasi partisine mensup bu- Yunan Almanlar bunları hududa ka- dar çekerek orada tevkif edilmelerini temin etimiişerdir. Bunlar da muha- keme edileceklerdir. Gizli polis müdürü Himler, Elser bakkında bütün Almanlara sünller sormuş ve malümatı olanların cevap vermelerini istemiştir. Bir İngiliz tebliği Tondra 22 (AA) — İngiltere hü- kümeti neşrettiği bir resmi tebliğde, İngiliz hükümeti, Münih sufkasdi ile a'âkudar olarak tevkif edilen Alman tebaasından zat Tle hiçbir alâkası bu- Tunmadığını ve bu adam hakkında hiçbir şey bilmediğini beyan etmek- tedir. İki İngiliz Hollandadan nasıl kaldırılmış? Amsterdam 22 (AA) — Havas ajansı bildiriyor: Gestapo tarafından Hollanda arazisinde yakalanıp kaçı- rılan iki entellilens servis memurunun fotografı Münih sulkasdı fallinin yanyana nazi matbualtı neşredilmiştir. 9 Teşrinisanide Venlo- An Gestapo tarafından kaldınlan bu iki İngiliz hakkında alman malüma- ta göre, bunlardan en az bir tanesi nazi ajanları tarafından Hollanda arazisinde öldürülmüştür. Bu iki kişi ile birlikte, hududa kadar onlara re- iakat eden Lemmers ismindeki Hol Almanlar, peirol almak İçin Romanyalı- ları sıkıştırıyor. Dünyadaki itiba, mukayeseli bir tablo halinde ton olarak söyledir: MEMLEKETLER 1937 1999 Amerika 178,400,000 — 1710432,000 Boryetler 28390000 O 10.112.006 Venerüellâ Ziri1000 sale İran 10,330,000 10358,000 Neolanâ Hindi 762,000 17394,000 Romanya 17457000 811000 Meksika 0536.00 5.523,00) Irak 4331,000 4.368,00 Kolombiya. 2432,000 3.118.000 Trinite e 2563.00 Arfantin 24224 2.425,000 Peru 2,428,000 2122000 İngiliz Hindistanı o 1456000 1458.00 14061,000 1,135,000 İngilir Borneom 163,000 Bi4M0 Kanada 398,000 496.000 Almanya 486.000 009 000| Polonya 540,000 851,000 | Mandalı garajcı da kaybolmuştur. olduğu halde otomobile yaklaşmak Mstiyenleri tehdit etmekte idiler, İn. gilizlerin kaldırılması işi entellijens bir kaç saat sonra vukubulmuştur Otto Strasser'in ifşaatı Paris 22 (A.A) — (Havas) ajansı bildiriyor: Gestapo tarafından, 8 teş- rinisani sulkasdinin mürettibi ol makla ittibam edilen «Kara cephe geti Otto Strasser, Havas ajansının bir muhabirine şu beyanatta bulun- muştur; Münih sulkasdi Himmler taratm- dan tertip edilmiştir. Partinin bana çok sadakatle merbut bulunan bir mensubu, bana bunun kati delilini gösterdi. Sulkasd projesi, filhakika bizzat Bimmierin eseridir, İngiltereye karı kindar duyguları yeniden harek»te getirmek ve memleket dahilindeki hasımlara, ezcümle «Kara cephe» mensuplarına karşı harekete geçmek için bahane teşkil etmek üzere bir suikasde ihtiyacı olduğunu Hesse söylemiştir, Hesse, kurban o verilme- mesi şartile mutabık olduğunu beyan etmiştir. Fakat Himmler israr etmiş kurbanlara da ihtiyacı oolduğunu, aksi takdirde suikasdin hakiki oldu- Kuna hiç kimsenin inanmayacağını söylemiştir, Nihayet şefler, kurban verilmesin. de, fakat bunların o ehemmiyetsiz kimseler olmasında mutabık kalmış. lardır. Her şey önceden kurarlaştırıldığı ve tanzim edilen program mucibince cs- reyan etmiştir. Buerger Brankeller bi. rahanesi bir İsviçre kumpanyasına si- gorta edilmiştir. Öğleden sonra saxt beşte Münih hastanelerine emir veri- lerek, hazırlıklı bulunmaları bildiri. miştir. Bombanın, Hitler çıktıktan sonra konulduğu anlaşılıyor. Sujkas- din akabinde, bunun, Entellicens Ser- vis tarafından yapıldığı haberi etrafa yayılmış ve süikasdin sözde failinin adı daha belli olmadan, Alman hükü- meti, 10 teşrinisanide, Berne müraca- Mİ ederek sulkasdin müşevviki sıfatı- Je benim iademi istemiştir. Bombanın, Hitler çıkıp gittikten sonra konulduğu kanaatini bana ve. ren şey, Hitlerin kendi gittikten sun- ra patlıyacak bir bomba bulunduğunu bildiği yerde durmaktan hoşlanma- masıdır. George Elser adını katiyen tani. mıyorum, Bu isimde bir kimse hiç'ar zaman Kara cepheye mensup bulun- muş değüldir. Bohemyada örfi idare kaldırıldı Belgrad 22 (A.A.) — D.N.B. Prop radyosunun dün akşam bildirdiğine göre, Bohemyada örfi idare kaldırılmış. tır, Japonya 368,003 350,000 Ekuatör 283,000 291 09 Mimar 110,000 236.000 Arnavutluk 83,900 25.000 Pranm 12000 7200 Bududi Arabistan 84000 67,000 Macaristan 2000 44,000 Diğer memleketler 00000 45000 » Karpatlarm cenup ve şark sırtlarında bulunan Rumen petrolu 1890 senesinde Al- man, Hollanda, Frans, İngiliz sermaye- darları tarafından işletilmeğe başlamıştır. 1890 senesinde 53 bin, 1900 senesinde 250 bin, 1910 da 1 milyon 352 bin ton olarak 1s- thsal edilmiştir. Harp zamanında bu inki- şal durmuş, verim tedenni etmiştir. 1913 de Romanya, cihanda dördüncülüğü işgal edi- yordu, 1920 de ayni dereceyi bulmuştur. 1929 senesinde Romanya 2 milyon toy petrol is- tiheal etmek iktidarına varmıştır. Yukarıki tabloda görüldüğü gibi 1938 de altancı idi ve 1937 ve nişbetle istihsalinde tedenni sare de, —Y.Ç. v