28 Ekim 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Hükümetin benzin istih- lâkini tahdid edeceği doğru değil Sovyet hükümeti Amerikan vapurunun serbes bırakıl- AM masına müsaade etti — AKŞ — Sene 22 —- No, 7551 — Fiati her yerde 5 kuruş CUMARTESİ 28 Teşriniovwel 1939 Telefon; Başmuharrir; 20565 — Yazı işleri: 20765 - İdare: 20681 — Müdür; 20497 Müttefikler Amerikaya 6000 tayyare ve 1000 tahtelbahir takip gemisi ısmarlıyorlar İsviçre ve Hollanda hududlarında yapılan tahşidat heyecan uyandırdı Isviçre yeniden askeri tedbirler aldı.) Biçika tecavize uğrarsa istiklâlini ve tamami - Belçika Kralı “Hollanda ile beraber istiklâlimizi koruyacağız,, diyor Harbin iktisadi tedbirleri Harbin husule getirdiği kargaşalık- lar yâlnız siyasi değil, ayni zamanda iktisadidir. Harbe girsin, girmesin, her memleketin iktisadi vaziyeti bu- günün hâdiselerinden az veya çok müteessir olmuştur, zaman geçtikçe daha da olacaktır, Bunun içindir ki her memleket iktisadi faaliyetini harbin zaruretlerino uydurmaya uğ- raşıyor, tedbirler alıyor, Hükümetimizin de ilk gündenberi, bizim için hayati olan bu mesele üze- rinde dikkatle durduğu muhakkak- tır. Biz harpte değiliz. Fakat Türkiye gibi bir ihracat memleketinin, uzak yakın her harbin sarsınlısını duymâ- ması imkânsızdır. Bundan başka, ye- ni doğan sanayiimiz var, Bu büyük hereketin daha başlangıçta, arizi s0- bepler yüzünden felce uğramaması, hattâ inkişafının durmaması, yavaş- Tamaması lâzımdır. Nihayet, daha fazla dikkate alınacak mübrem nokta olarak, harbin uzaması takdirinde, yahut milli mi $ısında memleketin kendi yi; içeceğini, giyeceğini temin etmek dâ- birleri aldığını, diğerlerin üzere bulunduğunu biliyoruz. Harb zamanına mahsus tedbirler deyince, bizzat iktisadi me. seleler kadar kalabalık ve karışık şey- ler akla gelir. Zihne aydınlık vermek için bu tedbirlerin teferruatı üzerin- de değil, bunları tanzim edecek bir- kaç esas prensip üzerinde durmak daha faydalı olur. Bir kere şunu kabul etmek Jâzım- dır ki «harbin iktisadi tedbirleri diye her harpte, her zaman ve mekâna tatbiki kabil, hazır yapılınış reçeteler yoktur. Bu tedbirler her memlekete, ve o memleketin her devirdeki milli iktisadi şartlarına, haltâ dünya ikti- sadiyatının O zamandaki ahveline göre değişir. Bundan başka, bir har- bin devamı müddetince, yeni şart- lara, yeni imkânlara, yeni zaruretlere göre yeni yeni tedbirler ister. Demek istiyoruz ki bir memleket ne tedbir- lerini iktisad kitaplarında yahut baş- ka memleketlerin örneğinde bulabi- lir, ne de birkaç kanun ven Meselâ, harbe girmemiş bir mem- leket olarak, ticari ve sınaj faaliyeti- mize normal şekilde devam etmek, hattâ gelecek günler için her sahada istihsallerimizi arttırmak istiyoruz, Bu, hükümetin belli başlı gayesidir. Necmeddin Sadak (Devamı 10 uncu sahifede) | i Londra 28 — Roma radyosuna gö- Te Almanlar, Hollinda hududunda 18, İsviçre hududunda da Bâle ile Constance gölü arasında 12 fırka a$- ker tahşid etmişlerdir. Bütün gârp cephesi boyunda Almanların 75 - 80 fırka askeri vardır. Amesterdamdan bildirildiğine gö- re Hitler dün mureşal Göring'i, baş- kumandan general Brauşiç, büyük erkânı harbiye reisi general Kelteli ve birçok tayyare generallerini nezdi- ne davet ederek bir konferans akdet- Londra 21 — İsviçre hükümeti ye- niden bazı askeri tedbirler almak lüzumunu hissetmiştir. Bâl mevki kumandan: dün ansızın bütün askeri mezuniyetleri iptal et- miştir. Bunun hangi tarihe kadar devam edeceği belli değildir. Londra Yi (A.A) — Bir taraftan Holanda. hududu civarındaki sahil mıntakasında mühim Alman kıtaatı tahşid ederken, diğer taraftan da Bâle'in şimalinde tahşidat kaydedil- diği hakkındaki haberler İngiliz matbuatını ehemmiyetiz meşgul et- mektedir, Gazeteler, Almanya ile bazı mem- leketler arasındaki telefon görüşme- lerinin kesilmesinin izahı müşkül ol- duğunu kayıt ve bunun yukarıda zikri geçen tahşidat ile alâkadar olup olmadığını merak ediyorlar, Gazeteler, İngiltereye karşı bir ha- vâ İaarruzuna ve denizaltı mücade- lesinin şiddetlenmesine intizar ek- mektedirler, (Devamı 10 uncu sahifede) Amerika âyanı silâh ambargosunu kaldırdı Amerikaya 6000 tayyare ve 1000 tahtelbahir takip gemisi ısmarlanıyor Londra 23 — Amerika âyan meelisi silâh ihracı ambârgosunun kaldırı. masını 30 reye karşı 73 reyle kabul etmiştir. Bütün İngiliz gazeteleri, bu haberi büyük manşetlerle haber vermekte ve büyük bir sevinç göstermektedir. İn. giltere ile Fransa, Amerjkâdan iste- dikleri kadar silâh ve mühimmat âla- bileceklerdir, Vaşingtom 21 (AA) — Herald Tribün'ün tertip ettiği konferanslar cümlesinden - olarak (Reisicümhur Roosevelt dün akşam . radyoda. bir nutuk vererek demiştir ki: Avrupa harp sahnesine Amerika kıtaatı gönderilmesini düşünen me- sul tek bir Amerikalı yoklur, Birle- şik Amerika devletinin bitaraf kala- cağı ve katiyen harbe sürüklenmek niyetinde olmadığı bir vakıadır. Dikkatle; Baş kaldırtmamalı! Nefes aldırmamalı! Dün ayın yirmi yedisi idi. İstanbulun büyük untikacılarından biri, bir müşleri- sine şu hazin sözleri söyledi: — Tesbihiniz için bu madeni «kamgıs yı iKi raya alıyorsunuz. Bir sırrımı tevdi edeyim: Bu ay zarfındaki satışım böyle- Ukle beş lirayı buluyor. Bizi dünya ahvali bu vaziyete soktu! ndık'e Otelsiler de aynı « Feryadını yükseitiyorlar. Son buhran dolayısile ok- | ka altına giden daha bir çok meslek er- babi vardır. , Hal böyleyken diğer bazılarının hadden Aşırı kazünçlara kalkışmaları iktisadi mu vazeneyi büsbütün altüst ediyor. Kazana- mıyanları ryüşeddid flatlerle alişverişe $e- bar etmek gadir üstüne gadir oluyor. ihtikâr vakalarını Zabıtaya o bildirerek mücadeleyi kuvvetlendirmek usulünü ba sebeple pek yerinde buluruz. Baş kaldırt- mamalı, nefes aldırmamalı! Ingiliz - Italyan ticaret anlaşması Londra 28 — Dün Romada İngiliz sefiri ile İtalya Hariciye” erkânından nini arasında bir anlaşma İmzalanmıştır. Bu anlaşma mucibince iki mem. andaki ticari müna; ileri tanzim-ve inkişaf ettirmek için bir İngi- Iyan komisyonu teşkil edilmektedir. Sovyet - Lituanya hudud mukavelesi Paris 23 — Moskor; arasında &ktedilm ya ile Lituanya ara zalanmıştır. dan bildiri ışılıklı yardım paktı hükümlerine tı daki hududu tesbit eden mukavele dün Moskovâda im- Rusya ile Lituanya kan Sovyet Rus- Lituanya askerleri dün 16,30 da Vilno şehrine girmişlerdir, Sovyet asker- leri şehirden 6 kilometre çekilmişlerdir. Son dakika BelçikaHariciye Nazırının dün geceki nutku yetini hahramanca müdaffa edecek Brüksel 28 — Belçika Hariciye Nazırı B. Spaak dün gece radyoda bir nu- tuk söylemiştir. B. Spaak vatandaşlarını Belçikanın bitaraflığını tehlikeye düşürebilecek tedbirsizce hareketlerden tevakki etmeğe davet ettikten sonr& demiştir ki; — 1939 Belçikası, 1914 Belçikası gibidir, 1914 Belçikası bütün muahedeler hilâfına olarak tecavüze uğradığı zaman nasıl kendisini müdafaa etmiş 189 1939 Belçikası da verilen bunca mükerrer teminata rağmen istilâya uğrarsa kahramanca kendisini müdafaa edecektir, Amerikan vapuru Murmansk'tan Almanyaya hareket etti Londra 28 — Alınan haberlere göre bir Alman harp gemisi tarafından saptedilerek Sovyetlerin Murmansk limanına götürülmüş Amerikan City of Flint vapuru, Alman bayrağı ve mürettebatile Murmansktan hareket etmiştir. Söylendiğine göre vapur, Norveç sahilini takiben bir Limana gitmektedir. Bir Alman mahkemesi, vapurun Amerikaya iade edilip edilmiyeceğine dair bir ka» rar verecektir, Vapurun Amerikan mürettebatının akibetinden malümat yok- tur, Vaşington 28 — Hariciye Nazırı B. Hull ile Hariciye Nezareti erkânı, City of Flint vapuru hakkında malümat almak için Moskovada ve Berlindeki Ame- rika diplomasi memurlarının uğradıkları müşkülâttan şikâyet ediyor, B. Hull, gazeteciler konferansında demiştir ki: — Sovyet hükümetinden bu hususta, tam malümat almak akim kalmıştır, B. Hull, Moskovadaki Amerika sefirinin telefon, şimendifer, ve tayyare İle Amerika vapurunun tayfalarile temasa girmek için sarfettiği gayretlerin semeresiz kaldığından meraretle bahsetmiş, vapurun hâlâ Murmanskta bulu- nup bulunmadığından haberi olmadığını ilâve etmiştir. Moskova, şimal blokunun bitaraflığına riayet etmek istediğini bildirdi Finlândiyanın istiklâlini tehlikeye ma- Tuz bırakmağı düşünmediğini temin etti karşı yapılacak herhahgi bir taarru- zün kendi topraklarından yapılması imkânmı selbetmektedir, Moskova, şimal blokunun «bitaraf tesanldü n6 riayet etmek niyetinde olduğunu (Devam: 19 uncu sahifede) teşebbüsleri Helsinki 27 Ç(A.A.) — Sovyet Rus- jr Finlândiyaya muaddel bir askeri | misak şekli teklif etmiştir, Bu teklif | Finlândiyanın sıkı bitaraflığı ile ka- bili teliftir, Teklif, Finlândiyanın . Rusyaya İ VA — Yeni tip-ekmekleri gördün mi?... iy — Gördüm, tapkı evvelkiler gibi kâğıda sarılmadan, açıkta sahılıyorl...