18 Ekim 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Meclis Parti Grupunun cuma günü içtimaa çağırılacağın- dan bahsediliyor Sene 22 — No, 7541 — Filati her yerde 5 kuruş AKŞAM Güneysu vapuru dün gece Hariciye Vekilimizi almağa gitti ÇARŞAMBA 18 Teşrinlervel 1939 Telefon: Başmuharrir: 20565 — Yazt işleri: 20785 — İdare; 20681 — Müdür: 20497 Hariciye Vekilimiz Moskovadan hareket etti Türkiye - Sovyet Rusya müzakeresi intac edilemedi Bunun sebebi: Sovyet hükümetinin Hariciye Vekilimize büsbütün yeni teklifler serdetmiş olmasıdır Başvekil B. Refik Saydam, Moskavada cereyan eden Türk - Sovyet müzakerelerinin neticelenmemesinin sebepleri hakkında dün Fırka grupunda izahat verdi Türkiye - Sovyet müzakereleri niçin neticelenmedi? (Başmuharririmizden) Ankara 18 — Hariciye Vekilimiz Moskovadan dönüyor. Şükrü Sarac- oğlunun, komşu memleket merke- zinde, bu gibi siyasi görüşmeler için mutad ve zaruri olan zamandan faz- la kalması, oradaki karşılıklı müza- kere ve münakaşaların günlerce ve haftalarca uzadığı zantmı hasıl edi- Yor, efkârrumumiyede pek tabii ola- rak fazla merak ve alâka uyandırı- yordu. Halbuki bu müddet zarfında, ajansların da zaman zaman haber verdiği gibi, Hariciye Vekilimiz Sov- yet devlet adamları ile ancak birkaç defa görüşmüştür. Bunun sebebi, İlk günler Moskovada Sovyetler için » ve mübrem müzakere mevzuları zuhur etmesi, ve aramız- dâki meselenin, günlerce Moskova dışımda başka devleğlerle de temas ve istişareye mevzu teşkil etmesidir. Bütün zaman zarfında Moskova- dan, ecnebi memleketler radyoları- mın yalan yanlış haberleri ile tektük kısa ajans telgrafından başka malü- mat alamadık. Bu da müzakerelerin, müsbet veya menfi neticesinin, an- Cak son gün ve son konuşmada belli Olmasından İleri geldi. Hariciye Vekilimiz, (o Maskovaya, Malüm olduğu üzere, Sovyetlerin da- Yeti üzerine gitti. Esasen, Türkiye - Sya arasında ne halledilecek ihti- Taflı bir mesele, ne de mübrem bir anlaşma mevzuu vardı. Artık kimse- Min meçhulü değildir ki Şükrü Sa- Yacoğlu Moskovaya Sovyet Rusya İle #ramızda karşılıklı bir yardım mua- edesi imza etmek için gitmişli. İm- Za etmek için diyoruz, zira, parti Erupunun içtimaından sonra bugün- gazetelerde çıkan resmi tebliğde de söylendiği gibi, Hariciye Vekilimiz Gn koyaya davet edildiği zaman, Za edilecek olan bu muahedenin ©sasları iki hükümet arsında görü- bir üŞ, umumi ve Lam denilebilecek mutabakat hasıl olmuştu. Buna en bu muahede neden imzala- Dâmadı? Parti grupunun tebliği vazi- (70 Vekilimiz, Moskovada, son mü- Di esnasında evvelden hiç bahsi Kal yeni teklifler karşısında Tüy Bu teklifleri kabul etmeğe Tü vi hükümeti için imkân yoktu. z iz yenin siyaseti açık ve dü- üni Hiç kimseden, ve bilhassa mano, Miğdan gizli herhangi siyasi vralarğ, Şüpheli politika tor. ne girişmek Kemalist Türkiye. ra tanımadığı ve şimdiye ka- â tatblka tenezzül etmediği Necmeddin Sadak üncü sahifede) dar Uullerdir. (Devamı 4 Yeli bütün sarahatile izah ediyor, Hari-| | Ankara 17 (A.A) — C. H. Partisi B. M. Meclisi grupu bugün <17/10/ 1939» öğleden sonra reis vekili Seyhan mebusu Hilmi Uran'ın riyasetinde toplandı. Kürsüye gelen Başvekil doktor Re- fik Saydam, Moskovada Sovyetlerle Hariciye Vekilimiz arasında cereyan etmekte olan müzakereler hakkında berveçhiâti izahat ve beyanatta bu- lunhdu: «Hariciye Vekilimiz Moskovaya gi- derken Sovyetlerl& aramızda ne yolda bir muahede yapılabileceği iki hükü- met beyninde görüşülmüştü, Mosko- vada bu esaslar dahilinde cereyan eden müzakerelerin bir itilâfa var- ması mümkün olamamıştır. Bunun sebebi, Sovyet hükümetinin Hariciye Vekilimize büsbütün yeni teklifler serdetmiş olmasıdır, Bu ye ni teklifleri Türkiye ile İngiltere ve Fransa arasmda Sovyetlerin vukufu dahilinde tekarrur eden esaslarla telif etmek mümkün olmadığı gibi emniyetimiz bakımından bize verilen garantilerin bizden islenen teahhüd- lere tekabül etmemekte bulunduğu ve Boğazlar üzerinde de Türkiyenin | beynelmilel utnumi teahhüdlerinden başka hükümlerden tevakki etmeği esas ittihaz eden siyasetine Sovyet metalibi uygun görülmediği cihetle Vekiller Heyeti Reisicümhurun © reisliği altında toplandı. Toplan- tıya Meclis ve Genel Kurmay reisleri iştirak ettiler Ankara 17 (A.A.) — İcra Ve killeri Heyeti, bugün, saat 14 de Başvekâlette Reisicümhur İsmet İnönü'nün < riyasetinde, Büyük Millet Meclisi Reisi Abdülhalik Renda ve Genel Kurmay Başkam Mareşal Fevzi Çakmak'ın da işti. rakiyle bir toplantı yapmıştır. nin bu defa Moskovada intacı müm- kün olamamıştır. Bununla berâber oSovyetlerle olan münasebalımız o©skisi gibi dostane esaslarda berdevam bulunmaktadır.» Hükümetçe ittihaz edilen hareket tarzını tasviben obeyanatta bulunan büzı hatipler de dinlendikten sonra grup umumi heyetince Başvekilin beyanatı müttefikan o tasvih olundu ve riyasetçe cölseye nihayet verildi. İ (Devami 4 üncü sahifede) | Türkiye - Sovyet Rusya müzükerati- | ! | Alman tayyarelerinin yeni bir taarruzu Bu defa şehirlere yaklaşamadılar, yarı yoldan geri döndüler Londra 17 — Alman tayyareleri bu sabah İngilterenin şarkına bir akın yapmak istemişlerdir. Hull, Grimsbi ve Vintingtonda tehlike işareti verilmiştir. Fakat Alman tayyareleri sahile yaklâşmazdan - evvel : İngiliz avcı tayyareleri tarafından tardedil. mişlerdir, Tehlike yarım saat kadar sürmüştür. Evvelki günkü taarruz Londra VI — Alman tayyareleri tarafından dün Firth körfezi üzeri“ de yapılan akın neticesinde iki za- bit, 15 bahriyeli ölmüş, 12 kişi ağır yaralanmıştır. Ölenler arasında Mo- havk muhribi süvarisi vardır. Dört Von Papen bu sabah geldi Alman büyük elçisi Von Papen bu sabahki ekspresle İstanbula gelmiş- tir. Alman sefirinin bu akşam veya İ hud yarın Berline hareket- etmesi | l muhtemeldir. Alman tayyaresi düşürülmüştür. Tayyarelerin attıkları bombalar. dan hiçbiri zırhlılara isabet etmemiştir. | Yalnız bir motör batmıştır. Bir bom. | ba Mohavk muhribi civarına düşmüş, bunun infilâkı üzerine havaya uçan taşlar, muhribin güvertesinde bulu- nan süvarinin ölümüne, birkaç kişi. nin yaralanmasına sebep olmuştur. (Devamı 8 inci sahifede) DDikkmtilexr; Milli kütüphaneler ıslâh edilirken... İstanbuldaki umumi kütüphanelerin w- ahına karar verilmiş. Ona göre tertibat aliniyormu. Buhassa şöyle bir heticeye varılması )â- zımdır; Kütüphanelerin birinde - meselâ Üniver» «tö elvarında olarında - diğerlerinde mev- cud kitaplar kâmilen bulunmalıdır. Hattâ #ilânca” yerde tek nfsha vatsa, o da bürg- ya getirilmelidir. Öyle ki, şimdiki gibi, bir mütetebbi, sağa Soli pala çatmak meobu- riyetinde kalmasın; o mühim morkese git- mek suretile her kitabı eli alında buludi- durmuş olsun. Türk - Sovyet müzakeresine dair Moskovanın resmi tebliği B. Şükrü Saraçoğlu, Moskovadan hareketinde merasimle teşyi edildi kiye Hariciye Vekili Şükrü Saraçoğlu, Fefa- Katinde Hariciye vekâleti genel sekreler muarini Cevad Açıkalın, birinci daire reisi Foridun Cemal Erkin ve hususi kalem di- rektörü Zeki Polar olduğu halde dün saab 18.10 da Moskovadan hareket etmiştir. Türkiye Hariciye Vekili, istasyonda Sov- yet Hariciye Halk komiseri muavinleri Po- temkin ve Dekanozov, Moskova Sovyet ikinci reisi İsnov, Hariciye Hal komizerliği genel sekreter muavini Sobolev, Hariciye Halk komiserliğ! protokol şefi Bogkov. Mos“ kova kumandanı general Revlakin, başta Ali Haydar Aktay olduğu halde Türkiye Büyük elçiliği mernurları, İogillere büyük elçisi, Fransa maslahatgüzerı, İran büyük elçisi, Afganistan büyük elçisi, Romanya el- çisi ve Bulgaristan elçisi tarafından selâm- lanmıştır. Şükrü Saraçoğluya, Sovyet Harlelye Halk komiserliği yakın şark dairesi şefi Nayikoy ve Türkiyenin Moskova büyük elçiliği müs- teşarı Karabudak da refakat eylemekledir. İ © Sovyetler birliğinin Ankara büyük elçisi Terentiev de Türkiye Hariciye Vekili ile be- raber Türkiyeye hareket etmiştir. Moskova İstasyonu, Sovyet ve 'Türk bay- raklarile süslenmiş bulunuyordu. Peronda bir askeri kıta Türkiye Hariciye Vekilini selâlamıştır. Büyük acımız ç ————... Ebedi Şef Atatürk'ün ölümünün yıl dönümü münasebetile memleketin her tarafında yapı- lacak ihtifaller hakkında program hazırlandı Ankara 17 (Telefonla) — Ebedi Şef Atatürkün ünün yıldonü - mü münasebetile memleketin her tarafında yapılacak ihtifaller hak- kında bir proğram hazırlanmıştır. Bu programa göre Ebedi Şefin ölüm günü ve saatine tesadüf öden 10 ikinciteşrin cuma günü saat dokuzu beş geçe bütün Halkevle- rinde, Halkevi olmıyan yerlerde | Parti merkezlerinde ve mektepler- | de ihtifal toplantıları yapılacaktır. | İhtifallere her yerde ayni saatte, Atatürkün muazzez ruhlarını tes- İ lim ettikleri saatte mukaddes hu- | Moskova 18 (A.A.) — Resmi tebliğ: İndei ziyaret için Sovyetler Birli- ğine gelmiş olan Türkiye Hariciye Vekili B, Saraçoğlunun Moskovada ikameti, Sovyetler Birliği ile Türkiye Cümhuriyeti münasebetleri hakkın- da Türk hükümeti ve Sovyetler Bir- liği hükümeti mümessilleri arasında derin fikir teatisine vesile teşkil eyle- miştir, Samimi bir hava içinde devam eden bu fikir teatisi, Sovyetler Birliği ile Türkiye arasındaki dostluk mü- nasebetlerinin değişmez vasfını ve iki hükümetin sulhü idame bahsin. de müşterek arzularını bir kerre da- hâ teyid eylemiştir. İki hükümet şu- rasını tesbit etmişlerdir ki Sovyetler Birliğini ve Türkiye Cümhuriyetini alâkadar eden meselelerin birlikte tedkiki için istikbalde de teması mu- hafaza eylemeleri şayanı arzudur. Maskova 18 (A.A) — Tar bildiriyor! Tür- Bundan sonra toplantı yerlerin- de söz alacak hatipler Atatürkün hayalı ve millet için yaptıkları bü- yük hizmetler hakkında hitabeler | iradedecekler ve bu hitabeleri mü- teakib Milli Şef İsmet İnönünün 21/11/938 de 'Türk milletine hita- ben irad ettikleri beyanname okunarak toplantılara nihayet ve- rilecektir. Ayni gün radyo, ajans haberle- rinden başka neşriyat yapmıyacak, Ebedi Şef Atatürkün ölümünün yıldönümü olduğunu bildirerek milletin büyük elemine tercüman olacaktır. Bundan sonra radyoda Milli Şefin beyannameleri okuna caktır, Alman taarruzu l , İ zuru mâneyilerinde ayakta beş dakika minnet ve huşü ile eğil mekle başlanacaktır. Garp cepehesinde “ Pariz 17 — Almanların garp cep- hesinde giriştikleri ilk büyük taarruz neticesiz kalmıştır. Almanların bu taarruzda hedefleri Thienville şehri idi, Moselle vadisini takiben buraya doğru ilerlemek ve Maginot hattına buradan taarruz elmke istiyorlardı. İlk hamlede Apacha kadar gelmişler ve Rustroffu topçu ateşi altına ak mışlardır, Fakat Fransız topçusunun ateşi karşımda tekrar Apach'dan (Devamı $ inci sahifede) , «Biribirinden merdane!» | |