13 Ekim 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Şimdiki Alman hükümetinin söz ve teminatına inanılmıyor (Baştarafı 1 inci sahifede) önüne geçilmesi için, yapılan bütün gav- Tetler akim kalmıştır. Geçen ağustosta Amerika Reisicümhuru Hitlere müracsat ederek Avrupada harbin patlamaması için Polonya ile ihtilâflarını muslihane yollarla halletmesin! rica eylemişti. Ayni zamanda, Belçika kralı, Hollanda kraliçesi, Papa ve Mussolini tavassutlarını teklif ettiler, Pa- kat bütün zunlar da akim kaldı. Bugüp âşikârdır ki, Hitler o zamanlar Polonyaya karşı harbetmeyi kararlaştırmıştı ve İngii- tere ile anlaşmak hususundaki arzusu ne kadar samimi olursa olsun, bu arzusu ons komşusuna taarruzu tehir ettirecek dere- cede kuvvetli olmamıştı. | 1 eylülde Hitler Polonya hudutlarına te- cavüz etti ve bu memleketi istilâ eyledi silâh kuvvetile Polonya milletinin ve ot- dusunun mukavemetini kırdı. Polonya şa. hirleri ve köyleri bombardıman edildi, Po- lonya halkı öldürüldü. Hitler, cebir ve şiddet kullanmak yolun- daki teşebbüsü uğruna bunca Polonyalı ve Alman canina mal olan laarruzdan sönra- dır ki, şimdi tekliflerini ileri sürüyor. Çe koslorakya ve Polonya milletlerinin hak- larına tecavüzün hemen akabinde Hitlerin beşeriyete karşı işlediği ağır cinayeti taş hih yolunda nutkunda her hangi bir te şebbüsü tazammun eden tekliflerde bulu- nacağını ümid eden bir kimse var idise sukutu hayale mahküm idi. İngiltere, şimdiki Alman hü- kümetinin sözlerine ve teminatına inanmıyor Hitlerin, Alman nüfuz mıntakası diye tavsif ettiği Polonya parçasının akibeti nedir? Bu cihet nutukta açık- ça tebarüz etmiyor, Fakat muhakkak olan birşey varsa oda bu mesleyi münhasıran Almanyayı alâkadar eden bir mevzu telâkki ettiğidir. Bu toprağın nihai şekli ve Polonya devletinin tekrar kurulması Hitlerce, garple yapılacak bir harple değilse | münhasıran Almanya ve Sovyetler Birliği arasında halledilecek mesele Jerdendir, Binaenaleyh, Hitlerin, «Kati Av- rupa emniyetis diye tavsif ettiği şe- yin tesisi İçin ileri sürdüğü teklifleri, onun futuhatının ve fethettiği yerler- de istediğini yapmak hakkının tanın- masına İstinat ettiği suretinde telâk- ki etmemiz lâzımdır. İngiltere hükümeti, şerefini feda etmeksizin ve enternasyonal ihtilâfla- rı silâhla değil müzakerelerle halle- | dilmesi lâzım geldiği hususundaki prensiperini terkeylemeksizin bu gi- bi esasları kabul edemez.> (Şiddetli alkışlar) © Chamberlain, vam etmiştir: «Hitlerin 1935, 1936 ve 1938 nutuk- - Tarımdan Avusturyayı ve Çekoslovak- yayı ilhak etmemek ve Südetler me sözlerine şöyle de- İ bütün şey ümid edemeyiz. Binaenaleyh bu da gösterir ki, biz bir intikam maksadile harbe atılmış değiliz. Harbe sadece hürriyeti mü- dafaa için giriştik (Alkışlar). Mev- zuubahs olan şey yalnız küçük dev. letlerin hürriyeti değil, bizzat büyük Britanyanın, dominyonların, Hindis. | tanın, imparatorluğun diğer aksamı- nın, Fransanın ve hürriyete taraftar memleketlerin (o muslikane mevcudiyetidir. Şimdiki harbin sonu her ne olur- sa olsun, cihan artık evvelce tani- mış olduğumuz cihan olmayacaktır. Istikbale bir göz atarsak görürüz ki, çok derin değişiklikler insanlık, düşünce ve icraat sahalarında bizza- rure izlerini bırakacaktır. Ve ekseri- yet harekete geçecek yeni kuvvetle- re dosdoğru yürüyecekse bütün mil letlerin ifa edecekleri birer vazife olacaktır. «Teminine azmettiğimiz sulh devamlı ve sağlam bir sulh olmalıdır» İngiltere hükümeti pekâlâ bilir ki, iki büyük devlet arasında yapılacak modem harpte, gerek galib gerek mağlüp çok acı zayiata uğrıyacaktır. Fakat bu elim neticeler karşısında za- af gösterirsek bütün ümidlerin sön- düğüne ve asırlardanberi beşeriyetin hedef ve terakkisinin ilham kaynağı olan faziletlerin mahvolduğuna şa- hid oluruz. (Şiddetli alkışlar) Biz bu harpte kendimiz için hiç maddi men- faat gözetmiyoruz. (Bravo sesleri) Biz Alman milletinden onun izzeti nefsini kıracak hiç bir şey istemiyo- ruz. (Bravo sesleri) Biz zafere değil daha ötelere erişmek istiyoruz: Öyle bir enternasyonal sistem kurulmalı- i dır Kİ, gelecek nesillerin, harp önüne geçilmez mukadderatı olmasına ($id- detli alkışlar) Şuna kanlim ki, bütün Avrupa milletleri, Alman milleti da dahli olmak üzere, gid- detle sulhu arzu etmektedir, Öyle bir sulh ki. onlara yarının korkusu olmaksızın ya- şiyabilmek ener ve kabiliyetlerini, | kendi kültürle tak maddi refahılarının ileri sine hasretmek imkânım versin. 'Teminine azmettiğimiz sulh, hakiki ve sağlam bir sulh olmalıdâır, mütemadi teh- didlerle inkıtaa uğrıyan bir mütareke de- Bildir (Alkışlar). Böyle bir gulha engel ulan nedir? Alman hükümeti ve yalnız © Çünkü Alman hüzümeti ve yalmz Alman hükümetidir ki, mükerrer tecavüz hareket- Jerile Avrupanın rahatını kaçırmak ve bü- | tün komşularının yüreğine devamlı bir emniyetsizlik ve korku duygusunu aşıla- miğti selesinin hallinden sonra Avrupada hiç bir arazi talebinde bulunma. mak hususundaki azmini İfade eder vaidlerini tadat etmek kolaydır. Keza, uzun müddet ileri sürdüğü siyasi prensipleri birden bire bir ta- rafa bırakarak milyonlarca Çeki ve Polonyayı Almanyaya ilhak eylemiş simasını ihmal edemeyiz. Keza, bolşevik rejimine karşı yap- tığı devamlı hücumlardan sonra Sov- yetlerle bir pakt imzalamış olması da ihmal edemiyeceğimiz bir hadise- dir. Hitlerin verdiği sözlerden mükerrer defalar dönmüş olması ve siyasetinin böyle âni değişiklikleri, nutukta der- meyan edilen tarzdaki teklifleri ka- bul etmenin bizim için esaslı müşkü- Yâtı mucib olduğunu bir kerre daha gösterir. Hakikat şudur ki, mazideki tecrü- | belerimizden sonra, şimdiki Alman hükümetinin sözlerine ve teminatına inanmaya İmkân yoktur. (Şiddetli ve sürekli alkışlar) Chamberlain şöyle devam eylemiş- tir: «Diğerlerile dostluk ve itimad içinde yasayacak bir Almanyayı Avrup ere hükümelile Fransa hükümeti arasında tam bir anlaşma mevcud olduğu- nu düşünmekle bahtiyarim. Kamara Azası hiç şüphesiz geçen cumar- tesi günü Daladler'nin radyoda söylediği nutku okumuşlar Fransız başvekili: «Taarruza karşı #lâha sarıldık, Emniyet garântileri hakkında 89ğ- lam teminat elde etmedikçe silâhı elden bırakmıyacağızı» diyordu. Memleketimize kabul etmekle bahtiyar olduğumuz Polonya Hariciye Nazırının Lon- drada bulunuşundan da istifade ederek Po- lonya hükümetile istişare etik ve aramız- da lam bir görüş birliği mevcud olduğunu gördük. Bunu söyliyebilmekle fevkalâde mesudum. İngilterenin hattı hareketi İngütere hükümetinin hatu hareketini şöyle hülâsa edeceğim: Hitler, daha evvelce Çeköslovakyayı da verdiği gibi, bu kere de Polonyayı yutun- caya kadar bütün sulh tekliflerini reddetti. Mazeretsiz bir tecavüzle bağlı ları kabul olunamaz. Alman Başvekilinir natkunda İleri sürü“ len teklifler müphem ve kararsızdır ve Çe- koslovakya ile Polonyaya yapılan baksız- ıkların tamir edileceği hususunda hiçbir telmihi ihtiva eylememektedir. Hitlerin teklifleri daha sarih olsaydı ve bu husus- Jarı ihtiva etseydi bile, gene Almanyadan şunu sormak lizmgelirdi: Alman hükü meti, tecavüzlerin duracağına ve garanti- lerin hiçbir şüpheye mahal bırakmıyacak surette İdame olunacağına dünyayı hangi umumi ve ameli vasıtalarla inandırmak fikrindedir? (Alkışlar) pada kendine uygun yerden çikanıp almak bizim siyaselimizin esasların- da yoktur. (Alkışlar) Bilâkis, bütün m ri ve ihtiyaç alin, nediyoruz ki, haklı taleple. nazalı oitibare mek zal meti eğe » müzakere ve 8 edilmediği takdirde istikbalden yine fazla bir hislerle hareket tarzı Mazinin tecrübeleri isbat etmiştir Ki, şim- diki Alman hükümetinin valdlerine itimad eniz değildir. Binaenaleyh bizim ve sadık ve merd müttefiğimiz Fransanın harbe bü- tün Kuvvetlerimizle devamdan vâtgeçme- miz için sözler değil, #iliyatı lâzımdır. Ancak ada Ylmad tekrar doğduktan sonradır ki, hüsnü niyet sahibi bütün mi) letlerin de temenni ettiğimiz yardımı ile, dünyayı karıştıran, silâhsızlanma yolumu kapayan, Ucaretin Ihyasını geçiktiren ve milletlerin refalına mani olan meselelere bir tesviye tarzı bulmak mümkün olabile- cektir, Bu hususta yapılacak bir şart vardır, bu şartı ancak ve ancak Alman hükümeti ye- rine getirebilir. Eğer bunu yapmazas. bü- tin milletlerin şiddetle arzu etdiği neviden yeni ve daha iyi bir mizamı dünyada kur- yan sulh şart | AKŞAM | mak mütekün olamaz. Bina netice şudur: | Ya Alman hükümeti, #7 olarak, sulh ar- zusunda samimi olduğunun ikna edeceği delillerini gösterir veya taahhütlerini tut- mak niyetini £i'li garantilerle isbat eder, yahut ta biz sonuna kadar gitmek hususun- daki vazifemizde sebat ederiz. Bu fki şık- tan birini seçmek Almanyaya alttir. Londra 12 (A.A) — Avam kamarasın- da B. Chamberlain'den sonra muhalefet 1ş- namına söz alan tanı tasvip etmişlerdir. Amerikada 50 bin işçi grev yaptı Nevyork 12 (A.A.) — Chrysler fab- rikalarında 50 bin işçi grev yapmış- tır, Buna 30 eylülde müddeti mün- kazi olan kohtratonun “ecdidi sebep olmuştur. Sendika, umumi grev için Chyrsler müessesesine bes günlük bir müddet vereceğini bildirmektedir. Tekzib edilen bir haber Paris 12 (AA) — Şili sefareti, Fransada ve Belçikada neşredilen ve Şili adalarından birinin yabancı tah- telbahirlere üs vazifesi görebileceği- ne dair olan bazı haberleri resmen tekzip etmektedir. Yeni Polonya hükümeti eski muhalefet rüesasının huku- kunu iadeye karar verdi Pariş 12 (A.A.) — Pariste vücuda | getirilmiş olan Polonya hükümeti, eski rejimden mahküm edilmiş olan Pilsudski aleyhtarı bütün eski mu- halefet rüesasının iadeli hukukuna karar vermiştir. Almanlarla Bulgarlar arasında iktisadi anlaşmalar yapıldı Sofya 12 (AA) — Bulgar ajansı bildi- riyor: Sofyada yapılmakta olan Alman - Bul- gar ekonomik görüşmeleri dün neticelin- miş ve mevcud ticaret münhedesi ile kii- ring mukavelenamesini itmam eden baz Anlaşmalar imzalanmıştır. Bu anlaşmalar, iki memleket menfaatlerini korumaktadır. Tuna komisyonu bugün toplanıyor 2 (AA) Yarın Galatz'da top- iel Tuna komisyo- esi namma iştirak edecek olan B. Roger Montamayou dün ak- şam Bükreşe gelmiştir. Kiralık Konforlu Küçük Apartıman Tramvay câddesinde 3 oda, mutfak, banyo, kalorifer, her gün #cak su, asansör. Taksim Topçu caddesi 2 nu- mara Uygun apartımanı kapıcısına müracaat, Teşekkür Kızımız Meliha Atamer'e büyük bir ha- zakatie ameliyat yapan muhterem Dr Prof. Mim Kemal Öke'ye ve ameliyatta bulunmak suretile bizlere karşı büyük pef- kat ve muhabbet gösteren muhterem Dr. Prof. Behçet Sabit Erduran'a Ye "Teşvikiye Halkevi başdoktor ve doktorlarile başhem- gre ve hemşirelerine minnet ve şüktan- Jarımızı elenen bildirir, saygı ve teşekkür. | lerimizi artederiz. | Lort Munlafa Allesi | Altın çanta 200 gram ağırlığında Kenan pırlanta ile İ işlenmiş çok sanatkârane yapılmış bir gi- | tin çanta 10/10/979 tarihinde pazartesi günü Bandal Bedestende satılacaktır. TAKSiM Sinemasında Debdebeler, Şaşaalar Filmi — 1001 35 kişilik SAZ HEYETİ tanınmış musiki üstadları ve Değerli San'atkâr İ va dolayısile Fransız kıtaları müdafaa Garp cephesinde ufak iaarruzlar yerine hücumlar yapılıyor (Baştarafı 1 inci sahifede) durmayıp ileri hatlar tarafından ta- leb edildikçe ateşler yapmaktadır. | Faaliyet, Wissemburg çıkıntısına ve | Rhin mecrâsına kadar bütün cephe üzerinde cereyan etmekle beraber, heyeti umumiyesi itibarile fasılalıdır. Hava vaziyeti ve gayri müsait bu- lutlar tayyare faaliyetini azaltmış ve ve bugün hiçbir Alman keşif tayya- resi havalanmamıştır. Dün bir tayjare Fransız safları Üzerine düşürülmüştür, Bir kaç fran- sız tayyaresi, sükünetten bilistifade üslerine dönmüşler ve bir takım döku- man fotograflar getirmişlerdir. Düş- | manin mütearrız vaziyeti ve fena hs- vaziyetinde beklemektedirler. Fransız ileri karakollarının Sarre mıntakasına doğru sürüldüklerine da- ir yabancı meleketlerde işae edilen haberler kati surette tekzib edilmek- tedir Fransız tebliği Paris 12 (A.A.) — 12 Teşrinievvel | sabah tebliği: İlk hatlar unsurlarının faaliyeti, bu gece Moselle ile Rhin arasında hu- | dudun muhtelif kısımlarına sirayet etmiştir. Paris 12 (A.A.) — 12 teşrinievvel akşam tebliği: Her iki taraftan pu- sular ve keşif kolları. İleri unsurlarımız bilhassa Serre- | brück'ün cenup mıntakasında faali. | yette bulunmuştur. EEE Dün gece salonlarından taşan "Yüksek Halka HAYVANLAŞAN İNSAN Filmini göstermekle Emile Zola'nın Harikalar yaratan kalemini JEAN GABIN - SİMONE SiMON'un Şaheserler hazırlayan kudretini bir kere daha bütün dünyaya ilân ediyor: İlâvelen: METRO JURNAL, Son Harp vakaları ve Renkii MİKİ i TİYATROLAR ŞENİR TİYATROSU Tepebaşı Dram kısmı Gere sant 2030 da KOMPO — JÜLYET İstiklâl Cnddesi kısmında Gece saat 2030 da İKİ KERRE İKİ ... i RAŞİD RIZA - EKYUĞRUL SADİ TEK - Bu gece - Azak Sinemasında ÜVEY BABAM Eomedi * HALK OPERETİ - Bp gece - $Sda - Bu Hesapta Yoktu - Son temsili - Cumartesi akşamı - ZİR DELİLER ! Keşif kolları muharebesi Paris 12 — Petit Parisien gazetesi Almanların garp cephesindeki faali yetinden bahsederken diyor ki: «250 kişilik bir Alman kolu sisten istifade ederek sabaha karşı ilk hai larımıza yaklaşmış, hatta dikenli tellere kadar gelmiştir. Fakat bu:a0& görülerek şiddetli ateş altına alın mıştır, Almanlar ölü ve yaralı bira” karak kaçmışlardır. Primasens'de de ilk hatta 20 metre kadar yaklaşmışlar, fakat şiddeti" bir ateşle tardedilmişlerdir. Alman tebliği Berlin 12 (A.A.) — Büyük Alman umumi karargâhı tebliğ ediyor: Şsrk cephesinde merkezi Polonyada birçok noktalarda Bug nehri mecrasına va- rilmıştar. Garp cephesinde devriye kıtaalının ve bataryalarının . hafif faaliyeti, Şi- mal denizinde ve garp cephesinde ha- va kuvvetlerinin hafif faaliyeti, Lük- sembuürg cenübundaki bir çarpışma esnasında bir Fransız tayyâresi dü- şürülmüştür. INew-York Times'in makalesi Londra 12 (A.A) New - York Times Berlindenki suni mütarekenin kutlanması münasebetile diyor ki: Hadise, Alman zihniyetini göster- mek bakımından şayanı dikkattir. Filhakika, Berlinliler, inanmak iste- dikleri şeye İnanmışlardır. Bu da, garp cephesindeki harp taburunun bittiğidir.> BU HAFTA saa SAKARYA'da Yine zengin bir program 1 - Louise Rainer'in (Büyük Valsden) sonra en bi muvaffakiyeti ROBERT YOUNG - MELVYN DOUGLAS ile beraber temsil ettiği GENÇ KIZLAR 2- Benjamino Gigli tarafından oynanmış nefis SAADET DÜŞMANI FİLMİ Bu akşam TURAN tiyatrosunda Tiyatro, Sinema, Yaryete, San'atkir NAŞİT ve arakadaşları tara- MİSAFİRLER . fmdan (DAVETSİZ ) kemedi 3 perde. Bestekâr muai- İlm Zeki ve okuyucu Semiha, Mişel Varyetesi. BAY TEKİN YENİ DÜNYADA HEDİĞ LAMARR i ZAMBAK | Tükçe sözlü BÜSTER GRABLE Sinema 12 den itibaren başlar Bugün Matinelerden itibaren gece masallarınm en muhleşemi — 40 kişilik MEHTER TAKIMI tarruzları ve günün en canlı dayali, Salli Sellim a2 TAKSiM GüÜLNAZ SULTAN TÜRKÇE SÖZLÜ - TÜRKÇE ŞARKILI göler kamaştırıcı dekor — 10000 lerce Figüran — Büyük aşk ve ihtiras Şaheseri... Şimdiye kadar hiç bir Türkçe Filimde görülmemiş Türk musikisi Musiki Adaptasyonu M. C.K. — Kemani SADİ IŞILAY idaresindeki muhteşem saz hey'etinde en VEDİA RiZA nm iştirakile memleketimizin en tanınmış okuyucuları Safiye Tokay - Muzzaffer Güler - Suzan - Hafız Burhan, Hamit, Mustafa Çamlı. İlâveten EKLER Jurmalda: Almanların Havadan, Denizden, Karadan Puayaya