13 Ekim 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Kemal Atatürk Ruzvelt ftlussolini Btrleşik Amerika bükumetinin eski Ankara sefiri 1 lrkçeje çeviren: Cemal BUkerman Flatı 10O kuniftur. ÜÇ ADAM Yazan: General SHERRILL Her kltabcıda bnlunur. Onaltıncı yıl sayı: 5540 umhuriye Telefon: Başnmharrir ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. Idare ve matbaa kısmı 24299 24290 Telgraf v e m e M u b adresl: CELÂLEDDİN EZİNE AKUB ve ÖTEKİLER Bir raya oyana ^ S S r t , ^^a?™***™. tstanbui NO.246 Cuma 13 Birinciteşrin 1939 Kitabcînîzdan arayînîz. Ingiliz Başvekilinin Dünkü Nutku Çemberlayn; sulh istiyen Almanyanın evvela samimiyetini isbat ve taahhüdlerini yerine getireceğine dair teminat vermesini istedi Lehistan ve Çeko Slovakya müstakil hale getirilmedikçe sulh aslâ mümkün değildir Polonya Unutuldu mu? İtalyanm Londra sefiri yeni sulh tekliflerini hâmilen dün Ingiltereye gitti itler, Reichstag'daki büyük nutkunda hulâsa olarak şunu demişti: Ben üç hafta içinde Polonyanm hakkmdan geldim. Bugünden itibaren bu memleketin mukadderaiı benim elimdeİİT. îsler ona hiç hayat hakkı vermem; ister kolunu budunu kesmek suretile kuşa dbnmüş, küçük bir Polonya bırakırım. Kimse bana kartşamaz. Her ne olursa olsun Versailles bir daha kai'iyyen dirilmiyeceklir. Diğer meseleleri görüşmek Ğzerc bir konferans toplanmasına raztytm. O halde be adamlar, ne diye hâlâ harbden bahseder, deprenip durursunuz ? Fransız Başvekili Daladier bu nutka güzel bir cevab verdi. O da hulâsa olarak şunlan söyledi: Biz, Avrupa milletlen arasında itirrad ve emniyetin tekrar teessüsüne çaltşıyoruz. Bunu sbzle değil filî hareketlerle ispat etmek lâzım. Söze atfettiğimiz İngilizler tarafından araştırılmak üzere bekletilen bitaraf gemiler ehemmiyeiin bizi nerelere götürdüğii işte Londra, 12 (Hususî) Başvekil altına aldı. Bu şerait altında bundan sonmeydanda. Bu, bir daha tekerrür etmiyeÇemberlayn, Avam Kamarasının bugün' ra Hitler'in sözüne inanmak kabil değilcektir. Ozlediğimiz Avrupa nizamma kakü celsesinde Hitler'in son nutkuna >^ab dir. Hitler, Lehistanda binlerce masonıun üusuncıya kadar harbe devam edeceğiz. teşkil eden mühim bir nutuk irad etmiş ve kanına girdikten sonra, Polonyanm AlÜç dört sahrda hulâsaya çahştığım ezcümle şunlan söylemiştır: man menfaatleri sahasında bulunduğunu, nutkun aslını okudunuzsa, orada Polon« Son beyanatımda, sulh teklifi ya bınaenaleyh Lehistanm mukadderatıaı tayadan beklenilen manada bir kelime pıîdığı takdirde Fransa ve dominyonlarla yin etmek hakkınm münhasıran Almanile de dahi bahsedilmediğine dikistişarelerde bulunacağımızı söylemıstim. yaya aid olduğunu iddia ediyor. Hitler, kat etmişsinizdir. Daladier, cevabınBu vâdimizi yerine getirerek, icab :den bu suretle cebir ve kuvvet neticesinde elda ciddî ve ağırbaşh olmakla beraistişarelerde bulunduk. Hükumetimız, de ettiği zaferin tarafımızdan kabulünü isber, uğrunda kavgaya girişilen ve bugün Danzig ve Koridor meselelerini musliha tiyor. İngiltere, bunu asla kabul edemez Pariste sığmtı halindeki hükumetinden ne bir surette halletmek teklifinde bu'un ve etmiyecektir. başka herşeyini kaybetmiş bulunan bahtmuştu, fakat Almanya bu sahada sarfetİngiltere, beynelmilel ihtilâflann cebir sız devletin ismini bile ağzına almamıştır. tiğimiz bütün gayretleri neticesiz bıraktı. ve kuvvetle değil, müzakere yolile h?lleBen bu satırlan yazarken îngiliz basHitler, Lehistana tecavüz etmekle evvel dilmesi lâzım geldiği hakkmdaki prensivekili Chamberlain de Hitler'e ce\ab olac deruhde ettiği bütün taahhüdleri ak \Arkast Sa 5 sütun 1 del rak hazırladığı nutkunu Londrada okuııııılııırııılılııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııılllıııııiıılıııııiıliıııııııllıııııııııııılııııılılılıiıııııııııilınııı IIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIKItlllllllllllllllllllll muş bulunuyor. Bu nutkun ne metni, ne de hulâsası henüz buraya gelmedi. Bununla beraber İngiltere Başvekilinin nutkunda, biitün bu harekâta bir başlangıc teşkil eden Polonyadan, bahsetmiş olacağmı tahmin edebiliriz. Fakat: Polonyanm tamamiyeti mülkiyesi îade olunmadıkça sulha razı olamayız. O topraklar düşman istilâsından kurtuluncıya kadar döğüşe devam edeceğiz! Gibi cümlelere raslamamız bütün bütün imkânsız gibidir. Fakat neden? Bu harb Polonyanm işgali yüzünden patlak vermemiş miydi? Daha beş hafta evvel Mussolini tarafından yapılan tavassuta karşı İngiliz hükumeti, şimdi tekerrürüne imkân göremediğimiz yukanki cümleleri söyliyerek harbe girmemiş miydi? Bu suallerin bir burgu halinde bazı zihinleri endişelendirdiğme şahid oluyoruz. Zannedenler var ki, İngiltere ile Fransa, çaresizlik yüzünden giriştikleri başarılamaz bir davadan yakalarını sıyırmaya çahşmaktadırlar. Onlara göre Almanya, şimdiye kadar ele geçirdiği topraklan, hakimiyeti altma soktuğu milletlen muhafaza etmek suretile demokrasileri sulha yanaştırabilir. tşte bakınız, diyorlar, Polonya için harbe girea büyük devletler daha şimdiden onu bir tarafa bıraktılar; emniyetten, Liberal partisinin talebi Isviçre, Alman taarruzuna karşı tam tedbir aldı 600 bin asker hududları muhafaza ediyor Amerika, Fin istiklâlini korumak istiyor Dün Moskovada Sovyet ve Finlandiya arasında müzakerelere başlandı Finlândiyanın mukadderatı î Cenevre 12 (a.a.) Isviçre hükumeti Alman kuvvetlerınin İsvıçre hududlarına muhtemel bir hücumuna karşı ıcab eden tedbirlerini almış bulunuyor. İsvıçre ordusu bugün bütün kuvvetlerıni silâh altında bulundurmaktadır. Bu hususta büyük bir ketumiyet gösterilmekle beraber bu kuvvetlerin altı yüz bın kişiye vardığı ve bunların günlük masraflannın beş milyon franga baliğ ol duğu bildirilmektedır. Sınaî tedbirler de alınmış bulunuyor. Ordu için çalışan Alman İsvıçresindeki bütün fabrikalar Fransız İsviçrestne nakletmeleri için emir almışlardır. İsviçre efkân umumiyesi muhtmel bir Alman hücumuna karşı memleketi müdafaa hususunda müttehiddir. Hal km iaşesi meselesi de muntazam seyrını takıb etmektedir. Yiyecek ve içe cek maddelerinin herkese ayni miktarda ve muntazam satılması için hazırlanan gıda kartları bu ay içinde halka tevzi edılecek ve gelecek aydan itibaren bu kartlarda tespit edilen miktar dahılinde herkes ihtiyacını temin ede Siegfried hattını döğen Fransız ağır topları cepheye naklediliyor cektir. Şimdiye kadar yiyecek ve içe Moskova, 2 (aa.) Finlandiya hü sî ve ikbsadî müzakereleri idare etmek cek maddelerinden bir kısmının satıgı kumetinin salâhiyettar mümessili Paasiki üzere dün Moskovaya gelmiştir. Gardt, serbest bırakılmıştır. vi, Rusya ile Finlandiya arasındaki siyalArkası Sa. 3 sütun 1 de] Moskova Ziraat sergisine gidecek heyetimiz Moskovada açılması mukarrer büyük ziraat sergısmı zıyaret edecek olan Ziraat Vekılı Muhlis Erkmenle meb'us Reşad Nuri Güntekin, Sadri Ertem ve Ahmed Şükrü Esmerden müteşekkil heyetimiz, bu akşam ekspresle Ankara dan ayTilacak ve yann sabah şehrimıze gelerek Moskovaya gidecektir. 50 kuruşla Perapalas'ta üç ay yaşıyân adam! Uç Meksikalı kadınla üç ay evvel otele yerlesen Galib Efganî isimli bir Yemenli, 4500 lira borc ettikten sonra mahkemeye verildi Perapalas oteli; misline ancak polis ro I ff manlarında tesadüf olunan ve son dercce meharetle tertib edilen şayam dikkat bir dolandırıcıhk hâdisesine sahne olmuştur. Adliyeye intıkal etmiş bulunan hâdisenh kahramanı, maiyetinde, velileri olduğunu iddia ettiği üç de Meksikalı kadın bulunan Galib Efganî adında Yemenli bir Arabdır. Galib Efganî, takriben üç ay evvel Perapalas oteline müracaatle kendini şu suretle takdim etmiştir: « Ben bir Hind mihracesiyim. Bir müddettenberi şehrinizde bulunuyorum. Fakat oturduğum otelden memnun değilim. Bilhassa yemekleri, servisi hiç beğenmediğim için otelinize taşmmaya karar verdim. Lutfen otelinizi gezdirir misiniz?» Işlerin kesilmeğe yüztuttuğu bir sırada hızır gibi yetişen Hindli mihraceye b'tta• Bakır ihracatı Amerikaya 430 ton bakır gönderdik Hopa 12 (a.a.) D ü n limammızdan hareket eden Cumhuriyet vapuru Amerikaya gönderilmek üzere Kuvarshan bakır madeninin üç aylık istihsalâb olan 430 ton külçe bakır yüklenmiştir. Kuvarshan madeninin muntazam faaliyeti ve Murgul madeninin de inşasma başlanmış olması keyfiyeti muhiümizde büyük iktısadî varlık yarattığına şüphe yoktur. Mmtakamızda yeni iki mühim bakır cevheri daha keşfedildiğine göre, Çoruh mmtakası bakırıh halini almıştır. I Garb cephesinde Alman keşif faaliyeti arttı Almanlar, Fransız kuvvetlerinin mıktarını anlamak ve Majino'nun fotograflarını almak için Japonya ile Çin arasında büyük mikyasta keşif taarruzu yapıyorlar bir mütareke teklifi lArkası Sa. 5 sütun S tei Perapalas otelinin haricden görünüşü IIIIMIlllllllırıllllllllllllllllllllllllllllllllllllimilllllllllllllllllllllllltllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Nevyork 12 (Hususî) Fransız hükumeti, Çinle Japonya arasında bir mütareke akdini teklif etmiştir. Japon ve Çin hükumetleri, îngilterenin de müza heret ettiği Fransız teklifini, müsaid bir şekilde karşılamışlardır. Uzakşark harbine nihayet verildiği takdirde, Çin sularındaki Fransız ve İngiliz donanmalan Avrupaya döneceklerdir. Bu takdirde Japonyanın da asirdide hasımlarma karşı vaziyet alacağı söyleniyor. Tayyare Piyangosu 10123 numaralı bilete 40 bin lira isabet etti Dünkü keşidede kazanan numaralan n tam ve muntazam listesi (6) ncı sahifede I Londrada bulunmakta olan askerî heyetimizin, alâkadar İngiliz mümessillerile müzakerelece başladıklarını yazmıçtık. Yukanki resim, Türk İngiliz müzakerelerinin ilk celsesinde bulunanları göstermek NAD1R NADt lArkası Sa. 5 sütun 6 Garb cephesine £İden Fransız tankları CYazın Ş inci sahifemizdedir)