11 Eylül 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Sterlin ve Fransız frangı bir mikdar geriledi - Memleketimizde esham va tahvilât vaziyeti devamdır, Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Ankara borsasında munmelât tabi- Avrupanın yaşadığı şu harp devrin- de, harbe iştirak eden devletler de, et- miyenler de, kendilerine göre bir harp ekonomisi kurmak zaruretindedirler, Çünkü harbin ne kadar devam edebi- İeceği hiçbir vakit evvelden kestirile- mez; balbuki o müddet zarfında yaşa- mak lâzımdır: Eskisi gibi müreffeh bir surette değil, fakat hiç olmazsa en az fena şerait tahtında. İşte bunun için. dir ki, bazı memleketlerde gıda mad- delerine vazıyed edilerek vesika usu- Mile ehaliye tevziat yapılır, iptidaf maddelerin memleketten ihracı meno- Tunur ve bazı sınsi müesseseler ya devletin mürakabesi altında veya doğ- rudan doğruya devlet tarafından işle- tir, .İşlerin bu yolda tanzimi emrinde geçen istihale devrinde memleketlerin ekonomisinde ister istemez bazı sar- sıntılar vukua gelir. Bu sarsıntılara en çok maruz olanlar da, gıda madde- leri kendi ihtiyacatına kifayet etme- yip hariçten getirtmek mecburiye- tinde olan memleketlerdir. Bizim vaziyetimizi bunlarla muka- yese edecek olursak, pek imtiyazlı bir mevkide bulunduğumuzu bilâtered. düd söyliyebiliriz. Geçen Umumi harp bideyetindeki vaziyeti göz önüne ge. tirelim, O vakit memleket başıboş bir halde türlü türlü mahrumiyetler için- da bırakılmıştı. Kabili zer geniş era- zilerimiz olduğu halde bunlardan is- tifade edemiyorduk. Çünkü köylü hi- maye edilmemişti; halk buğdayın, ununu bile Rusyadan, Kanadadan ge- trtmeğe alışmıştı. İşte bunun netice- sindedir ki harp esasında o paspall çamur halitalarını ekmek diye yemeğe mecbur olmuştuk, Bugün ne görüyoruz? Bugün şunu görüyoruz ki, mahisu- Iâtımız bereketli, buğday silolarımız dolu ve ihtiyacatımıza kifayet ettikten sonra, bunları hattâ ihraç ta edebile- cek mevkideyiz. Bunu şüphesiz Cüm- huriyet rejimimizin durendiş ve pto- gramlı mesafsine medyunuz; hele dey. letçilik sisteminin zaruriyatından olan büyük sınaf mülessesatın doğrudan doğruya devlet tarafından işletilmesi. nin fevaid ve muhassenatını şimdi hakkile takdir edebiliyoruz. Devletin halka karşı vazifesini yap- tığı gibi, bundan böyle de menfaatini gözeteceğinden gerektir. Vatani diyeceğimiz bu vazi- felerin başında ihtikârla mücadele ge Mr. İhtikârı yalnız sinsi ve vicdansız tüccar yapmaz. İhtiyacı olmadığı hal- de ve yahut ihtiyacından fazla evinde mal iddihar eden insan da ihtikâr yap- mış olur; onun için son derece dikkat- Mi bulunmak ve Başvekâletin bu hu- süstü geçen günkü tebliğini lâyık ol. duğu ehemmiyeti ile telâkki etmek icab eder, #5w Hafta zarfında Avrupanın mal! ve iktisadi vaziyeti hakkında pek az ma- Iümat edinebildik. Çünkü Londra ve Paristen gelen en son gazeteler 2 ey- Jül tarihildir, Muhaberat tanzim edi. Mrse, gelecek hafta okuyucularımıza enteresan havadisler verebileceğimizi Ümid ediyoruz. Telgrafla tebliğ edilen kambiyo fi- atlerinden anladığımıza göre, sterlin ve Fransız frangı dolara nazaran tek- rar birer miktar gerilemişlerdir. Mer- kez bankamız bunlara 535 ve 3,03 ku- Tuş flatlerini tesbit etmiştir. Gene telgraf havadisi olarak bazı Avrupa borsalarının müvâakkaten ka- pandığını, bazılarında da vadeli mua- melâtın kaldırılarak yalnız peşin alış- veriş yapıldığını öğreniyoruz. Esham ve tahvilât fiatleri de gerilemekte ber Bu ÇARŞAMBA İlk program: AŞKA JOAN CRAWFORD - MARGARET BANADI N atile » Bazı esham ve tah- vilâtta sukutlar vaki olmuş ise de di- ğer bazılarında, hele dahili istikraz kâğıtlarımızda tereffüler bile vardır; ezcümle; Yüzde yedi buçuk faizli harici Türk borcu tahvili gene 19 lirada kapandı. 1933 ikramiyeli Ergani 19,07 lira, Sıvas - Erzurum birinci tertip 19,15 lira, Sıvas - Erzurum diğer tertipler 19,25 Hiradır, (geçen haftadan 15 kuruş yük- sek) 1938 hazine bonoları 59 lira ediyor. Anadolu grupunda ikişer puân ka- dar sukut vardır: Hisse senedi 19,50 Tira, 'Tahviller 31,80 lira, Mümessiller 31,50 Iradır. Merkez bankası dokuz puan gerili yerek 91 lirada kaldı, İş bankaları 8,15 lira kararlarındadır. Endüstri kâğıtlarnda da bir hayli tahavvüller vardır: Aslan Çimento 7,50 lira, Tramvay 3,25 lira, Umum sigorta 11,50 lira, İt tihadı mili 177,50 Ura, Terkos 5,25 lira, Üsküdar - Kadıköy Su şirketi 295 X- ra, Bomanti 9 lira, İttihad değirmen- cilik 12 Hira, İstanbul yün, pamuk ve saire 58 lira, Telefon 10 lira, Şirketi Hayriye 22 lira, Omnium 0,85 Hira. Altın 1700 kuruşa kadar yükselmiş başi müahharen 1625 kuruşta kalmış. Mısır Kredi Fonsiyeleri flatleri: 1903 tertibi 104 lira, 1911 tertibi 99,50 Tiradır. BULMACAMIZ 10, : i Tiyatrocu. çiçek - Tersi keşfet de- iy z : 9 — Benser arkadaş - Ekaltiiyet, 10 — Makasla keser - Cefa. $ — Bir erkek ismi - Mobilyeli 9 — Düşman - Çok tanli bir meyva - Başına «Ku gelirse bakire olur. 10 — Dört köşeli kereste - Yapma. Gecen bulmacamınn halli Boldan sağa: 1 — Müsellesat, 2 — Oruç, İsale, 3 — Ref, Arssır, Reha, Ika, 5 dani, Yukandan aşaği: 1 — Mormenekşe, 7 — Üre, Deldi, 3 — Bufrajet, 4 — Eç, Bn: , $ — Ahid, Lat, — Eza, 8 — Sasi, Akşamı başlıyor. VEDA - MELWYN DOUGLAS Üzüm, incir Bu sene mahsul bol, fiatler ucuzdur Bu sene üzüm ve incir çok boldur. Bu yüzden fiatler diğer senelere nisbetle ucuzdur. Üzüm yedi buçuk kuruşa kadar satılmakladır. Çavuş üzümünün kilosu 10-15 kuruştur. Mansvlarda en iyi üzüm 20 kuruşa satılıyor. İncirin de kilosu 17.5-10 kuruştur. Birkaç gündenberi ayva ve kesta- ne gelmeğe başlamıştır. Köşe başla- rmda mangallarile kebap kestane sa- tanlar görülmektedir. Bir balya düşerek bir kişiyi yarala Devlet demiryolları Haydarpaşa mersule anbarında çalışan Mustafa, mavnadan eşya boşaltmakia lken vinçte asılı büyük bir balye kendisi. ne çarparak tehlikeli surette yarala- Mış, zabıta tarafından Haydarpaşa hastanesine yatırılmıştır. Dünkü konvansiyonelle gelenler Dün saat onda gelen konvansiyo- Del trenile Irakın Londru sefareti as» keri ataşesi miralay B. Hamid, mu- harrirlerden OB. Ercümend Ekrem, İstanbuldaki Bulgar mektebi müdü- Tü B. Keterenski, otuz Irâklı, on 'Türk talebe şehrimize gelmişlerdir , İrak kralı Bağdada döndü Bağdad 10 (A.A.) — Küçük Kral Faysal, Valide Kraliçe ile beraber, yaz mevsimini geçirmekte olduklari Lübnandan Bağdada dönmüştür. Pamuk konferansı bir karar vermeden dağıldı Vaşington 10 (A.A.) — Dünya ih- racatı üzerine bir anlaşma yapmanın bugünkü vaziyette imkânsızlığım na» nazı dikkate alan enternasyonal pa- muk konferansı, ihracat kontenjan- ları hakkında hiç bir karar vermeden dağılmıştır. Fransada sermaye, döviz ve altın ihracatı hakkında bir kararname Paris 10 (A.A.) —. Harp zamsnın- da, sermaye ihracatını, döviz ihraca- tanı ve altın ticaretini tanzim ve bazı hallerde meneden kararname, bugün Resmi gazete ile neşredilmiştir. Küba limanlarındaki muha- sım gemiler Havana 10 (A.A) — Hükümet, tel siz istasyonlarını, Küba limanlarında bulunan muhasım taraf gemilerinin harekâtı hakkında heberler vermek- ten meneden bir kararname neşrey- lemiştir. Slovakyada Macarlar tevkif ediliyorlar Budapeşte 10 (A.A.) — Macar ajan. sının bildirdiğine göre, Slovakyada Macar ekalliyeti arasında geniş mik- yasta tevkifat yapılmaktadır. Slovak- yadaki macarların şefi kont Esterhazy, polis nezareti altındadır. Amerika efkârmmmumiyesi ve harb New-York 10 (A.A) — Amerikan efkârmumumiyesine yapılan son mü- racaat neticesinde harb başladıktan sonra isticvab edilen Amerikalıların yüzde 51 inin kongre, denizaşırı mem- leketlere Amerikan kıtaları gönderil- mesi hakkında müsbet veya menfi bir karar vermeden evvel reyiâma müra- caat edilmesi taraftarı olduğu anlaşı)- muştur, Bundan bir ay evvel Arnerikalıların yüzde 61 inin bu hususta verdiği ce- vab müsbet idi, Sovyet Rusya ihtiyat tedbirleri alıyor Sovyet gemilerinin tefriki için işaretler konması kararlaştırıldı Moskova 10 (AA) — (Tass): Al zemin Üzerine Sovyetler Birliği dev- mat - Leh harbinin gittikçe geniş ve tehdidkâr bir mahiyet alması üzeri. ne Sovyet hükümeti memleketin bundan sonraki müdafaasınıp tak viyesi zımnında bâzı sınıfların kismen silâh altıma alınmasına karar vermiş- tir. : Kızılordunun ihtiyatları aşağıdaki mıntakalarda silâh altına alınmak tadırlar: « Ukrayna, Beyaz Rusya, Leningrad, Moskova, Kalinin ve Orel'in askeri İ muıntakaları, Sovyet gemilerine konacak işaretler Moskova 10 (A.A.) — Harp vaziye- ti dolayısile, Sovyet hükümeti, Söv- yet gemilerini muharip tarafların İs- temiyerek yapabilecekleri tecavüz lere karşı korumak için ve Sovyet ti- caret gemilerinin aldiyetinin anlaşıl. masını kolaylaştırmak arzusu ile 5 ey- Tülde aşağıdaki kararları ittihaz et- miştir: I — Askeri gemiler ile dahiliye ko- | miserliğine merbut hudut kıtalar gemileri hatiç olmak üzere, Sovyet- ler Birliğine ait bötün gemilerin ai- diyetinin anlaşılması için, bu gemi- ler, gerek sancak gerek iskele tara- fında güverte uzunluğunca beyaz l | teşekküller, | hal resmettirmeğe mesbur edilecek- let bayrağını bu bayrağın altında da siyah harflerle U. 8. 8. R, harf- lerini resmedeceklerdir. Güvertenin üzerinde kaptan köp- rüsünün arkasında 3 numaralı am- barın kapağına da Sovyet devlet bay- rağı ve bayrağın altına beyaz barf. lerle U. 8. 5. R. harfleri çizllecektir Geceleyin, prova direği ucunda alt alta yeşil, kırmızı, yeşil üç ışık yakı. Jacaktır, 2 — Birinci maddede ?ikri geçen gemileri işletmekte olan idareler ve yukardaki işaretleri der- tir, 3 — Birinci maddede yazılı gemi- lerin kaptanları, kıçtaki bayrağı de- nizde gece gündüz muhafazaya mee- bur ettirilecektir. Geceleyin bir harp gemisinin veyahut bir tayyarenın yaklaşması takdirinde projektör ile veyahut el feneri ile U. S, S. R. imorş işareti verilecektir. 4 — Yukardaki işaretleri hamil ol mayan gemilerin Sovyet limanların. dan dışarı çıkması menedilecektir. Hariciye halk komiserleri, Sovyet ticaret gemilerinin bu işaretlerin yabancı hükümetlerin ittilâma 312 E€ylemiştir, Ingiltere 3 sene için harbe hazırlanıyor Alman propagandasının çıkardığı sulh haberlerine kulakasılmaması bildirildi Londra 10 (A.A.) — İstihbarat Ne. zareti harbin üç sene sürebileceğini düşünerek devletin muhteli! dalrele- rine projelerini ona göre hazırlama- larını tavsiye etmiştir. İaşe ve nü- himmat imalâtını arttırmak için Jâ- zmgelen tedbirleri almıştır. Amiral- ık makamı ile Hava Nezareti de ayni surette tedbirler almaktadırlar. Londra 10 (A.A.) — Selâhiyettar mahfiller, Alman propagandasının ileri sürdüğü «sükün ve yatışma Şa- yialarını» şiddetle tekzib ediyor, Selâhiyettar Londra mahfilleri şöy- Je demektedir: İngiltere ve Fransa bu- gün, uzun ve çetin bir harbin başlan. gıcındadır. Bu harp, Hitlerizmin kati surette Avrupadan sökülüp atılması- na kadar devam edecektir. Bir müta- reke veyahut yarım bir hal sureti, katiyen bahis mevzuu olamaz. İngil tere, arzu ettiği son hedefe varıncaya kadar tam enerji ile mücadeleye üz- metmiştir, Bu harbin neticesi ancak harbin mesuilerinin ceza görmesi ola- caktır. Ayni selâhiyettar mapfiller, efkâ- rı umumiyeyi zamansız bazi nikbin- liklere karşı da müteyakkız davran- mağa davet etmektedir. Bugünkü harp, belki de iki sene sürebilecektir. Üçüncü Rayh'ın çabucak yıkılacağı- nı nazarı dikkate almak, tehlikeli ola- bilir, Üçüncü Rayh'i silâhla yenmek ve mücadeleyi çok sıkı bir surette de- vam ettirmek icab eyliyecektir. 'Dövizimiz şu olmalıdır: Harbi isti- yenlere karşı, hiçbir uzlaşma düşün- meden, kayt ve şartsız harbedeceğiz. İngiliz gazeteleri ne diyor? Londra 10 Londra gazeteleri, Almanyanın Polonya harbini bitir. dikten sonra İngiltere ve Franseya ya doğrudan doğruya, yahut B. Mussolini vasıtasile sulh teklif ede- ceğine dair şayialar dolaştığını yazı- yorlar, Sunday Times bu münasebet- le diyor ki: «Böyle bir sulh Hitler için bir 2a- fer teşkil eder ve kendisini Avrupaya hâkim yapar. Hitler bu sulhü düşün- düğü içindir ki İngütere ve Pransada efkârı umumiyeyi heyecana getirme» mek üzere hava bombardımanların- dan çekiniyor. Fakat böyle bir sülh bu sabah bir kere daha Times diyor ki: «Polonya taprağın- da bir tek Alman askeri kaldıkça'hiç bir sulh teklifi kabul edilemez. İngii. tere, küçük, büyük Avrupa devletleri- nin hürriyeti için sonuna kadar harb edecektir.» Garvin, Observer güzetesinde yaz- dığı makalede ayni kati lisanı kulla. nıyor ve diyor ki: «1914 deki tahriba- ia rağmen Belçika bugün serbesti. Polonya da kurtarılmah ve Hitlerzm mahvedilmelidir.» Bir otomobil yolda birine çarparak yaralanmasına sebep oldu : B, Mehmed isminde birinin idare- sindeki hususi otomobil, dün Beya- atta Vezneciler cadgğesinden © geçer- ken, Ortaköyde oturan elli beş yaş- larında Hayık isminde birine çarpa- rak başından yaralanmasına sebep olmuştur. Polis, Hayığı tedavi altına aldır mış, B. Mehmed yakalanarak hak- kında kanunitakibata girişilmiştir. 5 kuruşa Devriâlem FERNANDEL TİYATROLAR: EĞE TİYATROSU Nureddin Gençdür ve arkadaşları Bu gece Kasımpaşa Yavuz Sinemasında KASIRGA Cambaz numaraları RAŞIT KIZA ve ERTUĞRUL SADİ TEK Bu gece Üsküdar Bağlarbaşı Halede GAİk ARANIYOR