5 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA En « pm İngiliz parlâmentosunun tatili İngiliz parlâmentosu beynelmilel ahvalin son derecede gergin görünme- sine rağmen ortada âcil bir tehlike olmadığı hakkında Başvekli Chamberlsi- hin verdiği teminatı kabul ederek iki ay müddetle yaz tatiline başladı. Muhaliflerle müfrit muhafazakârlardan Çorçil hiç olmazsa Sovyet Rus- yası İle yapılacak anlaşmayı beklemeği ve Millet Vekillerinin müsterih ola- rak dağılmalarını istemişlerse de Başvekil Chamberlain İngiltere ve Fransa- nın Sovyetlerle anlaşmaları yakında meydana gelecek bir şey görünmediği ve binaenaleyh mebusların uzun müddet tatildn alıkonulamıyacakları ceva- bını vermiştir. Büyük devletlerin hepsi de karada, denizde ve havada büyük manevra lar ile meşguldürler, Büyük İngiliz donanması Şimal denizinde ve Alman do- nanması Baltıkta ve İtalyan donanması hava kuvvetlerile birlikte Akdeniz- de geniş mikyasta manevralar yapıyorlar. İki milyon askerin iştirak ettiği Alman ordusu büyük manevralarını Lehistan hududunda ve hava kuvvetleri ise Hollanda ve Belçika hududlarına mücavir sahada yapıyorlar. İtalyan ordusu yeni ihdas olunan zırhlı, hafif ve motörlü diye üç türlü fırkaların işlirakile Fransa tarafından gelmesi maruz bir taarruza karşı Lombardiyede büyük manevralar yapıyorlar, Bu manevralar münasebetile yahud başka vesilelerle İngiliz, Fransız, Al man, İlalyan, İspanyol, Macar ve Japon askeri mümessilleri bir çok kotle- ranslar yani harb meclisleri aktediyorlar, Fakat bu hazırlıklar hali hazırda harben halli zaruri bir siyasi meselenin zorü olmasından dolayı sulhü tehdid etmemekledir. İngiliz Kabinesi bu kânaata geldiğinden parlâmento- nun alelusul yaz tatilini geçirmesine mâni olmağa lüzüm görmemiştir. Bu hal sulhün bugünkü vaziyeti için iyi bir alâmettir. AKŞAM FO TOĞRAF NEYE YARAR? Burada size fotoğrafın ne işlere ya- radığını uzun uzun anlatacak değiliz. Ancak şunu haber verelim ki, fotoğ- raf objektifi göze görünmiyen şeyleri cama, sonra da kâğıda tesbit ediyor. Bu son günlerde meydana çıktı. Viyanada bir foloğrafçı, günlerden | bir gün bir kadının resmini çekti. Kadın bir hafta sonra gelip resimleri- ni alacağını söylediği halde görünme- di. Fotoğrafçı buna biraz da memnun oldu, çünkü resimde kadının yüzü le keli çıkmıştı. Yanaklarında, alnında | ufak ufak siyahlıklar vardı. ' | Dört beş ay geçti. Dört beş ay son. ra kadın geldi: — Resim çıkartmıştım, almağa gek dim dedi, Fotoğrafçı duraladı: — Bu kadar zaman nerede kaldı niz? — Hiç sormayın, çiçek hastalığı na yakalandım. Bakınız, yüzümde, alnımda lekeleri kaldı. Fotoğraf objektifi, daha çiçek çık- madan önce, bırakacağı lekeleri tes- bit etmişti. Bir senede Biz burada sıcaktan bunalırken, Alimler kanter dökerek istatistik ya- piyorlar. Fransa milli otomobil federasyonu bir sene zarfında yeryüzünde 45 mll- yon otomobilin dolaştığını sene yüz milyar litre benzin sarfet- tiklerini bildiriyor. ve her | 1988 de dört mliyon otomobil ya- pılmış. Bunun için de 8 milyon ton çelik, demir, dökme, 600,000 ton da muhtelif maden harcanmış. Her sene otomobillere 20 milyon metre murabbaı cam, 70,000 kilo- metre döşemelik kumaş, 850,0000 ton kauçuk, 250,000 ton pamuk gidiyor. İ mu mn m amm 266 saattenberi uçuyorlar 266 santtenberi uçan tayyare havada başka bir tayyareden benzin alıyor Springfield «İllinois- 4 (A.A.) — Mody kardeşler, 266 saat havada kalmak suretile hafif tayyarelere mahsus iaşeli dünya müddet rekorunu kırmış olma- larına rağmen henüz yere imemişlerdir. Saat 23 de -Greenwich saati. tayyareciler henüz havada bulunmakta idi- ler. Bundan evvelki rekor 218 saat idi, Romanya radyosunun meşhur Nıculescu Biraderler Orkestrası Büyükada SPLENDİT PALAS Oteline Dünya deniz ticaret filosu son bir sene zarfında 1,600,000 ton arttı Her tarafta tersanelerde büyük faaliyet vardır Dünya ticaret filosu gittikçe büyü- mektedir, İngiliz gemicilik bürosunun son neşrettiği bir broşürde buna dalr şayanı dikkat malümat verilmektedir, Bir ay evvel, 30 haziran 1939 da dünya ticaret filosu 69,500,000 tona yükselmiştir. Son bir sene zarfında kaydedilen fazlalık 1,600,000 tondur. Ticaret filolarına yeni ilâveler yapan milletler sırasile şunlardır: Japonlar 623,133 ton, Almanlar 248873 ton, Norveç 220,897 ton, Büyük Britanya ve Irlanda 203,299 ton, İtalya 157,969 ton, Hollanda 117,489 ton, Fransa 49,381 ton. Yukarıda isimlerini (yazdığımız milletlerin ticaret filolarında görü len artmanın aksine olarak Çin tica- ret filosu 214,654ton, Yunan ticaret filosu 108,603 ton, İspanya filosu 45,032 ton kaybetmişir. Ticaret filolarında tonaj bilhassa motörlerle müteharrik gemiler lehi- ne olarak arlmaklı milerde artma miktarı 1,685,734 ton- dur. Buna mukabil tüccar gemileri 46,453 ton eksilmişlir. 1914 denberi motörlü gemiler yüzde elli nisbetin- de tezayüd etmiştir. Hususi nakliyata tahsis edilen ge- milere gelince, bunlardan en mühim filoyu gaz, benzin, petrol gibi yanıcı mayiler nakleden sarnıçıı gemiler teşkil ediyor. Halen her biri 1000 ton- dan yukarı olmak üzere 1,731 sarnıçlı gemi vardır. Mecmu tonaj 11,496,880 rakamına baliğ olmaktadır. Yinebu neviden 1000 tondan aşağı olan ge milerden mürekkep filonun tonajı da 148,669 dur. Dünyada mevcut balina avcılığına mahsus gemilerle diğer balıkçı gemi- leri 1,185,117 ton, romorkör ve tahli- siye gemileri 434,429 ton, nehirlerde işliyen gemiler 250,827 ton, kablo dö- şeyn gemiler 66,023 ton, mavna, ta- rak gibi liman İşlerine tahsis edilen Iktisadi meseleler Romanya ile ticaretimiz Türkiye - Romanya orasında yeni bir ticaret anlaşması yapılacakır. Bükreş ticaret alaşemiz tarafından oheşredilen bir kitapta, iki memleket arasındaki ticari münasebetler kâfi dertoede gösterilmek- tedir. Bu kitaplaki on son istatistiklere göre, Romanyanın Türkiyeden satın aj- dığı malların başında balık, tütün, kuru mevyalar, veylin, zeytinyağı, yaş meyva lar, pamuk bulunmaktadır. Romanyadan bize gelen malların eks9- serisini petrol, kereste, demir malzeme teşkil etmektedir. Romanya iie aramızdaki ticari müna- sebetlerden başka, Lransi, münasebeti de vardır ki bunuda eh niyetli bir mo- sele olarak telâkki etmek lâzımdır. Tran- sik yolu, Köstenceden başlar, merkezi Av- Fupa memleketlerine doğru devam ede Bu suretle Köstence transit yolu, Türki- yenin: Avrupa iie rabıtasını temin eden ikinci bir yoldur. Romanya hükümeti, bu yolun inkişafı için, ihracatçılarımıza büyük kolaylıklar göstermiştir. Bu kolay- lıkları, her zaman için teşekkür etmek jâ- sımdır. Köstence transit yolu, daha zi- yade inkişaf edecek olursa ihracatımızın mühim bir kısmını, bu yol vasıtasile yap- mak imkânları temin edümiş olur. Bülhas- 4w yaş meyva, yumurta ve kuru meyra- lar, tütün İçin en ucuz yol, Köstence yo- ludur. Yaş meyvalarımızı süratle Avrupa pasirlarına #evk etmek ancak bu yol va- ataslle kabil olabilir. Romanyaya süratle sevk edilecek mallar eksariyetle Karadeniz limanlarından İs- tanbula gelmekte ve buradan Köstence- ye sevk edilmektedir. Halbuki Samsun, İnebolu gibi meyva ve yumurta ihraç eden Ulmanlaria, Köstence arasında vapur 53 ferleri temin edilmiş olsaydı, taze mAyva ve yumurtalar daha süratle sevk edilmiş olurdu. Belki nakliye müesseseleri bugün için böyle bir nakliye İşine cesaret ede- meser. Fakat Bükreş ticaret ataşemizin kitabından da öğreniyoruz ki, Köstence yolu daha ziyhde inkişaf edecek, Avrupa Ne Türkiye arasında kısa yol olacak» tar. O zaman aradaki ticari münasebetle ri daha ziyade arttırmak ve bu münase- betlire sürat temin etmek, “Türkiye Ilmanlarile Köstence arasında vapur #8- ferlerini artırmakla kabil olabilir. Hüseyin Avni Tramvayda biletçiyi dövmüş! Tramvâyla Üsküdardan Kadıkö- yüne gitmekte olan Cemal isminde biri, kondüktör Abdurrahmanla bilet parası meselesinden kavga etmiş, ve biletciyi adam akılı dövüp yarala- Dünyanın yarı kısmındaki İngiliz vapurları gemiler 257,599 tondur. Bu sene dünya tezgâhlarının Üüze- rinde çalıştıkları bahri inşaat miktar itibarile önümüzdeki sene büsbütün | artacaktır, Tezgâhlara şimdiden ye- ni iâveler yapılmaktadır. - Bütün dünyada süratle inkişaf eden .| tlcaret hareketleri arasında deniz ti- careti, deniz yoluyla yapılan naklıyat gittikçe büyük bir ehemmiyet kazan- maktadır. Asırlardanberi sürüp gelen «denizlerin emniyeti smeselesi bugün bütün milletleri her zamankinden zi- yade meşgul eden bir mevzudur, Mua- hedeler bu hususu temin etmekten uzaktırlar, Büyük Okyanus yolları orada en çok gemi dolaştıran milletin bay- rağının emniyeti altındadır ve şimd Uk bu yolda denizler ilâhi Neptun'ün. asası Büyük Britanyanın kuvvetli elinde yükselmektedir. ÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ ŞEHZADE CAMISI Şehzade camisinin vi sal edileceği ha- ber veriliyor, Bu eser, Kanun! Sultan Süleyman tarafından, vefat eden oğlu Mehmed Için mimar Sinana yaptırılmıştır. 1544 senesinde başlıyan İnşaat dört yıl sür- dü. Mabedin en fazla dikkate değer hususiyeti, ekser Kitabelerinin yarisi İ oluşudur. ' Plân murabba şekildedir. Orta | kubbenin dört ta rafında birer yarım kubbe ve dört köşe- de birer (O kfiçük kubbe bulunur, Bü: &ği | tün inşaat dört adet cesim «Fil ayağı» na dayanır, Cami- de başkaca ehem- miyetli sütun yok- tur, İkişer şerefo- 4 olan iki minare- si başka camile- rinkine nazaran çok süslüdür. Caminin mih rap taratında mü İ pa tenddit türbeler vardır. (o Bumlar arasında şehzade Mehmedinki mimar Sinan tarafından sekiz köşeli ve çok süslü olarak yapılmıştır, Kubbesi di- limlidir. Harici cepheleri renkli taşlardan mozayiklerle müzeyyendir. Türbenin içinde Şehzadenin mezarı üstünde ağaçtan mamül ve «taht; ismi verilen bir kürsü vardır. Duvarların sari 28- minli ve kubbeye kadar çıkan çinileri emsalsizdir. Şehzadenin türbesi yanında sad- râzam Rüstem paşanın ve Üçüncü Mehmed sadrıâzamlarından olup 1601 de vefat eden İbrahim paşanın de tür- beleri göze çarpar. İçi çinilerle süslü olan bu türbeyi mimarbaşı Ahmed ağa yapmıştır. i