20 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Son dakika Türk - Ingiliz itilâfı hakkında Belgradın fikri itilâf, Balkan antantının ahkâmına katiyen mugayir değildir goslav hududunda Yugoslav Hariciye nazırı İle görüşecektir. Bu ziyaret es- masında B. Gafenco'nun Belgradı son ziyaretinden beri cereyan etmiş olan beynelmilel hâdiseler ve Türk - İngiliz anlaşması mevzuu bahs edilecektir. Resmi Yugoslav mahafilinde beyan edildiğine göre Türkiyenin Türk « İngiliz anlaşması ile giriştiği taahhüdler, Balkan antantının hükümlerine katiyen mugayir değildir. İngiliz-Sovyetmüzakeresi neden ilerlemiyor? B, Ghamberlain dün Avam Kamarasında bu hususta izahat verdi Lord Halifax Moskovaya gitmiyor Londra 19 — Avam kamarası bü- gün öğleden sonra toplanmış ve dış politika hakkında mühim müzakere- ler olmuşlur. Müzakereyi eski Başve- kil Loyd Corç açmıştır. Loyd Corç demiştir ki: Bugün Fransa ile İngiltere arasındaki münasebet 914 de oldu- #undan çok daha kuvvetlidir. Mus- solini ve Hitler ne istediklerini söyle- miyorlar, Rusyanın seyirci kalaca- cağını, bundan istifade ile küçük dev- Jetleri birer birer ortadan kaldıracak- arnı ümid ediyorlardı, Rusyanm va- ziyeti bu politikayı durdurdu. Fran- sa ile olduğu gibi Rusya ile de anlaş- ma yapmalıdır. Bu anlaşma yapılın- ca harb ihtimali onda bire düşecek- tir. İşçi lideri Altlee taarruza karşı ka- ti cephe alınması lüzumundan bah- setmiştir. Başveki B. Chamberlain şu beyanatta bulunmuştur: — Had ve karışık bir zamanda si- . yasi vaziyet hakkında müzakereyi arzu etmezdim. Fakat hatiplerin nu-* tuklarma cevab vereceğim. Sovyet Rusya ile aramızdaki mü- zakere çok zorlukla ilerlemektedir. Hariciye Nazırı lord Halifax Cenev- reye giderken yarın Parise uğrıyacak ve Fransız ricalile temas edecektir. Bu temas esnâsında taarruzun önüne geçmek için yapılan görüşmede or- taya çıkan güçlüklerin, Fransanın tavassutu ile izalesine çalışılacaktır. Biz Sovyet Rusyanın, İngiltere ve YPransanın Polonya ve Romanyaya yaptığı şekilde garanti vermesini İs- diyoruz. Romanya ve Polonya taarru- za maruz kalırlarsa İngiltere ve Fran- sa kendilerine yardım edecektir. Bu takdirde, talep vaki olursa Sovyetle- rin de yardım etmeği kabul etmesi- ni istedik. Sovyet Rusya «Bu yardım karşılıklı değildir» cevabını verdi, Böyle bir hal olursa biz müdahale edeceğimizden Sovyet Rusyaya da yardım edilmiş olacaktır, İngiltere ve Pransanın yapmıyacakları şeyi Sov- yet Rusyaya yaplırmak istemiyoruz. Aramızda bir anlaşamamazlık vardır, Sovyetler teklifimizi kabul etmi. yorlar, Fakat müzakereye devâm edi- yoruz, Aradığımız ittifak değil taar- Tuza karşı müdafaadır. Ortaya çıkan güçlüklerden çok müteessitim. B. Potemkin Cenevreye gitmiş olsaydı lord Halifaxla görüşmüş olurdu. Almanya ile dâimi bir sulh esası üzerinde görüşülebilir. Fakat bunun için Almanya stratejik düşünceler- den uzaklaşmalıdır. Son zamanlarda ortalıkta taarruz emareleri görülme mesi taarruzdan vazgeçildiğini gös- teriyor ki bunu memnuniyetle kay- dediyorum. Almanya İle aramızda müzakere edilecek müstemleke meselesi vardır. İngiltrenin bu meselede menfaatleri büyüktür. Bununla beraber İngite renin en büyük menfaati sulhün mu- Yafazasıdır, Lord Halifax Moskovaya gitmiyor Paris 19 (A.A.) — Selâhiyettar ma- hafil Londradan alınan malümata at- fen İngiltere hükümetinin Lord Ha- Max'n Moskovayı ziyaretini asla derpiş etmemiş olduğunu beyan et- mektedir. Zorlu bir kadın | Ztalyan - Alman Müseyin karısının elinden tabancayı almak isterken silâh ateş almış ve çı kan kurşun kendisini elinden yarala- mıştır. Bundan sonra Vasfiye, Semihayı da tabakla başından yaralamıştır. Bu iki yaralama vakası etrafında tah- Xikat yapılıyor. a Samsun sergisi Samsun 19 (Akşam) — Samsun mallar sergisi bugün merasimle açılmıştır. İngiltere kral ve kraliçesinin seyahati Montreal 19 (A.A) İngiliz Krah ve Kraliçesi şerefine yapılacak şen. yeri Mikleri görmek üzere buraya iki mik İ io Ki gm... askeri paktı Askerlik, iktisadi meseleler ve harb iktisadiyatı ile meş- gul olacak 3 komisyon teşkil edilecek Berlin 19 (A.A.) — Havas ajansı muhabirinin iyi malümat âlan ma 'hafilden öğrendiğine göre bu âym 22 sinde imzalanacak olan Alman « İtalyan siyasi ve askeri paktı üç ko. misyon teşkilini derpiş eylemektedir, Bu komisyondan biri (askerlik işlerile, diğeri iktisadi meselelerle ve üçüncüsü de harp iktisadiyatile meş. gul olacaktır. z Sulh zamanında olduğu gibi harp zamanında da İtalyan işçilerinin A?- manyada çalışması mühim bir rol oynayacaktır. Roma 19 (A.A.) — İtalya Hariciye Nazırı Kont Clano Berline gitmek Üzere Cumartesi sabahı sanat 8,30 de AN A eml ül ritsggi iBüyük bir kayıp Kıymetli mütefekkir ve | gazeteci Ahmed Ağaoğlu, dün sabah vefat etti Büyük ilim adamı Ahmed Ağaoğ- Tunun dün sabah 71 yaşında vefat ettiğini büyük bir teessürle haber si- dık. Ahmed Ağaoğlu memleketin fi- kir hayatında çok maruf bir sima idi, 1868 sesesinde doğmuştu. Tahsi- Uni Rusyada ve Fransada yapmıştı. Gazetecilik etmiş, üniversitede uzun müddet Türk hukuk tarihi dersini okutmuş, yüzlerce talebe yetiştirmiş» tir. Ağaoğlu uzun müddet mebusluk etmiştir. Üstadın bir çok kıymetli € serleri vardır. Ağaoğluna aid hatıre- lardan iç sahifemizde bahsediyoruz. Merhumun cenazesi bugün saat 11 de Teşvikiyedeki evinden (kaldırıla” cak, saat 12 de Teşvikiye camisinde namazı kılındıktan sonra Feriköyün- deki aile kabristanına defnolunacak- tar. Akşam Ağaoğlunun ailesi erkânı- na ve büyük bir uzvunu kaybeden fi- kir hayatı mensuplarına taziyelerini Acıklı bir ölüm Trabzon. mebusu Süleyman Sırrı Gedik vefat etti Bir müddettenberi rahatsız bulu- nan Trabzon mebusu B. Süleyman Sımı Gedik'in dün akşam Kadıköyn- deki evinde vefat ettiğini teessürle ha- ber aldık. Birinci Büyük Millet Meclisinden. beri Trabzon mebusluğunu yapan merhum, elli yılı geçen uzun zaman zarfında muhtelif yüksek memuriyet ve vazifelerde bulunmuş, Mİlİ sava- şın iptidasından sonuna kadar bü- yük bir Türk evlâdı olarak ilk safta 1ş görmüştür. "Herkesin hürmet ve takdirini ka- zanmış olan merhumun cenazesi bu- gün Kadıköy, Mühürdar caddesinde 42 numaralı evinden saat ikide kaldırılacak ve motörlerle İstanbula geçirilerek Yenicamide namazı kılın- dıktan sonra Edirnekapı Şehidilğine deftedilecektir. Merhumun ailesine beyanı taziyet eyleriz... Fransız âyanı Hariciye encilmeninde Fransa ile Türkiye, Rusya, Polonya, Romanya ve Yuna- nistan arasındaki müzakereler Paris 19 (A.A) — Âyan Hariciye encümeninde o reis Berenger umumi siyacet hakkında beyanatta bulün- muştur: Berenger, bir taraftan Fransa ve İngiltere ve diğer taraftan Türkiye, Rusya, Polonya Romanya ve Yuna- nistan arasında müzakerelerin mü“ süit bir şekilde ilerlediğini kaydettik- ten sonra müşterek Türk - İngiliz be- yannamesinin imzasını hatırlatmış ve bir harp takdirinde karşılıklı yar- Ğım paktının bunu takip edeceğini, İskenderun sancağı hakkında ( iki hükümet arasında anlaşma hasıl olur olmaz Fransa ile Türkiye tara- fından da mümasil bir vesikanın im- za edileceğini söylemiştir, Bir üçler anlaşmasının &kdi için Rusya ile yapılmakta olan müzake- relere gelince, Hariciye encümeni re- isi, İngiliz - Fransız - Rus noktai na- zarlarının biribirine yakınlaşmakta ol- duğunu ve önümüzdeki Milletler Ce- miyeti konseyi toplanlısının Polon- ya, Yunanistan ve Romanya de dahil olmak üzere muhtelif devletlerle ni- bal anlaşmanın yapılmasını tecil ey- leyeceğini bildirmiştir. Encümen reisi, müteakiben Yu- goslavya, Macaristan ve İspanyanın vaziyetleri hakkında da beyanatta bulunmuş ve Milâno paktına dair malümat varmiştir. Kırşehirde elektrik fabrikası Kırşehir 19 —. Nafia Vekili buradaki elektrik fahise, güme açtıktan Ingiliz z Başvekilinin beyanatı | B, Ghamberlain, Türk Milletini ve onu idare edenleri methüsena ederek dedi ki “Bir harbe sürüklendiğimiz takdirde Almanyanın İ civarında bize bütün kuvvetlerile yardımedecek büyük ve erkek bir milletin bulunduğunu düşünmek memnuniyet verici bir hâdisedir,, Londra 19 (A.A.) — Chamberlain bugün Avam Kamarasında beyanat- ta bulunarak Türkiyeden bahsetmiş ruz, Bir harbe sürüklendiğimiz tak dirde Almanyanın civarında bize bü” tün kuyvetlerile yardım edecek bü ve Türk milleti ile onu idâre edenleri medhüsena eyledikten sonra demiş- tir ki; «İngiliz - Türk müzâkereleri öyle bir menfaat ve görüş beraberliği gös- termiştir ki, iki hükümet anlaşmış olduklarını 12 mayısta ilân etmişler- dir. Bu anlaşmanın karşılıklı mahi- yetine büyük bir ehemmiyet veriyo- yük ve erkek bir milletin bulunduğu nu düşünmek memnuniyet verlei bi hadisedir. 1 Chamberiain İngiliz . Türk aw Jaşmasının şümulünden bahsederek bu anlaşmanın Akdenizde olduğu ## bi Balkanlarda da tatbik edileceğini Ye uzun müddetli bir müahede ile b anlaşma ahkâminın teyit olunacağı" nı söylemiştir. | Madridde dün büyük geçid resmi yapıldı 15 bini Italyan, 2500 ü Alman olmak üzere 220 bin asker geçti Madrid 19 — General Franco bu sabah resmen Madride girmiş, doğ- rTuca şeref tribününe gitmiş ve der- hal askeri geçid resmi başlamıştır. Şehir baştan başa bayraklarla süslen- miştir, Geçid resmine 15,000 1 İtalyan ve 2,500 ü Alman askeri olmak üzere 220,000 asker iştirak etmektedir. Ge- çid resmini görmek için eyaletlerden Madride gelen halkım mikdarı 400,000 kişi tahmin edilmektedir. İspanyada bulunan İtalyan ve Alman askerleri, zafer şenliklerinden sonra İspanya- dan ayrılacaklardır. On sekiz bin İtak yan muharibi pazar günü beş vapur- Ja Napoliden hareket ederek Cadite | gidecektir. Madrid 19 (A.A.) — Geçid resmin- den sonra muzika krallık marşım | çalmış ve general - Franco açık bif araba İle ve halkın alkışları arasın da caddelerden geçerek krallık sar&#“ yına gitmiş ve orada nazırlarla bir çök generalları*yemeğe alıkoymuştuk İngiliz - İspanyol müzakere Paris 19 — İngilterenin Madrid s€ firi geçid resminde bulunmuştur. Geçid resmi İspanyada yeni bir po litikaya büşlangıç olacak mıdır? Hef halde İngiliz diplomasisi o Madridde büyük faaliyetle çalışıyor. Yakında İngiltere ile İspanya arasında mühim siyasi konuşmalar olması muhteme- dir. Şenlik iki gün sürecek Madrid 19 — Zafer şenlikleri iki gün sürecektir. Madrid süslenmiş, her taraf donanmıştır, ” Japonya nezdinde müşte- rek protesto yapıldı Japonlar Koulangsouya çıkardıklart askerleri geriye çekmeğe başladılar Tokyo 19 — İngiltere, Amerika ve Fransa sefirleri, Kaulangsouya Ja- pon askeri çıkarılması mtnasehetile Japon hariciye nezareti nezdinde pro- testoda bulunmuşlardır, Gelen baber- lere göre çıkan Japon askerinin mü- him kısmı geri alınmıştır. Hariciye Nazırı diğer kısmın da tedricen geri alacağını söylemiştir. Toklo 19 (A.A.) — Japon matbua- tı, İngiliz ve Fransız bahriye atker- . lerinin Koulangsou'ya çıkanımış ok masını şidüetli bir lisanla tenkid et” mektedir. Gazeteler Japon hükümetinde? derhal mukabelede bulunmasını isti- yorlar, Çinliler üç mühim noktay! geri aldılar Şunking 19 (A.A) — Çin kuvvet” leri Şansi eyaletinin garp mntaka” sında üç mühim noktayı yeniden el€ gtçirmiş ve Yiçing çarpışmasında 800 Japon askerini imha etmiştir. Hitlerin teftişleri B. Hitler Ren nehrinin kena- rma geldiği sırada sahil üzerinde bir Fransiz tayya- resi uçuyordu Ejferingen 19 (A.A.) — B. Hitler bugün garp istihkâmlarının cenub mıntakasını teftiş etmiştir. B. Hitler Kehlin cenubundaki zirh- lı yaevzilere geldiği sırada iki Fran- sız tayyaresi mütemadiyen Ren neh- rinin sol sahili üzerinde uçuyordu. Fransız mevzilerinde de şaşılacak bir asabiyet görülüyordu. B. Hitler, tam nehrin kenarında bulunan Kapalı mevallerden birini teftiş ederken kar- şı sahildeki Fransız mevzilerinde bir mitralyözün ateş vaziyetine getiril diği görülmüştür, Bu, Alman batla- rında tebessüm uyandırmaştar, İngilterede mec- buri askerlik | Kanım kati olarak büyük ekseriyetle kabul edildi Londra 19 5 (AA) —A — Avam kasr Tası üçüncü okunuşunda mecbulf askerlik kanunu projesini kati ol” rak 130 veye karşı 377 reyle tasvip e& miştir. Avam kamarası aynı samandi yardımcı kuvvetler hakkındaki gi Dün projesini de kabul etmistir. — Lomâra 19 (A.A.) — Avam kam rası, üçüncü okunmasını müteaki? askeri #ntreneman kanununu 130 reye karşı 337 rey ile kabul etmiştir. Londra 19-(A.A.) — 188 sendikay8 mensub binden fazla murahhasın İ$“ trak ettiği bir toplantıda, bugü