22 Nisan 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

23 Nisan 1998 AKŞAM liğe TAHRANDA Maarif Vekili ini Dame aya, SU cephesinin Uzak Şarka da Türkiye büyük elçilik binası merasimle açıldı Hararstli nutuklar söylendi. Gece safarethanede büyük bir suare verildi. Alâhazreti hümayun Türk heyetini kahul buyurdular Tahran 21 (A.A) — Anadolu ajan» sının hususi surette gönderdiği re daktörü bildiriyor: Dün saat 18 de yeni Türkiye elçilik binasının küşad töreni yapılmıştır. Hâdise, Türk » İran dostluk ve kar- vaffak bir eserini teşkil eden sefaret- hanemizin büyük elçi B. Enis Akay- genin ince zevkile döşenmiş muhte. şem salonlarında toplamılmış ve B. Enis söz alarak bir nutuk söylemiş ve buna Hariciye Veziri B, Âlâm muka- belede bulunmuştur. Bu nutuklar sürekli alkışlarla kar- gılanmış ve nutukları İstiklâl marşı- nın nağmeleri takip etmiştir. Niha- yet B. Tarhan, Sefarethanenin inşası işinde dost İran hükümetinin göstere diği kolaylıklardan dolayı B. Âlima teşekkür etmiş ve B, Enisi de tebrik eylemiştir. Merasim esnasında etraf- taki sokakları doldurmuş olan Tah- italyan bloku (Baştarafı 1 nci sahifede) Macaristan - Yugoslav anlaşması Budüpeşte 231 (AA) — Pester Loyd gazetesinin bildirdiğine göre Macaristan ile Yugoslavya arasında yakında bir dostluk ve ademi teca- yüz muahedesi imza edilecektir. Markoviç Berline gidecek Belgrad 21 (A.A.) — İyi haber alan mahfillerde söylendiğine göre Mar- koviç 25 Nisanda tayyare ile Berline gidecektir. Mumaileyh 27 Nisanda Belgrada avdet etmiş bulunacaktır. Kont Cianonun beyanatı Belgrad 21 (A.A) — Politika gö- zetesinin Roma muhabirine beyanat- ta bulunan Kont Ciano İtalyanın Ar- navutluktaki hareketinin «İtalya ile Yugoslavya arasındaki tesanüde ve mütekabil mesai birliğine yeni ün- surlar ilâve etmiş; olduğunu söyle- miştir. Nazır: «Yugoslavya ile dost- Tuk, İtalyanın harici siyasetinin baş- hca esaslarından biridir ve böyle Zi caktır.» demiştir. 'B. Clano, yakında Venedikte yapı- Iacük olân görüşmelerin İtalya İle Yugoslavyayı biribirine bağlıyan ra- bıtaları daha ziyade kuvvetlendirece- ğine kani bulunduğunu ilâve etmiş- tir. Macar Nazırlar Romadan ayrıldılar Roma 21 (A.A) — Teleky ve Gsaky, tebarüz ettirdikten sonra İtalya ile Macaristan arasındaki tesanüdün Roosevelt'in mesajı karşısında bu #ki devletin ittihaz ettiği tarzı hare- ketteki müşsbehetle de isbat edilmiş olduğunu kaydeylemektedir. Resmi tebliğ Roma 21 (A.A) — Stefani tebliğ ediyor Macar devlet & ajansı damlarının Romayı | sivaretleri esnâsında Düçe ve Kont Olano ran halkı da kardeş Türkiye hakkın. daki sempatisini alkışlarla izhar emiş- Gece sefarette büyük bir suare ve» rilmiş, Meclis Reisi, Başvekil, bütün Vezirler, yüksek memurlar, genersk- ler, eşraf, gazeteciler yabancı heyet- ler ve kordiplamatik hazır bulunmuş» tur. Toplantı neşe içinde geç vakte kadar devam etmiştir. Tahran 21 (A.A) — Anadolu ajan- rm sayammrmmyle a re daktörü bildiriyor: Âlâbazreti hümayun dün saat 17 de Türk heyetini Gülistan sarayında kabul buyurmuşlardır. Kabul esna- sında Hariciye Veziri B. Âlim ve Türkiye büyük elçimiz Enis Akaygen de hazır bulunmuştur. Heyetin geliş gidişinde saray bahçesinde hassa alar yından bir müfreze selâm resmini ifa eylemiştir. Evvelâ heyet relsi B. Rana Tarhan huzuru Şahinşahiye girmiştir. Âlâhazret bilâhare bütün heyeti ka- bul ederek azadan her birine ayrı â; rı kıymetli, yüksek iltifatlarda bu- lundular, Kabul merasimi 40 dakika sürmüş ve Türk heyeti kardeş İranm | büyük Şefinin huzurundan kaiblerin. de, yüzlerinde unutulmaz derin heye- can izleri taşıyarak çıkmıştır. Türk heyeti, Türk askerinin misa- fir edilmekte bulunduğu Harbiye rine aşağıdaki resmi teb- muştur: Kont Teleky ve Kont Csaky, Bomaji | ile müteaddit konuşmalarda o bulunmuş- lardır. Bu komşu iki memleket arasındaki mevcut sık? dostluk münasebetlerinin ba- riz vasfı olan bir samimiyet ve itimad ha- vası içinde cereyan etmiştir. En mühim meseleler ve bilhassa mer- Kezi Avrupa ve tuna havzası meseleleri €n son hâdiseler ve umumi vaziyet de | mütalâa edilerek tedkik olunmuş ve ge- | rek siyaset gerek ekonomi sahalarında | daha büyük bir istikrarın mefine olarak İ iki hükümetin elde ettiği neticeler mem- nuniyetle müşahede edilmiştir. | İki taraf devlet adamları memleketleri” nin hareketini, Roma - Berlin mihverinin bariz vasfı olan adalet ve sulh hedefleri- ne doğru götürmek hususundaki mutaba- katlerini teyid eylemişlerdir. Bu maksat- ia, dost memleketlerle olan teşriki mesal | siyasetini bilhassa inkişaf ettirmeğe karar vermişlerdir. İtalyanın dostları 18 Nisan tarihli Giornale d'İtalia | B. Rosevölt'in mesajı hakkında bir başmakâle neşretmiştir. Sinyor Gay- İ da'nın yazdığı bu mâkalede deniliyor İ ki: «B. Rooseveltin İtalya ve Alman- yanın teminat vadinde bulunmasını istediği listede İtalyanın daima dost nazarile baktığı ve hiç bir zaman düşman telâkki etmiyeceği milletler vardır. Meselâ İspanya, Portekiz, İs- viçre, Macaristan, Yugoslavya, Ro- manya, Misir, Arab devletleri, Iran (Uzakta bulunan Baltık devletlerin- den bahse lüzum yoktur.) Listede, bugünkü politikalarile mu- İskân kanununu tetkik için muvakkat bir encümen teşkil edilecek Ankara 21 (A.A.) — Bugün doktor Mazhar Germenin başkanlığında top- lanan B. M. Meclisi, iskân kanununun tetkiki için muvakkat bir encümen teşkilini tasvip etmiş ve B. M, Mecli- si 939 yılı ikincikânun - şubat ayları hesabı hakkındaki mazbatayı kabül etmiştir. B. M. Meclisi müteakip toplantısı nı gelecek çarşamba günü yapacak. tir, Maarif Vekili köprü üstünde Dünkü trenle şehrimize” geldiğini yazdığımız Maarif Vekili B. Hasan Âli Yücel dün saat 11,5 da Üniversi- teye gelerek rektör B. Cemil Bilselin odasında bir müddet meşgul olmuş» tur. Maarif Vekili, burada iki gün kadar kalarak Ankaraya dönecek ve İstanbuldaki ailesini Ankaraya götü- recektir. B. Hasan Âli Yücelin bugün maarif müdürlüğüne gelerek şehri- miz maarif işlerile meşgul olması muhtemeldir. Ingiltere, Sovyat mukabil itekliflerini tedkik ediyor (Baştaralı 1 nci sahifede) İngiliz mahfilleri diyorlar ki, İngi- liz diplamasisi, Romanya ve Polon- yanın endişelerini teskin için bu oto- | matiklikten içtinab edilmesini arzu etmektedir. Söryetler Birliği yalnız Fransız - İngiliz kurmay anlaşmala- rına benzeyen kurmay anlaşmalarile amamlanmış ve kayıdsız ve şartsız bir İngiliz - Fransız - Sovyet karşı- lıklı anlaşmasının her hangi bir kol- lektif sisteme esas teşkil edebileceği kanaatindedir. Diğer taraftan Sovyetler Birliği Polonya ve Romanyaya verilen ve Soryetler Birliği tarafından muhte mel bir taarruzu da derpiş eden Fran- &iz ve İngiliz garantilerinin bir Sov- yet taarruzu ihtimalini hariç tuta Cak şekilde tadil edilmesini tercih ete mektedir. Sovyetler Birliği, Polonya ve a Sovyet garantisi veril meden önce bu İki memleket arasın- daki anlaşmanın yalnız Almanyaya karşı olmasını ve bu memlekete karşi aralarında bir askeri müdafaa anlaş- ması akdetmelerini arzü eylemekte- dir. İyi malümat alan mahfillere göre, Sovyet teklifleri hakkında İngiliz in- tibaı tamamen gayri müsaid olma İ mıştır. Zira, Rusya emniyet teşkilâ- tna samimi bir surette iştirak niye- tinde olduğunu açıktan açığa göstere miştir. Ancak salâhiyetli bir kay- naktan bildiriliyor ki, Sovyet teklif leri Almanyanın mütaarrız olduğunu açık bir surette ilân ve barış teşkili- tı yerine bir nevi çevirme sistemi te- sis etmek demektir. Bu teklifler yerine getirildiği tak- dirde Almanlar, emniyet teşkili ba- banesile bir çerirme manevrasına maruz bulunduklarını hiç şüphesiz aleni suretle iddia edeceklerdir. Si- yesi mahfiller, böyle tam bir ittifakın Polonya ve Romanya tarafından ka- bul edilmiyeceğini ilâve ediyorlar, Nihayet böyle bir anlaşma yalnız İtalya, Portekiz ve İspanyayı çileden te istihale ettirmek hususundaki son imkânı da ortadan kaldıracaktır. Moskovada cereyen eden müzakereler Londra 31 (AA) — Diplomatik mahfiller, Moskovada cereyan eden İngiliz-Sovyet müzakerelerinin yapıcı bir ruh içinde ve memnuniyet verici bir tarzda devam ettiğini bildiriyorlar. Londra - Paris - Moskova ve alâ- kadar diğer devletler arasında noktal nazar taatisi devam etmektedir. İngil- Bis mahfilleri neticeden ümidi görü- nüyorlar, teşmil edileceği söyleniyor (Baştaratı 1 nci sahifede) ehemmiyetini kaybettirmeğe çalışa» caktır. İtalyan ajansının bir haberi Nevyork 21 (A.A) — Stefani ajan. sından: American gazetesi, B. Rooseveltin Dutkunu şiddetle tenkit ederek ez cümle Amerikanın Avrupaya ait ih- tilâflar hakkındaki konferanslarda bir güna alâka ve menfaati olmadığı ve B. Rooseveltin birçok defalar Paris ve Londra lehindeki hareketleri ile iti- barın haleldar etmiş olmasına binaen mutavassıt rolü oynamak sıfatını haiz olmadığını beyan etmiştir. Bu gazete, kongre ve milletin mu- Mussolini kapıyı kapamamış Nevyork 21 — Gazeteler B. Musso- Hninin nutkunu iri harfli başlıklarla meşretmişlerdir. Gazetelerin mütale ası şudur; «Mussolininin sulh arzu sundan bahsetmesi dikkate şayandır. Ayni zamanda müşterek hareket eme» lini izhar etmesi B. Rooseveltin tek- Wifi münasebetile açık kapı bırakmak demektir.» Nutuk Amerika borsasında hissedi- lecek derecede yükselme tevlid etmiş- tir. Resmi mahafilde nutuk hakkında henüz bir şey söylenmemiştir. Vaşingten 21 (A.A.) — B. Müssoli- ninin nutku hakkında resmi mahfel- lerde gösterilen ketumiyetin aksine olarak gazeteler, Mussolininin sözle. rini doğrudan doğruya takbih etmek te ve bu cevapla Reisicümhur tara- fından yapılan teklifin sadece redde- dilmiş olduğunu Kaydeylemektedir. ler. Roma - Berlin mihverine Hitler hâkim Nevyork 21 (A.A.) — Newyork Ti. mes gazetesi, Mufsolininin son nut ku hakkında bir makale yazmıştır. | Gazete diyor ki: «Bu beyanat, Hitlerin Roma - Ber- lin mihverinde hâkim bir vaziyette olduğunu göstermektedir. Mussolini- nin, Roosevelte cevap işini arkadaşı. na bıraktığı meydandadır. Mussolini nutkunda coğrafi hatalardan bahset- miştir, Bu tabir, diğer milletlerin za- rarına olarak genişlemek istiyen İtal- ya İle Almanyanın mutat taleplerinin yeni bir şekilde takdiminden ibaret- tir. 28 nisanda nutuk söyliyecek olan Hitlerin bu hususta daha birçok söz- leri olabilir. Herhalde ”Mussolininin ketumiyeti mihverin hakiki âmirinin kim olduğunu bir kere daha göster- mektedir.» Mussolininin nutkunu Ro- manya nasıl karşıladı Bükreş 21 (A.A.) — Stefani ajan- sından: Duçe tarafından Capitolede irad edilmiş olan nutuk çok hüyük ve mü- sait bir intiba tevlit etmiştir. Gaze teler B. Mussolini tarafından irad edik miş bulunan nutkun beynelmilel hâ- diselerin tekâmülüne daha ziyade cesaret verici bir manzara bahşetme- ğe matuf olduğu mütaicasını serdet- mektedirler. Gazeteler, 942 senesi Roma sergisi için Romada yapılmakta oları muaz- Paris 21 (AA) — Mussolininin nutkunu mevzuubahis eden Petit Journal diyor ki: Mussolini; İtalya ve Almanyanın faaliyetinin sulha ve tesanüde istinat ettiğini söylemekle iktifa ediyor. Va- ka Avusturyanın ve Çekoslovakya- nın iihakı muharebesiz olmuşsa da Habeşistanın ve Arnavutluğun ilhak- Yarı hususunda ayni şey söylenemez. Figaro, şöyle yaziyor: Malik bulunduğumuz her türlü va- sıtaları tamamile müdrikiz. Bizimle diplomatik normal yollarla ve mantık dairesinde müzakere edilebileceğini ve fakat işi şantajcılığa dökmemek Mizimgeldiğini zamanında anlamamış olanlar, şimdi vaziyetlerini kendile- rini Londra 21 (AA) — Stefani ajan- sından: Daily Express gazetesi, Duçenin Sulh lehindeki nutkunun İngilterede iyi karşılanması lâzım gelmekle ol- duğunu yazmaktadır. Amerikada bir yangın çıktı, 3 — 15 yaralı var New - York 21 (A.A) — Şiddetli bir yangın Massachusetti devletinde kâin Worcester kontluğunun hapis- hanesini tahrib etmiştir. Hapishane- de 250 mevkuf bulunmakta idi. Yan- gın, hakiki bir panik husule getirmiş- tir, Mevkuflardan üçü, kömür haline gelmiş, 15i ağır surette yaralanmış- tır. Meksika - İtalya ticaret anlaşması Meksiko 21 (AA) — İtalya ile bir ticari mübadele anlaşması imza edil. miştir. Meksika İtalyadan 3,000 ton Suni ipek alacak ve üç buçuk milyon dolar kıymetinde petrol verecektir. Tayyare kaçakçılığı (Baştarafı 1 nci sahifede) | / İdâla makamını Ankara Cümhu- riyet miüddelümumisi B. Baha Arı- Kan işgal etmekte idi. Ruhi,reis B, Tewiğin sorduğu süallere cevaben Ekrem Köniği 20 se- nedenberi tanıdığını, önü, bir gün kendisine müracaat ederek bir tayyare siparişi dolayısile çok müş- kil bir mevkide kaldığın, Türkiye hükümeti bu işten haberdar olduğu takdirde 150 - 160 bin lira mikdarın- daki teminatının ziyana uğrıyacağı ve binnetice iflâs edeceğinden bah- settiğini söyliyerek demiştir ki: — Ekrem Köniğ bu işin o zaman Başvekil bulunan İsmet İnönü tara- fından duyulmasını istemiyordu. Bu- Du temin etmek maksadile, tayyare siparişine giriştiği şirketin Hariciye Vekâletine çekeceği her hangi bir telgrafın mevkii müameleye konul- mıyarak bu telgrafın doğrudan doğ- Tuya kendisine verilmesini istedi. Ben bu hususta hariciye evrak müdürü B. Ahmedle görüştüm ise de Ahmed bunu kabul etmedi, Ekrem Köniğ ile aramda bir çok görüşmeler oldu ve nihayet kendi- sine: — Eğer aradığınız telgraf protokol dairesine gelirse bunu hemen size ve- ririm. Dedim, lâkin bu işte zerre kadar suiniyetim yoktu ve Ekrem Köniğin de sahtekâriik yaptığından katiyen haberdar değildim.» Ruhi, Ekrem Köniği bu iş dolayısi- le ik defa dava vekili B, Abduliahia birlikte Ankarada gördüğünü ve is- tediği telgrâfh kendisine “verdikten sohra İstanbula gittiğini söylemiştir. İfadesine göre Ruhi, İstanbula gitti- ği zaman dava vekili B. Abdullah görmüş ve Ekrem Köniğin kendisine (gömlek) gönderip göndermediğini sormuştur. Müddelumuminin talebi üzerine Ruhinin, ilk tahkikat (Ooesnasındaki Bundan sonra müddelumumi B, Baha Arıkan söz alarak vakanın sa- fahatını izah etti ve Ekrem Köniğin Devlet Şürasının kararı veçhile yalnız vazifel memuriyetin! sutistimal etmiş değil Ekrem Köniğle suç ortağı oldü- ğunu ve bu bakımdan davanın birin- ci asliye ceza mahkemesince değil ağır ceza mahkemesince görülmesi Tâzumgeleceğini izah etti. Mahekme karar için celseyi tatil etti. İkinci celsede rels B. Tevfik dava yı rüyete asliye ceza mahkemesinin salâhiyeti olmadığını tefhim etti, Mahkemeye ağır cezada devam olunacaktır. i e