26 Şubat 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Sahife 3 AEŞAM Dün Geceki ve Bu Sabahki Elfaberler 26 Şubat 1939 Ergani bakır madenlerini işletme tecrübeleri gayet İyi neticeler verdi Meclisi idare reisi B. Hâmid ile murahhas âzadan B. İlhami Nafiz istifa ettiler Ankara 25 (Telefonla) — Murahhas üza B. İlhami Nafiz Ergani bâkır me- denleri meclisi idare reisi B. Hâmid Eseniş ile istifa etmişlerdir? Bu İstifa. lar, sermayesinin tamamı devlet ta» rafından verilmek suretile kurulan iktisadi teşekküllerin teşkilâtile idare ve mürakabeleri hakkındaki kanunun tatbikatından ileri gelmektedir. Beşinci Büyük Millet Meclisinin üçüncü içtima devresinde kabul edi- len bü kanunun 45 inci maddesinin ikinci fıkrasının ihtiva ettiği” esasa göre: «Bu kanunun hükümlerine tâbi teşekküllerin idare meclisi. reisi ve Azası, sermayesinin tamamı devlet ta rafından verilmiş veya sermayelerine devletçe iştirak edilmiş teşekkül ve müesseselerde ve mümasil serbes te- gekküllerde hiç bir vazife alamıyacak» ları gibi idare meclisinde bulundukla- Ti teşekktüllerin iştiğal ettikleri mad- delere ald işleri yapamazlar.» Mezkür kanunun. önümüzdeki ha- ziran ayına kadar tatbik mevkiine ko» nulması kanunun hükümleri iktiza. sındandır. İşletme tecrübeleri Ergani bakir madenlerinin işletme işlerini tedkik eden B. İlhami Nafiz salı günü buraya dönecektir. Alâka- darlara gelen malümata göre, şimdi- ye kadar yapılan işletme tecrübeleri gayet iyi neticeler vermiştir, Pek ya- kında Erganideki maden tesisatı tam teşkilâtile faaliyete geçecek ve Türk bakırı ihracına başlanmak imkân: ha sl olacaktır. Guamda bir hava üssü tesisiniçin kabul edilmedi? Siyasi mahfiller, meclisin kararını amirallığa müteveccih bir hareket olarak telâkki ediyorlar Vaşington 25 (A.A.) — Siyasi mah- filler, Guam'da bir hava üssü tesisi için beş milyon dolar sarfedilmesini kabul etmiyen parlâmentonun bu ha- reketini hükümelin umumi müdafaa programına karşı değil münhasıran âmiralliğe karşı tevcih edilmiş bir ta. arruz şeklinde tefsir eylemektedirler. Bu: mahfiller, 1922 senesinde deniz ofisinin Guam'ı tahkimi için bir pro. Je hazırladığını, fakat Vaşington iti- Yifları dolayısile bu projeyi tahakkuk ettirmeğe arık lüzüm kalmadığını Kaydetmektedirler, 1934 senesinde Japonyanın bu iti. Yâfları feshetmesi üzerine bu mesele yeniden ortâya atılmış ve amiraller muktezi tahsisatın kabul ettirilmesi gamanının geldiğine hükmetmişlerdir. Bazi hükümet mahfilleri ve bilhassa Hariciye nezareti, bu tedbirin alınma- si lüzumu hakkında dalma ketum dav- ranmışlardır. | Roosevelt, bu fikrin kendisi tarafın- dan değil, Bahriye mezaretince ileri sürüldüğünü her fırsatta tasrih et- miş ve nezaretin bu husustaki râpo- Tu doğrudan doğruya kongreye tevdi edilmiştir. Parlâmentonun kararı, mebusların, ordu ve donanma mühim siyasi neti. celer tevlid edecek teşebbüslerde bu. Tundukça bunları tahdid etmek az minde olduklarını göstermektedir. Amirallık, sevkülceyş noktasından Guam'ın tahkiminin tamamile tedafüi bir tedbir olduğu kanatinde ise de par- lâmento, keyfiyeti siyasi cepheden mütelâa ederek Japonyaya 1500 mil mesafede bulunan Guâm adasında bir | hava üssü tesis edildiği takdirde bu hareketin Japonya tarafından milli müdafaa ihtiyaçlarile kâfi derecede telif edilemiyecek bir tahrik eseri öle» rak tefsir edilebileceğinden m tadır. Misafir Ingiliz genarelı Dün muhafız alayının tatbikatında hazır bulundu Ankara 25 (A.A.) — İngiliz istihbe- rat dairesi müdür muavini general FP. Beanment Nesbitt bu sabah muha- fiz alayının tatbikatında hazır bu- Yunduktan sonra saat 13,30 da Jandar- ma ve polis enstitülerini ziyaret etmiş. tir. Genel kurmay istihbarat şubesi müdürü albay Bahaettin Kuban tara- fından misafir general şerefine Ana- dolu kiübünde bir öğle ziyafeti veril- miş ve bu ziyafette milli müdafaa ha- va müsteşarı genel kurmay hava mü. şaviri muhafız alayı ve merkez komu- tanları İngiliz sefareti hava ve deniz ataşeleri ve mihmandar deniz binba- gısı Aziz hazır bulunmuşlardır. Gene Yal öğleden sonra orman çifliği ve bü- Fajı gezmiştir. Bu akşam Şehir lokan- tesında misafir general tarafından bir koktey parti tertip edilecektir. Maliye Vekili iyileşti Ankara 25 (Telefonla) — Bir haf. tadanberi rahatsız bulunan Maliye Vekili B. Fuad Ağralı tâmamen iyi Jeşmiş ve bugün makamına gelmiştir. Ankara Alman kançlari fücceten öldü Ankara 25 (A.A.) — Alman büyük elçiliği kançları konsolos Paul Von Wilmsdori? dün öğleden sonra ünsi Berlin Türk ficaret odası Yıllık toplantısını sefirimizin riyaseti altında yaptı Berlin 25 (A.A.) — «Anadolu ajan- sının bususi muhabiri bildiriyor: Al- manyada Türk ticaret odasının bu yıl. ki genel toplantısı Türkiye Cümhuri. yeti Berlin büyük elçisi B. Hamdi Ar- pağın riyaseti altında Türk ve Alman Azalarının iştirakile bugün yapilmiş. tır. Odanın yıllık raporunda söylen- diği üzere, Türkiye - Almanya tica- reti 1938 de 280 milyon mark gibi bü- yük bir yeküna varmıştır. Bundan 125 milyon Almanyaya 155 milyonu da Al manyanın Türkiyeye ihracatını teşkil eylemektedir. Siyasal bilgiler okulu talebesi Berlinde Berlin 25 (A.A) — Profesör Selen ve.Baltanın riyasetinde buraya gel miş olan Ankara siyasal bilgiler oku- Ju talebesinden kırk talbe, sekiz gün- denberi yabancı kademiler ofis me- murlarının delâletile Berlinin yük- sek mekteplerini ve müzelrini gez mektedir. Bugün, Alman siyasal bil- giler okulu muallim ve talebelerinin buzurile umumi harp ölüleri âbide- sine giderek bir çelenk koymuşlardır. Yugoslav devlet bakani Belgrad 25 (A.A.) — Mebus Voj- Gümhurreisimizin İ mesajı Cümhurreisimiz bu akşam 20,30 da Amerika alina hitap edecek Ankara 26 — Cümhurreişi İsmet İnönü bu akşam sant 20,30 da Ame rika halkıma hitab edecektir. Bu saat Amerikada on üç buçuğa tesa- düf etmektedir. Hitabe beş dakika sürecektir. Hazırlanan programa göre Türk ve Amerikan istiklâl marşlarını mü- teakib Cümhurreisimiz mesajını irad edecek, Mesud Cemilin idaresi altın» da alaturka musiki parçaları çalına- cak ve Riyaseticümhur filârmonik or- kestrası bir konser verecektir. Neş- riyat kısa dalga 19.74 üzerinden ya- pılacaktır. Neşriyata mid sözler yak nız İngilizce olacaktır. Vekiller heyeti Dünkü toplantıda yeni yıl bütçesi görüşüldü Ankara 25 (Telefonla) — Vekiller heyeti bugün öğleden evvel Başvekil B. Refik Saydamın riyasetinde top- lanmıştır. Bu içtimada yeni yıl büt- çesinin görüşüldüğü tahmin olunu- yor. Son dakika B. Göbel5s'in bir makalesi «Demokrasilerle Almanya ve İtalya arasında harbe sebep olacak ihtilâf i la Yy oktur » diy yor Paris 26 —: Alman propaganda Nazırı B. Göbels Volkische Beobah- ter gazetesinde neşrettiği bir make» lede diyor ki: sİngiütere, Fransa ve Amerika ile Almanya ve İtalya arasında müstem- leke işinden başka ihtilâfı bir nokta yoktur. Bu mesele de harp havası ya» ratamaz. Bugünkü endişeli havayı demokrat devletlerin vaziyeti ihdas etmiştir. Diğer taraftan Relsione İnterna- onale İtalyan mecmuası da bir ma- kale neşrederek bugünkü silâhlan- maya demokrat devletlerin sebep ce duklarını yazmaktadır. Filistin meselesi İngiliz plânının esasları Londra 26 — Filistin hakkında İn- giliz plânı 5 noktayı ihtiva ediyor; 1 — Filistine kısmi iştikiâ! verilmek- tedir. 2 — Yahudi muhacereti' sene- den seneye azaltılacak, bunların akalliyet halinde kalmaları temin edi- lecektir. 3 — Hicret eden yahudile- rin hukuku temin olunacaktır, 4 — Yahudilerin arazi satın alması hak- kında 5 mıntaka tayin ediliyor, Bi- rincide arazi salın almaları serbes, ikincide mahdud, üçüncüde yasak- ır. # — Mukavele bir kaç stne sonra yeniden tedkik edilecektir. Kont Cianonun seyahati İtalya ve Polonya Hariciye Nazırları arasında mülâkat Roma 26 — — Polonya onya Hariciye Nar zarı B. Beck, İtalya Hariciye Nazırı Kont Ciano şerefine dün akşam bir ziyafet vermiş, bundan sonra kabul resmi yapılmıştır. Kont Clano, B. Beck ile iki saat görüşmüştür. Bu görüşmede Polon- yanın müstemieke isteği, Polonya- dan giden yahudilerin muhacereti için mahreç meselesi, Fransız - Po- Tonya ittifak muâhedesi görüşülmüş- tür, Kont Clano Polonya ricaline Me E ARAMAZ semi a İngiltere, Filistinden Kızıldenize kanal açacak |Londra hükümetinin Filistin siyaseti, impa- ratorluğu müdafaa mülâhazasına dayanıyor Londra 25 (A.A.) — İyi haber alân mahfiller, İngiltere hükümeti tarafın. dan takip edilen Filistin siyasetinin imparatorluğun. müdafaası mülâhaza- larnna müstenid olduğunu beyan et- mektedirler. İngiltere, fiihakika Ak- denizde bir harp zuhurunda Süveyş kanalının tahrip edilmesi veya abluka altına alınması ihtimalini derpiş ede. rek bunun yerine ikinci bir kanal vü- ©ude getirmek istemektedir. 'Bu ikinci kanal Erdün oyası ve Lut denizinden geçerek Kizıldenizde kâin Akaba'yı Filistin sahiline bağlıyacak- fır. Akaba, Maveraylerdüne aid ufak bir balıkçı limanıdır. Fakat bu limanda bir deniz üssü ve bir deniz tayyareleri üssü vücude getirmek kabildir. Söylendiğine göfe İngiltere, Musul - Medine demiryolu. nu uzatmak ve petrol borularının tah ribi halinde petrol ihtiyaçlarını temin €tmek mâksadile doğrudan doğruya Mann ile Akaba arasında bir demiryo- Yu inşasını derpiş eylemektedir. Bu projeler, eksperler tarafından tedkik edilmiştir. İhtiyar edilmesi )4- zım gelen masrafların ağırlığına rağ» men İngiltere hükümeti, beynelmilel vaziyet dolayısile bu ameliyata başla- mak istemektedir. Bu proje tahakkuk ettiği takdirde Fiistin ve Maveraylerdün arap fede- rasyonu plânı sevkülceyş noktasından pek büyük bir ehemmiyet kesbedecek. tir, İbnissuud Filistin işi için B. Cham- berlain'e bir mektup gönderdi Mektupta İngiliz Başvekili Filistinde sulhün temini için teşebbüse davet ediliyor Iondra 25 (AA) — Daliy Herald | güzetesinin diplomatik muhabiri prens Faysal'ın Chamberlaine İbnisuud'un şahsi bir mektubunu tevdi ettiğini yazmaktadır. Prens, müzakereler kati bir safhaya girdiği takdirde mürsiline verilmesi için talimat almıştı. Muhteviyatı ta. blatile mektum tutulan bu mektub, zannedildiğine göre, İngiltere kralı ile Başvekiline sulh lehinde şahsi ve doğrudan doğruya yapılan bir daveti ihtiva etmektedir. Bâşvekil prense babâsına teşekkür etmesini söylemiş ve kralın Filistin meselesinin halli için yaptığı teklifi dikkatle tedkik edeceğini vadetmiş- tir. Irak Başvekili Bağdada dönüyor Londra 25 (A.A.) — Irak Başvekili Nuri Said paşa, Bağdada dünmek üze- Te bu akşam Londradan hareket ede- cektir, Daha dün akşam gitmek niyetinde olan Nuri Sald paşa, hareketini, kral Gaziden, Londrada ikametini lüzüm- lu telâkki ettiği müddetçe devam'et- tirmesi hakkında aldığı bir telgraf üzerine tehir eylemişti, Fakat, Arap mahfillerinden öğrenildiğine göre, hâlen Nyri Said paşa, Filistin konfe- ransında hasıl olan dostane havadan ve ezcümle kendisinin teşebbüsü ile başlayıp önümüzdeki hafta içinde de- vam edecek bulunan İngiliz - Yahudi- Arap temaslarından sonra şahsen Londrada bulunmasının artık Misura. Ju olmadığı kanaatindedir, Mareşal Göring Romaya gidecek Bu seyahate siyasi bir ehem- miyet atfediliyor Paris 25 — Berlinden gelen haber- lere göre mareşal Göring, martın ikinci nısfında Romayı ziyaret ede- cek, B. Mussolini ve kont Cianodan başka şahsi dostu olan mareşal Balbo ile de görüşecektir. Bu seyahatın tenezzüh maksadile yapıldığı beyan edilmekle beraber, si- yasi mahafilde mareşal Göringin Ro- mada yapacağı temaslara büyük bir ehemmiyet verilmektedir. ingiliz ordusunu kuvvetlendirmek için Avam kamarasına dün bir takrir verildi Londra 25 .— Avam Kamarasına dün altı imzalı bir takrir verilmiştir. Bu takrirde hükümet İngilterenin kendi imparatorluğunu müdafaa ve Fransaya bir tecavüze uğradığı tak- dirde yardım etmesi için orduyu tak- viye etmeğe davet edilmektedir, İş ihtilâfları Ankara 25 (Telefonla) — İş ihti- lâflarını uzlaştırına ve tahkim nizam» namesl iş dairesi tarafından hazırlan- mış ve devlet şürasına gönderilmişti. Bu nizamnamenin dün devlet şürası umumi heyetinde müzakeresi iş dal- resi reisi de bulunduğu halde bitiril. miş ve nizamnamenin bugünlerde ğ yine rin sevki Mela. Sovyet - Japon çarpışması Müsademe Argun nehri sahillerinde vuku buldu 'Tokyo 25 (A.A.) — Harbinden Do- mei ajansına gönderilen bir mesajda Japon ve Sovyet askerleri arasında yeni bir hadise vukubulduğu bildiril. mektedir, Argun nehri sahilinde kâin Rivplen civarında vukubulan bir müsademeye 50 Sovyet süvarisi ile Japon hudud devriyeleri iştirak etmiştir. Budapeşte elçiliğimizde ziyafet , Budapeşte 25 (A.A.) — Macar Tel- graf ajansı bildiriyor: Türkiye orta elçisi B. Behiç Ergin bu akşam Naib prens Horty ile bayan Horty şereflerine bir dine vermiştir. Dinede niyabet hususi kalem müdü- Tü B. Unay ile Hariciye Nazırı kont Csaky, eski Başvekil kont Betlen, general 'Tanezeos, eski Nazırtardan Conseilleno, Meclis ORelsi kont Szeşenyi, Belçika ve Yunanistan or- ta elçileri ve diğer şahsiyetler de har zır bulunmuştur. Türk şeker şirketi fabrikalari 1 anonim şirketinin muamelâtı teftiş ediliyor Ankara 25 (Telefonla) — “Türk şe- ker fabrikaları anonim şirketi şürâ umumi heyeti salı günü toplanacak tır. Haber alındığına göre, şirketin bü seneki safi kazancı geçen seneki Kö zanca #uadil olarak bir milyon 600 bin küsür liraya yakındır. İktisad vi i kileri göketin muamelını teftiş e