12 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 11

Fransız parlâmentosu toplantılarına başladı Mebusan meclisinde B. Herriot tekrar reis seçildi Paris 11 (A.A.) — Parlâmento dün içtima devresini açmıştır. Mebusan meclisinde âzanın €n yaş- hsi olan mebus, mutad olan nutkunu söyliyerek Fransanın sulhe olan mer- butiyetinden (bahsetmiştir. Mumai- Jeyh, bütün Fransızların sulhün ma- sun kalması hakkındaki temennileri- ne İştirak etmekte olduğunu söyle- miş, eylül ayındaki gerginliğin zall olarak sulhün kurtarılmış olduğunu öğrenen bütün milletlerin izhar ct- miş oldukları şevki hatırlatmıştır. Hatib, milletlerin arasını bulmak hususundaki mesaisinden dolayı B. Chamberlaini hararetle tebei! etmiş- tir, Hatib demiştir ki; «Eğer Alman- ya ile Fransa anlaşmağa muvaffak olurlarsa harp tehlikeleri azalmış olur.» Hatib bundan sonra bütün millet- lerin harabisine bais olan silâh yarı- şı dolayısile teessüflerini beyan et- miş, muhayyel rasizm'in mezalimini, ifratkârane hareketlerini takbih et- miş ve şöyle demiştir: «Fransa, kendi kanunlarına tâbi kılmak mevkiinde kalmış olduğu &i- ğer kıtalardaki akvama karşı dalma iyilikle muamele etmiştir. Bu akva- mın simalarının tipi ve derilerinin rengi ne olursa olsun biz onları ay- nı çamurdan mahlük ve aynı ruhu taşıyan küçük kardeşler telâkki et- mek isteriz. Biz, kendilerini büyük Fransız ailesine bağlı addeden bu milletlerden ayrılmağa katiyen razı olamayız.» Âyan rneclisinde âzanın en yaşlısı 'B. Damecour, birnutuk söyliyerek «İflâs etmiş» olduğunu söylediği Blum tecrübesini tenkit etmiştir. Hatib ni- zam ve otoriteyi tesise matuf progra- mı €fkârı umumiye tarafından mem- nuniyetle karşılanmış olan B. Dale» dier'nin iktidar mevkiine gelişini ha- tırlatmış ve memleketin âyan mecli- si için yapılan kısmi intihabat mü- nasebetile intizam dairesinde içtimai terakkinin lüzumunu idrak ettiğini ve bunu istemekte olduğunu isbat ey- lemiş olduğunu söylemiştir. Mumaileyh, Fransa ile İngiltere arasındaki itilâtm her zamandan zi- yade tam olduğunu beyan etmiş ve İtalyanın ittihaz etmiş olduğu hattı hareket dolayısile teessüfünü izhar ederek Fransanın İtalya ile dostluk münasebetleri idame etmeği temenni etmekte olduğunu ancak bu dostlu- gun bir takım feragatleri istilzam et- mesi lâzım gelmekte bulunduğunu söylemiştir, Hatib şöyle devam etmiş- tir: «B. Daladlernin seyahati, hima- yemiz altına aldığımız insanların muhabbetini celbe ne kadar çok mu- vaffak olduğumuzu göstermiştir.» Mumaileyh, netice olarak, hükü- mete uzun ömür temennisinde bu- Tunmuş ve «Çünkü, Fransa onunla beraberdir.» demiştir. Paris 11 (A.A.) — Parlâmento dün öğleden sonra yeni reisini intihab et- miştir, Herriot sırfıra karsı 421 reyle tekrar riyasele intihap edilmiştir. İntihap edilen ikinci reisler şunlar- dır: Hippolyte Ducos: Rudikal - sosyalist Albert Paulin: Sosyalist Ferdinand Merin: Sosyalist Louis Buyat: Merkez Jagues Duclos: Komünist. Duclos'nun tekrar intihabı ciddi bir mütadeleye yol açmıştır. Netice- de zayıf bir ekseriyetle intihap edi miştir. . Altıncı ikinci reis, perşembe günü intihap edilecektir. Riyaseticümhur dairesi teşkilât kanunu Kanunda değişiklik yapılması hakkındaki proje Meclis ruznamesine Ankara 11 (Telefonia) — Riyaseli- cümhur dairesi teşkilât kanununda değişiklik yapılması hakkındaki ka- nun Jâyihası encümenlerce müzake- re edilerek Meclis ruznamesine alın- mıştır. Lâyihanın $on şekline göre, Riya- seticümhür dairesi umumi kâtiplik, başyaverlik, Hususi kalem müdürlü: gü, Yazı işleri müdürlüğü İle Daire müdürlüğünden ve baştabiplikten te- şekkül eder, Hususi kalem müdürlüğü bir mü- dür ile dört kâtipten mürekkeptir. Bu kalem, Relsicümhurun mahrem ve hususi muhaberelerini temin ve Ma edecektir. Müdür, bu kalemin Amiridir. Relsicümhürun resmi ve hususi mahiyeti haiz emirlerini yeri- ne getirecektir. Yazı işleri müdürlüğü bir müdür ie dört kâtipten mürekkep olacak- tır. Bu kalem, Reisicümhurun Büyük Millet Meclisi ve hükümet dairelerile olan resmi muhaberatını ve diğer ya- zı işlerini temin ve Riyaseticümhura gelen ve giden evrakın kayıt ve dos- yalarını tanzim edecek, Riyaseticüm- hur dairesi memurlarının sicil işleri- ni görecektir. Lâyihanın bir maddesine göre, Ri- yaseticümhur dairesi memurları aşa Bıdaki şekilde tayin ve terfi edecek- lerdir: 1 — Umumi kâtip İcra Vekilleri he- yeti kararı ve Reisicümhurun tasdiki ile, 2 — Başyaver ve yaverler Milf Mü- dafaa Vekilinin inhası ve Reisicüm- hurun tasdiki ile, 3 — Hususi kalem, Yazı işleri, Da- ire müdürleri ile baştebip, umumi kâ- İlbin inhası ve Reisiümburun tas- diki ile, | 4 — Kâtipler, mensup oldukları da- İmdi ei Gi alındı ire müdürünün teklifi üzerine umu- mi kâtibin inhasi ve Relsicümhurun tasdiki ile, Diğer memurlar, np oldukları daire müdürlerinin 4 ve umumi kâtibin tasdiki ile tayin olunacaklar- dır. Projenir: diğer bir maddesine göre de, büşyavere 200 lira, yaverlere 50 lira ve baştabibe de maaşlarından maada 400 lira yaverlik ve ihtisas tahsisatı verilecektir. Harp tehlikesi (Baş tarafı 1 inci sahifede) Söylendiğine göre B. Kenedy enci- menlere Alman hava kuvvetleri hak- kında İindberg tarafından tanzim edilen bir raporu vermiştir. Encümende gürültü Yaşington 1l — Siyasi mahafli A- merikanın Londra ve Paris sefirleri tarafından verilen izahatın B. Roose- veltin silâhlarıma talebine yardım et- tiği mütaleasındadır. AÂyandan b sinin gizli celse müzakeralı Bi da ifşantta bulunacağını söylemesi üzerine encümende gürültüler ol muştur, B, Roosevelt bir mesai gönderecek Vaşington 11 (A.A.) — B. Roose. velt yarın milli müdafaa bütçesi hak- kında kongreye bir mesaj gönderece- ğini bildirmiştir. Sovyet - Polonya ticaret anlaşması müzakeresi Varşova 11 (AA) — Bir Polonya iktısad heyeti ağlebi ihtimal ikinci- kânunda imza edilecek olan Teh - Sovyet ticaret itilâfının hükümlerini tesbit etmek üzere bu ayın 18 inde Moskovaya gidecektir, Pirinçgiköy ein Beş maznun dün adliyeye teslü ildi Birkaç gün evvel Eyüp kazasına tabi Kemerburgazın Pirinççi köyün- de Mustafa adında bir adamın evine geceleyin girerek Mustafayı bağlayıp paralarının yerini söylemesi için döğ- dükten sonra komşusu Halilin evine girip kızı Pembe ile bir atını kaçını” Jarken Halli tabanca ile öldürmek ve Halllin, Yaşar, Halid adlarındaki iki oğlunu yaralamaktan maznun Mehmed, Resul, Ahmed, Mustafa ve Kaya dün Adliyeye teslim edilmiş» lerdir. Yakalandıkları zaman, bun- lardan Resulün üzerinde bir de ta- banca bulunmuştur. Beş mazmun dün müddelumumi- likte verdikleri ifadede suçlarını kıs- men itiraf ederek vakayı şöyle anlat- mışlardır. -— Biz Bursada oturuyorduk. Arkada- gmız Kaya İstanbula geldiği zaman Pi- rinççi köyünde Halilin kızı Pembeyi gö- rüp Aşık olmuş. Biz Kıpti olduğumuz ci- hetle Halilin bize kız vermiyeceği tabii idi. Bunun için Kaya Bursaya dönünce bize müracaat etdi ve el birliğile İstanbula ge- Hp Pembe kızı kaçırmanızı rica etti. Biz bü teklifi kabul ederek beşimizden mas- da hâlen kaçmış olan Etem ve Niyazi de beraber, yani yedi Kişi İstanbula geldik. Burada Etemle Niyazi evvelâ Mustafanın evine girip parasını almayı israrla teklif ettiler. Mustafayı bağlayıp döğenler de onlardır. Sonra gene hep beraber Halilin evine girip kızı Pembe ile bir de atını aldık. Ka- çarken Halil ile oğulları arkamıza düş- tüler. Gürültü çıktı, silâh patladı. Vuru- lanlar olduğunun farkına vardık amma silâhı kimin attığını anlıyamadık. Halil vuran ve oğulları Yaşarla Halidi yaralı- yan biz değiliz. Bu işi yapanlar da henüz yakalanamıyan Etemle Niyazidir. Bizim kabahatimiz yoktur. Maznunlar evraklarile birlikte dör“ düncü sorgu hâkiniine verilmişler ve yapılan sorgu neticesinde beşi de tev- kif edilmişlerdir. Kaçak olun Etemle Niyazi haklarında müddelumumilik tahkikata devam ediyor. B. Eden (Baş tarafı 1 inci sahifede) Bu nutkun İngiliz milleti üzerinde bıraktığı kuvvet ve teselli verici te- sirden bahsederken mübalâga etme- nin müşkül olduğunu İngilizlerin tasdik edeceklerinden emin bulunu- yorum. Hepimizin “halledilmesi lâzım gelen kendine ait meseleleri ve görüş- lerimiz üzerinde müessir olması lâzım gelen milli menfaatleri vardır. Fakat gürüş birliğinden çok daha mühim olan bir şey vardır: Prensip birliği... Roosevejtih nutkunda kullandığı kelimelerin yalnız Amerika halkının büyük bir ekseriyetinin değil ayni za- manda İngiliz vatandaşlarının da noktai nazarmı ifade ettiğini burada hepimiz anladık. Harpten sonra ta- haddüs eden vaziyetin en kuvvetli mümeyyiz vasıflarından biri akidele- rini putperestliğe yaklaşan bir şiğdet- 1€ tatbik eden bazı devletlerin ortaya çıkmış olmasıdır. Bu gibi aâkidelere memleketimizde ve Amerikada taraf- tarlar çıkması tehlikesi mevcut de- fildir. Çünkü bu akideler milli hak- Yar ve şahsi hürriyet prensiplerimize taban tabana zıddır. © Masuniyetimizi gururla ilân etmek kâfi değildir. Garbi Avrupa demekra- sileri için uğraşılacak “daha mühim meseleler vardır. İçtimal akidelerimi. ze müsteniden teşekkül etmiş olan mitetlerin teşkilât yaparak yenilmez bir hale geldiklerine kani bulunuyo- ruz. Fakat ortada pek kuvvetli olan bazı devletler mevcuttur. Bunlara, (1. tifatkârane imtiyazlar vermek usul. lerile karşı koyabileceğimizi düşün. mek bir delilik olur. İran, Paristeki sefaret heye- tini geri çağırdı Paris 11 (A.A) — Fransa ile İran arasında diplomatik münasebetlerin kesilmesi dolayısile İran hükümeti Paristeki sefaret heyetini geri çağır- mıştır. ii Topkapı fıkaraperver mües- 13 kânunusani, hayatını Topkapı Fıkaraperver vaktetmiş olan Sinop mebusu Dr. Gelip Üstü- nün vefatının yıldönümüdür. Mües- sede de doktorun hatırasını taziz mak- sadile muhitindeki fakirlere yiyecek ve yakacak tevzlini kararlaştırmış- tır. Bu hayırlı yardıma merhumun üilesi ve bazı dostları da İştirak et- mektedir, Arzu eden diğer hayırsever. ler de iştirak edebilirler. © , Mussolini ile İngiliz devlet ai ları arasında görüşmelere başlandı (Baş tarafı 1 inci sahifede) melere başlanmıştır. Görüşmeler bir buçuk saat kadar sürmüştür, Neşre- dilen bir tebliğe göre görüşmelere ya- rın öğleden sonra devam olunacaktır. B, Mussolini bu akşam İngiliz dey- Jet adamları şerefine bir ziyafet ver- miş ve bu ziyafeti suvare takip etmiş- tir. B, Chamberlain yarın (bugün) Kral tarafından kabul edilecektir. İtalyan gazeteleri bu ziyaret hak- kında uzun makaleler yazıyorlar. Ga- zeteler bilhassa, İngiltere ile İtalya arasında halledilecek hiçbir mesele ol- madığından bahsetmekte, ancak Av- rupa meseleleri görüşüleceğini yaz- maktadırlar. . B, Mussolininin nutuku Roma 11 (AA) — Bu akşam Palazzo Venezin'da İngiliz devlet adamları şere- fine verilen siyafetin sonlarına doğru, B. Mussolini bir nutuk söylemiş ve gerek şahsı ve gerek faşist İtalyan hükümeti adına İngiliz Başvekilini ve Hariciye Na- zırini #elâmladıktan sonra B. Chamber- Jali'in uzlaşma ve anlaşma zihniyeti ie doğru bir hal çaresine varmak bahsindeki azim ve Kararının bütün İtalyan milleti tarafından takdir edildiğini bildirmiştir. Son zamanlarda meriyet mevkiine giren İngiliz - İtalyan anlaşmaları, demiştir, Yalnız İngiltere ile İtalya arasındaki mü- nasebetleri takviye etmek ve Oİki millet arasında Akdeniz ve Afrikada mevcud «yeni vaziyet esasına göre bir antant vü- cude getirmek ils kalmamış, fakst ayni zamanda yeni bir iş birliğine yol açmıştır. Ümid ederiz ki, bu, Avrupa sulhünün mu- hafazası için yeni, fakat elzem bir unsur teşkil eyliyecektir. B. Chamberlain'in nutku B. Chamberlain, verdiği cevapta, gerek kendisi ve gerek Lord Halifax için kuvvetli ve istikbali açık bir İalyanın terakkileri- ni ve kalkınmasını kaydeylemenin bü- yük bir zevk teşkil ettiğini tebarüz ettir- miş ve demiştir ki: «Ben bufaya takibine karar vermiş öl- tün meselelere müzakere yolile, suihper- ver ve hakkaniyetli bir hal çaresi getir- mek esasına dayanan bir politikadır. Bü- gün şurasını kaydetmek faydadan hali de- gildir ki, İngiliz - İtalyan anlaşmalarının ilk neticelerinden birisi dün Londrada ka- rarlaştırıldığı veçhile, karşılıklı askeri ma- lâmat verme niyetile alınmış bulunmak- tadır. Akdenisdeki menfaatlerimiz gerek sisin ve gerek bizim için bir ehem- fakat bunların mu- lar icab etmez. Ben eminim ki, Roma ile Londra arasında münakid anlaşmalar, Avrupa sülbünün en yüksek menfaatine olarak en güzel semereleri verecek olan yeni bir dostluk ve itimad devresini aça- caktır. Neler görüşülmüş Koma 11 (A.A.) —D.N B. muha birinin yarı resmi membalardan öğ- Tendiğine göre, bugünkü ilk görüşme-e lerde, İngiliz ve İtalyan devlet adam- Yari yalnız umumi vaziyetten bahset- mişler ve hususi meselelere henüz te- mas eylememişlerdir, Görüşmelere ya- rın saat 18,30 da devam olunacaktır, B. Hitlerin bir tebliği Londra 11 — Daily Express gazete- si yazıyor: Romadan gelen haberlere göre, B. Hitler, İtalya ile Fransa ara- sında harp olursa Almanyanın silâh- hı ve hayırhahane bir bitaraflık muha- faza edeceğini bildirmiştir. İngiltere Fransaya yardım eder veya demokrâ- silerle faşist devletler arasında bir ihtilâf çıkarsa Almanya İtalyaya yar- dım edecektir, B. Hitler, İtalyanın Fransa ile olan ihtilâfında inhizama uğradığı takdir. de harp vaziyetinin düşünülebilece- ğini, arkasında Nazilere muhalif olan garp demokrasileri işe karışırsa Al- manyanın müttefikini yalnız bırakmı- yacağını bildirmiştir. B. Hitler B. Mussoliniye, Fransaya karşı delillerini ileri sürdüğü sırada mutedil davranmasını tavsiye etmiştir. İyi malümet alan göre, B. Hitler Fransa ile İtalya” arasında- ki ihtilâfın harbe sebep olacağını ü- mid etmemekte, bunun doğrudan doğ- ruya konuşmalarla halledileceği fik- rinde bulunmaktadır. B. Hitlerin şim- diki hattı hareketi, eylül buhranında B. Mussolini tarafından ittihaz edilen battı harekete benzemektedir, Fransız gazetelerinin - o makaleleri Paris 11 — Fransiz gazetleri Paris- te İngiliz ve Fransız Nazırları arasın- da yapılan konuşma ve vaziyet hak- «Paris görüşmesi neticesinde çıkan tebliğ tam bir görüş birliği olduğunu bildirmiştir. Şu halde İngiliz Başveki- Mine kuvvetle, ne de hile ile hâkimiye. timize hiçbir halel getirilmesini ka- bul etmiyeceğimizi, ancak diplomasi müzakerelere muvafakat edebileceği. mizi B. Mussoliniye anlatacaktır.» Libert& diyor ki: «Ya İtalya kabu- Jü imkânsız olan isteklerinden vaz- geçerek müzakereye girişecek, yahut harp çıkacaktir.» Diğer bütün gazeteler, Fransanın baş eğmiyeceğini, İngiltere Başvekili- >. bunu pek iyi anladığını söylüyor. Pariste neler görüşüldü? Paris il (A.A.) — İyi malümat alan mahafil, dün öğleden sonta Fran» Siz ve İngiliz Nazırları arasında y&- pılan görüşme esnasında birçok me- selelerin tetkik edildiğini beyan et- mektedir. Bü meseleler şunlardır: Merkezi Avrupa ve bilhassa Münih itilâfnamesinde derpiş edilmiş oldu- ğu veçhile Çekoslovak hudutlarının zâmân altına alınması meselesi İn- giltere hükümetinin devamlı bir sulh tesisi için halletmek temennisinde bu- Tunduğu İspanyol meselesi, Bu son mesele, Romadaki görüş- melerin esaslı noktalardan biri ola- caktır. Diplomasi mahafili, İngiltere İle Fransanın bu husustaki noktai nazarları arasında tam bir birlik mev- cut olduğunu beyan etmektedir. Fransız ve İngiliz Nazırları, Fran- siz « İtalyan münasebatı meselesini de bilhassa tetkik etmişlerdir. Ayni mahafil, Fransa hükümetinin İtalya ile arazi bakımından bir takım feda- kârlıkları istilzam edecek mahiyette müzakerelere girişmeğe katiyen mu- halif olduğunu beyan ve B. Cham. ©“ beriain'in İtalyan Oo zimamdarlarını Fransanın niyet ve tasavvurlarından haberdar edecek derecede bu kararı öğrendiğini ilâve etmektedirler. Siyasi mahafil, Roma görüşmeleri. ni Fransız Hariciye Nazırı B. Bonnet- nin Cenevrede Lord Halifaxa mülâki olduğu zaman Fransızlarla İngilizler arasında yapılacak yeni temasların takip edeceğini beyan etmektedir. İtalyanın Akdenizdeki talepleri Moskova 11 (A.A) — bildiriyor: İngiliz Başvekili (o Chamberlainin Roma seyahatinden bahseden Jour- nal de Moscou diyor ki: Mussolini Akdenizdeki emelleri hakkında, Hitlerin Çekoslovak mesc- lesindeki teşebbüsünü tekrarlamak ve Roma görüşmelerini bir ikinci Mü- nih değilse bile hiç olmazsa bir ikin- ci Gödesberg haline ifrağ etmek ni- yefindedir. İngiliz Nazırlarının Roma- daki ikametleri esnasında, faşist İtal- yanın Akdenizdeki bütün talepleri gözden geçirilecektir. Alman gazeteleri ne diyor? Berlin 1i (AA) —D.N.B. bildi- riyor: Alman Hariciye Nezareti ile sıkı rabıtaları bulunan «İnformation Dip- lomatigue» gazetesi diyor ki; Bu görüşmeler, yalnız İngiliz . İtal- yan anlaşmasında tarsin etmekle kal- uyacak, fakat, hattâ doğrudan doğ- ruya görüşmelere iştirâk etmiyenler tarafından da dikkatle takib edilme- ge lâyik bir inkişafı hazırlayacak ve Tas ajansı ditedir, Avrupanın vaktile hassaten çok uzak bazı nevraljik noktalar mev- cuttur. Gazete, kritik nokta olarak Suriye- yi, Pilistini ve İspanyayı sayıyor. Papayı ziyaret Vatikan İl (A.A.) — B. Chamber. Jain ile Halifax, cuma günü Papa ta- rafından ecnebi hükümet reislerine mahsus merasim ile resmen kabul edileceklerdir. İngiliz Nazırları, Vati- kana Papalığın otomobillerile gide- çekler ve Papa kendilerini hususi Kü- tüphanesinde kabul edecektir. Kardinal Pacelli, İngiliz Başvekili- nin bu ziyaretini iade edecektir.