26 Kasım 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

Istanbulda güzel bir müze açılıyor... Falakalar, eskiden halk arasında yapılan türlü rlü büyüler... Hicaz demir yolu inşaatında ilk kullanılan çekiç... Muharrir Ahmet Midhatın hokkası Belgrad mektupları Yugoslavyada seçim mücadelesi kızıştı B. Stoyadinoviç listesinin büyük bir ekseriyet kazanacağı Yakında İstanbuldd tânılm derecede yeniden bâzırlanan ve ismi de değiştirilen bir müze açılacak. Yı niz İstanbul için değil, bütün meml; ket için e lüzumlu olan bu miz, € halimiz, im manındaki İstanbul € tına kıyme na, sahne sahne, pe niştir. kadar medresenin uzun koridoi heler görmüyor- ardan birinde, İs- en en eski i. ie bal zaman n ne büyük bir de- yretler içinde ile İstanbulun Bir hrin na #hre de arları kaplıyan sa- y anlıyabilirsiniz. Bunların a İstanbulun eğlence hayatına, e yerlerine da- ir gayet eğlenceli, hoş fakat &yni za» manda tarihi birer vesika olmak iti. barile çok kıymetli tablolar var. Eski İstanbul hayatı Beyamd medresesi ko- ridorlarının duvarlarında sıralanmış. 'Tablö ile eski hayatımıza dair vesika- Jar toplamak müze idaresinin pek ehemmiyet verdiği işlet arasındadır. Meselâ son zamanlarda bulunan bir tab'e oldukça ehemmiyetlidir. Bu tab. loda poleonun İstanbulda gelmesi en ince teferrüatına kadar, fevkalâde güzel ve sanafkârane bir tarzda gös- terlimişt'r. Dolmabahçe önünde Fran- z gemileri... Toplar atıyor, her ta- raklar... ki hayatımıza, eski eğlencelerimi- eski batıl itikadlara dair akla gel- ecek şeyleri bu müzede bulabilirsi- bugünkü resmi, nz. İşte eski oyunlara dair bir came kân... Buraya bakıp eskiden ne çeşid oyunlarla eğlendiğimizi pekâlâ anlı. yabilirsiniz. İşte bir lades kemği... İşte bir tepsi içine tersine çevrilmiş bir sürü fincan... Meşhur fincan oyunu... İşte bir koyun aşığı... Artık tarihe karışan aşık oyu nunun son yadigân.. İşte meşhur Peçiç oyunun taşları... İşte beştaş... İşte tura oyununun ucu düğümlü mendili. Bu camekânın içinde eskiden kadın, erkek, çocuk herkesin oynadığı hemen bütün oyunlar için lâzım olan şeyleri bulabilirsiniz. Fakat bir takım eski oyunlar vardır ki bunları oynamak için hiç birşey lâzım değildir. «Çimd eni, daha yeni veni. | | eli bulunduğunu bilinceye kadar oyun Müzeden bir görünüş çimdik makarna», cel el üstünde kimin eli var?», «El kızartması. ve saire gi- bi... Bunlar eski hayatımızın çok meş- bur ve rağbet gören oyunlarıdır. Bil. hassa «el el üstünde kimin eli var?» bir zamanlar âdeta bir toplantı oyunu ha. line girmiş, Bir iki aile, akşamları râ- mazan geceleri bir yere toplandıkları ? zaman bu «ci el üstünde kimin eli var?» Oyununu oynarlarmış. Bu oyunda «ebe» denilen biri yere yüzü koyun kapanır. Herkes ellerini üstüste gelmek şartile bu ebenin ar- kasına koyar. İçlerinden biri ebeye 80-| rar: — El el üstünde kimin eli var?... Ebe sırtındaki ellerin inde kimin tekrar edilir, "Tabii böyle oyunlar bir âletle filân oynanmadığı için bunlara dair müze- de eşya yoktur. Yalnız bu oyunları canlandıracak tablolar bulunursa mi zeye konulması gayet tabiidir. Bir kenarda keyif verici geylere ald öteberi... Bir camekânda eski batıl iti. kadlara aid eşya... Ne kadar büyü varsa hepsi burada... İşte kocaların «ağzını dilini bağlayıp, kuzu gibbi bir hale getirmek için meşhur kaşık büyü- sü... İşte bir kadınım yahud bir erke. ğin sevgilisinin gözüne rakibini, ya- hud rakibesini yılan kadar soğuk gös- termek için meşhur yılan gömleği bü- yüsü... Güya evleri yıkacak, karı ko- caları biribirinden ayıracak bütün bü- yüler camekânlarda... Öteki tarafta eski ev eşyaları... Mu- azzam ziyafet sinileri... Karşıki tarafta eski berberlere ve te- babete aid eşyalar... İşte eski berber- lerden bir çoğunun duvarlarına asılan meşhur levha: «Efendim afiyet olsun traşın» «Gitti muyun selâmet buldu başın» Mısır askeri tedbirler almakta devam ediyor. Şimdi hava taarruzlarından korunma işine büyük ehemmiyet verilmektedir. Yukarıdaki resimde Başvekil Mahmud paşa (sağda) bir gaz maskesini tedkik ederken görünüyor. Müzenin uzun koridorlarından biri l Bir camekân en eski terazilere, Öl | çülere tahsis edilmiş. Burada çok eski, İ Selçuk dirhemleri bile var... Bir tarafta daha yakın tarihe aid eşya... Hicaz demiryolunun inşasında kullanılan ilk çekiç... Üstad, muharrir «Ahmed Mithat efendisnin hemen he- men bütün eserlerini yazarken kullan. | dığı hokkası... İ Müzenin bir odası bütün yazı nü. | munelerine, bir odası da eski tarikat- İ Jara tahsis edilmiştir. İ Bilhassa bu ikinci odada çok dik- kate şayandır. Burada eski tarikat şeyhlerinin, pirlerinin, reislerinin el- biseleri mankenlere giydirilmiştir. Bu» rada bektaşı, mevlevi mihrapları ku- rulmuştur. 1001 lik tesbihler göze çarp- maktadır. Bir odada karagözlere ve orta oyu- nuna tahsis edilmiştir. Bu İstanbulda ilk açılan bir karagöz ve orta oyunu müzesidir. Müzede mükemmel bir de okuma sa- lonu yapılmıştır. Bu salona girdiğim zaman müthiş birşey gözüme çarptı... Kocaman bir falaka... Hikmet Feridun Es İzmir civarında mevlüd oku- nurken — ev çöktü 4 kişi 1 İzmir Zaza) — Buca nahiyesin- de Yukarımahallede B, İlyasın evinde mevlüd okunurken bir kaza olmuş, evin üst katı, mevlüd münasebetile fazla insan toplanması yüzünden çökmüştür. Ankaz altında kalan 60 yaşında Bn. Nermin, 80 yuşında Ayşe, iki yaşında İlyas ve altı yaşımda Gül- süm muhtelif yerlerinden yaralanmış- lardır Ölen yoktur, Yaralılar, hastaneye kaldırıtmışlardır, Belgrad 18 — Önümüzdeki kânunu-| evvelin 11 inde yapılacak Skupçina meclisi intihabatı için Yugoslavyada seçim mücadelesi ve propagandaları kızışmıştır. Mücadele, iki namzed lis tesi etrafında ce çin partisi olan Mginin diğeri de Birleşik muhalefetin başında bulunan Hırvat önderi Dr. Valko Maçek'in listesidir. Hükümeti temsil etmekte olan Yu- goslav radikal birliği partisine, Sırplar, Müslümanlar ve Müslümanların baş- larında Müslüman nazırlardan Beh- yorlar. Seçim münasebetile, hükümet partisine yeniden birçok siyasi nüfüz sahibi kimseler girmiştir. Bunlar Dr. Stoyadinoviç ile müzakerede buluna» rak seçimde beraberce mücadeleye gi- rişeceklerini bildirmişlerdir. Birkaç se ne önce kurulan 5osyal radikal parti- si de seçimde hükümet partisile müt- tefikan hareket etmek kararını vers miştir. Ayni suretle sabık Dahiliye Nazırı Boja Maksimoviç'in taraftarları da bu seçimde hükümetin tarafını tutacak. lardır. Müslüman nazırlardan Mehmed Spaho ile Behmen hükümet Jistesi- nin başlıra namzedleri arasında yer alacaklardır. Birleşik muhalefet harbi, Maçek'in Lüba Yuvanoviç ile Pribiyeviç'in ve Atsa Slanocviç'in partilerinden mü- teşekkildir. Seçime müşterek bir liste ile iştirak edeceklerdir. Hırvatlar, Hırvat köylü partisile bir- leşmişlerdir. «Hırvatski Dnevnik» ad- nı Hırvat gazetesinin yazdığına göre, Hırvat köylü partisi, Hırvatistandan 43 mebus namzedi göstereceklerdir. Bütün Yugoslavyada bu seferki me- bus intihabatında 568 mebus seçile- cektir. Bu münasebetle memleket 35 seçim dairesine ayrılmıştır. Mebuslu- ğa namzedliğini koymak için 30 yaşı- nı bitirmiş olmak lâzımdır. Belediye reisleri de namzedliklerini koyabilecek. ler, fakat seçildikten sonra belediye reisliği vazifelerini terkedeceklerdir. Beçim kanunu mucibince intihabat- ta, 21 yaşını ikmal eden bütün erkek. ler rey vereceklerdir. Yalnız zabıtan ve askerler bundan hariçtir. Seçim mücadelesi münasebetile şe. hirlerde parti komiteleri namzedlerini tesbit etmek için sık sık toplantılar yapmaktadırlar. Halkın seçime karşı gösterdiği alâka çok büyüktür. Şehir. lerde meydanlarda yapılan içtimalara binlerce kişi iştirak etmektedir. Baş- vekil B. Stoyadinoviçin Novi Sad'da irad ettiği nutku dinlemek için 80,000 kişi hazır bulunmuştur. B. Stoyadino. Tİ men ve Mehmed Spaho da takviye edi.! | Hırvatlarla anlaşmaktır. Dr. muhakkak görü ülüyor viç, burada Yugoslav radikal birliği partisinin programını izah etmiş Doktor Stoyadinoviç, Nevgotin'de ve Petrüvgrad'üz irad ettiği nutuk- larda hükümetin elde ettiği muv ve Yugoslav ayırmak istiyen da bulunan Dr bulunmuş, “kendi: müdafii olduğunu k diğer vatandaşları ayni haklara malik olan ekalliyetlerin kültürel inkişaflar için de çalıştığım anlatımsıtır. B. Stoyadinoviç, bir seçim nutkun- da muhaliflere cevab vererek demiş- tir ki; - <Köylülerin borçlarımı azalttım. Artık i yokulr. Dinar, stabilize edilmiştir. Hükümetin tediyatı mun- tazamdır. Harici siyasetimiz düzgün- dür. 18,000 mahkümu affettim. Ka- nunları Mberal bir zihniyetle tatbik ediyorum. Öyle zannediyorum ki, hiç bir Yu- goslav hükümeti, benimki kadar iyi vaziyette olmamıştır. Bunun için şimdi Yugoslav milleti, doğrudan doğ» ruya benim listeme müzaheret et melidir.» Buna mukabil, muhalefeti teşkil eden partiler, Stoyadinoviçin müte- veffa kral Aleksandrın politikasın- dan inhiraf ettiğini öne sürerek iti- rTazlarda bulunuyorlar, Paraçin'de akdolunan seçim top- lantısında Dahiliye Nazırı Dr. Koro şets söylediği nulukta hükümet ra dikal pertisinm Hirvatlarla anlaş mağa taraftar olduğuna işaret “et- miştir. Mekedonyada Kumanova kasaba sında akdolunan bir seçim toplantı- sında Adliye Nazırı Simonoviç söz alarak Yugoslav - Bulgar dostluğun- dan bahsetmiş ve bu dostluğa dal- ma müzaheret edeceğine İşaret et- miştir. İçtimai Muavenet Nazırı ve radi- kal partisinin propaganda şefi Dra- gitsa Tsvetkoviç te şimdiki Stoya- dinoviç hükümetinin programı hak- kında şu beyanatta bulunmuştur: «— İktidarda bulunalıdanberi Dr. Stoyadinoviç'in idaresi, dalma ayni yolu ve siyaseti takib ediyor. Hükü- metin Hırvat meselesindeki hareket tarzı şudur: Hırvatistandaki ağır vaziyeti tashih etmek ve bilhassa Stoya- dinoviç her realite adamının gidece- gi yoldan gittir Umumi kanaat, bu intihabatta B. birdi, Sivasta yapılmakta olan çimento fabrikasının inşası ilerliyor. Fabrika ge- lecek sene içinde işe başlıyacak ve Sivasın hayatında büyük bir #ıkişaf temin edecektir. Yukarıdaki resim Sivastan güzel bir manzaradır.