18 Kasım 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

ZAKŞAM teşrinisani 8 18 1908, ç , Millet Meclisinde #ztürkün ölümü münasebetile || Türk ordusuna taziyet müessir tezahürat yapıldı Devletreisi heyecanlı bir nutuk söyledi, bunu diğer nutuklar takib etti Antakya 17 (AA) — Tar ediyorum. Türk diyarının ufkunu saran mütareke ve istilâren korkunç kara bulutlarını dağıtmak için Ana- doluya ayak basan Büyük Halâskâr yer yer ili kurtuluş hareketlerini ihya ve lanzime başlarken o an An- takya, İskenderun ve bavalisi namı | ile anılan Hatayda mücadele here- ketleri başlamış bulunuyordu. Anayurdun kurtuluş hareketlerile işbirliği yapmak ve bir program dahi- İlinde çalışmak üzere Gaziantebe git- miş olan Hatayhisr Gazlantepin Sam köyünden 1336 senesi misanında Ru- meli ve Anadolu Müdafaai Hukuk ce- ? miyetleri reisi Mustafa Kemâl paşa hâzrelerine çektikleri bir telgrala, Atatürk o zaman Antep mınlaka ku- mandanı bulunan Receb bey «ki halen askeri temyiz mahikemesi azasıdır- va- sıtasile verdikleri cevapta Hatayın mi- sakı milliye dahil bulunduğunu aza- mi fedakürlik yapılmasını ve Maraşda yeni teşkil edilen fkinci kolordu le münasebet tesis edilmesi lüzumunu bildirmek suretile Hataym kurtutuş temelini atmıştı. Ankara ifMâfnamesile tevsik ve tah- kim edilmiş bulunan bu temel, 1359 senesi martında Gaşi Mustafa Kema! paşa hazretlerinin Adanaya vuku bu- Jan tarihi seyahatlerinde kendilerine yapılan istikbal merasiminde siyah İ tüllere bürünerek Astukya İskende. run birliği memma kurtuluş dileyen Hataylı bir kıza: «Kırk asırlık Türk yordu düşmün elinde esir kalamaz.» hitebeslle Hatay istiklâlinin en sağlam ve “hn düyük teminatını vermiştir. Bu sra bir çok siyasi hâdiselere sah- he lan Hatay vaziyetinin tahammi- süz bir hal aldığını gören Büyük Ha- lâskâr, Büyük Millet Meclisinin 1938 açılış nutkunda gece gündüz Türk milletini işgal eden Hatay işinin bir büyük milli dava olduğunu tebarüz ettirmek suretile, bu zamanın da gel- miş olduğunu işaret buyurarak dava- yun kati surette haline karar vermiş- ti. Arkadaşlar, 1336 senesi nisanında Hatayın kurtulması için Sam köyü telgrafhanesinde atılan temel, niha- Iki nutuktan bazı parçalar hinde şu meclisi âlinin küşadile binayı istiklâl tekemmül ederek dzsva filen halledilmiştir. Aziz arkadaşlar, bite bu istiklâli bahşeden ve bu mesut günleri yaşatan 'Halâskür Atatürkün büyük ruhu ve aziz hatırası önünde hürmetle eğile. rek sonsuz minnet ve tazimlerimi ana- vatana saadet ve refah temennilerim. Je arreder, Büyük Atatürkün gaybube- ti eimesile yanan Türk milletine ve bütün şark âlemine en samimi tazi- yelerimi sunarken Büyük Dahinin si- Mih ve mesai arkadaşı ve Türk milleti. 'nin ondan sonra en çok sevdiği ve iti- mad ettiği Lozan kahramanı sayın ge- neral İsmet İnönünün Gümhurriyase- tine intihabını bu kürsüden de kema li memnuniyetle selâmlar ve tebrik. lerimi arzederim.» Beş dakikalık süküt Devlet reisinden sonra söz alan An- takya mebusu ve reis vekili Vedi Kara- bay da bir nutuk söylemiş ve Atatür. kün aziz hatırasına hürmeten âzayı sükün duruşuna davet etmiştir. Beş dakika ayakta durulmuştur. Bundan sonra söz alan İskenderun mebusu Hamd Selçuk bir nutuk söyliyerek demiştir ki: <En büyük insanı, en büyük 'Tür- kü, en büyük mürşidi, en büyük kur- tarıcıyı, en aziz ve en müşlik baba- | mızı kaybettik. Hududsuz bir acımız ve sonusuz bir ıztırabınız var. Onun en son eserinin saadetlerini henüz tadmaya başlamıştık. Bu sandete ebedi bir zehri hicran karıştı. Arkadaşlar, başı gökler kadar yük- sek olan bu İnsan bize en yakındı. Son İki senenin başlıca faaliyet mev- zuu Hatay ve en çok düşündüğü biz Hataylılar olmuşluk. Her hangi bir ülkeden bin kat daha aziz varlığına musallat olan hastalığının ıstırabı altında bile bizim halâsımızla meşgul olmuştur. En korkunç bir karanlığın enginleri içinde bocaladığımız gün- lerde, bizi kurtarmak azminin kud- retile hasta halinde tâ Mersine, yanı başımıza kadar gelerek ufkumuza çe- virdiği alev dehasının ışığı le © ka- . ranlık günlerimizi bir ışığa ve ©sa- veti hürriyete çevirdi, yurdumuzu bâ- har sabahı gibi aydınlatmıştır. Öksüzdük, o bize baba oldu. e karanlıklan ışığa ve esaretten bi riyele o kavuşturdu. Hatayı Terin madan ölürsem gözüm açık gider de- mişti. Hangi ahval olursa olsun dediğini 'mutlaka yapan bu en büyük kurtarıcı kurtardığı Ha-! tayın kurtuluş bayramını gördü.» miştir; «Büyük Atamın aziz ruhu, sen bizi işit. Kurduğun bu Millet Meclisinin kürsüsünden medeniyetler yaratan milletinin tarihini işhad ederek and içiyorum, senden aldığımız imanm hızı her zaman şahlanacak ve eseri- Be ebediyen sadık kalacağız» Perşembe günü toplanmak üzere esiseye son verilmiştir. Hatay gazeteleri üyük kayıp hakkında sütunlar dolusu yazılar yazıyorlar Antakya 17 (A.A) — Hatay gaze- teeri bütün sütunlarını büyük acıya tahsis etmektedir, Yenirün Ka ) sinde Selim Celenk «Güneş battı, £: kat ebedi ışığı yolumuzu ağtüisliyöre başlıklı yazısında diyor ki: «Bin büyük Türk, sensiz kaldık. Pa. | *at, ülkünün başında bize emanet vedianın en sadık yeti yetim bırakarak gözlerini kapa- dı. Bu ölüm şahikaların çöküşünü tanzir eden bir hadisedir. Atatürkün ölümüne biz ağlıyoruz, 2rı ve mate- mimizi, bizi takib edecek nesiller ebe- diyete kadar tutacaklardır. Bu bü- yük ölü karşısında ne kadar göz yaş ları dökülse, ne kadar oğlana kadar matem tutulsa — O, lığın fevkinde biz varlıktı, beşeri ve tecssürlerie Ona matem tutmak | ! söndü. yeter mi. Bütün tabiat dile gelse, der- yalar çuşu huruş eylese, yıldırımlar birbirini kovalası, yeridir. 'En büyük tesellimiz şudur: türk aramızdan ayrıldı. Fakat, ölmez eseri çelik kalelerden daha sağlam olarak dimdik ayakla duruyor. Ata- türk İzmiilâl içinde yeryer istilâya uğramış harap, geti bir vatan par- çası yerine şerefli milletine hür, mus- <Türkün büyük Atası, kurtarıcısı aramızdan çekildi. O, ışldayan nur Eimizde onun çıtâasından yaktığımız mesaleler kaldı. Artık reh- ve şersit içinde | i Ankara 17 (A.A) Hatip sözlerini şu cümlelerle bitir. | Reisicü (Baş tarafı 1 inci sahifede) Başkumandanlığını temsil etmek- le, yiiksek vazife hisleri içinde bu- Iunuyorum, azimkâr ve tecrübeli kumandanlar, şefkatli ve fedakâr sabitler ve Türk milletinin haki- ki özü olan kahraman erlerden ve cümlesi ehliyetli vazifesever- değen vücut bulan Türk ordu- suna, asalet ve heybetin timsali olarak, gurur ve güvenle bakıyo- Bu sözlerimi, ayni vamanda, kara ,deniz, ve hava ordumuza selâm ve muhabbetimin ve sizin | yüksek sevk ve idarenize halis ifimadımın ifadesi olarak kabul buyurmanızı rica ederim. | Reisicümhur İsmet İnönü | | mhurdan şanlı Ismet Inönü ile Mareşal Fevzi Çakmak arasında mektuplar ieati edildi den mütevellit tariyet ile gerek 16/11/938 Say İsmet İnönü Yüce Başbuğ ve Cümhur Başkanı Atatürkün ebediyete intikalin. şahsım ve gerekse kahraman Türk ordusu hakkında lütuf bu- yurulan yüksek iltifatlarımz. Tür- kiye Cümhuriyeti kara, deniz, ha- va ordusuna tamim edilmiştir. Sevgi ve itimadınızın değerli bir misali olan bu kıymet biçilmez il- 1ifat, şahsımda ve Türkiye cüm- Muyriyeti ordusunun her ferdinde «bedi şükran ve minnet hislerile amlacak ve vazifemizin büyük bir enerji ile ifası için kıymetli bir direktif olarak o varlığınızda yer aincaktır, Güven ve gururla anmak Tüt- Iakkımda gösterilen © yüksek iimadlarından dolayı bilhassa şükranlarımı saygı ile arsederim. Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak Hariciye vekilinin beyanatı “ Harici politikamızda hiç bir değişiklik yoktur ,, | Fransa ile ticari ve mali Würasetetlerin genişle- — B. Şükrü Sa- racoğlu, Agence Economigvue et Fi nançier'in Ankara muhabirini kabul ederek Fransız maibunima isal edil mek üzere aşağıdaki beyanatia bu- Yunmuştur: «Yeni kabinenin bugün ittifkla al- mış olduğu itimad reyini henüz al- madığı sıralardaki muhteriz devran- mak meçburiyetinden şimdi âzade bu- Tunuyorum. Sizi sahsan kabul etmek- ie bir gevk duyuyorum. Türkiyenin harici siyaseti, Türkiye cümhuriyetinin İlk günlerindenberi değişmemiş olmasına binacn bu siya» | set hakkından beyenalta bulunmak, | fikrimce lüzumsuz ise de bu hususta | teyiden beyan etmek arzusundeyım, Esasen uzun senelerdenberi müte- addid defalar Vekâleten hariciyenin i başımda bulunmuş ve sizi de Başveki- limiz Celâl Bayarın Büyük Millet | Meclisi heyeti umumiyesi tarafından | alkışlanan kati boyanalıdan hirkaç i dakika sonra kabul etmiş bulunuyo- i ram. | 'Başveki!, şu beyanatis bulunmuş- tur: «Milletimiz 15 senedenberi tecrü- | be edilen Kemalizm rejiminin kendi- sine verdiği huzur ve sükün içerisin- de çalışmak ve kuvvetlenmek istiyor. Mini hududları dahilinde mesut ol- mak emelindedir. Bizim harici siyasetimizdeki: De- hilde sulh, hariçie sulh düsturunun si de müteaddid yazılarla Atatürkün dehasından bahsetmekte, bayatını anlatmakta, uğradığımız acının izdi- rabını tebarüz ettirmektedir. Yine İskenderunda çikan Halle gazetesi, Büyük ölünün hâlarasını taziz eden vanlar hesretmektedir. mesini fevkalâde temenniye şayan buluyorum ,, luklarımıza, İttifaklarımıza bütün sadakatimizle bağlıyız. Bunları bü- yük bir azimle yürüteceğiz. Bu seda, size olduğu kadar bütün dostlarımı- 22 ve müttefiklerimize de bir itimad ve muhabbet sedasıdır.» Görüyorsunuz ki, bu sözler, başka- ca mütalânlar ilâvesine hacet bırak- mıyücük derecrde açıktır ve bu söz- lerin her yerde ve herkes tarafından dinlenip anlaşılacağını ümid etmek isterim, Maamafih mademki Fransız efkârı umumiyesine hitap ediyorum. Şunu ilâve etmek isterim ki, Fransa İle Türkiye arasndaki münasebatın iki memleketin yüksek menfaatleri ile bemahenk olması için elimden geleni yapacağım, Vatandaşlarınıza iki mem. leket arasndaki ticari, iktisadi ve meli münasebetlerin mahsüs derece- de genişlemesini fevkalâde temenni etmekte ve temenniy şayan bulmak- ta olduğunu da sö da söyleyiniz.» Ingiltere | kralı 939 sonbaharında İstanbula leceği bildiril Londra 17 Daily Herald gazete- ya arazisinde iki mühim şehir okn Huszt ve Nagyszöllös'de ve daha bir- çok nahiyelerde her gün kargaşalık. lar vukubulduğunu anlatmışlardır. Vise nahiyesinde hiddetlenen halk, kırk Cek iandarmasını tepelemistir. İ