13 Kasım 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

13 Teşrinisani 1938 Büyük matemimizin hariçteki | AKŞAM - akisleri devam ediyor Yugoslavya, Romanya ve Yunanistan gazeteleri istisnasız Atatürkten bahsediyorlar Belgrad 12 (AA) — Avala ajansı bildiriyor: Dün akşamki ve bu sabahki bütün Yugoslavya gazeteleri birinci sahifele. rini Atatürkün fotoğrafını neşretmek suretile Türk vatanının babası olan büyük adamın vefatına tahsis etmek- tedirler. Gazeteler, heyecanlı cümlelerle bü- tün Türk milletinin duyduğu derin acıyı tasvir etmektedirler. Belgrad, Zağreb, Liubilyana gazetelerile diğer güzetler, i Atatürkün eser ve hayatını anlatmaktadırlar. Vreme gazetesi, bir çok fotoğraflar meyanında Yugoslavya hükümdarı müteveffa Aleksandr'ın Atatürkle mülâkatını gösteren fotoğrafını neş- retmektedir. Bu gazete ayni zamanda Yugoslar Başvekili Stoyadinoviçin Ankarayı ziyareti esnasında Atatür- kün yanında alınan fotoğrafını da neşretmektedir. Vreme güzetesi, neşrettiği başma- kalesinde bilhassa diyor ki: «Türkiyenin kederine bütün dost ve müttefikleri ve bilhassa Yugoslav- ya iştirak etmektedir. Kral (Alek. sandr'ın katlini müteakib - seferber- ik ilân edeyim mi? - cümlesini muh- tevi bir telgraf çeken Atatürkün bu sözü Yugoslavyada hiçbir zaman 'unutulmıyacaktır. Bu suretle Yugos- lavya da nüfuzu Avrupada olduğu gi- bi Asya milletleri arasında da sene- den seneye artmakla bulunan, tama mile milf ve Kudretli büyük “Türkiyeyi vücuda getirmiş olan Ata- türkün adını hiçbir zaman unutmi- yâcaklır.» ğ Gâzete bundan sonrâ, Atatürkün eserlerini adım adım teşrih ederek makalesine şu suretle devam etmek- tedir; «Atatürk bir defa cisminin toprağa munkalib olacağını, fakat cümhuri- yetin ebedi olduğunu söylemiştir. Yu- goslavya hükümeti bu sözlerdeki ha- kikata inanmaktadır. Kemal Atla türkün eseri payidar olacaktır.» Politika gazetesi bilhassa şunları yazmaktadır: «Tarih silinmez baflerle bu devlet adamının adını hâk edecektir. Ata- türk bir halk adamıdır. Kırılmaz az- mi, kuvvetli zekâsı ve kuvveti kendi- sini mağlüp ettiği mukadderatın önüne getirmiş, bu suretle yeni Tür- kiyenin mütbdii olmuştur.» Gazeteler bundan sonra, Atatür. kün vefatı günü neşredilen resmi teb- liğ ile cenaze programını yazmakta» dırlar. Belgrad 12 (A.A.) — Dün öğleden Bonra Kral najbleri Stankoviç İle Peroviç Belgrgddaki “Türkiye - elçisi Ali Haydar Aktay nezdine geledek, Atatürkün vefatı münasebetile tazi- yetlerini arzetmişlerdir. Romanyada Bükreş 12 (A.A.) Bütün gazete- İer iIk sahifelerini Atatürke aid ma- kalelere tahsis etmekte ve bu yüksek adamın askeri ve siyasi dehâsını te. barüz ettirerek yeni Türkiyenin müb- dii tarafından vücude. getirilen ese. rin tarihi değerini kaydetmektedirler. Gazeteler bundan başka Atatürkün fotoğraf ve uzun tercemci hallerini meşrederek büyük adamın Türkiyede teceddüd sahasındaki fevkalâde faa- Myetini yazmakta ve Balkan sulhü eserine yaptığı yardım üzerinde bil- hassa israr etmektedirler. Universul gazetesi, neşrettiği baş- makalede büyük asker ve dâhi devlet Adamının uzun uzadıya senasını yap- tıktan sonra şöyle yazıyor: «Atatürk belki de zamanınızın en büyük adamlarından biridir. Roman: Yanın sadık dostu olan Atatürk Ru- men efkârı umumiyesinin sadık dost. İuğunu kazanmıştır. Rumen milleti de bu acı günlerde Türk milletine dostane teselli hissiya- ını izhar etmektedir.» Ayni gazete, eski Osmanlı Nazırı «31va imzası ile neşrettiği diğer bir keli makalede, Atatürkün büyük eserin- den bahsederek bu büyük adamın il. ham ve idaresile meydana gelen ısla- hatın bugünkü modern Türkiyeyi yarattağını kaydetmektedir. Timpul gazetesi, müdürü Galenco imzasile neşrettiği başmakalede, Ata- türkün muazzam faaliyetini hatırlat. makta ve onun elde ettiği inkilâplarn mucizeye benzediğini yazmaktadır, Bu gazete şunları ilâve eylemekte- dir: Romanya, önünde hürmetle ve te veccühkâr bir teessürle eğildiği bir dost kaybetmiştir. Fakat Türkiyeye karşı dostluk ve sadakatini muhafaza etmektedir. Türkiye de bu vaziyette bizim gibi düşünmekte ve hissetmek- tedir. Bu hissiyat bizi Atatürkün -şe- refli hatırasına daha ziyade bağla- maktadır. Romanya gazetesi şunları yazıyor: «Atatürk, Romanyamnen şerefli ve sadık dostlarından biri idi, Esasen Türklerin dostluklarına sadakati bir darbı mesel olatak tanınmıştır. Tür. kiyenin birinci Cünihurreisi Ankara- da yaratılmış olan Balkan antantının en mühim müessislerinden biridir. Rümen milleti 'Türk kalblerini sarsan mateme derin ve samimi bir kederle Iştirak etmekte ve yalnız Romanya- nın büyük dostlarına karşı hissettiği büyük saygı hislerile Atatürkün ha- tirasını ruhunda muhafaza çylemek- tedir. Kurentul gazetesi, Atatürkün ölü. mü Türkiyeyi mateme garkettiğini fakat onun yüksek faydalara mazhar olmuş inkılâbeı bir rejim içinde bırak- mış olduğunu yazmaktadır. Diğer gazeteler Atatürkün eser ve şahsiyetini taziz etmekte şe Rumen milletinin dost ve müttefik Türk mil- letinin matemine samimi bir heyecan. lâ iştirak ettiğini küydetmektedir. Dün akşamki Rumen gazeteleri Bükreş 12 (A.A.) — Radyo ajansı bildiriyor: Dün akşamki gazeteler başmakale- lerini hayecanlı ve çok tesirli ifade- lerle Atatürkün ölümüne hasretmiş- lerdir Profesör Yorga, Neamul Romanese gazetesinde ebir devlet yaratıcısı: Atatürks başlığı altında © neşrettiği bir yazıda ezcümle diyor ki; Fitratan asker aratılmış ve meslek- ten asker olan Atatürk politika ile iş- tlgaline rağmen bir asker olarak kal- maktadır. O yalnız her ne bahasına olursa olsun varılacak gayeyi, ancak bu gayeye eriştirecek doğru yolu gö- rTüyordu. Vittorul gazetesi yazıyor: Eserle beşeriyetin üstüne çıkan bu inkilâpçı, seciyesi ve hayatı itiba- rile insanlara en yakin olanlardan biri idi. Esasen şahsiyetinin cazibesi ve hayatının sonuna kadar muhafa- za ettiği otoritesinin sırrı bundâdır. Bugün insan ve ham madde itibarile kuvvetli olan ve Akdenizde birinci de- recede mühim bir mevkii o bulunan Türkiye Cümhuriyeti İstikbali sükü- netle derpiş edebilir. Semnatul, Atatürke tahsis ettiği başmakalesirti şu satırlarla bitirmek- tedir: Romanya, büyük dostunun hatıra- sı önünde derin teessür duymakta ve modem Türkiyeye Atatürkün haya- tını vakfettiği bütün ülkülerin başa- rıldığını görmek hususundaki te mennilerini arzeder, İndependanca Romalne gazetesi yazıyor: Atatürk tarihte teşkilâtçı bir dâhi, bir milletin harikalar yaratan sevk ve idarecisi ve memleketinin kurtarı- Gsi olarak kalacaktır. Haleflerinin büyük ölünün muazzam eserini ta- mamlamaları temenni olunur, Polonyada Varşova 12 (A.A.) — Modem Tür- kiyenin yaralıcısı Atatürkün vefatı — e. 3a:*, ia 28 haberi Polonya efkârı umumiyesinde | pek derin akisler uyandırmıştır. Bu münasebetle her taraftan Türk mil letine karşı hissedilen derin teveccüh hisleri izhar edilmiştir. Bu meyan- da Cümhurreisi Moçiçk, Türkiye Bü- yük Millet Meclisi reisliğine, mareşal Smigiy - Rydz Türkiye Büyük erkâ- nı harbiye reisliğine, Başvekil Sklad- kowski Türkiye Başvekiline, Hariciye Nazırı B. Betk Türkiye Hariciye Ve- kâletine, Harbiye Nâzırı general Kas- przyokı Türkiye Mili Müdafas. Ve- kiline, Erkânı harbiye reisi Stachi- ewez Türkiye Umum erkânıharbiye ikinci relsirle taziye telgrafları çek- mişlerdir. Bundan başka Polonya Cümhur- relsi teşrifat direktörü Lublenskiyi, Varşovadaki Türkiye eiçiliğine tazi- yetlerini bildirmeğe memur etmiştir. Hariciye Nazırı B. Beck Türkiye elçisine şahsi taziyetlerini bildirmiş- tir. Ordu müfettişi general Rommel, mareşal Smigiy - Rydz'in şahsi ta ziyetlerini Türkiye elçisine bildirmiş- tir. Hariciye nezareti binası ile Var- şovadaki Krallık şatosu üzerindeki bayraklar yarıya inöirlimiştir." Varşova 12 (A.A.) — Polonya mat- bustı heyecanlı cümlelerle Atatürkün hatırasını taziz etmektedirler. Gaze- teler bu büyük adama aid resimlerle uzun tercemi halini neşrediyorlar, Yarı resmi Gazeta Polska, tarihi bir şahsiyet olan Atatürkün büyük “vatanperverliğini ve askeri dehâsını kayıd ve tebarüz ettirmektedir. Bu Zazete diyor ki: «Atatürkün faaliyeti fevkalâde vüs- atli olmuştur. Bu faaliyet 'Türk mil- letinin hayatına müteallik her saha- da kendini göstermiştir > Ordunun organı olan Polska Zbroz- na, Atatürkün muharebe meydanla- rındaki yaferlerini kaydederek bu 70- ferlerin milletin hayatındaki bugün- kü yeni merhaleye yol açlığını yaz- maktadır. Kurjer Poranny gazetesi, Atatür. kün muharebeden sonra milletinin hayatındaki başlıca rolünü tesbit et- mektedir. Kurjer Varzawski gazetesi, şunları yazmaktadır: «Uzun bir yol katedilmiştir. Azâ- metli bir eser vücuda getirilmiştir. Mütcaddid zaferler elde edilmiştir. Bütün bunlar Atatürkün eseridir.» Fransız ve Rumen Başvekillerinin taziye telgrafları Paris 12 (A.A.) — B. Daladier Tür- kiye Başvekili B, Celâl Bayara aşağı- daki telgrafı göndermiştir: «Atatürkün vefatı münasebetile Türk hükümeti mesdinde Fransiz Cümhuriyetinin “İaziyetlerine terce- man olmanızı rica ederim, Fransa, kendisine pek çok dostluk nişaneleri göstermiş olar Büyük Ada. mın canlı hatırasını dalma muhafa» za edecektir.» Bükreş 12 (A.A.) — Başvekil Miron ! Türkiye Başvekiline aşağıdaki telgrafı göndermiştir: Türkiye cümhuriyetinin kurucusu Büyük Şef Cümhür Başkanı Atatür- kün ölümünden derin surette mü. teheyyiç olarak, gerek kendi adıma ye gerek Romanya hükümeti adına, dost ve müttefik milletin elim bir su- retle maruz kaldığı mateme iştirak ettiğimizi ekselanslarına ârz ve çok elemli hissiyatımı kabul buyurmala- rıni rica ederim. Ayni zamanda Ro. manya milletinin büyük Cümhur Başkanının hatırasını tazimle yâd et- mekte olduğunu büyük Türk mille- tine iblâğ buyurmalarını kendilerin- den rica ederim. İ sona ermiştir. İçme suyunun inşaatı- | mı taahhüd edinen Hohtif şirketi in- B. Şükrü Kaya ve doktor Tevfik Rüştü Aras Ulus: “Uzun seneler süren vekâlet hizmetlerinden dinlenen bu iki inkılâb şahsiyeti Partinin ve Ka- mutayın iki uzvu olarak hepimizi yüksek tecrübe ve liyakatlerinden istifade ettireceklerdir,, diyor Bu sabahki Kurun gazetesi eski Ha- rieiye Vekili doktor Tevfik Rüştü A- rasın Londra sefaretine tayin edilece- ceğini, Londra sefiri B. Fethi Okyarın | münhal mebusluklardan birine nam- 76t gösterileceğini yazıyordu. Bu haberler doğru değildir. Ulus re- fikimiz bu sabahki nüshasında B. Şükrü Kaya ve doktor Tevfik Rüştü Aras hakkında »«Cümhuriyetin iki”) kiymetli evlâdı» başlığile şu yazıyı yazmaktadır, «Biri 11 senedenberi, biri'i$ sene- den fazla devam eden vekâlet hiz- metlerinin yorgunluğundan (dinle. | nen Şükrü Kaya ve Tevfik Rüştü | Aras, hiç şüphesiz Türkiye Cümhuri- yeti tarihinin dahili ve harici davala- rından isimleri ayrılmıyacak olan İki inkilâb şahsiyetidir. Atatürkün Bir milyar mark tazminat Von Ratın ölümü üzerine Almanyanın kararı Paris 13 — Berlinden gelen ha- berlere göre. Almanyanın Paris sefa- reti kâtibi Von Rat'ın ölümü üzeri- ne Almanya yahudilerden bir milyar emrinde ve hizmetinde, uzun seneler İsmet İnönü ve geçen senedenberi Celâl Bayarla birlikte çalışan arka- daşlarımızın vezife ve mesuliyetleri en nazik zamanlardan başlar» Ulus iki vekilin mesaisinden bah- settiklen sonra yazısına şu sözlerle nihâyet veriyor: «İki arkadaş Cümhuriyet Hal: Partisinin ve Kamutayın iki uzvu olarak hepimizi yüksek tecrübe ve Hyakatlarından istifade ettirmekte devam edeceklerdir.» B. Fethi Okyar bu sabah Ankaradan geldi Londra sefiri B. Fethi Okyar bu s1- bahı Ankaradan İstanbula gelmiştir. Ulus refikimiz B. Fethi Okyarın Lon- draya gitmek üzere hareketini haber vermektedir. mark tazminat almağa karar ver- Yahudilerin gazeleleri ve kültür müesseseleri kapatılmıştır. Trabzon mektupları Trabzona dikilecek Atatürk heykelinin maketi hazırlandı Trabzon şehri pek yakında içme suyuna kavuşuyor Trabzon (Akşamy — Büyük Ata- türkün Trabzona ve Trabzonlulara lâ- yemut armağanı olan içme suyunun temelatma töreni binlerce münevver halkın ve gençliğin iştirakile Değir- mendere mevkiinde yapılmıştır. Tö- rende vali, Belediye reisi ve lise direk- rü tarafından birer nutuk irad olunmuş ve içme suyunun temeline üçüncü umum müfettişlik başmüşa- viri, vali ve piyade alay komutanı ta- rafından kazma vurulmuştur, Tören halkın büyük sevinç heyecanı içinde şaata süratle devam etmektedir. Atatürkün heykeli Trabzon Belediye meclisi tarafın- dan şehrin İş meydanının ortasına dikilmesi kararlaştırılan Atatürk hey- keli sanatkârlarımız arasında müsa- bakaya konmuştu. Müsabakaya iştirak eden sanstkâr- larımızdan, jüri heyetince birincilif kazanan heykeltraş Ratip Aşirle, N« jadın müşterek yaptıkları maket bı raya gelmiş ve valinin davetile Part:- de yapılan toplantıda sanatkârlar eserleri hakkında izahat vermişlerdir Izahatın sonunda sanatkârlarımızın eserleri takdirle tasvib edilmiştir. 'Trabzona rekzedilecek olan Atatürk heykeli bu makete nazaran Türk in- kılâbının yeni ve orijinal bir canhlı- ğını ifade etmektedir. Belediye meclisi Trabzon Belediye meclisi, Belediy reisi Cemal Turfanın başkanlığında ilk içtimamı yaparak Tele vekillerini, divan kâtiplerini ve encümen âzaları- nı intihap etmiştir: Meclis daimi encümen âzâlıklarına Halim Çolakoğlunu, bayan Emine Kadri Evreni ve Cemil Serdarı seçip içlimalarına devam etmektedir. Izmirde Devrim müzesi İzmir (Akşam) — İzmir Kültür. parkında Kültür Bakanlığı tarafın- dan inşasına karar verilen (Deverim müzesi) nin temi atma töreni parlak şekilde yapılmıştır. Törende vali B. Fazlı Güleç, müstahkem mevki ko- mutanı tümgeneral Rasim Aktoğu, belediye ve fuar komitesi reisi Dr. B. Behçet Uz, kültür direktörü B. Ali Riza Özküt ve halk” bulunmuştur. Vali, temel atılırken: «— Cümhuriyetin diğer eserleri gibi hayırlı ve uğurlu olsun. Temennisinde bulunmuştur. Kül tür müzesi olarak inşası bidayeter muvafık görülen binanın ilk kısmı Kültür Bakanlığının verdiği 24,000 lira ile yaptırılacak, üst kısmı da in- şa edildikten sonra (Devrim müzesi) meydana gelmiş olacaktır. Bu müze, Kültür parkı. ve fuarı süsleyen en güzel ve mükemmel binalardan biri olacak, fuar zamanı inkılâb eserleri- mizi görmek için yüz binlerce kişi tarafından ziyaret edilecektir. Devrim müzesi, fuar açılıncaya kadar inşa ve tanzim . Inegölde fakir çocuklara yardım. İnegöl (Akşam) — İnegöl çocuk esirgeme kurumu her'yıl olduğu gibi bu yıl da okullara giden 121 çocuğun elbise, ayakkabı, çorap, defter, kalem, ihtiyaçlarını temin etmiştir. Çocuk esirgeme kurumu giydirdi- ği çocuklara öğle yemeği de vermek gayesile okul himaye kurumlarını davet ederek memlekette hamiyet sahibi zevatın yapacakları yardım miktarını tesbit etmişlerdir. Yakında bu güzel işe başlanacaktır,