4 Eylül 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

“Hataylılar Meclisin açılışını sevinç içinde kutluyorlar (Baş tarafı 1 nci sahifede) «Devlet reisi sıfatile müstakil Ha- tay devletinin kanunlarına, cümhu- riyet esaslarına riayet ve bunları mü- dafaa, Hatay valandaşlarının saade- tine sadıkane ve bütün kuyvetimle mesai sarfedeceğime ve Hatay halki- nın emniyetine teveccüh edecek her tehlikeyi kemali şiddetle men'e, Hata- yın şan ve şerefini vikaye ve ilâyâ ve deruhte ettiğim vazifenin icabına nefsimi basretmekten O ayrılmıyaca- ğıma namusum üzerine söz veriyo- rum.» Hatay devlet reisinin nutku Antakya 3 (A.A.) — Anadolu ajan- sının hususi muhabiri bildiriyor: Hatay Devlet reisi Tayfur Sökmen, aşağıdaki nutku irad eylemiştir: «Hatay Millet Meclisinin sayın saylavları. Fiilen ve hukukan (mustakil ve medeni milletler arasına karışan Hâ- tay devleti ilk reisliğine beni intihap buyurmak suretile hakkımda gös- termiş olduğunuz muhabbet ve iti- mada bilhassa ve candan şükran ve minnetlerimi sunarım. Bu kıymetli itimad ve muhabbetinize lâyık ol- mağa maddi, manevi bütün mevcu- diyetimle çalışacağımı yüksek, huzu- runuzda temin ederim. Bu vesile İle Hatayı bugünkü şe- refli ve psrlak istiklâle kavuşturan büyük Türk milletine ve Cümhu- riyet hükümetine Hatay devletinin bağlılık, minnet ve şükranlarını hu- zurunuzda tekrar etmeği kendim için ebedi bir şeref kaynağı ve mu- kaddes bir vazife bilir ve Hatay is- tiklâlinin yardımcısı ve Türkiyenin dostu olan Fransa Cümhüriyetine samimi muhabbet duygularımı ve teşekkürlerimi bu hissiyata Mâveten ifade etmekten derin bir zevk duya- rm. Hatayın sayın siz saylavlanna Ha- taya yalnız ve ancak refah ve saadet vadeden ağır, şerefli ve o kadar da mesuliyetli vazifelerinde parlak mu- vaffakıyetler dilerim.» Hatay halkı bayram yapıyor Antakya 3 (A.A.) Anadolu ajansı- hın hususi muhabiri bildiriyor: Hatay millet meclisinin açılmasını bütün Hatay halkı içten bir sevinç İçinde coşkun tozahfiratla kutlamak- tadır. Bu tarihi gün şerefine Antak- ya belediyesi bu akşam büyük bir su- | vare vermiştir. Hatay Meclisinin açılmasına aid tafsilât Antakya 2 (A.A.) — «Gecikmiştir» | Anadolu ajansının hususi muhabiri | bildiriyor: Hatay Mili Meclisi bugün saat 10da Türkiye fevkalâde murahhası orta elçi B. Cevad Açıkalın ile Fransanın Hataydaki delegesi kolonel Kole ve Hataydaki Türk kıtanatı kumandan mümessili albay Şükrü Kanadlı, Ha- | taydaki Türk ve Fransız sivil ve as- ! keri ricali, yerli ve yabancı bir çok gazeteciler ve Hatayı teşkil eden muh- telif cemaatlere mensup yüzlerce da- vetlinin huzuru ile Gündüz sinema- sının salonunda açılmıştır. Binlerce halk binanın önündeki meydanı ta- mamen doldurmuş, kapı önünde baş- ta muzika olduğu halde Türk ve Fran- $1z eskeri ihtiram kıtası yer almıştı. Saat ona bir kaç dakika kala B. Ce- yad Açıkalın, kolonel Kole ve Şükrü Kanadı, Gündüz sinemasına geldiler. Meclis nasıl açıldı? Muzika Türk ve Fransiz milli marş- Jarını çaldı. Ve selâm resmini ifa eden kıtalar teftiş edildikten sonra Meclis binasına girildi. Saat tam 10da Hatay Meclisinin tarihi celsesi yaş reisi olan Mehmed Adalı tarafından açıldı. Bu hâdise 7 pare top atılarak tesid edildi, Mehmed Adalının metni dün bildi- rilen açış nutkunu takiben reis inti- babına geçildi ve Halk Partisi başkanı Abdülgani Türkmen ittifakla Hatay Milli Meclisinin ilk reisi seçildi. Abdülgani Türkmen sürekli alkış. lar arasında başkanlık makamına geçerek sık sık alkışlarla karşılanan nutkunu söyledi. Abdülgani Tükme. nin nutkunda Ulu Şef Atatürkün isminin her geçişinde alkış ve yaşa #eslerinin arkası gelmiyor dakikalarca nutkunu kesmek mecbu- riyetinde kalıyordu. Sinema meyda- nmda hoparlör önünde biriken hal- kın alkışları Meclis içindeki heye- canlı tezahüratın muazzam bir kub- beden çınlıyan - eksi gibi geliyordu. Hatay Meclisi başkanının bu nut- kundan sonra birinci reis vekilliğine Vedi Münir Karabay ve ikinci reis vekilliğine de «levi cemaatinden Zeynelâbidin Maruf seçildilör Ove Meclis tarafından haklarında güste- rilen itimaddan dolayı teşekkür etti- ler. Riyaset divanı kâtipliklerine de doktor Bedi Bilgin ile Bekir Sıdkı Kunt ayrıldı. Muhtelif cemaatler mebuslarının nutukları Antakya 3 (A.A.) — Anadolu ajan- sının hususi muhabiri bildiriyor: Hatay Meclisinin dünkü açılış cel- sesinde söz alan mebuslardan Zeynel- âbidin Maruf, şu nutku irad etmiş- tir: Suyın arkadaşlar, Muhterem reisimiz Abdülganl Türk- men tarafından söylenen çok yüksek ve beliğ nutku büyük bir zevkle din- ledim. Mensup bulunduğum Akvi cemaati nâmına bir kaç söz söylemek istiyorum. Çok eski zamandanberi olurduğumuz bu yurdda daima sulh ve ün içinde yaşadığımız gibi şim- di ikirâk ettiğimiz bu mesud devirde Sancağın bütün sekenesile elele vere- Tek memleketin refah ve saadetine çalışacağız. Kuvvetini tarihin azametinden ve Türk milletinin bitmez tükenmez kudret kaynaklarından alan Sancak sekenesi, az zamanda çok terakki ederek yurdumuzu cennete çevire- cektir. Türkün en eski kollarından gelen ve kendi aslını çok iyi bilerek hiç bir vakıt unutulmamış olan mil- diği şuurlu yolda yürüyerek kendi- sine gösterilen teyeccühe lâyik oldu- ğunu isbat edecektir. Bizi İstiklâle kavuşlurduklarndan dolayı Atatürk Hazretlerine ve büyük Türk milleti- ne sonsuz minnet ve şükran hisleri- i mi bu kürsüden arzederken istiklâ- Mimiz için çalışan Fransız hükümeti- ne, Cümhur reisine milletim namına teşekkür etmeği borç telâkki ederim. Bu büyük ve şerefli günü idrâk ettiğimizden dolayı hepinizi ve bütün Hatay halkını candan tebrik eder ve hürmetle selâmlarım. Ermeni cemaati mebusların- dan B. Kazancıyanın nutku Ermeni cemaati mebuslarından B. İsa Kazanciyan da şu nutku söyle- miştir; Muhterem meclis reisinin Ermeni cemaali hakkında söylediği değerli sözlerden son derece mütehassis ol- dum. Kendilerine beyanı teşekkür ederiz. Bu münasebetle halkımızın yeni vaziyete sadık (ve memleketin tenli ve terekkisine bütün kuvvetile çalışmıya azmetmiş olduğunu arze- deriz. Bu tarihi günde istiklâlimizi İ bütün çoşkunlukla tesid ederken bu rütbeyi bize bahşeden iki büyük cüm- huriyete ve onların büyük şeflerine minnettarlığımızı sunmayı bizim için mukaddes bir borç biliriz. Biz Sancâk- lılar için mucibi iftihardır ki Türki- ye ve Fransa gibi iki kuvvetli devlet arasında derin ve esaslı bir dostluğun tesisine Sancağımız bir zemin teşkil etmiştir. İstiklâlimizin verilmesile bize bü- yük bir itimad ediliyor, Bize düşen vazife bu itimada lâyik olduğumuzu isbat etmektir. Burada temsilile müf- tehir olduğumuz Ermeni cemaati bu vatan için lâzımgelen her türlü hiz- i met ve fedakârlığı diriğ etmiyecektir. Bütün Ermeniler, kardeşleri Türkler ve diğer unsurlarla elele vererek ri- . yasız ve ciddiyetle teşriki mesai ede- ceklerdir. Biz de Türklerle bir olarak arz üzerinde ilk medeniyet tohumları saçan beşeriyetin terakki ve temdidi- ne yegâne bir âmil olan büyük mille. tin zümresindeniz. Asrıhazırın en ulu bir şahsiyeti olan büyük Atatürk, Türk ve Ermeni ırk larının bir soydan ve kardeş bir ırk ve hatip | olduğunu ilân etmedi mi? Büyük Ön- derin vazettiği prensibi tatbik etme- liyiz, kim bu prensibten inhiraf eder- se, Ataya ihanet etmiş olacaktır. Bi- naenaleyh Sancak dahilinde anasırı muhtelife efradile şimdiye kadar na- $ıl kardeş gibi geçiniyor, geçindi ise, bundan böyle de bu münasebetimizi daha büyük bir ehemmiyetle son de- rece terakki ettirmek en büyük arzu- muzdur. Atanın koyduğu prensibin aramızda tatbiki zâmin olan Meclisi. mizin seçeceği devlet reisinin direk- tiflerile memleket ve halkımızın re- fah ve saadete kavuşmasını diler ve bu münasebetle bizi mebusluğa inti- hab eden millete minnet hislerimizi sunar ve bütün halkımızı kutlarız, Rum ortodoks mebusu doktor Basilsin sözleri Rum ortodoks mebuslarından dok- tor Basils de şu nutku söylemiştir: Sayın reis ve saylay arkadaşlarım, ve dinleyiciler, sevgili Hatayımızda ilk kurulan kamutayda temsiliyle şe- refyab'olduğum Rum ortodoks cemââ- tinin bana olan itimadı ile bahtiyarım. Mensup olduğum cemaat, burada ya- | şıyan vatandaşlar ile her gaman hiç bir fark gözetmeksizin beraber yaşa- mış, refah ve saadet ve meşakkat günlerinde daima elbirliği etmiştir. Rum ortodokslar, tarihin, en eski za- manlarındanberi daima ahlâkı hami- de ile muttasıl hüsnü niyet sahibi bu- Tundukları cihetle yaşadıkları bu mu- hite fedakârane hizmet ederek kültür, ticaret ve sanayide ilerlemişler, yurt- larında tufeyli ve muzır değil daima nafi bir uzuv olmuşlardır. Arkadaşlar, vatanımızın saadet ve ve felâket anlarında daima birlik ola- | rak yaşayacak ve öleceğiz. Şarkın | Atası Ulu Önderimiz, Hatay bilâtef- rik cins ve mezheb Hataylılarındır ve kanun nazarında tam bir musa- vat halinde yaşayacaklardır, buyur- dular. Bizim için tarihi hakikatlerin kâffesinden daha üstün olan bu sö- zün kudsiyetine bugün bütün varlı. | Zımızla imân ediyoruz. Ulu Atamızın ilhâmiyle kazandığımız bu mesud re- jimle kesbişeref ederiz. Bu rejim, si- nesinde yaşıyan bütün evlâtlarını şefkatla bağrına bastıracak Hatayın yeni rejimidir. Meclisimiz bunun en kuvvetli hâmisidir. Arkadaşlar, yurdumuzun kurtu- Tuşu, saadeti muazzam ve müttefik dost Türkiye ve Fransa devletlerinin müşterek ve değerli mesnileri saye- sinde elde edilmiştir. Bu Iki memle- kete ve Ulu başlarına ebedi şükran sunarız. Vatanımızın yakın Şark sa- hillerindeki coğrafi ehemmiyeti do- Yayısile Yâyık olduğu mevkie yüksel- mesi için bu iki büyük dost devletin yüksek himâye ve sevgilerinin deva- muni diler, bizi bugüne Kavuşturduk- larmdan dolayı ebedi minnet ve şük- ranlarımızı comaatim namına suna- rım, Tahlif merasimi Bu arada İskenderun mebusu Ab- bas Ülkü ile yine İskenderun mebu- su Hamdi Selçuk da birer nutuk söy- lediler. Bu nutuklardan sonra me- busların tahliflerine geçildi ve 40 mebus aşağıdaki metni tekrar ederek yemin ettiler; «Vatan ve milletin saadet ve selime. tine ve milletin bllâ kayıt ve şart hâ- kimiyetine mugayir bir gaye takip etmiyeceğime ve cümhuriyet esasları- na #adakatten ayrılmıyağıma namu- sum üzerine söz veriyorum.» Devlet reisinin seçilmesi Yemin merasiminden sonra Hatay devlet reisinin seçimi yapıldı. Meclis reisi devlet reisliğine Halk partisince namzed olarak B. Tayfur Sökmenin gösterildiğini bildirdi. Reylerin tasni- fi sonunda B. Tayfur Sökmenin itti- fakla devlet reisi olarak seçildiği bil- dirildi, Bu netice çok sürekli alkış- lar ve candan tezahüratla karşılandı ve 21 pare top atılmak suretile ilân &dildi, Meclisin bu kararını ve tebrik- lerini B. Tayfur Sökmene iblâğ etmek üzere bütün cemaatleri temsil eden mebuslardari bir heyet seçilerek Tu- rizm otelinde ikamet etmekte olan Hatayın ilk devlet reisine gönderildi. Ve meclis Türkiye hükümetinin fev- | kazandığı ve Hataylı © olduğu için , yu evine kâdar parasiz olarak getiri- kalâde murahhası orta elçi Cevad Açıkalınla Fransız hükümeti delege- si kolanel Koleye teşekkür edilmesi hakkındaki teklif kabul edilerek bu tarihi celseye nihayet verildi. Ekselâns Sökmenin tercümei hali Antakya 3. (A.A.) — Hatay Mecli- si tarafından Hatay devlet reisliğine seçilen ekselâns Tayfur Sökmenin ter- cümei hali; Tayfur Sökmen 1307 tarihinde Kı- rıkhanda doğmuş ve Reyhaniye mın- takasındaki Türk aşiret reisi Musta- fa paşanın oğludur. Büyük babası, 1826 da Mısırlı İbrahim paşaya karşı bu havaliyi müdafaa etliğinden Si- vasa hicret etmiş olan Haydar beydir. Babası Mustafa paşa Kırım muhare- besine iştirak etmiş ve uzun zaman kaymakamlık ve mutasarıflıklarda bulunarak memleketine canla, başla hizmet etmiş bir şahsiyettir. Tayfur Sökmen tahsilini bu hava- lide yapmış ve kendi çifliğinde ziraat- 1e uğraşmıştır. İstiklâl mücadelesinin başlangıcından itibaren ve milli dava uğrunda muhtelif cephelerde ve saha larda bilfiil çalışmış bir vatanperver- dir. Bundan sonra kendisini Türkiye Büyük Millet Meclisinde Antalya me- busu olarak görürüz. | Atatürkün, Türk milletinin ve Hataylıların ilimad ve muhabbetini Hatay devlet reisliğine müttefikan se çilmiştir. Hatay devlet reisinin Türk matbuatına Antakya 2 (A.A) — «gecikmiştir» Anadolu ajansının hususi muhabiri bildiriyor: Hatayın ilk devlet reisi olarak in- tihap edildiğini kendisine bildrmek üzere meclis tarafından gönderilen he- yeti Ekselâns Tayfur Sökmen, Turizm /otelindeki hususi dairesinde kabul etmiştir, Tayfur Sökmen, Hatay meclisi he- yetine meclisin intihap ve tebrikin- den dolayı pek mütehassis ve müte- şekkir olduğunu bildirmiş ve heyetle birlikte kabul etmiş olduğu Anadolu ajansının hususi muhabirine de bü- tün Türk matbualının ve bilhassa Anadolu ajansının Hatay davasına Karşı göstermiş olduğu yakin alâka | ve hizmetten dolayı takdir ve teşek- | kürlerini ifade etmiştir. Fakir halka bedava su (Baş tarafı 1 inci sahifede) Terkos tesisatını takviye ameliyesi bitmiş olmakla beraber Belediye ye. niden çeşme açmayı münasip görme. | mektedir. Çünkü bu çeşmelerin bu- | lunduğu sokaklar su alanların dik. | katsizliği yüzünden gece, gündüz ça- murlu bir manzara arzetmekte, su bi- rikintileri de hastalık tehlikesi doğur maktadır. Belediye bu mahzurları göz önüne alarak fakir halkın su ihtiyacını baş- ka şekilde temin etmek için mühim kararlar vermiştir. Fakir halkin su- lecek, halktan tesisat Ücreti alınmı- yacaktır. Evine ücretsiz tesisat yapı- lacak bu fakir halkın kimlerden iba- ret olacağı ayrıca tayin edilecektir. Belediye fakir halkı aile reislerinin aylık kazançlarına göre tesbit etme- yi düşünüyor. Meselâ, «elli liraya ka- dar kazancı olanlar ücretsiz Terkos. tan istifade ederler» şeklinde bir ka- zanç nisbeti tayin edilecektir. Ayhk gelirleri Kaç liraya kadar olan ailelerin bu kolaylıktan istifade edeceği belli olduktan sonra fakir halk kaza kaymakamlarına müraca- at edeceklerdir. Kaymakamlık bun. ların muamelelerini gördükten sonra evlere tesisatın yapılmasına başlana- caktır. Bekir Macur Galatasaraydan istifa etti Galatasaray klübünün 1937 senesi denizcilik baş kaptanı Bekir Macur klübünden istifa etmiş ve istifası ka- bul edilmiştir, Bekirin Galatasaray- dan ihracı etrafında yapılan neşri- yat, bu itibarla varid değildir. | musikisi (plâk), | Hendel: Sonate oi minör, 3 « Ko: “İngiltere Kanadaya tayyare ısmarladı Hava nezareti bu hususta. bir tebliğ neşretti Londra 3 (A.A.) — Heva nezareti, neşrelmiş olduğu bir tebliğde Kana dada İngillere hükümeti hesabına bombardıman tayyareleri inşası için zaruri olan Mükavelelerin akdedil- miş olduğunu bildirmektedir. Hav& işleri nazırı, gazetecilere beyanattâ bulunarak demiştir ki: <Plânımız geniştir. Bu plân, Kan da tayyareciliğinin ve mühim mali İeşekküllerin faal yardımına istinad etmektedir.» Adliye Vekili (Baş tarafı 1 inci sahifede) Bu kanunun tatbiki üzerine ağır suç» ların azalıp azalmadığı hakkında bir kanaat edinebilmek için tatbikat dev- resinin biraz daha uzaması icab eder. İleride alacağımız neticelere göre ve lüzum görülürse kanunda bazı tadi- lât yapılarak ihtiyaçlara daha fazla intibakı temin edilebilir. Cürmümeşhud kanunu ağır suçla ra teşmil edilmiştir. Fakat bu kanu- nun tarifleri dahilinde işlenmiş her ağır suçun mutlaka onun çerçevesi içinde kalması icab etmez. Tahkikâ- tan tevsii vesaire gibi zaruri sebebler dolayısile bazı suçlar cürmümeşhud kanununa göre ele alındığı halde bis lâhare bu çerçeveden çıkarak umumi hükümlere tâbi olabilir. Esasen, meşhud bir suçun, bu kâ- nun hükümleri dahilinde tahkikat ve muhakemesinin intaç edilip edilemis yeceği hususunda müddelumumi ve hâkimlerin takdir hakları kanunda muhafaza edilmiştir. Çünkü en bü- yük hâkim, vicdanın tam kanaatidir. Bu kanunun ağır suçlara teşmili adliye makanizmasının işlemesinde bir çok kolaylıklar da temin etmiştir. Bu meyanda bir çok tahkikatlar sü- ratle bitirilerek cürmün anasır ve de- Tâlli vaktinde toplanıp tam bir şekil- de mahkemeye sevkedilebildiği gibi bu sayede sorgu hâkimlerinin işleri de hafiflemektedir. Ayni zamanda mah- kemelere de, ahkâmı umumiyeye tâbi davaların tahkikatı için daha geniş bir zaman ve imkân kalmaktadır. Adliye Vekili B. Şükrü Saracoğlu bu âkşamki trenle Ankaraya dünecek- tir. 4 Eylül 938 Pazar İstanbul — Öğle neşriyatı 1230 1250: Havadis, 1505: Türk musikisi (plâk!, 1330: Kadıköy Halkevi namına: Keman konseri, isken- der Ardan, piyanoda Rana Beven, 1 - ri Türk folya, 3 - Mozart: Rondo, 14 Son. Akşam neşriyatı: 190: Dans musikisi (plâk), 10; Konferans: Fatih Halkevi na- mına, Suad Gürkan (Diş etlerinin İ dişler üzerindeki ehemmiyeti. 19.20: Ha- fi müzik: Tepebaşı Belediye obahçesin- den naklen, 20: Saat ayarı: Grinviç râ“ sathanesinden naklen, Suad Gün ve âr- kadaşları tarafından Türk musikisi vo halk şarkıları, 2040: Hava raporu, 20,48: Ömer Rıza Dofrul tarafından söyler, 21: Saat ayarı: Orkestra; kulay - Di lutigen vayber, 2 - Verdi Trovatore, 3 - Grlez - O prantan, 2130: Nezahat ve arkadaşları tarafından Türk musikisi ve halk şarkıları, 2210: Keman konşeri: Konservatuvar profesörlerinden İM Sezin, piyanoda Rana Seven, 1 - Bah: Konserto re minör, 2 - Lükler: S4- raband ve tanburen, 3 - Dvojak: Hü“ moresk, 4 - Albeniz; Hota aragonezi, 2250: Ajans haberleri, ertesi günün pro8- ramı, 23: Saat ayarı; Son. Ankara — Öğle neşriyatı: 1230: Kar” gk plâk neşriyatı, 1250: Plâkla (o Türk musikisi ve halk şarkıları, 12,16: Ajan Baberleri. Akşam neşriyatı: 1830: OPlâkla den$ musikisi, 19,15: Türk musliisi ve balk şar” kıları (Oddakbule), 2000: oSaat ayarı v8 Arapça neşriyat, 2015: Mustafa Çağlar» incesaz faslı, 21,00: Havacılık münasebeti? le konuşma (5. Hazım Ergökmeni, 2148: Stüdyo salon orkestrası: 1 - Walter Biler$ Merehen Aus Wien 2 - Georg Sehütz Wen die Drehorgel Spielt 3 - Weber Lilosalgu? 4 - Roefter Darinka 5 - Brüss Planet 2200: Ajans haberleri ve hara (o TO9porÜ ERTUĞRUL SADİ TEK TİYATROSU Bu gece (BÜYÜKDERE) de (SÜT KARDEŞLER)