16 Haziran 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

EAA ie ” genç iken evleniniz. (Alkışlar bravo sesleri). Sahife 4 (Baş tarafı 1 inci sahifede) terse 25 yaşında olsun, gene dokto- run iznile evlenebilir.» Sıhhiye encümeni medrese değildir B. Şevki Uludağ tekrar söz alarak Adliye Vekiline cevab vermiş ve nok- tal nazarında ısrar ederek lâyihanım Kir ME ai keiki — B, Şevki Uludağ bu kanun mem ieketin şeraitine muvafık değildir di- yemez. Doktor Şevki Uludağ — Zaten de- 'B. Besim Atalay sözüne devamla; — Şu halde işi medreseye düşür- mekten maksad nedir? Doktor Şevki Uludağ — Affedersi- niz sıhhiye encümeni medrese de- Türk günden güne türeyor, artıyor yette bekâr sayısı evli sayısından faz- ladır, Bu bir felâkettir arkadaşlar... Çok üzerinde dürulacak bir mesele- dir. Nüfusa ihtiyacı olan bir mem- leketin, bekârları öyle kendi haline bırakmaması lâzımdır. Evlenmeyi ko- laylaştırmak için kanunlar yapmalı- yız. İtalyada nüfus mütemadiyen artarken bir taraftan da bekâr me- mur kullanılmaması için karar ve- rildiğini gazelelerde okuyuruz. Ne olur köylü 15 yaşında evlenir çünkü köylünün bünyesi B. Şevki Uludağın bünyesi gibi değildir, (Gü- Jüşmeler alkışlar). Çikolatadan çıkan bir kâğıt Borcun yoksa evlenme) işte bu kâğıd memleketin her tarafına dağılıyor. Çocuların ellerine veriliyor. Bunu görmeli, aramalı, bulmalı ve şiddetli bir ceza ile cezalandırmalıdır . Şunu da size söyliyeyim ki biraz 15 yaşındaki anadan doğacak Bunun üzerine tekrar kürsüye gö- len B. Osmân Şevki Uludağ ezcümle demiştir ki: — Biz İsviçre kanunu medenisini almişızdır ve alırken bü maddede İsviçre kanununa nazaran lehimize tadilât yapmışızdır. Evlenmeyi yaş ten-; giline tabi tutmuşuzdur. Adliye encü- meninin en ziyade hoşuma giden bir mütalâası şudur: «Eşin ana ve baba sıfatile kendile- rine düşen vazife ve mesuliyeti yeri- ne getirebilecek evsafı haiz olması- dır.» Hayatta kendilerine mesuliyet verilen eşlerin hakikaten bu mesu- Miyeti müdrik olmaları Jâzımdır. 15 yaşında ve hâkim kararı iledel4 yaşında evlenen kızın bu mesuliyeti idrak edeceğine ben kani değilim. İklim ve muhit büluga tesir eden âmillerdir, Fakat bu âmillerin tesir- leri gayet azdır ve başlı başına teehhül- de ahliyet bahş değildir. Teehhül için daha ziyade kemiklerin neşvü nema bulması ve kadınlarda doğurma ka- biliyetinin meydana gelmesi lâzımdır. çocuktan da memleket hayır görür mü görmez mibuda bir meseledir. 15 yaşındaki bir kadın bir iki çocuk doğurduktan sonra artık kendisinde hayır kalır mi kalmaz mi bunu bile- mem.., AEŞAM 16 Haziran 1985 sı kâfi değildir, Mutlak surette bünyenin ve ruhun tekâmül lâzımdır. Memleketimizde bülüğ çağı kızlarda 11-14 yaşları ara- sında başlar, Bunu 12, 12,5 olarak ka- bul edebiliriz. Fakat ilk alâmet mut- Jak olarak çocuğun evlenmesine delâlet edecek kuvveti haiz değildir. Bülüğun İlk emaresi görüldükten sonra bazı te- kâmüller lâzımdır. Buda zamanla olur. Bizim memleketimizde bülüğ 15 yaşında tamamen teessüs ede- mez, Medeni kanunun 152 nci madde- 8i kocaya eşini ve çocuğunu iaşe etmek mecburiyetini yüklüyor. 153 üncü mad- desi de; «Eve kadın bakacaktır» diyor. Rica ederim, 15 yaşındaki kız çocuğu- na mi bakacaktır, evine mi bakacak- tır? Onları evlendirmemeli, ancak ken- diliklerinden evlenmeyi istedikleri za- man evlenmelidirler, Yaş tashihinin çokluğu kanunda halka açık kapı bi- rakılmış olmasından dolayıdır. Yaşla rın tashihi için halka gayet müsald davramılıyor. Ebeveyn çocuklarının yaşlarını tashih etmek mecburiyetin- de olmadıkları halde dahi bihassa kız çocuklarının yaşını küçük göstermek için mahkemelere başvüruyorlar, Ha- kikatte 20 yaşında olan bir kız evlene- ceği vakit 16-17 yaşında gösteriliyor. Bugün 14 yaşındaki kız çocukların ev- Jenmesine müsaade ettiğimiz takdirde 15 yaşını aştıklarından dolayı evlen- me zamanlarının geçtiğini gören bir- çok ana ve bablar kızlarının yaşlarını küçültmek için gene mahkemeye gi- decekler: — Çacuğumun yaşı yanlış yazılmış- tır, düzeltiniz, diyeceklerdir. (Müra- cant etmezler sesleri). Besim Atalay gibi pehlivan yapılı değili Memlekette milli bünyenin tesbiti Iüzumundan bahsetmiştim. Milli bün- ye itibarile bizim biraz hafif olduğu- muza ve diğer milletlere nazaran hay- Hi küçük yapılı bulunduğumuza işaret etmiştim. Ben Besim Atalay gibi gerçi pehlivan yapılı değilim, haflfim. Ne ya- fih şimdi de kafa ile güreşebiliriz. 17 yaşında bir erkek ile 15 yaşında bir kı- zın evlenmesinden doğacak çocuğun acaba Besim Atalay kadar vücudca pehlivan yapılı olmasına imkân ola- cak mıdır? Ben bunu kabul etmiyo- rum, Halihazır nesil hakikaten gür- büz yetişiyor, Çünkü onlar zamanın- da evlenenlerden dünyaya gelmişler- dir. Bugün lise talebelerini evlenmeğe müsaade ettiğimiz zaman beş on sene sonra bu gürbüzlük kalmıyacaktır. Marazi aşk Arkadaşlar; halkın bazı temayülle- ri vardır. Daha dün bir kadeh rakı içip sokaklarda nâra atanlar sarhoş oldu- ğu halde evinin yolunu kaybedenler çoklukla görülüyordu. Cürmümeşhud kanunu çıktıktan sonra bunlar yok denecek kadar azalmıştır. 15 yaşındaki kızı almağa miüsaâde etmekle bilhassa marazi aşka cidden büyük bir yer ver- miş olacağız. Yarın altmış yaşında bir erkek, 15 yaşında, belki 14 yaşındaki bir kıza talip olacak demektir, (Cine- net, cinnet sesleri), Yaş 16-17 olursa Adliye Vekili B. Şükrü Saracoğlu: — Yaş 16-17 olursa 90 yaşındakile- rin bunlarla evlenmesinde zarar yok mu?.. Şevki Uludağ sözlerine devam ede- Sk — Marazi aşktan bahsediyorum. Dikkat buyurun, son söz olarak söylü- yorum. Şayet Sıhhiye encümenindeki arkadaşlarla konuşsa idim, yüksek olmadı. Kürsüye hazırlıksız çıktım. Şu bilinmelidir ki, eğer memlekette böyle kanunlardan istifade ederek yaşların büyütülmesi gibi bir vaziyet varsa ve bu da halkın temayülü ise, bunları ka- nunlarla önlemek her zaman kabildir. Memlekette küçük evlenme temayülü varsa bunun muzir olduğunu kanunla tayin etmek mümkündür. Kanun ay- ni zamanda terbiyevi hükmü de ihtiva eder, Biz bu terbiyev! hükümden isti- fade etmesini bilmeliyiz. Sinemaya gitmesine müsaade evleniyor? Uludağ, 16 yaşındaki çocuk- yasak eden kanun projesinin esbab mucibesini işaret ederek demiştir ki: — Adliye encümeni bu kanunun €5- babı mücibe mazbatasında 16 yaşın- daki çocukların sinemaya girmesin- deki mahzuru saymıştı, Şimdi nasıl oluyor da 16 yaşındaki çocuğun sine: maya girmesine müsaade edilmezken evlenmesine müsaade ediliyor? Bunu anlıyamadım. Bekârları evlendirmeli ve boşanmaların önünü almalı B. Şevki Uludağdan sonra söz alan Gümüşhane mebusu Durak Sakar bu kanunun çok yerinde bir kanun oldu- ğundan bahsetmiş ve Adifye Vekilin. den iki ricada bulunacağını söyliyerek demiştir ki: — Bu istediklerim belki bugün için he- men kabili tahakkuk değildir. Fakat yakın bir zamanda muhterem vekilin böyle bir kanun teklif edip edemiyece- ğini soracağım. Birisi Besim Atalay arkadaşımızın söylediği gibi, memle- 'kette bekâr çoktur. Bizim.nüfusa olan ihtiyacımız da: âşikârdır. Nüfusumuz halkın birçoğu bekfr kaldığından ileri gitmiyor. Bunların evlenmeleri neye mütevakkıf ise muhterem Adliye Veki- M bunu temin buyursunlar, İkincisi: Görüyoruz ki: memlekette boşanma davaları çoğalmıştır. Bunun da önünü almak için-ne yapılmak lâ- zımsa yapılmasını rica ederiz. Bünye ve ruhuri'tekâmülünü beklersek... Tekrar kürsüye gelen Kütahya me- busu Besim Atalay demiştir ki: — Arkadaşlar; hayel ile, tasavvurla birçok şeyler söylenebilir, Fakat o söz- ler iş sahasına intikal edince evvelce iyi düşünülmemiş ise tatbikatta birçok yanlışlıklara yol açabilir. Bünye ve ruhun tekemmül etmesi gerektir. Evlenme için hayalde bu böy- edir. Bu şartı korsak, yani evlenme için bünye ve ruhun tekâmülünü bek- lersek sonra ne yaparız? Memlekette evlenecek kimse kulmuyacak demektir. Sinek mi âvlıyacağı?? B, Doktor kafâ- sini çok Yörmuş, o yörmüş ise bundan benim yormadığım'inı anlaşılıyor? Şevki Uludağ — Ben böyle bir şey- den bahsetmedim. İki mebus arasında münakaşa Besim Atalay — Nasıl bahsetmedi- nl2? Pekâlâ söylediniz. Ben buraya de- ğirmen damından gelmedim. Ben de maarif yolile geldim. Eserlerim ingiliz- ce eserlere mehaz olmuştur. Söyle kaç eserin var?.. Şevki Uludağ — Müsabakaya girer. sek benim de bu vadide söyliyecek 1âf- larım vardır. Adliye vekili kürsüde Adliye Vekili B. Şükrü Saracoğlu tekrar kürsüye gelerek hatiplerin mü- talealarına cevab vermiş ve mahke- melerde senede 64 bin yaş tashihi da- vasına bakıldığını işaret ederek ©z- cümle demiştir ki: — Memleket iklimini fl ve hakiki tatbikatı nazarı itibara aldık. Wakat bunlarla iktifa etmiyerek dünya yü- zünde diğer memleketlerdeki evlneme yaş hadlerini de tedkik ettik, 'Tedkikatımızda gördük ki, âsırlar- ca Avrupa ve Amerikayı idare etmiş olan Roma kanunları ve kilise ka- nunları ve onların son mevzuatı er- keğin evlenme yaşını 14, kadınınkini ise 12 olarak tespit etmiştir vebütün dünya bu seyri uzun asırlar yaşamış- tır. Bunun çok dun olduğunu gören her memleket bunu yavaş yavaş yu- karı çıkarmağa gayret etmiş ve bu hususta büyük eforlar sarfetmişlerdir. Sarfedilen bütün bu gayretlete rağ- almış olduğum rakamları oku- duğum zaman göreceksiniz ki bizim tesbit etmek istediğimiz rakamlar, burada kabul etiğimiz rakamların pek çoğunun üstündedir.» Sözlerine devam eden Adliye Ve- kili muhtelif memleketlerdeki kadın mum tındadır. Altı ay, yedi ay evvel müra- cant edenlere altı yedi ay bekleyiniz kanuni izdivaç yapınız diyelim ve böy- lece kanunumuzuni ö maddesindeki tatbikattaki müşkülâtını bitaraf ede- lim, Bu kanuna bir an, bir saat ev- vel mümkün olduğu kadar kuvvetli bir tatbik kabiliyeti verelim. Öyle zannediyoruz ki bu 60 bin davanın Makal şahid olarak iki üç kişi ile be- raber 5 kişiden az olmadığına göre her sene bu davaların peşinde işini gücünü bırakıp koşan bir kaç yüz bin vatandaşımız vardır. - doğru seslesi - Bunları kurtarmak elimizde iken biz bunu esirgemiyelim, Kanunun kabu- lünü rica ederim.» (alkışlar). Takrir reddedildi Bu izahatı mütcakip Osman Şev- ki Uludağın takriri okunarak ret edil- miştir. Adliye mazbata muharriri Fuad Sir-| men - Erzurum - Konya mebusunun mütalealarına karşılık vermiş ve SÖZ- lerini bitirirken üzerinde 0 kadar du- rTülmüş, görüşülmüş olan kanun.lğ- yihasının müstaceliyetle müzakeresi- ni istemiş ve bu talep kabul edilmiş- tir. Kanun Kabul edilen kanun bükmüne gö- re, «Erkek 17, kadın 15 yaşını ikmal etmedikçe evlenemez. Şu kadar ki hâkim fevkalâde hal lerde ve pek mühim bir sebebe meb- ni 15 yaşımı ikmal etmiş olan bir er- kek veya 14 yaşını bitirmiş olan bir kadının evlenmesine müsaade ede- bilir. Karardan önce ana ve baba ve- ya vasisinin dinlenmesi şarttır.» Müzakere ve kabul edilen diğer kanunlar Gene bugünkü toplantıda devlete aid icareteynli ve mukataalı gayri menkullerin kıymetlendirilmesi hak- kındaki kanun Jâyihasını ve Türki- ye İle Çekoslorakya arasındaki ticari mübadeleye aid anlaşmanın ve Tür- kiye - Yugoslavya ticaret, seyrisefa. in muahedesine munzam protokolun tasdikine aid kanun lâyihalarının İ- kinci müzakereleri yapılmış ve kabul edilmiştir. Mahrukat kanununun encümene iade edilmiş olan maddesi okunarak kanunun heyeti umumiyesinin müza- keresi ikmal ve kabul edilmiş ve em- niyet teşkilât kanununun bazı mad- delerinin değiştirilmesine aid kanun ile yeni noter kanunu da tasvib edil- miştir, Bunlardan sonra İzmir vilâyeti tu- ristik yollarının inşasına ald kanun müzakeresinde, bu yolların inşa, mü- temadi tamir, ağaçlama, bankım ve muhafaza masraflarına tahsis edile- cek fevkalâde pelirleri tesbit eden üçüncü medden'n, bu yollardan ge- çecek nakil vasılslarından alınacak hususi resim mıkdartarının . âzami hadlerini tayin eden (D) fıkrası üze- rinde bir çok “hatipler söz alarak maddenin leh ve aleyhinde bulun- muşlardır. Nafia Vekilinin izahatı Nafia Vekili B. Ali Çetinkayu kürsü- ye gelerek hatiplerin mütaldalarıns karşılık olarak ezetimle demiştir ki: — Arkadaşlar; bü lâyiha, İzmir vi- lâyetinin istediği bir işe aid lâyihadır. İzmir vilâyeti turistik itibarile ehem- miyeti haiz bir mıntakadır ve orası için iki üç yolun yapılmasını vilâyet gayet Tüzumlu görmektedir. Bunun için ted- bir aramıştır. Vilâyetin şahsiyeti ma- neviyesinin bir ifadesi halinde olarak biz de bu işe taraftar olduk. Prensip itibarile biz hali hazırda alınmakta olan yol paralarından başka bir para alınmasına taraftar değiliz. (Bravo sesleri). Çünkü vergi meselesi halkın üzerinde dalma bir aksi tesir yapmak- tadır. Bunun içindir ki Yol kanunu proje olarak teklif ettiğimiz vakit alın- makta olan yol parasını esas itibarile ıslah ederek daha muntazam bir şekil- de tahsil edilmesi ve yolunda sarfedil- mesini istilzam ediyoruz. Bu proje Şü- rayı devletten esaslı surette tedkik edi- lerek çıkmıştır. Başvekâlette bulunu- yor.» Nafia Vekili B. Ali Çetinkayanın izahatından sonra kanunun mevzuu- bahis olan fıkra ve maddeleri encüme- ne geri verilmiştir. Dün Mecliste sekiz kanun kabul edildi Bayan Sabiha Gökçen (Baş tarafı 1 inci sahifede) Kısa bir müddet içinde gösterdiği çok parlak muvaffakıyetlerle beyne milel havacılık âleminde şöhret kâr zanan bayan Sabiha Gökçenin yapa cağı bu seyahtin dost memleketlerde çok iyi intibalar bırakacağında şüp” he yoktur, Bayan Sabiha Gökçen, Yeşilköğ tayyare meydanında parlak bir sü# rette teşyi edilmiştir. Kıymetli tayyarecimize o muvafiâs kıyetler ve selâmetler temenni ederis Rumen matbuatının alâkası Bükreş 15 (A.A) — Anadolu ajans sının hususi muhabiri bildiriyor: Br yan Sebiha Gökçenin Balkan hayâ turnesi hakkında bütün Rumen maf buatı büyük bir alâka göstermekte dir. Bugün gazetelerde intişar ede fıkralarda oşahsından,' havacılığı dan ehemmiyetle bahsedilmekte YE | modem Türk kadınlığının deruhte ei tiği vazifelerin - bir timsalini teşkil etmekte bulunduğu 'koydolunmaktar dır. ş Bayân Gökçene Rumen havacıliği namına-mihmandar olarak Prenses Stirbey tayin edilmiştir. Prenses Stirbey, Prens Bibeskonun yiğenidir. Hava» mitingi programın da Bayan Gökçene ehemmiyetli bir mevki ayrılmıştır. N ————-— ——— —— Profesör Behçet Sabite alenen teşekkür 932 senesindenberi düçar olduğum böb“ rek hastalığım sırf uzun müddet tedavi siz kalmaklığım ve aldırdığım Renge” lerde bir taş emmaresi görülmemesi Yü” zünden şiddetli ihlilâdara düçar olarak uzviyetimde bir cerahat torbası halini alan böbreğimi harap bir hale getirmişti Bu vaziyette derin bir halsizlik içinde Kİ lolar kaybederek yürüyemez bir hale ge diğim bir sırada Tıb fakültesi Ürolog kliniği profesörü bay Behçet Sabit smeliyattan tevekki edebilecek ğıma rağmen tedavimi bütün bir itmik nanla üzerine aldı ve ameliyatla taşlarımı üç ay sonra da hiç vazifesi Ma muyan böbreğimi çıkarmakla beni yeni baştan bir hayata kavuşturdu. Bu ciheti ölüm derecesinden dirim; haline & liğim ve bu gün pür sıhhat olunmakl ğım benim gibi böbreği hasta ve taşlı VW tandaşlarımın hastalıklarını uzaimami 81 noklai nazarından kendimi bir deği olarak göstermeği borç bilir ve sayın p#© fesöre şükranlarımı alenen ifaya müsari” at ederim, Sıraselvilerde 119 No, d8 Ereğlili İhsan Tör Evlenme töreni Eski muallimlerden bay Burhaneğ" din Engürinin kız bayan Mebliki ile gazeteci bay Hamdi Bekir Gür soyların evlenme töreni dün İzmirde Göztepedeki evlerinde bir çok lilerin huzurile yapılmıştır. Her tarafa saadetler dileriz. Bu akşam Nöbetçi eczaneler Şişli: Kurtuluş caddesinde Necdet Ekrem, Taktim: Nizameddin, Beyoğlü” Kanzuk, Yenişehirde o Büranakyanı ği Bostanbaşında İtimed, Galata: İsmet) Kasımpaşa; Vasıf, Hasköy: Habenoğz 4 Alle Bahçesinde $İİ Ahmed. Beşiktaş Suad Parkta Martiyellâ, - Gi (ça) 20: Pazartesi; Ni İÜ) 21: Sa: Azak 22: