1 Mayıs 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

Şehir meclisi dün son toplantısını yaptı Eylülde seçim yapılacak, yeni meclis ikinciteşrinde toplanacak Şehir meclisi dün sabah nisan içti- | Mâ devresinin son toplantısını yaptı. Evvelki günkü celsede Yilâyet, belediye ve diğer mülhak büt- Çeler tayini esami ile reye konularak Mmüttefikan kabul edildi, Bu sırada İizadan İhsan Namık köy yatı okul Jârı talimatnamesine köy yatı okul larına mütedavil bir sermaye konaca- ğına dair bir madde ilâvesini teklif et- İi ve kabul edildi, Müteahhidlerle diğer satıcıların be- İediyeye teslim edecekleri malların İssellümü hakkındaki talimatname- Tin bir maddesi okundu. Âzadan B. Ahmed Tevfik, alınacak nümunelerin Vaziyetini, gün ve saatini, one suret- le alındığı hakkında bir o sabit tutul ması lüzumunu teklif etti ve teklif kabul edildi. İtfaiye birliği yardım sandığı tali- Matnamesinin tadil edilen maddeleri Okundu. Talimatnamenin bir madde- #ine göre bir kabahat işliyen itfalye- Gilerin meslekten ayrılırken sandık- taki paralarının iade edileceği, fakat İstifa edenlere hiç bir para verilmiye- Ceği hakkındaki madde itiraza vesile Verdi. Bunun üzerine vali B, Muhld- din Üstündağ söz alarak dedi ki: *— Birliği yapmaktaki başlıca gaye, it- fiyemizi ayni kadro içinde tutmaktır. Bimdi memleketin her tarafında itfaiye teşkilâtı vardır. Bunların personele ihti- Yaşları vardır. Bunların teklifile kadro bo- #alıp bizim acemiler elinde birakılmak- İiğımız tehlikesi vardır. Gerek muayyen Müddeti doldurup da rizasile itfaiyeyi tar- kedenlere, yahud cezal sebeplerle çıkarı- ra para vermek taraftarı değilim.» Avcılar cemiyeti kongresi kabul edilen | Encümenin teklifi veçhile yani ceza | ile çıkarılacak olanlara aldatları ve- rilmek üzere tallmatname kabul edildi. Margarin imalâthaneleri hakkındaki tallmatnamenin de noksan kalan bir iki maddesi, inşaat ruhsatnamesi ta- llmatnamesinin tadil edilen kısımları kabul edildi. Bundan sonra şehir için- de asfalt ve beton yolların tahripten kurtulması için hayvanla çekilen ara- baların haiz olacakları şartlar hak- kındaki talimatname de okunarak ka- | bul edildi. Bu talimatnameye göre bu gibi arabaların yalniz bir tek freni | olacak, , yalpa yapmamaları için ara olacaktır. Bu suretle bü- ı kabil arabaların yaysız olarak kullanılmaları yasak edilecektir, Mezad idaresi tallimatnamesinin de bazı maddeleri tadi! edildikten sonra vali ve belediye reisi B. Muhiddin Üs- tündağ söz alarak «— Başka işimiz kalmadı, gerek bütçenin çıkarılması, gerek belediye işlerinin ifa- sı hususunda muhterem heyetten gördü- güm müzaherete teşekkür ederim. Ve in- tihap devresine gireceğimizden sizlere muvaffakiyi dilerim.» Dedi, Reis vekili B. Necib Serden- geçti de vali ile mesat arkadaşlarına ve meclis muamelât müdürü ile arka- daşlarına teşekkür etti, Meclisin bu devresine aid zabıt da okunarak bu suretle dört senelik intihab devresi- nin son Içtimaına nihayet verildi, Yeni belediye intihabi eylülde ya- pılacağından yeni meclis ikinci teşri- | nin başında toplanacaktır. Kongrelerde bulunanlardan bir grup Avcılar biriiği senelik kongresi dün birlik merkezinde toplanmıştır. İde de heyeti raporu kabul edildikten Sonra Av kanunu otrafında izahat Verilmiş, memleketin muhtelif yer lerinde - mevkiler bilâhara tesbit #dilmek üzere - geçen sens Cümhu- Yiyet bayramında açıldığı gibi av Sergisi açılacağı bildirilmiştir. Bu ser- Gilerde memleket mahsulü olan bir ğın tamimi ve teşviki maksadile atış poligonları tesis edileceği bildirilmiş- tir. Amatör olarak balıkçılık edenle- rin de birliğe kabul edilmeleri için nizamnamede bazi tadilât yapılmış- tar, Bundan sonra idare heyeti inti- habına geçilmiş ve relsliğe B. Ali Kunt, azalıklara da B, Sami Ozan, B. Seyfi Cenap, B. Turhan Tamerller, B. Hulüsi Gür, B. Miçik Beri ve B. sene olduğu gibi bu sene de Yoksulları Koruma Yurdu Tarabya gubezi ve fakir çocuğu giydirmiştir, Xukarda giydirilen Bocuklar İdare Kurumile birlikte görünüyorla | boşluğunu doi Elma neden pahalıdır : Amasya elması denilen elmalar nereden gelir? Son günlerde meyva hali pek ten- hadır. Kış meyvaları bitmiş, ilkbahar meyvaları da çıkmamıştır. Haldeki her paviyonun içinde ancak bir kaş sandık elma ve portakal güze çarp- maktadır. Bu sandıkların yanıbaşın- da da tavana kadar yığılmış içi boş çilek sepetleri bulunmaktadır. Bu manzara, kıştan ilkbahara geçişi ifa- de eder, Artık eskisi gibi her yerden portakal ve elma gelmiyor. Her hafta gelen 20 - 30 sardık portakal, halin racak mahiyette de- ğildir. Bu yüzden elma ve portakal fi- atleri büsbütün pahalılaşmıştır. İnebolunun, Niğdenin elmalarını haziran nihayetine kadar halde göre- bileceğiz, fakat ne olsa elma mevsimi geçmiştir. Meyva halinde dolaşırken, neden bu sene elmayı pahalı yediğimizi alâ- kadarlardan sorduk ve elmaya aid muhtelif mevzuları da dinledik, bütün. bu dinlediklerimizi aşağıya yazıyo- ruz, Amasya elması neye derler? Meyvacılarla konuşurken, meşhur Amasya elmasından bahsediyorduk. Anlattıklarına göre, her gün manav- lardan pazarlıkla 50 - 60 kuruşa aldı- ımız elmaların hiç biri hakiki Amas- ya elması değilmiş. Kabuğu kırma ve biraz tatlı olan her elmaya «Amas- ya» ismi veriyorlarmış, nasıl teneke- ler içindeki her yoğurt, Silivri yoğur- İ dudiye satılıyorsa, bu nevi elmalar da Amasya diye satılıyormuş, hakikat halde, Amasya elması, Amasyada O kadar az çıkıyormuş ki İstanbulda her manav dükkânına beş tane bile isabet etmezmiş... Bu izahatı aldıktan sonra manav- larda satılan Amasya elmalarının ne- rede yetiştiğini öğrenmek lâzım geldi. Bu izahatı da buraya naklediyoruz: rı, Amasyada yetişen elmelardan pek az farklıdır Hakiki Amasya elması yuvarlaktır. Kabuğu koyu kırmızıdır. İçi de pek yumuşak ve tatlıdır. Halbu- ki Niğdenin Amasya elmalarının içi serttir ve bunlar daha az tatlıdır. Fa- kat Niğdenin elma müstahsilleri, el- malarını, Amasya diye piyasalara sür- dükten sonra bu işe pek ehemmiyek vermişler, yeniden elma fidanlıkları tesis etmişlerdir. Yapılan hesablara göre, 936 senesinde yalnız trenlerle muhtelif yerlere 2300 ton elma sevke- dlimiştir. Bor istasyonundan sevkedi- len elmaların mikdarı 250 tondur. Elma niçin pahalıdır? Meyvacıların lfadesine göre elma 'Niğdede pek ucuz değildir. Amasya nami altında satılan Niğde olmaları toptan olarak 20 - 25 kuruşadır. Bu- raya kadar trenle nakliyesi, Haydar- paşadan meyva haline kadar gelişi ve sair bu masraflardan öonra bir kilo Niğde Amasyası 30 - 35 kuruşa mal olmaktadır. Nihayet bu flate mal olan elmanın manavlarda 40 - 50 kuruşa satıldığını görüyoruz. Bütün bu iza- hata göre, fintlerin yerinde pahalı ok duğu iddia edilmektedir. Bununda sebebi, istihsalin azlığıdır. Maamafih büyük rağbet karşısında elma istihsalini arttırmağa çalışıyorlar, Yeniden binlerce fidan dikilmiştir. Fakat bu fidanlar ancak 8 - 6 sene sonra meyva verecektir. Şu halş göre İstanbulda, Amasya diye Me «lmasını ucuza yiyebilmek için, beş siti sene sabretmek lâzım... Bizde ve dünyada ne kadar elma çıkar? İktisad Vekâleti tarafından yapılan bir hesaba göre, Türkiyenin elma iş- tihsalAtı 100 bin tondur, Bu mikdar, dünyada elma istihsal edilen memle- ketlerin arasında pek küçük mikdar. dır, Kima müstahsillerinin başında birleşik Amerika hükümetleri bulun. maktadır. Bu memlekette çıkan elma- nan mikdarı 3 milyon 518 bin tondur, İkinci derecede Fransa gelmektedir. Fransada çıkan elmanın mikdan 1 Bir muharririmiz, el- manın neden pahalı ol- duğuna, elma cinsleri" istihsal miktarına ve elma fiatini ucuzlat- mak için ne yapmak lâzım geldiğine dair bir tedkik yapmıştır. Bu yazıda bu tedkikin ne- ticeleri gösteriliyor. milyon 738 bin tondur, Almanya da müstahsil memleketler arasında bü- yük bir mevki işgal eder, Almanyada- ki elma istihsalâtı 588 bin tondur. Fa- kat böyle olduğu halde, Almnayadaki «lma istihsalâtı, Almanyanın ihtiya- Cına kifayet etmiyor, Gene dışarıdan elma almaktadır, 938 senesinde Al manyanın muhtelif memleketlerden aldığı elmanın mikdarı 119 bin 218 tondur. Yayılan hesablara göre, dün- yada en çok elma yiyen Almanlardır. Avrupada, Almanyadan sonra fazla elma istihlâk eden memleket İngilte- redir, 938 senesinde İngilterenin di- şarıdan aldığı elmanın mikdarı 283 bin 74 tondu. Demek oluyor ki İngil- tere, her sene Türkiyenin üç elma is- tihsalâtına yakın mikdarda elma id- hal etmektedir. Bizde nerelerde elma çıkar? Bizde, elmanın ucuzlaması için yalnız Niğdedeki fidariların büyü- mesini beklemeğe lüzum yoktur. Türkiyenin muhtelif yerlerinde de elma çıkar. Meselâ: İnebolu, Kas tamonu, Çarşamba, Ordu, Trab- zon, Amasya, Sinob, Riza, Ma- latya, Gümüşhane, Sabanca gibi... Bu saydığımız yerlerde pek müte- nevvi cinsler bulunmaktadır. Meselâ: Gümüşhanede çıkan gelin olmasını, uzak mesafelere sevketmeğe imkân Prens Pol'un 45 inci yılı Yugoslavya kıral nelbi prens Pol 45 inci yıldönümünü kutlamışlır. Prens, bütün Yugoslavyada halk ta rafından çok sevildiğinden, herkes bü kutlamaya iştirak etmiştir. Prens Pol, Yugoslavyaya çok büyük hizmetler ifa etmiştir. 1934 teşrinler- velde, kıral Aleksandrın Marsilyada öldürülmesinden sonra çok müşkül şe- ralt içinde Yugoslavyanın İdaresini eline almıştı. Üç senelik kisa bir zar man içinde, Başvekil B, Stoyadinori- çin yardımile çok büyük neticeler ek de etmiştir. Dahilde ve hariçte Yur goslavyanın mevkii çok kuvvetlenmiş- tir. Memleket iktisaden bir inkişaf Pıcoa, yeğeni kıral Aleksandrın en yoktur, Daha yarı yoldayken çürür, bozulur. Dünyanın en nefis elması da Gelin elmsaı imiş.. Fakat bunu tat mak için tâ Gümüşhaneye kadar git mek lâzım. Halde bir manav, Gelin el. masını şöyle tarif ediyor: — Kabuğu koyu kırmızıdır, Üç ta- nesi bir kilo gelir, içi pek yumuşak ve suludur, Kokusu hiç bir elmada yok» tur, Fakat pek nazlı olduğu için, bir sandığa konup, bir yerden diğer bir yere nakledilemez, belki pamuklu kus tuların içine ham olarak konulursa, İstanbulda satış yapılabilir. Fakat bü nu da çok tecrübe edenler oldu. Pa- muklu kutuların içinde bile, kipkırmı« m elma, kapkara bir hale geliyor. Gümüşhanede ihracı kabil olan elmaya sandık elması derler, Adı üze rinde olduğuna göre, sandık elması, sandıklara doldurulup her tarafa sevkedilebilir. Gümüşhsnede Misket, Köçek, Gürcü, Kavaf isimleri altında bir çok elmalar vardır Kİ, İstanbul halkı bilmez, Fakat bunları sevket- mek için, iyi ambalajlar yapmak lâ Orduda elma nevileri çoktur. Süt elması, Şeker elması, Demir elmam gibi.. Bunların içinden yalnız Demir elması muhtelif memleketlere sevke dilmektedir. Rize elmaları, pek ucuzdur, Kabuk» ları kalın, ve biraz ekşidirler. İstanbul manavlarında bol bol gördüğümüş ucuz elmaların bir kısmı Rizeden ge lir, bu elmaların yerinde fiati 3 - 4 ku- Tuş arasındadır. Nasıl ucuz elma yiyebiliriz? Bütün bu izahattan sonra şu neti. ceye varıyoruz. İyi cins elmaların miki darı pek azdır ve ambalaj bilgisizliği Ucuz elmalar da, tatsız, kabuğu sert elmalardır. Ucuz elma yiyebilmek için iyi elma cinslerini artırmak, Amasya, Sinob, Niğde gibi yerlerde istihsalâiş arttırmak lâzımdır. — H.A. Tiftik, yapağı Yumurta ve sandıktan sonra bu iki madde standardize edilecek İktisad Vekâleti fındık ve yumurtam yı takiben diğer bazı ihraş maddele rimizin de stadardize edilmesine ka» rar vermiştir. Bu maksadla nizamna» meler vücuda getrmek üzere hazırlık» başlanmıştır. lara » Yumurta ve fındıktan sonra tifdyj ve yapağı için birer ihraç nizamna» mesi hazırlanacaktır, Bu nizamnama ler ihraç edilecek olan tiftik ve yapa» ğıları standardizasyona tâbi tutacak» tır. Tiftiklerin ilk önce istihsal minta» kalarında standardize edilmesinin te min! alâkadarlarca muvafik görük mektedir. Köylünün standard işleri» 'ne alışması tacirin de işi kolaylaştı Tacak ve ikinci ellere, yani ihraç anım da bu maddelerin Tiftik ve e yapağıdan sonra hububaf standardizasyonu mevzuu ele alına” caktır. Hububatta da ilk önce buğday ve onu takiben arpa, daha sonra da diğer maddeler stadardize edilecektin, Vekâletin standardizasyon müdürü B. Faruk standardize edilecek ihraş maddeleri üzerinde iş yapan tacirlen le temaslarda bulunmak üzere Anka rTadan şehrimize gelmiş ve temas başlamıştır. 'Tedkikatına pazartesi günü da devam edecek olan B. Faruk ayni gün Ankaraya dönecektir. çok itimad ettiği bir sattı. Kıral, pren- sin iktidarını çok iyi takdir ettiğin- dn, vasiyetnamsinde kıral ikinci Pi yer rüşd sinnine varıncıya kadar preng Polu naib göstermişti. Vakayi, kıra- Im itimadında ne derece haklı oldu-