15 Eylül 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Eğlence ihtiyacı unutulan İzmirde bu ihtiyacı uyandırmak lâzım Izmirde tekerlek gürültüsünden Karşıyakada neşe ve kahkahadan durulmaz... İzmir rıhtımı Akşam eşyalarımızı otele yerleştir- dikten sonra, İstanbulda eğlence - ol- madığından şikâyet edenlerin kulak- larını çınlattık; ertesi gün ise, O 80- kak senin, bu sokak benim, yollarda dolaştık durduk, Küçük şehirlerin ga- rip bir hususiyeti var, Sabahları her- kes işinde gücünde olduğundan yol- larda in ein top oynuyor. Caddelerde &ık sık görülen kalabalık Ege havali- sine yerleşecek olan göçmen kafileleri, Onlar da geçip gittikten sonra yollar- da tek tük insan kalıyor. Öğle pay- dosurda ise herkes biribirini görüyor. Kalabalık, Çarşı ve Konak mevkilerin- de toplanıp dağılıyor, ve iş saati çal- dıktan sonra gene ıssızlık başlıyor. Ak- şam herkes evine çekiliyor, kahveha- nelerden başka yerlerde bariz bir ha- Teket göze çarpmıyor. Yalıların bir ucundan Kordonların öbtür ucuna kadar o güzelim yerlerde ne gezen var ne tozan... O canım kör- fezde ne sandal var ne kotra... Bir sa- bah motörlü bir sandalla dolaşan bir genç kız gördüm de yüreğim hople- dı, hayali bir sevince kapıldım: Göz- lerimin önüne İzmir körfezinde dola- şan yüzlerce kayık, kotra, motör geldi. İzmir denizinin neye ölü kaldığına akıl erdiremedim. Hani açın biri bak- kala yağın, unun, şekerin var m1?. di- ye sormuş. Bakkal: Var! deyince adam: Yahu demiş ne duruyorsun helva ya- pip yesene... Bizde İzmirlilere di- yoruz: Gözlerinizin önüne koca bir körfez yayılıyor, deniz sporu yapsa- nızgl,. '... Biraz evvel İzmirin ıssızlığından bahsettik diye İzmiri gürültüsüz bir şehir sanmayınız, İzmir Türkiyenin en gürültülü şehirlerinden biri olsa gerek, Sokak üstlerinde yatanların ş8- İakla beraber uyanmaları mükadder- dir. İzmirin iki büyük tekerlekli kağnı azmanı yük arabalarile bizim çöp ara- balarına benziyen et nakliye arabala- ının velvelesi biran eksilmiyor. Hiç de düzgün olmıyan büyük parke cad- delerde büyük demir tekerleklerin çi- kardığı gürültü tahammül edilir gibi değil. Belediye İzmiri orta çağ bir şark #ehri manzarasından kurtarmak için bu arabaları kaldırmalıdır... Bir otomobile bindik yalılardan İn- ciraltı plâjına yollandık. İzmir İstan. bulun aksi, İstânbulda yol şehir dışın- dan başlar, İzmirde şehir dışında bitiyor, On dakika ya gittik, ya gitmedik vi- Tan, harap, berbad bir köyden geçtik: Üçkuyular köyü. Burası İstanbulun eski Mecldiyeköyü. Kilosu 25 kuruşa et satılıyor. Belediye hududları dışın- da olduğundan mezbaha rüsumundan kurtuluyorlar. Konak mevkiinden on dakika mesafedeki bu köy adı verdiği- miz harabe İzmir şehrinin silinmesi, temizlenmesi elzem bir lekesidir, Bu köy hemen belediye hududları içine alınmalı, evler istimlâk edilip yıktırıl- malı, orası temizlenmelidir. Bu temiz- likte gecikilmiş olduğunu da bir fıkra Mâvesile meydana koyalım. Köyün resmini aldık, kşam geç vakit salâhiyettar bir arkadaş bize şu haberi getirdi: «Üç- kuyular köyünden zabıtaya telefonla şapkalardan ve ellerindeki fotoğraf- lardan ecnebi oldukları anlaşılan bir- kaç kişi tayyare karargâhının resmini aldılar berayi malümat arzolunur!..» Medeni ve güzel bir şehrin burnu di- binde duran bu köy harabesinden bun- dan başka bir zihniyet yayımı bekle- nemez, beklenmez amma sızmasına ds cevaz verilemez. Üçkuyular köyün- der geçmek için cübbe ve kavuk mu giymek lâzımdır?.. Bay Fazlı Güleçin otel yapmak is- tediği İnciraltı plâjına geldik. Yap- mak İstediği otele isale etmek istediği Yıca suyunun kaynağına gittik. İz mir vilâyetinin projesi güzel ve yerin- de. Fakat bu büyük işten önce yapıl- ması gereken basit bir iş daha var: Plâjdaki kablumbağa bataklığını ku- Tutmak ve ılıcıları, İzmirin lokanta- ları ve mağazaları derecesinde temiz- letmek. Büyük bir plâjın ortasında küçük bir bataklık bırakmak da doğ- ru olmasa gerektir. İzmirin çâlışkm valisi ile çalışkan belediye reisinin, memleket hesabına gücümüze giden bu iki mahzuru bertaraf etmelerini bekliyoruz. Otomobil aşağı İzmirden doğru yokuşa vurunca eski Anadolunun derdi başgösterdi: Yolsuzluk ve ba- kımsızlık. Filvaki Şemsipaşa mevkii- ne kadar otobüslerin mümkün mer- tebe rahat işliyebilmeleri için kaldı- rım var, fakat sokak yok, İzmirin yukarı mahalleleri kaldırımsızdır. Her tarafta çukurlar açılmış, sular birik- miş, oraya buraya süprüntüler atıl mıştır. Bunun önüne geçilmesi, dü- bildirmişler, demişler ki - başlarındaki | Kordan boyu zeltilmesi de kolay kolay mümkün değildir. Yan bir sokağın kocaman çatlağına bakarken Oİzmir bele- diyesinin iki milyonluk borcu göz- lerimizin önüne geldi. Adam: «Anam babam kesem, döksem döksem ye- sems demiş, İzmir kendi kesesile bu yol işlerini başaramaz, şimdilik borç- Janıp yukarı kısımlara bir milyon lira sarfedeceği sıra da gelmemiştir. Amma İzmirliler üzülmesinler, orala- Ta da sıra gelecek eibette... Bir gece Şehir gazinosuna gittik. 'Tam dört kişi vard. Bu dört kişide Bizdik. Bütün masalar boştu. Karşı- yakaya geçtik. Bütün gazinolar do- Tuydu. İzmir büyük binalı bir köy ha- yatı sürerken, Karşıyaka canlı, ha- Teketli, neşeli, ifadeli bir kasaba ha- yatı sürüyor. Tek atlı tramvaylar her an dolu. Çarşısı işlek. Vilâlar in- sanin yüzüne gülüyor İzmirde kalkıyorsunuz, : kahvaltı ediyorsunuz, nereye gidelim? diye düşünüyorsunuz. Uzakça mesire yer- leri başka, yakıncacık gidilecek iki yer var: Fuar ve Karşıyaka, Fuar eğlencesi İzmiri ihya etmiş. Fuar gazinosunda güzel bir çalgı ol. duğu için halk oraya gidiyor. Demek ki temiz bir bar açılsa işliyecek. Sa- hil gazinolara çalgı konsa hareket olacak. Bunlar olmayınca herkes tes- bih böceği gibi kabuğuna çekilip oturmak mecburiyetinde kalıyor. İzmir fuarı bütün sene idame ef- tirilebilirse (İzmirliler için ne mut- Yu. Her halde vilâyet gazinoyu ka- patmamalı, bar ve lokanta halinde İşletmelidir. İzmir gece eğlenceleri- nin tadını unutmuş, bir sene fuar gazinosu açık kalırsa muhakkak ki bir iki tane rakibi çıkacak, körfez Üçkuyular köyü kıyıları uyanacaktır, Fuara gelince: Temenni edelim ki İstanbulun Yerli mallar sergisi gibi seneden seneye tedenni etmesin, bilâ- kis... Temenni edelim ki gelecek sene tiyatro diye yaptırılmış olan salaş yıktırılsın... Temenni edelim ki yek- nazarda göze çarpmıyan yerler kötü çarşı halinden kurtarılsın... Temen- nl edelim ki geçen yıllardan arta ka- lan üzüm ve incirler satılmasın... Temenni edelim ki elektrikle aydın- Jatılan akuaryom balıksız kalmasin... Temenni edelim ki daha çok yaban- cı firmalar İştirik etsin ve Kültür parkın kapısı at cambazlarının ka. pısı şeklinden çıkarılsın, Yoksa fuar cidden güzel ve İzmire elzemdir. Selâmi Sedes İş verenlerin yapmakla mükellef oldukları talimatname Iş dairesi talimatnamede ne: gibi ahkâm bulunması lâzım geldiğini bildiriyor Ankara 14 (A.A.) — İktisad Vekâle- ti İş dairesi relsliğinden resmi tebliğ: İş kanununun 29 uncu maddesinin 1 numaralı bendi mucibince bilümüm. iş yerlerindeki iş şartlarını ve işçilerin tabi tutulacakları inzibat, sağlık ko- Tuma ve iş emniyeti icaplarını göster- mek üzere iş verenlerin yapmakla mü- keilef oldukları dahili talimantname- lerin ihtiva etmeleri lâzım gelen hu- suslar aşağıda yazılı olduğu veçhile alâkaderlara bildirilir: 1 — Talimatnamenin, İşyerinin umuma şamil olup olmadığının ve şayet işyerinin bazı kısımları için ayrı salimatnemeler varsa burların nerelere ve hangi işlere mahsus bulunduğunun lasrihi, 2 — İşçi alma usulleri: Şartlar, şekiller ye Wlenilen vesikalar. 3 — İşçilere tatbik olunan tecrübe müğ- detinin tayini sMfuhlelif gruplardaki işçi- ler için bu müddet tehalüf ediyorsa bu ci- hetin tasrihis 4 —n - Haftanın İlk 5'iş gününe, cü martesi gününe, bayram günleri arifesine ve çalıştığı takdirde pazar ve bayramı gün- lerine &ld günlük işin ve mecburi dinlen- melerin mukannen başlangıc ve bitme za- manlarının tesbiti, b - Yılm muhtelif mevsimlerine, işye- rinin muhtelif kısımlarına, kadın ve erkek şçilerie, 18 yaşını doldurmuş veya henüz doldurmamış olanlarla küçüklere ve muh- telif işçi gruplarına göre dinlenme zaman- larının başlama ve bitme sastleri değiştiği takdirde bu vaziyetler için ve mütenddid Işçi postaları ile çalışıyorsa her işçi postası hakkında, yukarıda «a» bendinde yanlı hususların uyri ayri gösterilmesi, 5 -- Haftalık muntazam çalışma müd- detinin tesbiti ve lüzumu halinde, muhtelif mevsimlerine, işeyerinin her bir kısmına, İşçilerin erkek veya kadın olma- larına, yaşlarına dahil oldukları gruplara göre ve müteaddid işçi postalarile çalışılı- yorsa her posta için bu müddetin ayrı syn rini. 6 — İş kanununun 37 nel maddesi mu- cibince işçilerin mukannen çalışma müd. dellerinden daha fazla çalıştıkları iş b- aımlarile işci gruplarının göstermesi. Günlük ve haftalık olarak kabul edilecek fazla çalışma saatlerile burıların bir seh içinde tatbik edilebilecekleri günlerin te İ biti. Fazla saatler için verilecek munzam teretlerin tayini, 7 — İş kanununun 41 inci maddesi mu- cibince işyerinde talbik edilen çalışma ve dinlenme müddetlerine mid mevkideki hangi sente göre ayar edildiği- nin tasrihi, 8 — Gece, cumartesi günü saat 13 den çalışıldığı takdirde bu kısımların ve orada gmlşan pi gruplarının gösterilmesi, — İş kanununun 46 ncı maddesinin 8 militer: binaiide yanlış slsakiüne re, işyerinin kanuni bir mecburiyet ol- maksımn yilessesece ittihaz edilmiş usule göre bazı günlerde kapanması halinde, işbu günlerde çalışmıyan işçilere verilecek Ücretlerin tesbiti ve şayet o günlerde mü- essese kâmilen kapanmayıp da ancak bi Kasımlar işlemeye devam ediyorsa, bu sımlarda çalışacak işçi gruplarının ve on- lara verilecek ücretlerin tasrihi, 10 — «Hafta tatili. ve Ulusal bayram ve genel tatiller» hakkındaki kanunlara göre cumartesi günü öğleden sonra ve pa- zar günleri çalışıldığı takdirde bu suretle işletilen işçilere haftanın hangi günlerin- de tatil verileceğinin tesbiti 11 — İşçi postaları kullânılan işlerde iş kanununun 43 üncü maddesinin 4 numa- ralı fıkrasına göre postaların ne suretle raya konulduğu. iç Üzerinden ücreti hesaplanan işlerin ve işçi gruplarının gösterilmesi. 13 — İşçiler parça veya iş Üze- Hinden ücret aldıkları takdirde, parça ve- ya iş miktarına göre ücreti hesaplama usulleriyle bu hesapların işçi tarafından da tetkiki neticesinde vaki olacak itiraz Üzerine yapılacak muamelenin tayini, 14 — Türlü işler ve işçi gruplarına ve- yilecek asgari ücretlerle tecrübe devreleri- ne ald asgari ücretlerin tasrihi, 15 — İşçi gruplarından bazılarınm aldık- arı ücretten başkaca yemeleri, içmeleri ve yatmaları gibi zaruri ihtiyaçlarının da tatmin edilmesi usul ittihaz edilmiş oldu- Ku takdirde, verilecek istihlâk maddeleri- min ve yalı Şartlarının ayrı ayrı tasrihi, 18 — İş kanununun 19 uncu maddesi mucibince işçi ücretlerinin her gün mü, haftada bir mi, iki haftada bir mi veya aydan aya mı tesviye edildiğinin ve hangi gün ve saatlerde ve iş yerinin hangi kıs- mında ödendiğinin tasrihi, Asil işyeri dışında çalışan İşçiler varsa, ücretlerinin ödeneceği yer, gün ve saatle- rinin ayrıca bildirilmesi. Ti — İşçinin, aldığı ücrelin ne suretle hesaplandığını anlıyabilmesi için gerekli usulün «pusula vermek veya işçinin ya- mında bulunan deftere bu hesapları yaz- mak gibi» ve bu hesabın İşçi tarafından da tetkiki neticesinde vaki olacak itiraz üze- rine yapılacak muamelenin te, 18 — İşçinin Borçlar kanununun 327 n- ms alması ve bunu 1 tesbiti 19 — İşçi ücretlerinden kefalet akçesi veyahut işçi lehine müessesece kar mecbüriyet haricinde temin edilen ve muavenetler karşılığı gibi sebeblerle veyahut İş kanununun 22 nci maddesi bükmüre tevfikan Yapılan kesinti mikta. l rının, tayini. Bu kesintilerin tahsil veya indesi usu- diye bunların İşçi tarafından da tetkiki neticesinde vaki olacak itiraz üzerine ya- pılacak muamelenin tesbiti. 20 — İşveren, 'İş kanununun 13 üncü maddesile işçi lehine temin-edilmiş olan mühlet ve tazminat miktarlarından daha İşi şartları işçilerine tatbik etmek isterler- se, bu usul ve şartların tasrihi. 2 — İşçinin kendisina wld olup işi gör- mek için getirmeye mecbur olduğu lât, edevat ve hayvanlar gibi vasıtaların tayi- ni ve işçinin bu hususla İş kantnunun 20 inci maddesine, göre hakkı olan tazminatı alması yolunun gösterilmesi, 22 — Tik sihhi imdad, mülessese doktoru tarafından bakılma, hastaneye kali ilâçlar vesaire gibi bbi tedbirlerle işçinin sve ailesi e'radının» müessese tarafında tedâvi edilmesi yolunda tatbik olünar usullerin gösterilmesi 13 — Sağlık kofuma ve iş emniyeti bakı- mından aşağıdald noktalarda işçilerin ri- ayet etmeye mepbur oldukları şart ve usullerin tesbiti: | Yangından korutuma, iş yerlerinin ve iç erin temizliği, İş elbisesi 've işçinin kulla” nacağı korunma eşyası ekorunma gözlüğü hususi elditen, ayakkata v. 8. gibi Makine âlât.ve iptidai maddelerin kul Yanılması, noksamların ve hasarın bitirir mesi, tehlikeli; yerlere girme ve r bulunma şartları. İş a Mi ieçilerin giriş ve çı- ; işçilerin muvakkaten ve beklenmiyen hir sebeble işyerinden ayrıl malar, işçinin. çalışma yerini muvak- Şetan Sari Bilisim Sie Kame larına girmesi, mecburi dinlenmelerde iş- çinin bulunacağı yer, iş emasında yemek ve içmek, işçinin imirleri ve arkadaşlari münasebetlerinde riayet edeceği munmele tarzları ve işçi olmıyanların işyerine gi rebilmeleri 25 — İşçinin doğrudan doğruya bağlı bu lunduğu âmirlerin gösterilmesi, müessese. deki âmirler arasında derece Sırası bu âmirlerin hak ve vazifeleri ve işçilerin di- lek ve şikâyetlerini ne yolda bildirecekle- rinin tayini, 28 — İş kanununun 30 uncu maddesi hükümlerine uygun şekilde almacak pars cezalarının ne gibi sebeblerle ve ne hal lerde tahakkuk. ve tahsil ettirileceğinir tesbiti, bu cezalardan toplanan paranır sarfedilebileceği yerin ve bu cezaya kart işçi tarafından vaki olacak itiraz üzerin yapılacak muamelenin tasrihi, 1 — Yukarıda yazılı noktalardar manda işveren İş.kanunu ile buna müte- feri nizamname, talimat, genel emirlerin ve iş hayatına mütenllik sair meri mevru atın hükümlerine muhalif olmamak ve bt mevzuattaki hükümlerin netice veya icab larının tekrarı mahiyetinde bulurmama) şartile kendi İşyeri için bazı husus! şart. ları varsa bunları da dahili talimatnnme sine ilâve etmekle mükelleftir. İhtar 2 — Bu resmi tebliğin neşrinde lemekte olan ve İş kanununun şümulün” dahil bulunan işyerlerine sid olarak tan- zim edilecek dahili talimatnamelerin, işve renler tarafından 2 ay içinde igili «iş da- iresi bölge âmirliği; ne, tasdik edilmek üzere tevdi edilmesi mecburidir. İhtar 3 — İşbu resmi tebliğin 1.2.3,8, 10, 11, 13, 18, 20721, 22 ve 25 numaraların» da yazılı hususların yirmi veya daha vx sayıda işçi çalıştıran işyerlerine ald dahili talimatnâmelerde! gösterilmesine - Tüm yoktur. Mısır kraliçesi Gelinlik tuvaletlerini Parise sipariş ediyor Kahireden İntransigeant gazetesi- ne yazılıyor: Müstakbel. Mısır kraliçesi Feride Zülfikar, gelinlik tuvaletlerini hazır- lamağa başlamıştır. Kral Faruk, ni- şanlısının gelinlik tuvaletlerini Mi- sırdaki milli dikiş yurdlarına diktir. mesi arzusunu izhar etmiştir. Fakat müstakbel kraliçe, buna razı olma- muş ve: — Asla, Ben elbiselerimi ve tuva- letlerimi, Pariste intihap edeceğim müesseselere diktirmek İsterim, diye cevâp vermiştir. — Fakat.. — Fakatı, makatı yok... Her şeyi- mi Mısırdan satın alacağım. Fakat roplarımın Paristen gelmesini iste rim... Kral Faruk; nişanlısının bü arzü- sunu İsaf etmiştir. Fatih biçki ve dikiş ihtisas mektebinde bir sergi açıldı Fatihte Çarşambada biçki ve dikiş ihtisas mektebinden bu sene mezun olan talebelerin yaptığı eserleden mü- rekkep bir sergi, dün mektep binasın- da merasimle açılmıştır. Sergide genç kızlarımızın büyük emek, sarfile meydana getirdikleri elişi öte gülerile yapılmış birçok kiymetli eğe yalar teşhir edilmektedir. 4 İd MM iz