27 Ağustos 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

Ağustos 1937 AKŞAMDAN AKŞAMA: On beş sene evvel bugün “Akşam,ın yazdıkları Dün de bu sütunda anlattığım gi: | bi, on beş sene evvel, bugün, Türk milletinin talihi siyahtan beyaza dön- müştü. 26 ağustos 1922 de başlıyan hücum, 30 ağustosta neticeye ermiş ve 9 eylülde de İzmir alınmıştır. O günler zarfında neşrolunan gâ- zetelerde neler yazıldığını merak et- tim. Akşam gazetesinin eski kolleksi- | yonlarını depodan çıkarttım ve oku- dum: Necmeddin Sadık, 25 ağustos başma- kalesinde, «En büyük hatamız» serlâvha- sile bir maarif meselesinden bahsediyor. Büyük günün ârilesinde yaşanıldığı henüz İstanbula, şüphe halinde bile tereşşüh et- memiş. Haberlerin serlâvhalarını sırayla yazıyorum: «Ankarada bir ziyafete Fund paşa, sefirler şerefine otuz kişiyi davet etmiş. «Himayei Bilal cemiyetinde intihabat», büyük puntolarla; «Venedik konferansı için henüz resmi tebilgatta bu- lanulmadı. « Yunanistanın murahhasları | h taayyün etmemiştir. İstanbuldan an kimlerin gideceği hakkında | haberler o mevsimsizdire Bu n metni hayli sansüre uğramış. ÖLesi kat geri kalan satırla- rın mealinden Venedikte Şark meselesini hal için bir konferans akdinin mevzun- bahis olduğu anlaşılıyor. Günün en m him havadisi işte budur, Bir de son hal Fransa hükümeti, sulh şartları kabul edü- diği takdirde Anadolunun sahliye edilmesi Yizumunda ısrar, ediyormuş. Vehip pajA, Romada tevkif edilmiş. Yunan başkuman- danı Hacianesti Atinaya dönüyormuş. Yunan hükümeti, Amirallar meclisinin gösterdiği lüzum üzerine bahriyeden hiç- bir sınıfın terhis edilmemesine karar ver ve Anka, miş. : Dört sahifelik gazetenin öteki sahi- felerine de göz attım. Ertesi gün müt- hiş bir vaka cereyan edeceği anlaşıl- mıyor, Yaprakları çeviriyorum. Bra- vo Akşam gazetesine! Kulağı delikmiş: 26 ağustos günkü nüshasının, yâni taar- adığı günün, dört sütunluk man- geti şöyledir: «Dündenberi Kocaeli munta- kasında ordumuz harekâtı mühimmel a5- keriyeye başlamıştır.» Alında da, yine dört Sütun olarak, şu satırlar: oBugün, öğleyin, şehrimizin salâhiyettar menabiinde Ko- caeli müntâkasında Türk ordusu taratın- dan harekâtı mühimmel askeriye ietasına başlandığı söylenmekteydi. Vakit geç oldu- undan “dolayı bu harekâtın bir taarruz mukaddimesi mahiyetinde olup olmadığı- ni tahkik edemedik. Havadisimizin mev- Sukıyetine itimad etmekle beraber, kari- lerimizin tebliği resmilerimize intizar etme- lerini tavsiye ederiz. Haber doğru ise Allah ordumuzla beraberdir. Neticeye İtminan ile muntazır olabiliriz.» Altındaki havadis- ler, yine konferans haberleri;«Reuter ajan- sı, konferans eylülden evvel topianamaz!» diyormuş. Bir manidar haber: oHacinnes- ti, Harbiye Nezaretine çektiği bir telgraf“ ta, esbabı askeriyeden dolayı Atihaya seya- batini tehir ettiğini bildirmiş» Ertesi günkü nüsha: 27 ağustos 1922. Yâni tam on beş sene evvel bugün!. Başmakale; «Harp ve sulh». İçinden ba- | 24 satırlar alıyorum: «Sakarya harbinden- beri ordumuz, inanılmaz bir tekâmül ye- girdi. İlk taarruz esasında tefevraku adedi ile malzeme faikiyeti Yunanlılar ta- rafında idi. Fakat geçen Kışlan bugüne kadar imilletin ve Müdafaai Milliyenin ülvi fedakârlıklarile bu iki tefevvuk ta bizim tarafımıza intikal etmiştir. Bundan başka yine bu müddet zarfında Yunan or- dusu için için tefessüh etti» İyi anlamış, iyi görmüş... Devam ediyor: «Anadolu, kendi ordusunun en kuvvetli ve Yunan ordusunun en zayıf zamanında Fethi beyi Avrupaya yolladı. Fakat bizim siyasi te- şebbüslerimizi bazı mahafil tam aksi to- lâkki ederek saafımıza hamletti. Fethi bey derdini anlatamadı. Dönüyor. Türk mille- tine ald her mesele cephede halloluna- caktır.» Başmuharririn ihatasına on, Ü yıldız! Ayni üshadaki üç sütunluk bü; haberin ortasında İsmet pâşanin resmi Temir söyle: «Koc £ı harbiyemiz Şor Sort haberler kumanda balı bir telgraf ta teyid ediyor: «Anadolu- da, Kocaeliden gelen haberlere nazaran, Türkler, bu mıntakada büyük tahşidet icra bu mıntakada or- du grupunun kumandanlığına tayin. edil- miştir. Heyecanlı günler, tarihi günler... Bunları eski gazete kolleksiyonların- dan takib etmek o zamanları insanın Kömür depoları Kuruçeşmeden kaldırılması için rapor verildi Kuruçeşmedeki kömür depolarının, halkın sıhhatini ihlâl ettiği için, kal- dırılması hakkında asliye hukuk mah- kemesince bir karar verilmişti. Asliye hukuk mahkemesi bu kararını mahal-| linde tedkikat yapan sıhhi bir heyetin | raporuna istinad ettirmişti. Fakat da- vayı tedkik eden Temyiz mahkeme- | si, yalnız hekimlerin raporuna istinad edilmesinin doğru olmadığını görmüş, | depoların vaziyetini maden mühendis-| lerinden mürekkep ikinci bir heyetin tedkik etmesini münasib bulmuş ve “üç maden mühendisinden ibaret yeni bir ehlivukuf seçmişti. Maderı mühen- disleri bu hususta tedkikat yaparak Kuruçeşme kömür depolarında toz yapacak ve insan sihhatine muzir ne- ticeler verecek her nevi kömür bulun- duğuna ve bu depolar gayet iptida bir halde oldukları için bu civarda o- turan halkın sıhhatinin emniyet al- tında bulunmadığına ve depoların behemehal kaldırılması -lâzım geldi- ğine dâir rspor vermişlerdir. Temyiz | mahkemesi, 17 eylülde (bu hususta | kati kararını verecek ve bu suretle ye- di seneden beri devam eden bu dava da kati safhasına girecektir. Otobüs seferleri Belediye, sene başından | itibaren kendisi idare edecek Belediyenin gümrük muafiyet kanu- nu çıkar çıkmaz elindeki otobüs işlet- mek imtiyazını kullanlarak Avrupadan otobüs getirteceğini yazmıştık. Dün bu hususta belediye fen müdürü B. Hüsnü ile belediye fen müşaviri B. Mustafa Hulki tedkikatta bulunmuş- | Jardır. Belediye, 1 kânunusani 938 tarihin- den itibaren İstanbul otobüs servisini | bizzat idare etmeğe başlıyacaktır. Bu- | nun için son zamanlarda tesis edilen | yeni otobüs hatlarının aldıkları yolcu adedi, faaliyetlerinin neticeleri beledi- yece kontrol ediliyor. Belediye bundan başka Beyazıd ile Kurtuluş arasında da bir servis tesisi- ne müsaade verecektir, Belediyeye o- tobüs vermeğe talib üç firma vardır. Şimdi bunlardan biri tercih edilecek- tir, Muayyen pazar yerlerinden başka yerlerde pazar kurulmıyacak Boş arsalarda yangın' yerlerinin şehrin bazı semtlerinde bir nevi pazar haline getirilerek sebze ve yemiş satıl | dığı görülmüştür Belediye muayyen pazar yerleriy- den başka bu gibi yerlerde yemiş ve sebze satışı yapılmasını menetm ie gözleri önünde canlandırıyor. Bu za- ferin yıldönümü günlerinde, mülea- kip nüshaları da karilemizle birlikte gözden geçireceğiz. AKŞAM . X 1 Sahife 8 Haklı şikâyetler Geçinme masrafını ucuzlatmak Şişliden bir okuyucumuz yazı- yor: «Geçinme masrafını ucuzlatmak için belediyede bir komisyon teş- Kit edildiğini gazetelerde okudum. Çok güzel, çok faydah bir teşeb- komisyonun ük iş kiralarını indirmek me- selesini görüşmeğe başladığını 0- kuyunca şaşırdım kaldım. Beş se- neden beri İstanbulda ev kiraları mütemadiyen düşmektedir. Eski- den Şişlide 75 lira kira verdiğim apartımanda bugün 40 Hraya otu- ruyorum. Diğer apartımanlar da böyledir. Kiralarda en aşağı yü. de kırk sukut vardır. Hele ev ki- raları Bu vaziyet gün gibi ortada iken ev kiralarını indirmek meselesini görüşmek, eski bir tabir ile «hasılı tasile çalışmakutır. Ev kiraları mütemadiyen düşer- ken yiyecek maddelerinin, sebze ve meyvanın fiatleri ortıyor. Bu artış birkaç sene içinde yüzde 20-25 derecesindedir. Bana kalır- sa komisyon herşeyden evvel bu- nu tedkik elmeli, yiyecek madde- lerini ucuzlatmak için bir çare bulmakdır.» Misafirlerimiz Yunan ve Rumen heyetleri bugün memleketlerine dönüyorlar Büyük Trakya manevralarında ha- zır bulunan Yunan askeri heyeti bu- gün Çelyo vapurile Pireye gidiyor. Rumen heyeti âzaları da akşam Ro- manyaya gideceklerdir. Trakyadaki büyük askeri manevra» lara iştirak eden Yunan askeri heyeti relsi genel kurmay başkanı general Papagos dün vilâyete, İstanbul ku- | mandanlığına ve Belediyeye uğrıyarak veda için birer kart bırakmıştır. İzmir fuarını görmek üzere İran ve Afgan heyetleri yarın saat 15 te İz- mir vapurile İzmire hareket edecek- Jeserdir. İran askeri heyeti reisi ve İran ge nel kurmay birinci şube müdürü ge- neral Riza Kuli Kerim ile maiyeti dün Cağaloğlundaki İran başkonsoloslu- ğunu ziyaret etmişlerdir. Emirgânda bir çocuk bahçesi yapılacak Emirgânda cami arkasında bir ço- cuk bahçesi yapılmasına karar veril. miştir. Bunun için bir proje hazırlan- mıştır. Çöp fırınları İ 3 İmar hududu anlaşılınca yerleri | kararlaştırılacak Beyoğlu ve Beşiktaşta olduğu gibi İstanbul çöplerinin de denize dökül- mesi hakkındaki tedkikler yakında ne- ticelenecektir. Bu hususta ( tahsisat bulunmuştur. Fakat çöplerin denize dökülmesi muvakkat bir mahiyette- dir. Belediye" - Sihhiye Vekâletinin de tesbit ettiği veçhile - İstanbul çöplerini fırınlarda yakmak için şim- diden tedkikata başlamıştır. Yalnız çöp fırınlarının şehirden beş, altı ki- Jometre uzakta tesis edilmesi lâzım ge- liyor. Bunun için de şehrin müstak- bel plânında, şehir hududunun nere- de biteceğinin bilinmesi lâzımdır. Fırınların yerleri avanproje neti- celendikten sonra belli olacak ve Tüz- gâr İstikametleri de gözönüne alına- caktır. Bundan başka belediye süpü- rücülerin süprüntüleri yerlere döküp saçmadan munlazam bir şekilde top- layabilmeleri için üstleri kapalı 14 ta- ne çöp toplama arabası sipariş etmiş- ti. Çöp sandıkları yerine kaim olacak bu arabalar, yalnız asfalt ve parke caddelerde kullanılacak şekildedir. Çöpler burada muhafaza edilecektir. Arabaların tertibatı hem süpürge, hem de faraş işini görebilecektir. Plâka parası Şoförler yeniden beledi- yeye baş vuracaklar Taksi şoförlerinin ötedenberi şikâ- yet ettikleri plâka parasının çokluğu etrafındaki müracaatleri şimdiye ka- dar belediyece reddedilmişti, Şolörler aralarında yaptıkları bir toplantıda bu paranın indirilmesi ve son zaman- larda taksi antre ücreti etrafında ya- pılan tadilâttan zarar gördükleri için bunun da eski haline konması için ye- niden bel müracaata karar vermişlerdir. Şoförlerden mürekkeb bir heyet bugünlerde vali ve belediye Telsi B. Muhiddin Üstündağı ziyaret edecekler, isteklerini anlatacaklardır. Ekaliiyet r mekteplerinde muallim kadroları © Ekaltiyet mektebleri muallimlerine aid kadro hazırlanmağa başlamıştır. Muhtelif mekteblerde dersleri olan ba- zı muallimlerin dersleri ayni mekteb- de birleştirilecektir. Geçen sene yapı- lamiyan bu iş, bu sene neticelendiri- lecektir. Bu seneki kadroda bazı deği- şiklikler yapılacak ve Vekâletis idare edilen mekteplere behemehal birer â- sil muallim tayin edilecektir. geçmemesi hakkındaki ya: Istanbul Belediyesinden : 18/8/937 T. li Tenbihi Belediyeye ektir. Akşamları saat 18 ile saat 20 arasında Karaköy köprüsünden dolu ve boş yük arabalariyle hayvanların yarım saat geri alınarak saat 18ile saat 19,30 arasına hasredilmiştir. İlân olunur. (5632) (B.) ak, görülen lüzuma binaen ğe Parsa) Kenar mahallelerde Asri hâyatın bazı tarafları öyle gö | rip bir şekilde içimize sokuluyor ki... Meselâ bir müddettenberi İstanbulun en eski, en alaturka semtinde oturu- yorum. Buraya geldiğimin ilk hafta- Sinda karşıki küçük evde baktım, bir çalgı, bir çarliston, bir fokstrot, bir rumba... Işıklar yanmış, bir faaliyet... Sordum. — Çayları var... dediler. Aradan iki üç gece geçti Bu sefer köşedeki Hacı babanın evinde rumba- lar, fokstrotlar, çarlistonlar ve tepin- me sesleri. sordum. — Danslı çay!.. cevabını verdiler, Asri hayatta köşe kenar mahallele.. re kadar sokulan bu danslı çaylara şaştım kaldım. Ama nasıl biliyor musunuz? Hafta geçmiyor ki İstanbulun bu en kenar mahallelerinde bir iki dansh çay, bir çay ziyafeti verilmesin. Bir hoş sohbet ihtiyar bu danslı çay- lardan bahsederken bana: — Bunlar, dedi, eski yüzük oyna- ma, fincan oynama âlemlerinin yerine geçti... * Bu kenar mahallelerde garip bir âdet var. Bu evin penceresinden öteki evdeki komşu ile konuşmak... Herkes, sabahleyin ona doğru, erkekler işe git- tikten sonra bu acalb telsiz telefon- dan istifade ediyor. Bu konuşmalar arasında bazan çok meraklı olanları var. Meselâ ud ça- lan bir genç kız karşıdaki arkadaşma sesleniyor: — Bugün Beyazıda çıkacağım «Ma- Ve akşama da âlem başladı. Udla çalınan tangoyu, rumbayı dinledik... Kenar mahallede, udda tango ve rumba... — H.E. z Fatihteki Atpazarının bütün bu ci- varın sıhhatini bozacak şekilde bu- Tunduğunu takdir eden belediye paza- Tı şehrin dışma çıkarmak istiyordu. Şehircilik mütehassısı B. Proste da ha- zırladığı avanprojede şehrin ortasın- da bu suretle hayvan alışverişi yapıl- masını doğru görmemiş ve pazarın sur haricine çıkarılmasını ağn gör- müştür. Fatihteki Atpazarının yerine - ei- vardaki bazı binalardan istimlâk edi- lerek - bir park yapılacaktır. Bir kadın odun taşırken sol elinden yaralandı Şişlide Kurtuluşta oturan Vasi karısı Froso odun taşırken sol elin- den yaralanmış, Şişli hastanesine kal- dırılmiştır. Festival takvimi 21 ağustes: Cuma İstanbul Yelken şampiyonası birinci grup müsabakası Modada sani 14 de, Şehir tiyatrosu temsili saz caz — Geçen gün elime bir kitap geçti bay Amca. Oldukça iyi basılmış, bi- çimli bir kitap!.. . İnkılâp kitapevi tarafından neş- redilen bir roman serisine aitmiş!.. / 50 kuruştan aşağı değildir!» dedim. .. Paul Bourgert'den tercüme bir toman! İçine, dışına bakıp «Herhalde N » Halbuki 25 kuruşmuş!.. Memle- kette kitap okumak imkânını artır- . | mak için ucuz kitap neşriyatı faydalı bir iş doğrusul