27 Temmuz 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10
ay a ET © süratle kaçar; AKŞAM 21 Temmuz 1937 SARAY ve BABIÂLİNİN İÇ YÜZÜ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme iktibas hakkımahfuzdur. Telrika No. 923 Askeri tibbıye mektebinde tazyıkler nefyedilen gençler Avrupadan gelen gazetelerin tevzi edildiği yerler Abdülhamidin hafiye- leri tarafından bazan haber alınıyor, tarassud edilerek tevzi memurları ya» kalanıyordu. 1897 haziranının on ye- dinci günü Tıbbiyenin son sınıf tale- besinden Kapandekikli Ali efendi ile Darüşşefakar mezunlarından (ORalf efendi böyle yakalanmışlardı. Raif efendi Mebeyinde istintak edil- dikten sonra Zaptiye kapısına nakil ile cinayet mahkemesine tevdi olun- du. Orada müebbed kalebendliğe mah- küm edildi. Yine bu suretle müebbed kalebendli- ğe mahküm Hüsnü beyile birlikte mahfuzen Sincba gönderildiler. Kalebendiiğe mahküm iken hapis- hane-müdürünün keyille iki sene zin- danda bırakıldılar. Raif ve Hüsnü beyler mahkümiyet- leri hilâfma kendilerine edilen bu zu- lümden olsun kurtulmük için istida ve telgraf parası olarak binlerce kuruş sarfettiler. Dinliyen olmadı; valideleri ecnebi sefaretlerine İltica ettiler; bu- nun da tesiri görülmedi. İki mahküm bulundukları zindanı kendilerile beraber yakmağa teşebbüs ettiler. (1) Bu teşebbüs onları zindan- dan halâs etti; kalebendliklerini çek- mek şartile... Baytar mektebinin son sınıfından vatanı zulümden kurtarmak için çâl lışanlara iltihak emelile Avrupaya gite miş olan Mihaliçti Mehmed efendi 86- falet ve mihnetin her türlüsüne ta- hammül ederek bir taraftan noksan kalan tahsilini ikmal ile uğraşıyor, di- ger taraftan da neşriyat ile «mukad- Ces emele» hizmet, etmeğe çalışıyordu. 'Tahsilini bitirdikten sonra «müca» hedeye> devam için ismini, kıyafetini tebdil ederek 1899 da İstanbula gel- mişti. Yakalanarak Yıldıza götürüldü. Mehmed efendi Yıldızda, günlerce tatyib olundu. Kendisinden istenilen malümatı verirse arzu ettiği memuri- yete, maaşa nali olacağı temin edildi, Önüne altınla dolu bir kese bile konul du. Fakat Mehmed efendi, re sorulsa: — Bilmem! den başka cevab vermiyordu. 'Bu ısrarı Üzerine pek ağır işkencele- re uğafıldı. Ağzından yine bir söz &lı- namadı. Bekirağa bölüğüne gönderil- Gi, Hapishanede idama mahküm edil. diği şayi olmuştu. Kendisinin mah- kümüyetinin derecesi hakkında malü- malı yoktu. Trablusgarbe nefyoluna- cağunı, orada altı sene askerlik ettiri- leceğini sanıyor, ömrü vefa ederse yi- ne millet için çalışacağını, noksan ka- lan mücahede vazifesini ikmal edece- ğini hapishane arkadaşlarına temin ediyordu. düklerini muhatâblarına merak ile dinletirdi. Nihayet zavallı merd genç, hasta- iandı. haslaneye nakloundu ve orada vefat ett (2) 1899 senesinde bir ara Bekirağa bö- lüğünde tekayyüd pek şiddetlenmişti. Buna da sebep su hadise olmuştu: (3) Askeri tıbbiyo, talebesinden Bekir- ağa bölüğüne getirilmiş olan Şamlı Numan efendi bir gün parmaklığa çe kar, nöbet bekliyen askerin gözlerine bir avuç kül atar, nöbetçinin uğradığı şaşkınlıktan istifade ile, son derece aranır, : bulunamaz, Numan efendi yine mektebine mış, arkadaşları tarafından saklan Muşta! Sonra hoca kiyafetinde bir vapura bindirilerek kaçırılmıştı! “Tıbbiyenin muhtelif sınıflarından Mustafa - Çorum saylavı Suphi Yakar rın kardeşi - Yenişehirii Atıf, Samsun- lu Sıtkı Avni, Ipekli Nazmi, Diyarıbe- kirli Salih mektebin inzibat kıtası ef- radını vatan ve millet tenvir etmeği üzerlerine almış, nöbete geldikçe bu efrada münasib dil kulla” narak Istibdadın zulümlerinden; Halt- fe diye tekrim olunan adamın etrafi- na toplanmış hainlerin yaptıkları fe Malıklardan bahseylemeğe koyulmuş» ardı. 4 Bu telkinler bir müddet devam etti, Tabii sonra haber alındı. Tıbbiyede erkânıharp Halepli Zeki paşanın riyasetinde teşekkül eden bir divanı harpte muhakemeleri acele 16- Ta olunarak her birine on beşer sene- den aşağı olmamak üzere ağır kürek cezaları verildi. 14 nisan 1900 de hep- si Taşkışla zindanına sevkedildiler. Sevk esnasında Mustafa, Tıbbiyeyi 18- laha (1) getirilmiş zabitlerden binbaşı Sami efendinin üstüne hücum ile iyi- ce döğmekten çekinmemişti. Padişah bu cezaları muvafık görme- diği için bu altı efendinin Taşkışla di- vanı harbinde yeniden muhakemeleri- nin icrasını irade etti. Taşkışla divanı harbi de padişahın arzusuna uygun bir hüküm vermedi. Mesele üçüncü defa Harbiye mektebinde süvari feriği Hilmi paşanın riyasetinde diğer bir divanı harbe tevdi olundu! Altı arkadaş bu divanı harpte, 08- kerlere muzır ve hâinane telkinlerde bulunmak cürmile ve muhtelif müd- detlerle kürek cezalarına ve müddet- lerini ikmaiden sonra nafyolunarak menfalarında nezaret altında bulun- durulmağa mahküm oldular. Müddet- lerini ikmal için Sultanahmeddeki umumi hapishaneye nakil ve katiller- le bir yerde hapsedildiler. Müddetle- rini bitirince nefyolundular, 1903 de bu tazyikler Askeri Tıbbiye mektebinde çok artmıştı. Mektebin muhtelif sınıflarından Hikmet Sürey- ya, Trablusgarplı Zeki, Diyarıbekirli Mehmed, Fatihli Cevdet ve Avni, Ni- şantaşlı Kemal, Selânikli tüccardan İpekçi Kâni oğlu Hâmid birçok işken- celere uğradıktan sonra muhtelif yer- lere nefyedilmişlerdi. (5) Bunlardan Gözleri önünde bu adar feci misal- ler gördükleri halde Tıbbiye gençleri büsbütün yılnuş değillerdi. Selânikli Rifat ve Mehmed Hilmi efendiler ken- Gilerinden genç arkadaşlarını uyan- dırmak ve hürriyet fikirlerile yetiş- tirmek için bütün varlıklarile çalışı- yorlardı. Selânikte biribirlerile tanışmış olan "Tıbbiyeli Selânikli Mazlum, Ömer Na- ci ve Hüsrev Sami kendilerine yeni fa- âliyet sahaları araştırıyorlardı. 1903 senesinde Ömer Naci ve Hüsrev Sami Avrupaya kaçmışlardı. Firardan evvel arkadaşları Mazlum efendiye Ahmed Riza beyin (Vazife ve mesuliyet) risa- sile (Hayyı aletfelâh) risalesini ver- mişlerdi. Mazlüm efendi mektebe av- detinde kanunu asasi, meşrutiyet, hürriyet fikirleri hakkında arkadaşlar rını tenvir ile uğraşıyor ve elindeki ri- saleleri emniyet, ettiklerine okutturu- yordu. Mazlum efendi akrabasından Ala- sonyada doktor kolağası Abdürrah- Ban efendi nezdinde Jöntürklerin Av- rupada çıkardıkları bazı gazeteleri de bularak okumuş, bu suretle memleket haricinde çalışanların faaliyet tarzla- rına biraz vukuf hasil eylemişti. Fikren edindiği bu hamule ile Maz- lum efendi Tıbbiye mektebinde zaten kök salmış hürriyet fikirlerini nüma- landırmağa çalışmak üzere bir komite tesisine karar verdi, Arkadaşı Metroviçeli Esad ile komi- tenin idaresi ve fsaliyeti hakkında anlaştı. Hasekili Nazım Şakir, Kadıçeşmeli Ahmed Nuri, Kocamustafapaşalı Av- mi, Amasyalı Nali, Kastamonulu Sad- reddin de bu komitenin ilk ve başlı âzasından oldular. Avrupada bulunan Ömer Naci ve Hüsrev Sami ile muhabere temin edi- lerek bu suretle celbedilen Jöntürk neşriyatı arkadaşlara okutturuluyor, hürriyet fikirlerinin yayılmasına çalı- şalıyordu. . (Arkası var) (1) Ralf: Zindan yadigüri. (2) M. Nihad: Bekirağa bölüğü faclaları, (3) Keza. (4) Ahmeğ Bedevi: (Erel Peşinde) not- Ahmed Bedevi: Peşinde) O) < Cemel ) not Tarıhdan. stanbul Harici askeri kıtaatı ilânları || Tenis maçları | T istanbul Harici askeri kıta ilânları | Dağcılık klübündeki maçlar bitti Dağcılık klübü şampiyonluğu için başlanmış olan tenis maçları dün bitmiştir. Fnial: 1 —'Tek kadın: Bayanl. Goro- detaki Bn. Desautiye 6/0, 6/0, galip. 3 — Tek erkek: Bay Kris By. Tel yana 6/3, 1/6, 6/4, 8/6 galip, 3 — Kadın - Erek: Bn, Gorodefzki ve Vedad A. Bn. Kurtelli ve B. Erise 6/3, 75 galip. 4 — Çift erkek: Bay Kris ve Necip bay Vedad ve Neşete 6/3, 6/3, 4/6, 7/5 galip. Mükâfatlar galip gelenlere veril miştir. Cim Londos 78 inci dakikada Vander- valdin sırtını yere getirdi Atina 28 — Dün Atina stadında 70,000 seyirci önünde Cim Londos ile İngiltere imparâtorluğu başpehliva- ni Vandervald arasında çok heyecanlı bir güreş müsabakası yapılmıştır. | Cim Londos, Cenubi Afrikada Van- | dervald ile yaptığı üç müsabakadan ikisinde beabere kalmış üçüncüsünde Balip geldiği cihetle, Cenubi Afrika şampiyonluğu kemerini kazanmıştı. Binaenaleyh dünkü maç, bu son maçın revanşı mahiyetinde idi, Cim bu maçı altın ke- meri muhafaza edecek, yenilirse Van- | dervalda iade edecekti * Bu mühim maçtan evvel Habeş Pehlivanı Seke ile Afrika başpehliva- BI arasında bir müsabaka yapılmı ve Habeşli pehlivan 34 üncü dakikada hasmının sırtını yere getirmiştir. Müteakiben Cim Londos - Vander- vald müsabakası başlamıştır. Çarpış- ma çok sert ve çetin olmuştur. İki defa Vandervald, Cim Londosu rin- gin dışına fırlatmıştır. Yedinci dev- reden sonra Cim 10ndos, taarruza geçmiş ve üç defa, hasmıhı iplere fır- latmıştır, Nihayet yedinci devrenin üçüncü dakikasında Cim Londos has- | mını yukarıya kaldırdığı gibi meşhur tayyare oyunile sırtını yere getirmiş» tir. Halk Cim Löndosu çılşmca al kışlamıştır. Hırsız şişeci Çocuğun eline beş kuruşu vererek bohçayı almış! Dün Lâlelide garip bir soygunculuk vakası olmuştur: Lâleli caddesi üze- rinde berberlik eden Numan İsminde biri, havluları ve saireyi yıkatmak üzere 0 civarda oturan Emineye gön- dermiş, bu kadın da bunları yıkayıp, kurulayıp ütüledikten sonra çocu- gunun eline vererek berber dükkânı- na götürmek üzere yola çıkarmıştır. Çocuk yolda giderken yanına çü- valla Şişe toplamakta olan bir genç sokularak durdurmuş, eline bir çeyrek vererek: — Sen 0 bohçayı bana ver de ben tutayım!.. Sen bu çeyrekle bana dört tane sigara, kendine do bir çikolata al, gel!.. Hadi çocuğum!. demiş. Saf çocuk bohçayı meçhul delikanlı- ya vermiş, kendisi de tütüncüden çi- kolata ve sigara almağa gitmiştir. Çocuk, biraz uzaklaşır uzaklaşmaz, çuvallı Şişeci bohçayı çuvalına atıp ortadan kaybolmuştur. Çocuk, çikolata ile cigaraları alıp" döndüğü zaman şişecinin yerinde yel- ler estiğini görünce şişeciyi her taraf- ta aramış, bir son alamayınca koşa ko- p anasına giderek meseleyi anlatmış- Emine, bohçanm bir hırsız tarafın- i dan aşırıldığını anlayınca, çocuğile be- raber zabıtaya müracaat ederek hâdi- seyi haber vermiştir. Polis, şimdi bu meçhul çişecinin hüviyetini tayina uğraşıyor. Kibrit fabrikasında iştial Kıtaası Cinsi kilosu Edirne Birlikleri | Siğireti o 83000 Uzunköprü birlikleri Sığır eti 27000 Süloğlu birlikleri Sığır eti (| 100109 Miktarı Muhammen İ. Teminatı İhale Saati Şekli fyatı OLiraKr. tarihi Kr. Santim 35 00 2179 00 11/8/93710kapalıZ 32 00 648 00 11/8/93711kapalıZ 31 00 2328 00 18/8/93716kapalıZ Tuğay Birliklerinin senelik sığır eti kapal zarf usulile münakasaya ko- nulmuştur. Evsaf ve şartnamesini görmek isteyenler tatil günlerinden baş- ka her gün komisyonumuza müracaat edebilirler. İsteklilerin belli saatinden bir saat evvel Edirnede Trakya Müfettişliği binasında komisyonumuza ger meleri. * Kırklareli Tümen birlikleri ihityacı için satın alınan 11000 kilo sabuna ve- rilen fiat pahalı görüldüğünden tek- rar kapalı zarfla 11000 kilo sabun sa- tın alınacaktır. Muhammen fiyatı 46 kuruş olup tutarı 5060 liradır. İlk te- minatı 379 lira 50 kuruştur. Şartna- rülebilir. İhalesi 10/Ağustos/937 salı günü saat 15 dedir. İstekliler kanunun 2 ve 3 üncü maddelerindeki vesika ve teminat mektuplarını havi zarflarını belli gün ve saatten en az bir saat ev- veline kadar Tümen satınalma komis- Yonuna. vermeleri. (197) (4608) Yulaf Tonu Bursa 450 Mudanya 84 Bandırma 04 * 618 Bursa, Mudanya ve Bandırma gar- nizonları için 20/Temmuz/937 salı günü saat 17 de kapalı zarfla eksiltme. nin yapılacağı ilân edilen yukarıda yazlı (616) ton yulafa teklif edilen fiyatlar pahalı görüldüğünden ayni evsaf ve şerait dahilinde bir ay müd- delie pazarlıkla eksiltmeye konulmuş- ve İlk pazarlığı 30/Temmuz/1937 uma günü saat 16da yapılacaktır. Şartnameler İstanbul Ankara levazım âmirlikleri satınalma komisyonları ve Bursada âskeri satınalma komisyonun- dadir, İsteklilerin belli gün ve saatin- de teminatlariyle ve kanunun 2 ve 3 üncü'maddelerinde istenilen vesika- lariyle birlikte Bursa askeri satınalma komisyonuna gelmeleri. Üç garnizo- nun yulafı bir veya ayrı ayrı İstekli» lere ihale edilebilir. (198) (4609) (200) (4611) Kapalı zarfla 25000 kilo gazyağı s0 tan alınacaktır. Muhammen tutarı 5150 liradır, İlk teminatı 431 lira 25 kuruştur, Şartnamesi hergün satınal- ma komisyonunda görülebilir. İhalesi 10/Ağustos/1937 salı günü saat 16 dadır. İstekliler kanunun 2 ve 3 üncü maddelerindeki vesika ve te- minat mektuplarını havi zarflarını belli gün ve saatten en az bir saat ev- veline kadar Kırklarelinde Tümen sa- tınalma komisyonuna vermeleri, a (196) (4606) * Kırklareli Tümen birlikleri ihtiyacı için satın alınacak olan 150000 kilo patates verilen fiyat pahalı görüldü- günden tekrar kapalı zarfla satın alı- nacaktır, Muhammen fiyatı 7 kuruş olup tutari 10500 liradır. İlk teminatı 787 lira 50 kuruştur. Şartnamesi her gün komisyonumuzda görülebilir. İha» Jesi 9/8/937 pazartesi günü saat 16 da- dır, İsteklilerin kanunun 2,3 üncü maddelerindeki vesika fle teminat mek- tuplarını havi zarflarını belli gün ve saatten en az bir saat evveline kadar 4 — Kuru soğanın ilk teminatı 113 liradır, 5 — İhalesi 29 Temmuz 937 per şembe günü saat 15 dedir. 6 — Şartnameyi görmek isteyenle- re her gün Vize satınalma komisyo- nunda gösterilmektedir. (183) (4541) Uyuşturucu Maddeler İnhisarından: 1 — 1934 ve daha evvelki seneler mahsulünden olup İdaremiz satışlarına iştirâk ettirilmek üzere depolarımıza tevzi olunan afyonların sahiplerine 1936-1937 senesi satışlarımız üzerinden, tediyesi lâzım gelen yüzde otuzların tevzii mukarrerdir. Tevzi at morfin makbuz sıra numaraları ile aşağıda gösterilen günlerde yapılacaktır. 2 — İstanbuldan gayri mıntakalarda bulunan afyon sabipleri ellerindeki morfin makbuz numaraları ile açık adreslerini birer mektupla idaremize bil- dirmelidirler. Bu takdirde tahakkuk edecek hisseleri havaleten adreslerine 3 — Ellerindeki makbuz numaralarına nazaran gününde müracaat et- miyenlere hisseleri tevzlatın sonunda verilecektir, (4598) Makbuz No. Müracaatı tarih Gün 1001 — 1025 28 Temmuz 1937 Çarşamba günü 1026 — 1050 20 » » Perşembe günü 1051 — 1075 30 » » Cuma günü 10786 — 1100 2 Ağustos » Pazartesi günü 1101 — 1125 Ça » Salı günü 1126 — 1150 4» » Çarşamba günü 151 — 175 5 » » Perşembe günü 1176 — 1200 6 » . Cuma günü 1201 — 1225 9 » » Pazartesi günü 1126 — 1250 0 » » Salı günü 1251 — 1275 Ti » » Çarşamba günü 1216 — 1306 2.» » Perşembe günü 501 — 538 13 » » Cuma günü 539 — 588 16 » » Pazartesi günü 589 — 620 nn » » Salı günü Festival Fotoğraf sergisi İstanbul z ğ Belediyesinden: Festival münasebetile açılacak fotoğraf sergisinde teşhir edilmek ve fes” caat edilmekte olduğundan bu mühlet 1 Ağustos 1937 akşamına kadar temdit edilmiştir. Müsabakaya gireceklere kolaylık olmak üzere bü husustaki şart ları tekrar ilân ediyoruz: 1 — Sergiye amatör ve profesyonel fotoğraftılar iştirâk edebilirler, 2 — Verilecek resimler iki guruba ayrılmıştır. A — İstanbulun tarihi B. — İstanbulun tabi güzelliklerini tesbit eden fotoğraflar 3 — Fotoğraflar 18/24, 30/40 ve 50, 1/60 eb'adında olacak ve her iki gurup” tan birinci gelen fotoğraflar için 50 şer, ikinci fotoğraflar için 25 şer, üçüncü” . lere 15 şer, dördüncü ve beşinci gelen resimler için de onar lira mükâfat veri” lecektir. O (B.) (4621) ni pik İz ay ln eyy ağ İğ ie mm lm nini öylesin e Deniz Harp okulu ve Lise komutanlığından: Üniversite mezunu ve Tercihan Avrupada tahsil görmüş bir riyaziye Öğ” retmeni alacağız. Şartları öğrenmek üzere kemutanlı#ımma müracaat, (6200)
