3 Haziran 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7
” Telsi ha- aç ün lar - üre 3 Haziran 1937 AKŞAM maddeler, c8Zal Ankara 2 (Telefon) — Yeni telsiz kanunu bugün mecliste müzakere 6- dilmiştir. Bu kanuna göre elektro- rlanyetik dalgalar vasıtası İle her ne- Yi resim, işaret ve sesleri vermeğe v& almağa yarıyan bilümum telsiz tesi- satı ve işletilmesi hükümetin inhisa- rı altına alınmaktadır. Projenin bir maddesi; umuma mah- #us neşriyatı ve televizyon tesisatının imtiyaz veya ruhsat şeklinde vatan- daşlar tarafından yaptırılması ve İş letilmesi hususlarında hükümeti muh- tar bırakmakta idi. Adliye encümeni umuma mahsus telsiz neşriyatının, gerek memleket müdafaası ve gerek akın terbiye ve irşadı bakımından halz olduğu büyük tesiri gözönünde tütarak bu mühim işin behemehal hü- kümet elinde bulunmasını lüzumlu Görmüş ve buna dair olan maddeyi Projeden tayetmiştir. Projenin üçüncü maddesine göre telsiz tesisatı ve yedek aksamı sahip- İeri, devletin umumi ve askeri emni- yet ve asayişinin istilzam ettiği hal- lerde ferdi, mıntakavi veya umumi ol- mak üzere bunları faaliyetten kaldır- Mağa, sebebi zall olduğu zaman iade edilmek üzere hükümet emrine ver- meğe merbur olacaklardır. Adliye encümeni azasından B. Refik Şevket (Manisa) bu maddedeki (Fer- di) kaydının kaldırılması reyinde bu- lunmuş ve bunu encümenin mazba- İsında zikretmiştir. B. Refik Şevke- tin fikrine ferdlere aid radyoların fa- &iyetten kaldırılması demek o maki- 6 sahibini, vatandaşlar arasında Va ten haini veya casus olarak ham et- mek demektir. Esasen bu tatbik edilse bile menedilen vatandaşın başka rad- Yolardan istifadesine mâni yoktur. Telsiz telefon alıcı tesisatı elefon neşriyatını al. Meğa mahsus tesisat vücude getir Mek istiyenler mahalli posta telgraf VE elefon idaresine yazı ile müracaat €derek ruhsat almağa mecburdurlar. Alinacak ruhsat anten tesisi izinini de İhtiva edecektir. Alcı telsiz telefon cihazı olmaksı- Zn sabit anten tesis etmek istiyen bi- Ma sahiplerine ücret, alınmaksızın izin verilecektir. Memleket dahilindeki ikametleri bir Ayı geçmiyen ecnebi seyyahların oto- Mmobillerindeki telsiz telefon alıcı ci- hazı için ruhsat almağa! lüzum olmu- Yacaktır, Teslsatın bir yerden diğer bir yere değiştirilmesi halinde veya tesisatın Kzldırılmasında ve işletmeğe vazında kaldırma ve işletme tarihleri bir ay İçinde yazı ile posta telgraf ve telefon İdaresine bildirilecektir. Tedkik ve teftiş Nafıa Vekâletince kendilerine salâ- biyet verilmiş olan memurlar bütün telsiz tesisatının teknik ve işletme ci- hetlerini tedkik ve teftiş edebilecek- lerdir. Deniz veya hava gemileri ile tayyare sahipleri ve gemi adamları, Pilot, makinist gibi bütün alâkalılar memurlara kolaylık göstermekle mü- Kellet tutulmuşlardır. Projede ayrıcd'deniz gemilerinde Hi telsiz tesisatı, istasyonlara ve bun- Aarın muhabereleri hakkında hüküm- Ber vardır. Karada, havada ve deniz- deki Türk askeri telsiz istasyonları bu Kanun projesi hükümleri haricinde bi- Yakılrıştar. Harç ve ücretler Türk deniz ve hava gemileri ile tay- Yarelerine verilecek telsiz ruhsatna- Müeleri için 15 lira ve gemi telsiz muha- berelerine verilecek şehedetnameler İçin beş lira harç alinacaktır. Her nevi alıcı tesisatı için kendile- TİNE ruhsatname verilenl&rden her Yali sene için almacak ücrete Nafa Vekâleti tarafından yapılacak ve fera Vekilleri heyetince tasdik edilecek bir #8 ile tatbik olunacaktır. Mali se- Benin birinet altı ayı içinde kendile- 2” Tuhsafname verilönlerden tam ve İK i allı ayı içinde verilenlerden yü N ücref a ımacaktır, z kanunu projesi Mecliste müzakere edildi * Projede tesisatın teftişi, harç ve ücretler hakkında i hükümler vardır Kanuni müddet içinde ruhsat ücre- tini vermiyenlerden bu ücret hiç bir tebliğ yapılmıyarak yüzde yirmi faz- Jası ile alınacaktır. Projenin harç ve ücretlere aid olan bu hükümleri İktisad encümeninde uzun münakaşaları mucip olmuştur. Encümen, alınmakta olan senelik 10 lira harcın indirilmesini hükümetten temenni etmiş ve esbabı mucibe maâz- batasında bu temenniyi zikretmiştir. Cezai hükümler Projenin hükümlerine göre esasen ruhsat verilmesi caiz olmıyan kimse- lerden telsiz tesisatı vücude getirenler hakkında bir seneden üç seneye kadar hapis cezası hükmolunacaktır. Ruhset alması caiz olan kimseler tarafından ruhsat alınmaksızın tesi- sat vücude getirilirse bu gibiler bir ay- dan altı aya kadar Fapse ve yüz lira- dan bin liraya kadar ağır para ceza- sına çarptırılacaklardır. Ruhsat almaksızın yalnız alıcı te- sisat veya cihazı vücude getirenler veya kullananlar hakkında 25 liradan 250 liraya kadarağır para cezası hükmolunacaktır. Malatyada imar faaliyeti Malatya (Akşam) — Malatya şehir meclisi, son toplantısında geçen sene ikmal edilen şehir plânı dairesinde beş senelik bir imar faaliyeti proğra- mu hazırlamıştır. Bu programa göre 1937 senesinde belediye binası, parke kaldırımları yaptırılacak, şehre içme suyu getirilecek, icab eden istimlâk. ler yapılarak meydanlık tanzim edi- lecektir, Liman atölyesinin temel atma resmi. yapıldı Yeni Merkez kumandanı a İstanbul Merkez kumandanlığına general İhsan tayin edilmiş ve yeni vazifesine başlamıştır. Bu münasebet- le yeni Merkez kumandanının bir f0- toğrafını dercediyoruz. Yolcu salonu için avan proje hazırlandı Müstakbel yolcu salonu avan proje- sİ profesör Deb tarafından tamamen hazırlanmış ve Liman işletme idaresi müdürlüğüne verilmiştir. Müdür B. Raufi projeyi Ankaraya götürecek ve İklisad Vekâletinin tasvibine arzede- cektir, Avan proje kabul edildikten sonra esas proje kısa zamanda hazır- lanacak ve derhal inşaata başlana- caktır, Salonun yapılacağı Çinili rıhtım han ile Merkez Rıhtım han arasındaki sondaj ameliyesi müsbet neticeler ver- miştir. Salonun temelleri 30 metre de- rinliğinde olacaktır. “İttihad ve Terakki,, gülmeğe Canbulat bey tekrar itiraz etti Diğer taraftan içtima bitince Ka- ra Kemal bey hakkında söylenen sözlerden müteessir olan Canbulat bey, fırka grupundan evvel Talât pa- şa tarafından ikna edildiği halde ye- niden Kara Kemalin iaşe nezaretine tayinine itiraz etmeğe başladı. Yeni dahiliye nazır namzedi, şayed iaşe nezaretine behemehal Kara Kemal bey getirilirse kendisinin kabineye iştirak etmiyeceğini sadrâzama is rerla söylüyordu. Talât paşa, şimdi yeni bir müşki- lât karşısında kalmıştı: Fırka gru punda açıkça yeni nazırların isimle- Tini ortaya attıktan sonra iaşe neza- retine başka birini nasıl getirebilir. di? Scdrüâzam, Canbulat beyle uzun bir münakaşadan sonra Kara Kemal beyin yalnız iaşe işlerile maeşgul ol- masına ve iaşe işlerinden başka işler mevzuubahs olursa kabine içlimama iştirak etmemesine muvafakat ctti. Bu sadrâzamla yeni dahiliye nazırı arasında kararlaştırılmıştı. Filhaki- ka meclis grupu içtima günü akşamı sonra İsmail Canbulat beyin dabi- liye, doktor Nazım beyin Maarif ve Kemal beylerin de iaşe nezaretlerine tayini iradeye iktiran etti; 18 temmuz, 334 (1918) nin son devirlerinde Suikasdlar ve entrikalar Ç..... Tetrika No. 113 | Alman ordusu Fransada bozuluyor, zafer perisi Fransa ve müttefiklerine Yazan: Mustafa Ragıb Es-atlı başlıyor.. | tahmin etmediği bir zamanda Talât paşa, her hangi bir surette kendi aleyhinde bir vaziyet alırsa bu va- ziyeti, elindeki kuvvet ve selâhiyet- lerle dağıtabileceğine emindi. Enver paşa, son zamanlara kadar ümidini kaybetmemişti Fakat Enver paşanın endişesi, bu Ne padişah, ne de Enver paşa | vermiş, nazırlardan bazısı telâş ve memnudular Artık Talât paşa kabinesi, yeni nazırlarla tamamlanarak işe başla- raş ve Kara Kemal bey de yalnız ken- di nczaretine aid işler için meclisi vü- Helâ içtimalarına iştirak etmeğe baş- Jamıştı. Sadrâzam, düşündüğü şekilde ka- binesini kendisine tarafdar olan az- kâdaşlarile takviye ederek gayesinde muvaffak olduğu halde, bu neticeden «ayrı ayrı nokai nazarlar besleme- lerine rağmen - ne padişah, nede Enver paşa memnun olmuştu. Gerçi padişah, meclisi vükelâyı da- ha ihtilâdı bir vaziyete sokmak için yeni nazırlar alınmasını Talât paşa- | dan istemişti. Halbuki üç yeni nazı- | Suşonun Sivastopol ve Odesg li- manlarmı bombardıman etmesi neti- cesi olarak hârbe girmemize muarız bulunduğundan istifa eden. nazırlar arasında Maliye nazırı Cavid bey de bir müddet sonra Talât paşanın rica ve israrı üzerine İekrar Maliye neza- retini kabul ettiği halde Amerikanm harbe iştiraki üzerine meclisi vükelâ- da yapılan münakaşa netoesinde ikin- ci defa olarak Maliye nezaretinden is- tifa etmişti. O zaman bir aralık Talât paşa da Cavid beyi istifaya sevkeden vaziyet- teki bu değişiklikten endişe etmemiş değildi. Fakat Enver paşa, (Alman karargâhı umumi)sinin teminatı ile rın Ğa Talât paşaya tarafdar zümre- | herbin iddia edildiği kadar vahim ye mensub olduğunu ve Enver paşa- rın meclisi vükelâda büsbütün za- yıflamasını hiç beğenmemişti. Hün- kârın istediği şey, yeni nazırların kis- men Talât, kısmen de Enver paşala- re mensub kimselerden olması, bu suretle sadrâzamla Harbiye nazırı Temelatma merasim inden iki instantane Liman İşletme İdaresinin Kasım- paşada inşa ettireceği atelyelerin te- melatma merasimi dün saat 13 te ya» pılmıştır. Saat on iki buçukta bir de- niz motörile bir romorkör davetlileri Galata rıhlımından &larak atelyele- rin yapılacağı ardiyeye götürmüştür, Saat tam 13 te Deniz Kumandanı, Liman İşletrnesi Müdürü ve Liman İş letme İdaresi erkânından mürekkep kalabalık zevatın iştirakile merasime başlanmıştır, Temelatma merasimi- nin yapılmakta olduğunu bildiren kö» ğid okunmuş ve bunu önce Dehiz Ku» mandanı, sonra Liman İşletmesi Mü- dürü imzalamışlardır. kuruşluk para bu tarihi kâğıtla bir- Hkte bir şişe İçinde atelyelerin teme- line konmuştur. Bundan sonra önce Liman İşletmesi Müdürü; sonra De- | niz Kumandanı mala (ls temele harç atmışlardır. Kesilen iki kürbanla me- rasim nihayet bulmuş, davetlilere hg- zırlanan büfede limonata ikram edil» miştir. Keslen koyunlarla ameleye dün akşamı bile etli play eiyadeti ye rilmiştir, erasında daimi bir mücadele kapısı açılarak meclisi vükelânın birbirile anlaşmaz şahsiyetlerin (toplandığı bir mahfil haline gelmesi ve bunun neticesi olarak da <İttihad ve Terak- ki bünyesinde inhilâl hareketlerinin belirmesi idi. Halbuki şimdi hükü- metin makanizması büsbütün Talât paşanın eline geçtiğine göre, meclisi vükelâda Enver paşa her istediğini yaptıracak vekiyetten çıkıyordu. Enver paşaya gelince: Kendisinin en büyük rakibi olan Talât paşanın vaziyete hâkim olduğundan mem- nun olmamıştı, Baş kumandan ve kili, yeni üç nazırdan hiç birile uyu- şamıyacak vaziyette idi, Binaenaleyh bu'nazırlar, kendin- den ziyade Talât paşanın ağzına bar kacaklardı. Diğer taraftan Enver pa- şa, sadrizamın yaptırdığı fırka gru- punun toplanmasındaki maksadı da sezmişti: Talât paşa, Enver paşanın kendi aleyhinde kati ve cezri bir ha- rTekete geçmemesi için, o zamana kâ- dar sakit vaziyetini muhafaza eden meclisi mebusanda bir tenkid ve iti- Taz havasının esmeğe başladığını İs- bat etmek ve hükümetin müştereken yeni bir muhalefetle tehdid edildiği- ni göstermek için bu suretle hareket ettiğini anlamıştı. Fakat baş kumandan vekili, Talât paştinın kendisine karşı koymak için müracaat ettiği bu son çareye büyük bir ehemmiyet vermiyordu. Enver pa- şa, ne kabinenin yeni vaziyetinden, ne de mecliste teşekkül ettiği ileriye sürülen muhalefetten çekinmeğe ken- dini mecbun görmüyordu. O, şayed bir tehlike göstermediğini kabineğe- ki arkadaşlarına bildirmişti. Hakikat de şu merkezde idi ki 1917 iIkbaharın- da Almanya ile “üttefikleri için bü- tün ümidler kaybolmamıştı. Bilhas- sa Almanlar henüz taarruz kabiliye- tini muhafaza ediyorlardı. Bu itibar- la Enver paşa bu ümidini 1918 sene- si mayıs sonuna kadar terketmiş de- ğildi. Hattâ garb cephesnde 1918 saklamak istemiyen İngilizlerin (Gok felâketi) namını verdikleri bu hezi- met, Enver paşanın muhayyilesinde canlandırdığı (Zaferi nihai) idealini büsbütün kuvvetlendirmişti. Fakat mareşal «Oş taarruza geçince. Baş kumandan vekili, Almanların İngilizlerden aldığı on binlerce esir ile binlerce topu misal olarak göste- riyor ve bu mağlübiyetten sonra Al manlarm yapacağı son bir darbe ile itilâf devletlerinin silâhlarını teslime ferle neticeleneceğini kabinedeki ap kadaşlarına temin ediyordu. Bu iti- barla Enver paşanın “nazarında bir sene evvel Amerikanın harbe girmesi ve Osmanlı cephelerinin de müsalid bir vaziyette bulunmaması ehemmi. yetle telâkki edilecek bir hal değildi Ancak Almanlar, 1918 mayısında garb cephesinin şimal ve cenub min- takalarında (yaptıkları mütemadi taarruzlardan sonra - kısmen ba muvaffakıyetler elde ettikleri halde - Artık harb etmek kudretini kaybet» miş bulunuyorlardı. (Arkası var)
