26 Nisan 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
AKŞAM 26 Nisan 1 Iktisadi ve mali hafta Londrada iptidai maddeler fitlerinin düşmesi a Prag borsasında panik - Hükümetimizin tedbirli iktisadi politikası Dört beş aydanberi Avrupa ve A- merika piyasalarında iptidai madde- let flatlerinin ve onları takiben men- kul kıymetlerin anormal bir surette tereffü ettiği ve bu halin böyle devamı takdirinde 1929 senesinde olduğu gibi umumi bir krizin patlak vermesi muh- temel bulunduğu için bu teraffülere kapılarak iptidai maddelerde spekü- Jâtif mahiyette mübayaat yapılmama- $ı ve hele tahammül derecesi hesap edilmeden körü körüne esham ve tah- vwilât satın alınmaması lüzumu Ame- rika ve İngilterenin gerek resmi ma- kamatı ve gerek ileri gelen iktisadcı- ları tarafından herfırsatta tavsiye edilip duruyordu. Fakat milli parala- rın kronik bir hale gelen mütemadi sukutlarına karşı şaşırmış bir vazi- yette kalan sermayedarlar, hattâ kü- çük tasarruf sahipleri bile, servetleri- ni himaye etmek ve akıbeti meçhul paraları saklamaktan ise ellerinde hiç olmazsa kıymöt ifade eden mal bulundurmak £kaygusile olur olmaz mübayaatta bulundular ve hâlâ da bulunuyorlar. İşte ağır vergilerle tehdid edilme- lerine rağmen Avrupadan Amerikaya akın eden ve şimdiye kadar yekünü #ki milyar dolara baliğ olan para mu- hacereti bundan ileri geliyor. Bu pa- ralarla bilhassa endüstri kâğıdları mübayaa edildiği için esham kıymet leri nisbetsiz derecede fırlıyor, fırla- dıkça da an bean gayri kabili içtinap olan akibet yani akşülâmel bekleni- yor. Bu aksülâmelin bu hafta zarfında vfak mikyasta bir tezahürü Londra- da, geniş bir tarzda tezahürü de Çekoslovakyada Prag borsasında kubuldu. Londrada maden flatleri birdenbire yüzde on beş ilâ 20 dere- cesinde sukut etti. Prag piyasasında 4se bir gün zarfında bilümum esham ve tahviller yüzde yirmi ilâ otuz dere- cesinde gerilediler. Geçen salı günü Piyasaya panik halinde arzolunan kâğıdlar o kadar çok idi ki bidayette fiat tayinine bile imkân bulunamadı. Piyasanın zararı iki milyar Çekoslo- vak kronu tahmin edilmektedir ki bundan bilhassa mütevassıt halk ta- bakası müteessirdir. Bu sukut netice- sinde bir çok iflâs vakaları hadis olmasından ve bunun serpintilerinin diğer memleketlerde de hissedilme- sinden korkulmaktadır. Türk ekonomisi Memleketimizin takib ettiği mü- debbir iktisadi siyaset dolayısile yu- karıda izah ettiğimiz tehlike ve im- kânların katiyen bizim için varid ol- madığını söylemeğe bile lüzum gör- müyoruz. Hafta zarfında hükümetimizin ye- niden ekonomimizi istifade ettirdiği üç mühim tedbiri burada kayd ile ik- tifa edeceğiz: Birisi Ankarada küşad olunan beynelmilel kömür sergisi ki büyük bir muvaffakiyet kazanmıştır; ikincisi pamuk cinsini ıslah için A- danada ecnebi ve Türk mütehassıs- ları tarafından pratik kurslar açılma- sı teşebbüsü; üçüncüsü de 15 Şubat 937 tarihine kadar kontenjan harici gelip sıra bekliyen külliyetli mikdar da ithalât mallarının 31 mayısa ka- dar muameleleri Ikmal edilmek sar- tile gümrükten geçirilmelerine mü- saade etmesi. Bu son tedbir sayesinde hem ticari faaliyet artâcek hem de gümrük hasılatı çoğalacaktır. İstanbul menkul kıymetler borsası Borsamızın hafta zarfında fagliyeti asgari hadde indi. Fransada dahili ahvalin tezebzübü yüzde yedi buçuk faizli Türk borcu kâğıdları üzerine fena tesir yapmaktan hali kalmıyor, Bu yüzden sermayedar ve profesyo- nellerimiz bir türlü harekete geçemi- yorlar, Frank yeniden yüzde bir nes- bette sukut etti, Halen 111,20 frank bir İngiliz lirası etmektedir. Daha yüzde bir nisbetinde - bir sukut hadi- sesi vardır. İşte bu sebeblere binaen 'Türk borcu tahvilleri geçen haftaya nisbetle yine ufak birer gerileme kaydettiler. Cumartesi akşamı kapa- nış fiatleri şunlardır Birinci seri 20,50 lira. İkinci seri 20 lira Üçüncü seri 19,90 lira Anadolu tahvillerinin Ergani istik- raz kâğıdları ile mübadelesine devam olunuyor, maamafih bu mübadele €s- ki hararetini kaybetmistir. Çünkü küğıdlar yavaş yavaş piyasadan ek- silmiş bulunuyor. Fiatler aşağı yu- karı geçen haftanın aynidir şöyle ki: Hisse senedleri 23,75 lira 'Tahviller 39,90 lira Mümessil senedler 44,65 lira Haydarpaşa tahvilleri 43 lira Haydarpaşa mümessil o senedleri 47,25 lira. Dahili istikraz kâğıdlarımızdan 1918 istikraz tahvilleri 98,75 kuruş, Ergani 95 kuruş, Sivas - Erzurum da 95,50 kuruş etmektedir. Merkez bankasi 93,50 lira etmekte- dir. İş bankasının nama muharrer hissesi 9,80; hamiline muharrer bis- sesi de 9,90; müessis hissesi de 75 lira nominal kıymettedir. Endüstri kâğıdlarımızda bir deği- şiklik yok gibidir. Aslan çimento 14,25 lirada kaldı. Diğer kâğıdların nomi- nal kıymetleri şunlardır: Tramvay 15,75 lira; umum sigorta 10,50 lira; Bomonti 10,50 lira; İtti- had Değirmencilik 11,20 lira (Mües- sis hisseler 8,50 lira); oŞark Değir- mencilik 0,95 lira; hali tasfiyede Reji tütün şirketi 1,65 lira; Telefon şirke- ti 6,50 lira; Ominiüm 0,87 lira; İsten- bul Rıhtım Şirketi 20,50 lira; Şark ecza deposu 2,95 liradır Borsa harici muamelât Hafta zarfında talebin fazlalaşması üzerine "Türk altını 1046 kuruştan 1055 kuruşa yükselmiştir. Mısır kredi Fonsiye fiatleri şt dır: 1903 tertibi 103,50 lira, 1911 tertibi 93,50 lira, MUBALÂĞA ETMEMEK İÇİN!! 1936 - 1937 sinema mevsiminin ROMEO ve JULIETTEN SONRA EN GÜZEL FİLMİ! NAPOLi GECELERİ Dünyanın en tatlı sesine sahip olan ve Baş rollerde: ““mdon“ GLADYS SWARTHOUT ve JAN KİEPURA En büyük AVUSTURYALI yıldız ... MARLENE DİETRİCM'in rakibesi .... ZARAH LEANDER Senenin en büyük Alman filmi ve SARAY Sinemasının 3 güzel film müsabakasının ikincisi olan DANS DEVAM EDiY: Şaheserinin emsalsiz yaratıcısı olacaktır. Iki firarinin Istanbuldan dışarı çıkamadıkları Üç grup kendilerini sıkı surette araştırmak- zannediliyor tadır. Civar vilâyetlere de malümat verildi İstanbul zabıtası tevkifhaneden kağ Abdullah ile Tevfiği şel her tarafından aramağa de- vam etmektedir. Polis şebekesi geceli gündüzlü bu işin peşindedir. Cinayet masası memurları gecele- Tİ sabahlara kadar çalışıyorlar. Hat. tâ bazı kısım memurları hiç tatil yap- madan katillerin izlerile meşgul ol- maktadırlar Dün pazar ve tatil olmasına rağmen ikinci şube müdürü bay Necati erken- den emniyet direktörlüğüne gelmiş ve katilleri aramak için üç guruba ayrılan memurlara lâzımgelen tali- matı vermiştir. Üç gurup İstanbul, Beyoğlu, Üsküdar kısmında en küçük en akla girmez noktalara kadar ara- maktadır. Diğer taraftan İstanbula hudud o- lan diğer bütün vilâyetlere de lâzım gelen malümat verilmiştir. Firariler İstanbul vilâyeti hududu- nu aşacak olurlarsa diğer vilâyetler- de takibe maruz kalacaklardır. Yemek yedikleri piyazcı Dün katillerin salı sabahı hapisha- neden kaçar kaçmaz bir dükkânda yemek yediklerini yazmıştık. Bu dük- 'kânın Galatada bir piyazcı olduğu an- laşlmıştır. Bu piyazcı salı günü dük- kâna gelen iki genç adamın gazete- lerde resmi çıkan Abdullah ile Tevfi- ğe çok benzediğini ileri sürmektedir. Maamafih bunun bir benzetme hâdi- sesi olması da çok kuvvetlidir. Çünkü iki kurnaz firarinin Galata gibi şeh- rin en kalabalık bir yerinde yemek yiyecek kadar tedbirsiz davranmıya- cakları zannedilmektedir. Firarilerin İstanbul içinde bir yere mi saklandık. larma yoksa şehri terk mi ettiklerine dair muhtelif tahminler yürütülmek- tedir. Kuvvetle tahmin edildiğine göre ka- tiller İstanbul haricine çıkmamışlar- dır. Şehirde bir yere gizlenerek bir müddet orada kalmak, sakal uzat- mak, kendilerini adam akıllı değiş- tirmek sahte evrak tedarik etmek ve ondan sonra İstanbulu terketmek niyetinde oldukları akla gelmektedir. Nasıl kaçtılar? Polis ve adliyenin katillerin kaçma şekli etrafında yaptıkları tahkikat da iki kısma ayrılmıştır: 1 — Katillerin eskiden zannedildi- iki katili, ği gibi tevkifhane yathane penceresi demir parn maklığı- Bı çıkararak kaçmaları. 2 — Pencereden değil başka bir yer- | den kaçmaları Şimdiye kadar katillerin tevkifha- ne penceresindeki parmaklığı yerin- den çıkararak kaçtıkları, samlıyordu. Halbuki bu parmaklığın o üstündeki parmak izleri katillerin parmak izle rine uymamaktadır. Bundan başka parmaklıktaki güvercin pislikleri ve örümcekler iki üç ay evvelki halinde durmaktadır. Bu itibarla katillerin başka bir yer- den kaçtıkları ve zabıtayı yanlış ize sevkiçin parmaklığın kesildiği de tah- min olunmaktadır. Polis ikinci şube direktörü bay Ne- cati tevkifhaneye giderek bu mesele- Yİ tetkik etmiştir. Diğer taraftan par- maklığın üstündeki parmak izlerinin kime ald olduğu da ayrıca araştırıl. maktadır. Bundan başka kaçmalarından bir gün evvel katillerin elinde görülen 100 lira paranın nasıl tedarik edildi- ği de ayrıca tetkik olunmaktadır. Tahkikatın daha iyi bir safhaya girdiği söylenmektedir. Müddeiumumi ne diyor? Dün bu hususta İstanbul müddei umumisi bay Hikmetin tahminlerini sorduk. Bize şu cevabı verdi: — PFirarilerin İstanbulda oldukları- nı kuvvetle zannediyorum, o Çünkü şehrin etrafı sıkı bir kontrol altma alınmıştır. Dışarı çıkmalarına imkân olmadığı kanaatindeyim. —lrak hariciye nazırı (Baş tarafı birinci sahifede) Suriyeli in Türklere karşı olan sa“ mimi muhabbetlerinden şüphem yok- tur, Bunu da muhtelif ve müteaddid vesilelerle teyid eylemişlerdir. Türkiye - Suriye arasında ihtilâflı meselelerin her iki tarafı tatmin ve memnun edecek bir surette halli için gösterilmesi lâzımgelen istidaddan ge- ri kalmıyacaklarını hissettim. Bir Arap olmak sıfatile Şarkın me- dan iftiharı olan Türkiye cumhuriye- ti ile Türkiye ve Suriye arasındaki münasebetlerin samimi olmasını tabif temenni ederim. Bu hususta bir hiz- mette bulunabilirsem Ankaradaki 2i- yaretimden istifade ederek kemali memnuniyetle bunu yapmağa hazi- rım. Şark misakı Irak nazırı Şark misakının ne za- man imzalanacağı hakkındaki suale de cevap vererek dedi ki: — Şark misakının biran evvel in zalanması, kabinemizin & programın- dadır. Sizin pek muhterem ve değerli Hariciye vekilinizin Bağdadda hazi- randa vaki olacak ziyaretlerini, ki herkes bu ziyareti kemali iştiyakla bekliyor, müteakıb ümid ede! Şark misakı inşallah Tahranda imza- lanacaktır. Irak hariciye mazırına bana vaki olan bu kıymetli beyanatından «Ak- Şam» namına teşekkür ederek yanın- dan ayrıldım. B. Nacivlaseli bu sabah saat on bir- de Hariciye vekilini, 11,5 da Başvekil İsmet İnönünü, 12 de Büyük Milet Meclisini ziyaret edecektir. Dost ve komşu memleket Hariciye nazırı çarşamba günü buradan İ tanbula hareket edecek ve 4 mayısa kadar İstanbulda Kalacaktır, 4 ma- yısta vapurla Beyruta gidecek ve Su- riye hükümet erkânile görüştükten sonra Bağdada dönecektir. Ankarada çocuk bayramı ra Ankarada çocuk bayramına ait birkaç enstantane: Yukarıda çocuklar süs- lü kamyonlarla ortada; Bayram merasiminde İsmet paşa gezdiriliyorlar, enstitüsü talebeleri, aşağıda: Çocuk Esirgeme kurumunun bü- | yüttüğü ve giydirdiği mini mini yavrular t Bu akşam SAKARYA sinemasında DENİZDE JAK LONDON'un eserinden. Oynıyanler: JEAN MURAT ve Danimarka güzeli WİNNA WİNFREİD ve ANDRE BERLEY Görülmemiş kudrete hailevi herkesçe tanınmış bir eser. ISYAN Bugün MiLLi sinemada Kral Eğleniyor SELAHADDINI EYYUBİ Son günlerinden istifade ediniz. İlâveten: Büyük Şairimiz Abdül- hak Hâmid'in cenaze merasimi bütün tafsilâtile gösterilmektedir.
