6 Nisan 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

Büt n devletler zırhlı Er İörlere ehemmiyet veriyorlar Son zamanlarda sürat yerine kuvvetli gemi esası tercih ediliyor € şubat 1922 senesinde lik bahri tah- didi teslihat konferansı toplandı ve bir muahede imzalandı, Vaşington muahedesi namile : yadedilen bu an- laşmu mucibince yüksek tonajlı gemi- ler ve büyük çaplı toplar tahdid edil- di. Kruvazörler için 10,000 ton aza mi hacmı istiabi olarak kabul olun- du. Toplarının çaplarıdacn fazla 20,3 santim olacaktı. Kruvazörler to- najının 10,000 olması üzerinde İngil- tere bilhassa israr etti. 9900 ton hac- munda altı tane kruvazörü vardı ki bunların zırhlı sınıfına ithal edilmesi- ni istemiyordu. Ayni zamanda Ameri- kanin Huron sınıfından olan okruva- zörlerinin 20,3 santim çapında topları bulunduğu için top çapının bu nis- bette kabul edilmesi istenilmişti. Kruvazörlerin sürat ve topları 15 seneden beri bu tip kruvazörle- rin geçirmiş oldukları tekâmül, istik- balin deniz harbleri bakımından bü- yük bir alâka uyandırıyor. Bir kere bunların müdafaa sistemleri kuvvet- Jendirilmiş, kuşakları zırhlandırılmış» tır. Saniyen süratleri son derecede art- tırılmıştır. 32-33 mil yapan kruvazör- ler inşa edilmiştir. Yalnız İtalya ve Fransa fevkalâde yüksek sürati her şeye tercih etmişler, zırh ve saha fa- aliyet genişliğini ihmal etmişlerdir. Hattâ Fransızlar sürat meselesinde O kadar ifrata varmışlardır ki, bu Sınıfa mensup Fransız kruvazörlerinden ba- ları 39 mil sürate kadar erişmişler- dir. Bazı İlalyan resmi bahri mecmua- Jarında İtalyan kruvazörlerinden ba- yılarınır ratleri 39 mil (72 kilomet- re) gösterilmektedir. Japonya bidayette 7000 ton hacmin da, 33 mil yapan gemilerle iktifa et- ti. Bunların zırh kaplamaları nisbeten zayıftı. Top adedine gelince bu bütün do- nanmalardakinin ayni idi, Kruvazör- lere sekiz tane büyük top koymak âdet olmuştu. Bu âdetten ilk inhiraf eden Amerika oldu. Sekizden dokuza ve do- kuzdan ona çıktı. Japonya da derhal buna mukabele etti, O da top adedi- ni ona çıkardı. Son zamanlardaki rekabet gene bahri inşaatı yeknesaklığa doğru sev- kodiyor. Fransa ve İtalya yeni gemi- lerde zwh kaplamıya çok ehemmiyet veriyorlar. 32 ve 33 mil syratle ikti- fa ediyorlar. Japonya 7000 ton hacmı- nı kâfi görmiyerek 10,000 ton hacmıns da gemiler inşasına başlamıştır. Ayni zamanda zırhı kaplamaları daha tak- viye edilmiş ve top adedi atttırılmış- tır. Kruvazörlerin vazifesi ne? Bütün bü kruvazörlerin başlıca va- zifeleri ticaret gemilerini muhafaza etmektir. Onun için yüksek süratle birlikte zirh kaplamaları ile çok geniş bir faaliyet sahasma maliktirler. Fa- aliyet sahalarının dar olmasi ticaret gemilerini muhafaza eylemelörine mâ- ni olur. Bilhassa açık denizlerde üssü bahrileri olmıyan devletler için bu, çok mühimdir, Bunun için bu gemis lerin İngiltere için ehemmiyeti diğer devletlerinkinden dahâ, azdır. Çünkü ber tarafta İngilterenin üssü bahrile- ri vardır. İngiliz - Amerikan rekabeti İngiltere uçsuz bucaksız denizler &- şırı İmparatorluğunun müdafaası için daha ufak tiple fakat daha fazla mik- tarda küçük kruyazörleri tercih eder- di. İngilterenin bu tercihi Amerika ile bir mücadeleye sebebiyet verdi. Üssü balırisi mahdud olan Ameriks daha büyük, daha kalın zırhlı, daha ağır toplu kruvazörler tercih ediyordu. 1930 Londra konferansında bu hu- susta bir karara ,varıldı, Kruvâzörler Aki sına ayrıldı. Hafif ve ağır kruva- Fransız Algerie, Alman Emden, Japon Ryiyo kruvasii örler. Bunların top çapları 15,5 san- tlmetreyi geçmiyecekti. Amerika ağır kruvazörleri bakımından İngiltereye karşı bir falikyet tesis etti. İngiltere- nin 15 ağır kruvazörüne mukabil Amerikanın 18 tane Kruvazörü vardı. Japonyanın bu sınıftan ancak 12 ta- ne kruvazörü olacaktı, Bu sahada kaybettiği faikiyeti İn- giltere, hafif kruvazör sahasında Ame- rikaya nisbetle 50,000 ton fazla bu- lundurmak suretile telâfi etmiştir. Bu müddet esnasında İngiltere ağır zırh- lı kruvazör inşa etmemiştir. İnşa edi- len yeni birkaç kruvazör ancak 8,200 ton hacmında olup çapları 20,3 santi- me kadar çıkan topları vardır, Fakat 1935 da Londrg konferansın- da varılan anlaşma sona ermiştir, Ge- çen sene İngiltere - Amerika ve Js- ponyanın aralarında yaptıkları anlaş- mıya sonradan Fransa ve İtalya da iştirak etmişlerdir. Anlaşmaya göre bütün devletler ağır Zırhlı kruva- zör Inşasmdan bir sene için içtinap edeceklerdi. Şimdiki halde muhtelif donanmala- rın bu sınıfından kruvazörler husu- sundaki durumları şöyledir; İngiltere; Ağır kruvazör adedi 15, Amerika: 16, (yeni iki tane de hali inşada) Japon- ya 12, Franse 7, İtalya 7. Almanyanın Deutschland sınıfın- dan ceb kruvazörleri emsalsızdır. Fa- kat Almanya bunlarla iktifa etmiyor. İngiltere ile yaptığı bahri anlaşma üzerine bu tipte 5 tane daha kruvazör inşa edecektir. Rusya ise 7 tane in- şasına karar vermiştir, Ağır ve hafif kruyazörler, bülün hararetile devami eden bahri rekabetin en mühim unsurlarından birini teşkil eder, Adapazarı Halkevinin faaliyeti İçinde HalKevinin de çalıştığı Adapazarı parti binasi Adapazarı (Akşam) — Halkevimiz, komitelerin seçimini bitirmiş ve yeni bir huzla, faaliyetine başlamıştır. Halkevi parti binasında çalışmaktadır. Evin bu yıl, diğer senelere nisbetle daha büyük bir faaliyet göstereceği muhak- Yaktır, Nisan 1937 Sovyet Rusya ve Japonyanın hazırlıkları Iki taraf da zehirli gaz harbine çok ehemmiyet veriyor Muhtelif tipte gaz maskeleri Bütün dünya slâhlanıyor. Her dev- let en asri büyük ve küçük deniz ve hava ve kara silâhını külliyetli mik- tarda tedarik etmektedir. Bu silâhlar, çokluğundan ziyade cins itibarile bü- tün dünyayı endişeye düşürmektedir. En asri silâhlardan biri sayılan zehir- li gaz, mahiyeti ve tesiri henüz tecrübe edilmemiş olmasından dola- | yı ayrıca endişe vermektedir. Bu silâlın tahrib kuvveti hakkında çıkan yazılar azdır. Çünkü bu husu; ta iyice izahat verebilmek için mü kemmel bir asker olmaktan boşka iyi bir ihtisasa sahib olmak da şarttır. Bu iki şartı haiz olup ayni zamanda kuv- vetli kalem sahibi pek az İnsan var dır. Sayısı çok mahdud bulunan bu mü- tehassılardan biri de Avusturya or- dusu erkânından İeld mareşal August von Urbanski'dir. Bu zat son yazdığı bir makalede zehirli harbi hakkında şu mütalesları serdetmiştir: Japonyanın hazırlığı Zehirli gaz, büyük ve küçük dev lerin geniş mikyastaki harb hazırlı ğında mühim bir mevki tutmaktadır. Buna bir misal getireyim; Japonya Harbiye ve Bahriye nezâ- retleri tarafından ahiren neşrolunan teslihat programında Japon ordusu başkumandanlığının istikbalde bütün mesaisini zehirli gaz harbine ve diğer kimyevi harb vesaitine temerküz etti- Teceği resmen beyan edilmiştir. Büyük Okyanusta Amerikanın deniz ve hava kuvvetlerini arttırmasına karşı Ja- | ponyanın alacağı mukabil tedbirleri izah eden bu programda sikle mer- kezinin zehirli gazın üzerine verilmiş olması dikkate şayandır. Fakat Ja- ponyanın zehirli gaza her silâhlan ziyar de ehemmiyet vermesinde başlıca âmil Sovyet askeri mahadilinin zehirli gaza ötedenberi son derece kıymet verme- leridir. Sovyetlerin hazırlığı Sovyetlerin zehirli gaza verdikleri ehemmiyete bir misal da Sovyet Rus- yası ağır sanayinin resmi naşiri efkârı Za İndustrializia gazetesinde çıkan şu yazıdır; «Sovyet kimyagerleri kimyevi gaz sanayini sor derecede süratle ve çok geniş bir mikyasta ( ilerileteceklerdir, Çünkü Bolşevik valanının müdafaa- sında ileride gaz sanayii aslan payını alacaktır.» Sovyetler birliğinin yeni kanunu e€sasisinde de deniliyor Ki: «Bolşeviz- min inkişafına engel olmak maksadile müdahale teşebbüsünde bulunacak faşist devletlere karşı gaz sanayiinin büyük mukavemet kuvveti haiz bu- Tunduğu anlaşılmış olduğundan mü- dafan hâlk komiseri Sovyet Rusyası- nın gaz sanaylini doğrudan doğruya kontrol edecektir. Sovyet Rusyasmın muktedir mühendi: teknologları ya harbi için en mükemmel ve en leri icad için bütün gayretlerile davet olunur. Bu sayede 8z bir zamanda Kı kimye- vi harb hazırlığı den cüml ii na edecekti, devle - tevafuk İşte resmen haber verileni bu hazır- lık şimdiden tahakkuk etmektedir. Deneç kömür havzasında madeni irba- lât merkezi Stalinof şehrinde 800,000 Kilovatlık bir elektrik fabrikası yapılı- yor. Bu maksatla 68 milyon yarda mi- kâbı su alacak bir hazine ve iki bü- yük (baraj) yapılıyor. Şelkovo tayya- re meydan; civarında mükemmel bir gaz lâboratuarı yapılış Sovyet Rusyasının bu hazırlığı Ja ponya müdafaa nezaretlerini herşey- den ziyade zehirli gaz sanayiine ehem- miyet vermeğe şevketmiştir. Sovyetler birliği ve Japonya gibi iki büyük devlet bütün kuvvetlerile zehir- 1 gaz harbi için hazırlanmaları, tabia- tile diğer devletlerin bu gibi hazırlık. larını arttırmağa sak olmaktadır Diğer devletlerin hazırlıkları Döğer devletler de zehirli gaz harbi için tedbir almaktadır. Bunun için gâyet muazzam kimyevi sanayi tösisa- tı vücude getirmek icab ediyor Devletler vakit ve zamünile zehirli gaz ve mikrop harbi ve diğer kimyevi yesaitin kullanılmasını omenedecek tedbirler hakkında unlaşamazlarsa müstakbel harb çok müthiş olacaktır, p.| İzmir Tecim okulunu bitirenler İzmir (Akşam) — İzmir 'Tecim oku lunu Bitirenler kurumu kongresi top» lanmış, yeni idare heyetini seçmiştim. Resmimiz, toplantıda" buluhan - okul, ii mezunlarını bir arada gösteriyör.