6 Nisan 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Re a Ki Dier Şehrin iç Radyo dinlemek Ucuz yaşamak Istanbulun İstanbulun iç mahallelerini anler mak, bu mahallelerdeki hayati Ye” mak için hiç değilse birkaç bafta geçirmek lâzım. Ben bir hatta ii bu küçük mahallelerin evine çekildim. Vefa ile Küçükpazar arasında; bir türbenin karşısind8, Yamut kızartan — Anneeeee:.. Ayhan yoğurdu par maklıyor... Anne mutfaktan çığlığı koparıyor — Ulan Ayhan kurt girsin boğaz” na... Hay yoğurt yerine ziftin pekini yeemi?. “Ayhan, ağzı dolu olduğu için sesinin tonu değişmiş cevap evriyor: — Vallahi, billahi değil anne, iki gözüm çıksın ki, Kurünla, mushaf larıçarpsın ki yalan.. Aman daha ne yeminler, ne yemin- ler... Ne çeşidi çeşld, me akla, hayale gelmedik yeminler... İç mahallelerde gayet zengin bir yemin lügatı kulla” miliyor, Biraz sonra ayni çocuk sesi gene Ayhandan şikâyet ediyor: — Arneese... Ayhan yoğurtun key mağını > Ve “ mutfaktan çığlık halinde kalabalığı Alaca karanlık içinde dışarıya, bir göz atıyorum. Ne çocuk kalabalığı, 09 çocuk kalabalığı... Hava kararmasına rağmen babaları henüz gelmediği için hâlâ sokakta oynuyorlar.. muhakkak ki şehrin İstanbul ciheti Beyoğlu ta- rafından, Boğaziçinden daha çok ç0- cuk yetiştiriyor, nüfüsa daha çok yar” Bir küçük ey görüyorsun na, Meselâ bir ses işitirsiniz: i —— Kadri... Haydi al sirke şişesini de bakkaldan beş kuruşluk sirke al... Kadri itiraz ediyor: , — Yana... Almam. ben demin git- tim çivid aldım... Bu defer de «Yurda» hur» alsın sirkeyi. Yurdanur bakkale gitmek tehlikesi karşısında küçük takunyalarını taşlar üstünde şaklata şaklata kaçıyor. gö he iş Kadriye kaldı. b Çocukların en sevdiği Şey zannede- İrt alış oldukça sefa ve tatlı bir iş. kilo olurak alinan yoğurt eve ikiyüz enli gram değilse bile ancak 300 gram olarak gidiyor. v Lâmbalar yanmeğa başlıyor Artik patiska, Amerikan perdelerin arkasında Iirobalar yanmağa başladı. Bu sırada mafialledeki tahta evlere de'geçen hayatı anlamak için ee xi pencereden dışarı çıkasınız igâridir. Bükün bannaanlağı isitebilirsiniz: Istanbulun İ ç mahallelerinden mektuplar £ 1 mahallelerinde hayat: bazı sem , çocuk yeliştirmek.. için Anadoluya gitmek lâzım değildir. kâfidir.. Anadoluya buna hiç lüzum: yok. İstanbulda öy- le semtler var ki, insan burada en u- ei » Yokuş aşağı Küçükpazara indi- niz mi?. Dört portakal çeyreğe... 10 ku- Tüşm elma... öteki şeyler do buna göre... Ben ne yapayım Beyoğlunu?.. Yar tım. Demek bir o kadarda evlerde, kundaklarda, şalıncakların içinde sal- lanıyor.. şu İstanbul ciheti şehrin ço- cuk fabrikası halinde... Salıncak gürültülerine, çocuk bol- luğuna, radyo seslerine bakılırsa bu- radaki eğlencesizlik yüzünden demek hayat şöyle geçiyor: Küçükpazardan ve civardan ucuz öteberi alıp yenile- cek, radyo çalınacak ve bol bol çocuk yetiştirilecek. Hikmet Feridun Es Adapazarı orta mektebi Adapazarı (Akşam) — Maarif ve. kâleti 936 bütçesinden Arapazarında. orta okul binasi için bir miktar tahsisat Bu mekteb civar kazaların da ihtiyacı nazarı dik- Ecte alınarak büyük mikyasta küru- Jacağından vekâlet ayırdığı bu tahsi- sati başka işe sarfederek 937 bütçesin- den Adapazarı orta okuluna doksan bin lira bir tahsisat koymaya Karar vermiştir. Bu sene inşasına başlanacak olan bu bina modem teşkilâtı havi ve en büyük bir orta okul iie Adanada evlenenler artıyor Adana 3 — Burada evlenenler s6“ neden seneye artmaktadır. Bir bali içinde bazan 20 çiftin evlendiği görül mektedir. Bafra Halkevinin yıldönümü nin bir senelik faaliyetini anlattı, mü- teakiben şiirler, nutuklar okundu ve merasime bandonun çaldığı marşla son verildi. Gece gösterit ve ar şube- lerk-tarafından. (Himmetin. oğlu) pi- yesi büyük bir muvaffakıyetle temsil edildi, “Htihad ve Terakki,, nin son devirlerinde Suikasdlar ve entrikalar Telrike. NO: Ölimmmamamamanmmamaz Yazüü: Müstafa Ragıb Sahife 7 Bir imha plânı hazırlanıyor ve bunun tatbiki yolları aranıyor İşte bu tarihten sonra B. Şükrü, Enver paşanın muarız'arı için tehlike- li bir şahsiyet olarak telâkki edilme- ğe başlandı. Tulât beyle arkadaşlar rında doğan bu telâkkiyi biraz da B. Şükrü bizzat kendisi hazırlama- mış değildi. Çok sevdiği eski bir arka» daşı Yakub Cemilin Harbiye nazırı ve» kili sıfatile Talât beyin emrile kurşu- na dizilmesi, bu vaka üzerine ağabeysi Nail, Sabancalı Hakkı, Hüsrev Semi (Şimdi Kars saylavı) ve Mümtazın idari bir kararla birer yere sürülmele- ri B. Şükrüyü son derece iğzap etmiş, ve bu muameleleri pek haksız gören EB Şükrü Talât beyle arkadaşları aley- miş, münhasıran Yakub Cemil vaka» sı etrafında tekâsüf ettirmişti. B. Şükrü istikbalde bir tehlike teşkil edebilirdi. Talât beyle arkadaşları, B. Şükrü- nün muhafız taburu kumandanlığına tayin edilmesini endişe ile karşılama- ğa başladılar; Nasıl ki, vaktile Çanak- kaleye memnürn ol» muşlar, bunu kendilerinin bir muyaf- fakıyeti gibi göslermişlerse şimdi de sabık yaverin inzibat itibarile mühim bir mevkie getirilmesinden O derece müteessir olmuşlardı. Hüsusile B. Şükrünün (Yakub Cemil meselesi) n- 'den sonre şikâyetlerde, acı acı tenkid- lerde bulunması, sabık yaverin yarın uzaklaştırılması için harbiye nazırı Üzerinde bilvasıta ve bilâvasıta yapı- lan, tesirlerin fayda vermediği de se- ferberliğin ilk günlerindenberi yapı- lan tecrübeler İspat etmişti. Şu halde (Yakub Cemil) meselesile kuşkula- nan Enver paşanın B. Şükrüyü mu- hafiz taburu kumandanlığma tayin etmesine rağmen sabık yaveri bu va- zifeden de nı Bununla beraber, mutlaka buna bir çare bulmak lâzımdı: B. Şükrü ister Enver paşanın yaveri olsun, ister baş- ka bir-vazifede bulunsun, İstanbulda bulundukça kendileri için behemehal bir tehlike teşkil edebilirdi. Binaena- leyh, Yakub Cemilin idamından, ar- kadaşlarının sürülmesinden sonra B. Şükrü de zarar vermiyecek bir vazi- yete getirilirse Enver paşanın istinad ettiği bu kuvvetler yavaş yavaş inhi- lâl edecek ve harbiye nazırının mo- Talât beyle arkadaşları B. Şükrü- yü - Enver paşayı - kandırarak İstan- buldan uzaklaştırmanın imkânsız ol- duğunu görünce, işi komitecitikle hal- letmenin daha müşald netice verece- yalnız aleyhinde tatbik edilecek değildi, Şa» yed B. Şükrü, düşündükleri plân da- iresinde ortadan Kalkarsa, kısa bir zaman içinde, Harbiye nazırmın lü- zum gördüğü zaman muarızları aley- hinde kullanabilecek evsafta bulunan ve itimadını Kazanmış kimseler, B. Şükrünün akıbetine maruz kalacak- lardı. Bü plân bir imha plâni idi! Fakat bunu: «İttihad ve Terakkis nin sivil fedailerine yaptırmak, Enver paşanın. şüphesini, tecessüsünü çekmek de- mekti. Bu takdirde, harbiye nazını kendilerinden daha evvel davranacak, ayni imha plânı, belki daha başka bir tarzda kendi aleyillerinde tatbik edecekti; Enver paşanın böyle bir ka» rar verdikten sonra ne kadar şiddelli davranacağı oşüphesizdi: Kendi yö kın adamlarının birer birer imha edil- mesine teşebbüs. edildiğini görünce, derhal mukabil harekete süratle ve açıkça geçecek, meselâ müsellâh bir kuvvetle Babiâliyi saracak, başta Ta Jât bey olduğu halde, kabinedeki bü- tün arkadaşlarını ve (Merkezi umu- mi) yi kantı bir darbe ile düşürdük- ten sonra kendi başına vaziyete hâ- kim olâcaktı.. Enver paşanın bu tarz- da bir intikam almak politikası takib etmesi bütün «İttihad ve Terakkis nin mahvolması, memlekette tamamile bir askeri diktatörlüğün kuru'ması demekti. Cevad beyi elde etmek kabil değildi O halde hera Enver paşanın en ya kınlarını birer birer ortadan Kaldır- mak suretile harbiye nazırının İsti- nad ettiği şahsiyetlerden gelecek teh- Mikeyi önlemek, hem de Enver paşâ- nın maneviyetini ve cesaretini tama- mile kırarak kendisini daha uysal bir hale getirmek üzere tatbiki muva- fık görülen bu plârı, Enver paşanın şüphesini çekmiyecek eller vasıtasile tahakkuk ettirmek lâzımdi. Bunun için her şeyden evvel başta B. Şükrü olduğu halde imha edilecek kimsele- rin şahsi bir iğibrar ve husumete kur- ban gittikleri kanaatini vermek lâ zımdı. Öldürülecek kimselerden ç0- ğunun fiilen asker olduğuna güle, bu imha plânının da -Enver paşayı şüphelendirmemek için- gene askeri eller tarafından tatbiki zaruri “idi. Fakat bunun için her şeyden evvel harbiye nezaretinde kuvvetli bir isti nadgâh bulmak şarttı. Talât beye karşı hususi bir hürmet ve rabıtası olmekla beraber, Merkez kumandanı Cevad beyin bu işe yar naşmıyacağı o muhakkaktı, Çünkü Cevad bey, ordu zabilanı içinde şu veya bu kimsenin imlıasına delâlet edecek vaziyet ve karakterde bir şah- siyet değildi. O, her şeyden evvel as keri muamelğtia harbiye nazırmdan aidığı emirlere itaat ederdi. Cevad beye böyle bir şey açıldığı takdirde; o zamana kadar Talât beyle arkadaş“ larına karşı hürmet besliye ve <İtti- had ve Terakki» erkânı arasında kan- lı bir şekle girecek devecede rekabie ve ihtilâflardan haberdar olmıyan Merkez kumandanı, bunu derhal En- ver paşanın kulağına götürecekti. 8. Münhasıran harb harekâtile meşgul olan ; (Karargâhı umumi) harbin muvaflakıyetle (neticelenmesi için memlekette en küçük bir asayişsizlik ve inhtizamsızlığın çıkmasına şiddetle sleyhtardı. Nihayet harbiye nezareti erkân arasında bu işe en çok elverişli bir va- ziyette gördükleri nezaret müsteşarı Mahmud Kâmil paşayı (MU müca- dele senelerinde Anadoluya göçmek istediği halde milli kududlar içine ka- bul edilmemiş ve İstanbula dönme- den İneboluda vefat etmiştir) müna- sip gördüler. (Arkası var)