28 Kasım 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

© Sahife 6 (| AKŞAM Memleket haberleri İzmit imar ediliyor Yapılan plânın on sene içinde vali ve belediye reisimiz imer u- mum müdürü ve Ankarada bulu- nan M. Yansenle görüşmüştür. Plânın on sene içinde tatbiki ka- rarlaştırılmıştır. Yeni plân muci- ince hükümet konağı sahilde yapılacaktır. Yangına karşı tedbirler © * İzmit belediyesi vir cografi vaziyetinin, ölindeki zözlerin her yana işlemesine müsaid ol- alarak yeni- tedbirler ittiha- zını kararlaştırmıştır. İzmit şehrine getirilen Cumu- riyet suyunun dört deposundan yangınlarda istifade edilmesi için büyük bir e agi se tatbik edilmesi Kare astarı ın ge- tirdiği Kilez si da yaligın muslukları konulmuştur. Ayrica belediye şehrin üst kis- iminda birde seyyar tulumba teşkilâtı bulundurmaktadır. ui tulumbanın yangınlarda faydasi görülmektedir. Yeni yaplinlacak su dep Belediyenin yerinde bir kararı İzmitte elektrik sarfiyatı on ki- lovata kadar mecburi tutuldu. ğundan bu mikdardan az yakar- lardan on kilovat parasi alınmak- ta idi. Belediye meclisi son top- anda bir — kararla mecburi nuniyetini arttırmıştır. ikiz İsi hükümet izi yapılacağı yer Ayrıca kâğıt fabrikasını caktır. MAİ , zeriyatının fenni bir şekilde ya- pılması için bı ikinci mıntakaya : İe müt , bassısi ee İkinci kanın ele | sene İzmitte i atanan çeltik mütehassısı Rahmi Ç bu iş üzerinde ihtisas için hükümet an © İtalyaya gönderilmiş genç ve çalışkan bir kadaştır. Bu sene mıntakasın- da ekilecek pirincin en son usul- lerle fenni şekilde yetiştirileceğini ve sıtmaya sebebiyet vermiyece- ğini, bunun için de bir çok ted- birler almakta olduğunu söyle- mektedir. , Bay Rahmi Çeltik şimdiden pi- rinç yaam elverişli irin ta- yinle guldür. Pirinç ziraatı- hin lt Gllbifmresi için daha zi- yade herkesin kudreti dahilinde İşe girişmesi icap etmektedir. Bu- için di pirinççilerin arala- ve sekiz eposu gm ei pi. mm cak pirinççiler arasında şimdilik yaptırılması Sisal tadi ara- eli, Bur. | böyle bir şirket mutasavver de- sındadır. sa ve a — ge iki nu- | gildir. Erzurum tuzları Gaziantepte Konya şarapları Bu sene yarım milyon |Üç yıl içinde 16 bin liralık lira e ağ Erzurum (Ak — Doğu ve güney illerimizin ni ihtiyaçları- Adedi on bire varan bu tuzlalarda iki nevi tuz istihsal edilmektedir ki bunun bir nevi memleketimi- zin diğer tuzlalarında olduğu ve bildiğimiz şekilde tuz göllerin- den alınır. Diğer nevi ise toprak. altında tüneller açılmak suretile tuz madeni damarlarından elde edilmekte olup kaya tuzu deni- len bu cins tuzlar daha beyaz ve mere Erzurum inhisarlar baş direk- li beyi sındaki tuzlardan bu sene geçen faaliyet devresine nazaran daha çok fazla istihsalât yapılacağı anlaşılmaktadır. Tuzla lardan geçen 934 senesi içinde on milyondan fazla tuz alınmı: tışlardan yarım milyon lira gelir temin edilmiştir. Konya maliyesinda ağeryi Konya (Akşam) — Bir mi tişle dört müfettiş muavini ar ler bitmiştir. Yapılan teftişler s0- da Kadınhanı ve Karaman ka- zalarında bazı memurlar açığa çıkarılarak mahkemeye verilmiş- lerdir, pasaport harcı tahakkuk ettirildi Gaziantep(Ak- etmektedir. e Il lerinde iki Türk kadınına tecavüz eden zencileri öldürmek suçundan Fransız divanı harbıncâa on yıl kü- reğe mahküm edilip, cezayı Güyan müstemlekesinde ve bin bir işken- vo getirilen polis memuru- ğini o sıralarda gazetemiz- de çıkmış olan bay Cemil, öde- vini benimsemek ve muttasıl ça- lışmak suretile Üç yıl içinde on altı bin lira pasaport harcı ta- bakkuk ettirmiş ve onlar kâ- Komşu vilâyetlerden aranmağa başlad Konya (Akşam) — Konyanın yetiştirdiği meşhur siyah üzüm- lerden ya pekmez istihsal ediliyor, yahut ta yaş olarak ihraç edili- yordu. Üzümcü bölgelerin mühim bir gelir kaynağı olan o şarapçılığa şimdiye kadar hiç rağbet edilmi- ordu. Macaristanda ziraat ve ez tahsil ederek Konyaya dönen Sadrettin Karatay ismin- deki müteşebbis bir gencin iki üç senedenberi (oOyapmakta olduğu memleket şarabının büyük bir u gören Konyalılar da şarapçı- lığa başlamışlardır. olan ge rapların alkol derecesi 13 den aşağıya düşmediği gibi nefasetçe de mükemmeldirler. Bu yıl yapı- İan şarap miktarı geçen yıldan bir misli fazlasile 30 bin liradır, Şarap imalâtının yıldan yıla da- ha çoğalacağı ve Konya şarap- larının yurdun her tarafında ara- nılacağı tahmin edilmektedir. ğıtlarile o birlikte (odefterdarlığa sevketmiştir. ye bir kısmı gram edilen künun, birkaç ilimiz istisna liği takdirde, mi mühim bulunduğunda şüphe yoktur. Dil tetkikleri Dua, Duva “Dua, duva,, sözünün etimoloji, morf0” loji, fonetik bakımından analizi A nişinin eti- DUA, DU Kelimenin iki söyle: altalta yaza- molojik şekillerini lum: a) © (3) 1 — Dua: (ud * uğ e yahut (ud * bei 1 — Duva: (ud * # ağ) (1) Ud: Köktür. » «Yüksek, bü- yük, kudret, sahip, Allah» anlam- larınadır. v: «Ses, sada, anlamını ifade eden köktür ak, uy» gibi). Ud * uğ > uduğ —. duğ, ve ud * uv > uduv —., duv: «ud» kökünün işaret ettiğimiz anlamla- riyle alâkalı söz demektir. enin manasinı tayin ve ifl eder. O hal e — Duğağ - duğ — Du- vağ: Allaha kileri sen söz de- mektir. Kelimelerin morfolojik ve eti- molojik bakımdar ke za killerini yazalım: Duâ; Duvağ - Duvâ. Not: 1 — Kelime Arapçada (Arap harfleriyle imlâsı derhatır edilirse) bir «hemze» ile nihayet bulur, Araplar bu Türk kelimesi- nin etimolojisini ilme ileri için şöyle bir tefsir yaparlar «Kelime aslında uğ idi; (vav), (elif) ten sonra “sekdiği için (hemze) ye tebdil olu- nur» (17. Aarap dilinde, bu yol daki mare ve idgam» lar meme Halbuki mesele hiç te böyle de- ğildir. Bu » hakikati, Kalben türkçe yukarda yazılmış olduğu- nu gördüğümüz etimolojik şekil leri açık bir surette göstermekte. dir. Yukarda gördük ki (1) inci kelimenin iki > a — * ağ). İşte A- e aba NN gös“ kelimenin sonun- meki bu daki «ğn dir. — (Ud * uğ * av): Kelime- nin, bu şeklinde ise orta yerdeki (&) düşüyor, ed sondaki (v) tabii yerinde kalıyo: Kelimenin ikinci si şekli de bu suretle (Duav) olmuş oluyor. Biz- de bu ikinci şekil metrüktür, Biz üne ve (duva) şekillerini kul lanırız: «Dua - duva ederim; du- vacıyım» gibi, Noi: 2 — Kelimenin manasini Ze yoz başlıcaları şöyle izah ed. (0 Kiğrmak ve okumak ve kavle ve kelama «dua» der- ler (21; (2) Ragbetullahi Taalâ mana- #inadır ki niyaz ve iptihalle Hak- me on eğ ve rah- gl an ibarettir, (3) — (Dua) ve kan» manasına olan «idgü» (4) sözünde de aynı kök (id) şeklin- de görünmektedir. Pekarskinin Yakut Dili Lüge- yi etimolojik şekli üzerine müta- lâa edelim ve bunun altına (dua) kelimesinin etimolojik şeklini de yazalım; a b (3) gi a 2 Sİ Bu iki elle eği ini (2) (3) üncü parçalar t ın biri Kelimenin — (dua) ve çağ kelimeli ti İş Aİ etimolojik şekilleri altına zalım: m o < Dua : (udtuğta gi Tugh Ga ağ g Bu kelimelerin rr bir olduğunu görüyoruz, Son limenin manasını anlıyalım: di İ (2) Ik: Kökün anlamın! dinde tecelli ettiren obje. al (3): .10,ektir. va yaptırıcılık, yapılmış e anlamında kuvvetli al ür kalana evvelki (ıt * age sözünün gösterdiği manalar! pan, yaptıran, harekete me âmi in SAZ: CD, blm kelimeyi tesbit ve manâ; eder O halde «ltıkıtağ»ı: İzaz < ürmet şereflendirme, hü yet etme, bir şeye ki etme, kudsiyet kazan” ma» demek olur. Mi > saygı, izzet, f et, tazim, inan; ie mezhep, din, itimat. v Semir atiktır — tanrıY? budiyet» “iy Tanaradi ıtıktabıt > din di | kâmına tamamile 1 keme eden ie âdam ii bel ve ve «Itıkt — yi oi Not: Pektaeli 'nin “ Dili Lügerden şu keli alım — Toyuk. Bu sözün © jik şeklini (dua) kelime: nin altına koyalım: Dua : Bu iki kelimenin bütün ları aynı olduğu göz önünd (Toyuk) sözünün anlami, man ilâhisi» dir Bu anlari sözünün orijin adlamıni lamlarına da gelir. İl) Ahteri Kebir RI ii y (31 Kamus Tere i wi Büyük Türk di ec