8 Kasım 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

İÇERDE İhracat malları yükseliyor Piyasada büyük bir faaliyet vardır Ahracat hareketleri ehemmiyetli surette inkişaf ediyor. İstanbul ti- cüret odasını tetkikatına göre, birçok ihracat mallarının fiatleri Yillardanberi görülmemiş derece İde yükselmiştir. Bu yükselme, bil hassa tiftik fiatlerinde çok dikka- 16 şayan görülüyor. Son bir hafta zarfında kilosu 76 kuruştan 1350 balya Anadolu harmanı tftik satılmıştır. Bundan başka Ankara tiftikleri mallari 85 kuruştan muamele görmüştür. Fiatlerin yakında 100 kuruşa çıka- cağı tahmin ediliyor. Yünlü men: sucata tiftik karıştırılması yolum- 'daki tecrübelerden iyi neticeler alınması cihan tiftik sarfiyatını arttırmıştır. Yapak piyasası da memnuniyet- le kaydedilecek haldedir. Ince ya- paklar 60 kuruş 40 santimden, kı- zil yapaklar 65 kuruştan müşteri bulmuştur. Stoklar azalmıştır. Zahire ihracatımız geçen haf- #aki hızını muhafaza ediyor. Yı ymurta fintleri, evvelce işaret et gimiz gibi yükselmeğe devam et- miş, bir kısım mallar 43 liraya sa- dalmişter. Keçi derilerinin çifti 107 kuruş 20 paradan müşteri buluyor. Fın- dıklara da talep artmıştır. Fiatler- de eskisine nisbetle yükseklik var. dır. Satıcılar, fistlerin daha ziya- 'de çıkacağını nazarı dikkate ala- rak çekingen davranıyorlar. İç fıne dık toptan 39-40 kuruşa satılıyor. Rıhtım şirketi Sene başından itibaren şirket imtiyazı hükümete geçiyor Rıhtım şirketi tarafından, hu- susi emlâki olan Galatadaki Çi- nili ve Merkez rıhtım hanları kar- şılık gösterilerek çıkarılan 570,000 Jiralık obligasyon hâmillerinin va- ziyeti Ankarada şirket mümessi- dile yapılan müzakerelerde görü- şülmüştü. Hükümet, şirket imtiyazını sa- tan almak için vereceği paradan mahsubunu yapmak şartile şirketin bu hâmillere karşı mevcut taah- hütlerini ifa etmeği kabul etmiştir. Çünkü bahsi geçen emlâk te hükü- mete devredilecektir. Bu hususta tahvilât hâmilleri- nin muvafakatlarını almak lâzım geldiğinden kendileri toplantıya davet edilmişse de ekseriyet temi- in 17,000 obligasyon hâmili- in iştirak etmesi icap ettiği halde 10,600 obligasyonun mümessille- ri hazır bulunmuşlardır. Bu iti- barla içtima ayın yirmi birine bi- Fakılmıştır. Şirket hissedarları heyeti umu- miyesi de ayın 28 inde toplana- rak, mübayaa mukavelenamesini #astik edecektir. Sene baçında şir- ket imtiyazının hükümete intikali katileşmiştir, Bu münasebetle Zırlık yapılmaktadır. Şirketin han- Bi vekâlete bağlanacağı henüz belli değildir. Demir sanayii Ankara (Hususi Bank fen he; tetkikatını bu; #ir. Yakında demir işine girişile- cektir, Telgraf mektebi Açılma resmi şubat devresine kaldı Şimdiye radar üniversite fen fakültesinde bulunan elektro me- kanik şubesi bu seneden itibaren mühendis mektebinde açılmış ve faaliyete başlamıştır. Üniversi- tenin bu şubesine kayıtlı bulunan. talebeler bu seneden itibaren mü- hendis mektebinde açılan şubeye devama başlamışlardır. Mühendis mektebinde yeniden tesis edileceği yazılan telgraf mektebinin açılması, mektebin şu- bat sömestrine kalmıştır. Nafa vekâletinin Avrupadan gelirteceği mütehassıs profesör ile telgraf mektebi kadrosuna gire cek olan profesörlerin kadrosu © zamana kadar belli olacaktır. Şubatta açılacak olan telgraf mektebi. ders programı da cenebi profesör geldikten sonra hazırla- nacaktır. Yardımcı muallim Maorif vekâleti bu hususta bir lâyıha hazırlıyor Ankara 6 (Hususi) — Maaril vekilliği, lise ve orta mektepler. deki yerleri açık bulunan mual- lmlikler hakkında esaslı tedbir ler almaktadır. Verilen malüme- ta göre vekâlet mekteplere mu- allim bulmak için mevcut zorluk- Jara karşı yardımcı muallim kul- lanmağa karar vermiştir Orta tedrisat dairesi yardımci muallimler hakkında bir kanın lâyihası hazırlamaktadır. Bu lâ- yihaya göre, yardımcı olmak is- #iyenler bir kurstan geçecek eh- liyetname aldıktan sonra boş olan yerlere tayin edileceklerdir. Lâ- Yihanın teferruatına ait kısımları da tanzim edilmektedir. Gönende ecnebi lisan dersleri Gönen 4 (Hususi) — Gönen man yurdunda gençlere mahsus olmak üzere cenebi lisani okutul- masına başlanmıştır. Kadınların çantalarını kapan yankesici mahküu oldu Kadınların çantalarını kapıp kaçan Çakır İbrahim isminde bi- ri Sultanahmet sulh ceza mahke- mesinde yapılan muhakemede üç ay müddetle hapse mahküm edil- miştir. Bir hilkat garibesi Bakırköy bimayel etfal doğum evinde bir kadın ga- rip bir çocuk doğurmuştur Çocuğun boyu 43 santimetre, ağırlığı 1200 gramdır. * Baş ve gövde tal boydadır. kat elleri nis- betsiz derece de büyüktür. Bacakları biri- parmaklı bir ayağı vardır. Kalça ittir. Bacak kalça kemiğine bir zaviyel kaime şek- linde yapışıktır. Kalça kemiği etrafında müteharriktir. Çocuğun makadi kapalıdır, tenasül azası yoktur. Çocuk Blti doğmuştur. Üzerinde doktorlar fenni tetkikat yapıyorlar. OLUP BiTENLER AKŞAM Liman şirketinde tasfiye Açıkta memur kalma- > masına çalışılıyor İstanbul Timan şirketinin tasfi- yesi işile uğraşan heyet 12 ağustos 834 tarihine kadar olan şirket he- plarını, alacak" ve verecekleri tetkik etmektedir. Bu meyanda mahkemelik işlerde mahkemeye sevkolunmaktadır. Şirket © heyeti umumiyesi 19 ikinci teşrinde tasfiye heyetinin 'de iştirakile bir toplantı yapacak- tir, Bu toplantıda şirketin yeni idare heyetinin! de seçilmesi çok muhtemeldir. Yeni idareye bir müdür, bir müdür muavini ile şu- be müdürleri seçilecektir. Yeni idare 935 senesinin birinci gü- ünden itibaren faaliyete geçe- cektir. işlere bakan tas- fiye heyeti tahmil ve tahliye tari- fesini yüksek bularak bu tarifede it yapmış ve bir rapor ha- zırlamıştır. Yeni idare işe başla” yınca bu rapor da iktisat vekâle- ine gönderilecektir. Liman şirketinin yeni idare he- yeti teşkil olunurken şirketin es ki kadrosundaki bütün memurla- rine yeni idarede vazife verilme- sine çalışılacaktır. Eski şirketin imtiyaz mukavelesindeki bir kay- 'da göre tahmil işi de şirkete ait- tir, Fakat bu iş her nedense yapı- lamamıştir. Yeni idare heyeti işe Başlayınca mukavelenin bu mad- desini de tatbik ederek tahmil işi- ni de yapacaktır. Bu itibarla ceki memur kadrosunda tasarruf ya- pılması düşünülmemektedir. Almanyaya ihracat Almanya döviz meselesinde müşkülât gösteriyormuş çök arttığını ve bilhassa Alman, nın haric? ticaretimizde mühii bir yer aldığını yazmıştık, Dün öğrendiğimize göre, ihı cat canlılığını muhafaza etmekle beraber Almanyanın döviz busu- sunda koyduğu bazı kayıtlar yü- zünden alâkadarlar müşkül vazi- hububat fiatlerini tayin etmek s: İlhiyetini bir kararname ile bu ofi- 86 vermiş ve hububat göndermek istiyenler için akitten evvel bu merkezden o mezuniyet istihsal mecburiyetini koymuştur. Almanyaya, kararnameden ev. vel satılmış olan buğday bedelleri: nin, kararname hükümlerine tâbi olmaması icap ettiği halde bu nokta nazarı dikkate alınmamiş- tır. Döviz müsnadesinin uzun me- rasimi bütün sermaye ve kredile- rini mala bağlamış olan ihracat | tacirlerinin faaliyetlerini felce uğ- ratacak kadar ehemmiyetlidir. Haber aldığımıza göre, hükü- | metimiz bu meseleyi bir an evvel | halletmek üzere temaslarda bulu- | nuyor. | Gümrükteki altı memur tehalit edildi #stanbul ithalât gümrüğünde al- tı memur tekaüde sevkedilmiş ve yerlerine, son defa yapılan imt hanlarda kazananlar getirilmiş lerdir. TIYATRO MUSAHABELERİ © Şehir Tiyatrosunda: Madam San - Jen Bu müsahabeyi 26 birini teşinde yazmıştım. 30 birinci teşrin sali gü Yani madam Sen - Jen şehir iyatrosun. da temsil edilmeden evvel intir ede. cekti, Oyunun tersinden sonra Fikrimi dekiştirmiş deilim. Görmeden evvel yazdığım bu yazı, gördükten sonra ay- nen meşrediyorum. Sahnemirdeki tem silinden bir kaç gün sonra bahsedece- 1845...Pariste, Odeon tiyatro- sunda, yirmi üç yaşında bir gen- cin ilk eteri oynanıyor... Birinci perdenin ortasında esnemeler bap İıyor. ikinci perdenin başlangı- 'cında salon yarı yarıya boşalıyor... Üçüncü perdede ıslık çalınıyor. Eser ertesi gün afişten siliniyor. Bu gürültülü muvaffakıyetsizlik- ten sonra felsefe, riyaziye, tarih muallim muavini ViktoryemSardu Kiyatroya tövbe ediyor. 25 mayıs 1924... Pariste, Mad- len meydanında güzide bir kala- balık var. Röne Dumik, Bergson, Rişpen, Reymon Puankare gibi ta- nunmış edip ve mütefekkirler yük- sek bir dehâdan bahsediyorlar. Reymon Puankarenin sesi duyu- uyor: Viktor Hugonun 1869 da yazdığı gibi «o, cumhuriyetçi ru- hu ihya etti, Onun hariminde bir şeytan yaşardı. Onun dehâsı, şey- tanlaşmış bir tiyatro dehâsıydu.» O gün, Madlen meydanıma Sardu- Bun abidesi dikiliyordu. Tanınmış mütefekkirlerin bahsettikleri ti- yatro dehâsı, Viktoryen Sarduy: du. ses 1854 te tiyatroya tövbe eden Vik- töryen Sardu, 1872 de vodvil ti- yatrosunda sahneye konan Raba. gn eserile Fransa efkârı umumi yesini galeyana getirdi. Rabaga satirik bir eserdi. Sardu o devrin ricalini hicvediyor, resikârda bu- lunanları bezlediyordu. Pariste kıyametler koptu ve Sardu ismi dillerde dolaşmağa başladı. Yedi sene sonra Komedi Fransezde tem- sil edilen Rochat eseri başka ba- kımdan dedikodulara sebebiyet verdi. Sardu bu eserinde dini iz divacın leh ve aleyhinde birçok rtaya koymuştu. Cemaat le beslenmiş büyük bir ekseriyet ateşler püskürdü. Sardu meşhur olmuştu. Dokuz sene son- ra, 1889 da Fransız ihtilâline hü- cum eden Tbermidor eserinin ya- sak edilmesi Sardunun şöhretini biraz daha pompaladı. ... Sarduyu tiyatroya sevkeden ka: isi, ona meydan.veren de aktör Dejazedir. Sardunun karısı, Deje- zenin arkadaşı idi. Bu aktör, &- yatrosunun kapılarını ve sahnesini Sarduya açtı. Ondan sonra Sardu, haileden başka her çeşit eser yaz- dı, Sardunun operadan vodvile ka- 'dar, her nevi eseri vardır... Sardu, modern komedinin inki- gafına, Dumas fils'ten çok Fazla yardım etmiş bir müelliftir. «Am- ca Sam»eseri, Paristen evvel Ame | eikada temsil edilmiştir. Aktör Amri İrving onu Londrada meşhur elmiştir.. İrving, berspiyer ve Dante eserlerini tem- sil ettiği zaman Londra yerinden oynamış, geceler ve gecelerce, bir çok seyirci tiyatro kapısında ge- ri dönmek mecbüriyetinde kak maş Sarduya bulunan en büyük Ku Sur, sirf halkı elendirmek için yaz- masıdır. Gayesi seyircileri efsun- lamaktır, Bunun için en kaba en- #rikalari sahneye koymaktan çe- kinmez. Kahramanlarının karak» terleri ve hisleri sahtedir. Sardu- Hun eserleri hoş vakit geçirtir, eğ- lendirir, hattâ bazan heyecanlan- dırır, fakat düşündürmez, Sardunun bir. kabahati daba vardır: İntihalcidir. Açıktan açı- Za çalmış ve çaldığını da saklama- mış, tarihi vakaları tahrif etmiştir. Madam San-len, Viktoryen Sar- 'dunun en fazla beğenilen, en fazla rağbet gören, zaman zaman her milletin sahnesinde tekrar edilen, sineması bile yapılan güzel, eğlen- celi komedilerinden biri Eserin mütercimi Seniha Bedri hanımın «Pervasız kadın» dediği Madan San-len Napolyonun göz- 'desi, kahraman ceneral Löfevrin karısıdır. Löfevr" başçavuşken, Kışlada asker çamaşırı yıkıyan Katerin isimli bir kızla evleniyor. Zaman geçiyor. Eski başçavuş ce- neral rütbesini alıyor, fakat Kate- rin hiç değişmiyor. Kâşane, saray, elmas, para, debdebe ve ihti onu eski huylarından vazgeçirmi- yor. Çamaşırcı iken nasıl konuşu” Yorün gene öyle konuşuyor, öyle oturup köhkuyor. Hiç bir şeyden pervası yok. Dilinin ucunda &ski muhitinin tbirleri var. Şive- si kenar mahalle şivesi, tabirle ri de öyle: Sıkılma pazar mi- deyi bozar» deyip ağzına ge leni söyliyen, aklına eseni ya: pan bir kadın... İşte bunun için de lâkabı Madam Sanen kaliyor. Pervasız kadın... Sardu eserinde bu tipi canlar- dırmıştır. «Avusturya zabiti kont Neyperg imparatoriçe Mari-Luizin odasına gireceği sırada yakayı ele veriyor. Hem de kime: Napolyona! Napolyon Neypergin idamını em- rediyor, fakat Madam San-Jen araya giriyor, kontu kaçırıyor» budur, lemek, sahnede imparatorun kız kardeşlerini, mek, o devrin kostümlerile salon- larını seyretmek yalnız Fransiz. |, bütün dünyanın hoşu- ... Sarduyu beğenmiyen bir hekkit vardır: Jül Lömetr. Lömetr, Sarduyu çok hırpaladı Ve nihayet Markiz veya Tonka için yazdığı » pek hatırımda değil - tenkitten sonra kavga edip darı dilar. Dargınlıklarının. sebebi Sardunun, Lö Golun gazetesin. çıkan bir makalesidir. Lömetrin şiddetli tenkidi üzerine, Sardu, Lömetria bir. eserini Komedi - Fransezin reddettiğini ifşa etti, Dedi «Lömetrin suiniyeti meydanda, Komedi - Franseze Revolte isimli eser verdi. O eteri o kadar kö- tüydü, ki artistlere okumağa bile lüzum görmediler. Komedi sezden kovulan bir muharri müessesede baş taci edilen meğlektaşa karşı deti mazur görmeli Lömetr buna ağır mukabele et- ©. © Selâmı sabahi | kestiler. Fakat Sardunun Thermidor Tini hükümet yasak ettiği zaman, Jül Lömetr de, eski düşmanile be- zaber, hararetle ve samimiyetle bu yasağı protesto etti, Selâmi 1201 mü. bir österdiği hid