24 Ağustos 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 AKŞAM MM MAM MAMAAMMMMMAMMMMMANMM MM” O. 24 Ağustos. Tetrika No, 288 milin kendisine (sulhü mün- ferit ) ten bahsettiğini. söylemiyor. Tahkik heyeti, harbiye müste- şarı Mahmut Kâmil paşaya da bir tezkere yazarak, Yakup Cemil be- yin kendisine (sulhü münferit) ten bahsettiğini ve ayni da terfüüle ni istediğini, bunun üzerine mu- vafakat cevabı verildiği halde bi- lâbare terfi ettirilmediğini ifade ettiğine göre, bu hususta malü- mat istiyordu. Mahmut Kâmil paşa şu cevabi ir memuriyete tayini Yakup bey geldi, Istanbulda dilen farka kumandanlığı verilmesini ve gönderileceği cepheye keilen izamını İstedi ve bana Ardıhandaki harekâtın, Van cenin milirezesine gelinciye kadar mesaisini anlat. İstanbula gelince ba 31 arkadaslardan (sini cebin) gördü Zünden gikâyet emi. Ben de kendisine Van czmup eetrezesinde 47 kilemetre ie hada mehamz Ve üzümü yere küllyeti miktarda telefat verdiğinden ve ihtiyat zabiti olmak itbarile teri Hcemiyeceğinden baktim, ırka ks mandanlıına tayin edilemiyiceğii sö” Teni Bü soma ala li Halbuki Yakup Cemil bey Mah- mut Kâmil paşı teşebbüsü arzusunda bulunduğu- pu ve merkezi umumünin de mu- vafakatını aldığını söylemiş ve hat- tâ& hükümeti devireceğinden bah- setmişti, Fakat müsteaşr, şimdi bu nazik noktaya hiç temas etmiyor, yalnız Yakup Cemil beyin terfiile fırka kumandanlığına tayini tale- bini hikâye ediyordu. Doklor Hazım, kendisile arka- daşlarının mahrumiyet içinde çalıştıklarını söylüyor! Hükümet erkânının bu tabriri ıplarından başka tahkik he- yeti diğer şahitleri bizzat davet ederek şifahen malümatlarını din- ledi, Doktor Nazım bey şu izahatı verdi — Yakin Cemil bey bir Hibe ter- iile irka kamandanlığına tayin edil meyince hükümet aleyhine muhalefete etli, propaçndaları başladı. Maks dini merkezi umumi Azamna; bilhama gerek Kemal beye, gerek Memduh Şev- İt beye açtı, Mükenddir defalar hepi imiz aleyhine söyledi. Tevkilinden ev vel. önüne gelene, sen sonra da kami edil Hoca Reşit efendiye gelerek 1 cali hükümet ve merkezi umum âzam aleyhine alp tat kup Cemil ile arkadaşlar, mer. kei e üz Seal olen me nah şahınlarına inhisar etrdilerini 2 ediyorlar. Halbuki hepimiz mahremi: yet içinde çalmyoruz. (Ayağım: kaldırıp görtererek) bakı iğumdaki potin yamalıdır! Yaz kop Cemille arkadaşları mahza men. fant kart ve garazile hareket etmiler m almışlardır. Yakup, Hakkı e Birleş yek. makü münferit için bu teşebbüsü yanma, Liakkanın, Homimalaki der yalarından sonra böyle biz harekete 4 Doktor Nazım beyin bu sözleri, «İttihat ve Teri dahilindeki ikiliği ve hususile iki zümrenin biribirine karşı aldığı tavır ve ha- reketi göstermek itibarile'mühim- di. Doktor Nazım bey bu kısa ifa- 'desile Yakup Cemil ve Halkı bey- leri şiddetle ittiham ediyordu. ,* Kara Kemal nasıl şehadet ediyordu? 7 Yakup Cemil beyin gerek tevl finden evvel, gerek sonra bu ha- disede en faal rollerden birini 0y- nıyan Kara Kemal bey de tahkik heyeti huzurunda şu sözleri söy- edis a sulhü münferit Htihat ve Terakki tarihinde esrar perdesi 24 Ağustos 1934 ve nasıl öldürüldü — Yakup Cemil beni telefonla evi: ne çağırdı, fakat hasta idim, gideme dim, Memduh Şevket beyi gönderdim. Memduh Şevket beye sulkü münferit lüzumundan bahsetmiş. Bunu müteakip 1e Nuruosmaniye klübüne geldi. Har bin fena giiiğinden, kendisinin itlAf devletleri taraftarı olduğundan be ti. Sulh yapmak tüzumunu il Sulh için eenebilerle, bir. kimsenin görüşmüş olup olmadığın sordum. Müz bet cevap verdi, fakat isim tasrih et medi. Devl ebilerle anlaşan kaniim. Yaptığımız. tahkikat ta sönleriyor. Yakup Cemil seti aleyhinde ee- Hakkı bey olduğuna bumu etti, arkadaşlarının kendisine yen bak. tıklarını söyledi. Benim kanaatim şu der ki Yakup münfsil olduğu işin En- ver parayı imha etmeğe karar vermiştir Hakkı bey de bundan isüilade ederek Yakubu teşvik ve tahrik etmiştir. Kara Kemal bey, Yakup Cemil beyin kendisine vaki müracaatını tahkik heyeti karşısındaki bu res- mi ifadesile, son darbeyi vurma- ğa gayret ediyordu.. Yakup Cemil beyin daveti üze- rine Erenköyündeki evine giderek (sulhü münferit) hakkındaki fi- kirlerine ilk muhatap olanlardan Memduh Şevket bey de hadiseyi şu suretle izah etmiştir: — Yakup Cemil bey. Kemal beyi evine çağırmıştı. Fakat Kemal'bey han ta olduğundan ben gittim. Beni görür görmez «Ben silerden ayıldı, Gelâf devieleri taraftarı oldum» dedi. Hari- ta üztünde düşmanın nerelere kadar ie- silediğini gösterdi. (Sulhü münferit) yapılması lüzumundan bahsettikten son- a kendisinin bu ulhü temine karar ver iğini sövledi. Ben de bunları Kemal Yeye anlattım. Sonra Yakup bey Ke mal beyle de görüşmür. ayni seyleri tek- matı handan ibarettir (Devamı var) TESRSAJ Istanbul 23 Ağustos 1934 (Akşam kapanış fiatleri) Esham ve Tahvilât Jet. dahili © 94yGOJ İş B. Hamilins 840 Kuponsuz 1939.) > Messis 89 istikrazı SABİT. G Merkez TnitürkT 280) Bankası 6660 » ON 2) Anmdelhisse 27,10 > 27—) tele 1060 Mameseli 1 480) Terkes © 160 LT > ME —İ Tika değin 1ö0 Iş Bankası D40) Şark > Para (Çek ilatleri) Paris 1206) Soya © etsspo) Londm © eno,-| ep RMRAZ Ke lek e GÜ DARİ Milano. © 89780) Şan şii RTSO) Bolerak © Bş0dd0 lime, < Be İzi 42192 Cenevre — BABISİ Pengo | G0DEO) Brüksel 990) Bükreş © Züb Amsterdam 1,1741) Moskova | 10,55,ö0 Her Türkün elinde bul Renkli haritalar AKŞAM olduğu gibi anlatmakla beraber, | yar etmir. Benim bu haditedeki malâ. | 121, Anka Cene Et meselesi (Baş. tarafı 1 inci sahifeğe) Belediye ne diyor? Etlerin damgalanmaması mese? lesini belediyeden tahkik ettik. Verilen malümata göre etlere dam- ga vuruluyor. Yalnız evvelce ki- yarcık, dağlıç, karaman diye vu- rulan damgalar kaldırılmıştır. Şimdi ete yalnız koyun, sığır, manda gibi damga vurulmakta- dır. Buna sebep bazı kıvırcık etle- olmasi rinin karamandan aşağı imiş. Belediye etleri nevi 'mağı, yani birinci, cü nevi diye taksim etme; inmüş. Fakat bunun için yeni teşkilâta lüzum | görüldüğünden bundan vazgeçmiş. Her halde etlere vurulan dam- ga meselesinde yapılan değişik- lik ve ötede beride damgasız et- ler görülmesi birçok şikâyetlere sebep oluyor. Bu meseyele daha ziyade itina edilmesi lâzımdır. YENİ NEŞRİYAT Yeni adam Pazartesi günleri intişar etmekte olan haftalık Yeni Adam gazetesi 35 inci nushasından itibaren per- şembe sabahları çıkacaktır. Yeni Türk Halkevi tarafından ber ay ekte olan “Yeni Türk, | mecmuasının 24 numaralı ni Başvekil İsmet paşa Hz. nin | Millet Meclisinin bu devresinde | başarılan işler hakkında mutukları ve Ali Rıza, Ahmet Ekrem, Hik- met Turhan, Selâmi İzzet, mimar | Faruk Galip, Refik Ahmet, Halit | Fahri, Dr. Osman Şerafettin, Salih | Murat, Akdes Nimet, Galip Bah- | tiyar beylerin makalelerile intiş etmiştir. Her kitapçı ve mü bulunur. Tavsiye olunur. Talebe birliğinin Edirne seyahati M.T. T. B. umumi kât den: Birliğimiz 26/8/934 taribinde Edireye bir seyahat tertip et Bu seyahat beş gün de- yam edecektir. Malümat almak isteyen arkadaşların hergün saat | 15den 17 ye kadar merkeze | müracaat eylemeleri lüzum ilân olunur. Tepebaşı belediye anal Beli rene ŞehirTüyatvesn as KOKTEYL an Yazan: Ekrem Ri sl cemal keçi NN “Topobaşı belediyo balıçesinde her ak- gam #aat 16 den itibaren şehrimizin en maruf musikişinasları tarfından klüsik musiki kor lunması lâzım bir kitâp İSTİKLÂL SAVAŞI ASIL OLDU Yazan: M. ŞEVKİ Türkün en şanlı yıldönümü olan 30 AĞUSTOS Perşembe günü her yerde bulunacaktır - 14 büyük forma Fiyeti: 80 kuruş KİTAPHANESİ caddesi - Istanbul Buzlar üzerinde 60 Çelyuskin heyecanlı Çelyuskin vapurundan acel 13 şubatta yemekten sonra ta- &£ âlimi Fakidovun çadırına üm. Âlim, çadırında, muhtelif aletlerle bangizin vaziyetini tet- kik ediyordu, Ben çadıra vardık- tan az bir zaman sonra rasat alet- leri buzların tazyiki artacağını ha- ber veriyordu. Derhal geminin içine döndüm, Geminin ön tara- fımı, buz tabakaları çatır çatır ça- tırdatarak sıkıştırıyordu. Artık geminin son dakikaları geliyordu. Rüzgâr saniyede 12 metre sü- ratle esiyordu. Etrafı kar fırtınası kı Hararet, si- fırdan aşağı 30 dereceye düşmüş” kayuruyordu. tü. Gemi çatır çatır çatırdıyordu.. Bir kaza vukuu takdirinde yam: mıza almamızı evvelden kararla” tırdığımız erzakın derhal tahli; sini emrettik, Bütün tayfalar, der- bal vazifelerinin başına geçtiler. Erzakın tahliyesine henüz baş lamıştık ki, geminin ansızın tarafı açıldı. Bu rahme, artık ge. miyi kullanılmıyacak bir hale koy- muş idi, Fakat bu hal, geminin derhal batacağını göstermiyordu. t Çünkü açılan rahne, teknenin tarafında bulunuyordu. . Maamafih buzların tazyiki de- vam ediyordu. Açılan delikten su- lar makine dairesini ve ocakları doldurmağa başladılar. Kömürden tasarruf etmek için, ancak bir tanesini istim altında üç ocaktan bulunduruyorduk. Buzlar, gemi- nin yan tarafını parçalayınca, ba- cayı da yerinden oynatmış, süpap- ları karmışta. İslim açılan muhtelif delikler. 'den boşandığı cihetle, bereket ver- sin bir infilâk vakubulma: Artık gemi mahvolmuştu.. Am- bir ömrü kal bilâfına olarak gemi daha evvel battı Çünkü buzlar, geminin öbür tara- fini da parçalamış bir ve iki nu- maralı ambarlar su ile dolmuştu. Gemi, mütemadiyen su ile dol duğu cihetle, süratle batmağa başladı. Yalnız arkadaki ambar, demir bir bölme ile ayrılmşı oldu- ğu cihetle, henüz suların hücumu- na uğramamıştı. Fakat geminin ön tarafı, su ile dolduğundan mü- vazeneyi temin etmenin imkânı yoktu. san Ben ile heyeti seferiye geminin arka cihetinden tahliye amel tina nezaret ediyorduk. «Bütün tayfalar buz üstüne çıksım» emrini vapurunun sergüzeşti i tayyare ve sair eşya çıkarılıyor vermek için geminin tamamen su uni bekliyorduk. Geminin ön tarafında bulunan areyi, her şeyden evvel buzun üstüne indirdik. Tayyareyi kur. tardıktan bir dakika sonra Çolyus- kinin ön tarafı, suyun altında kay- © esnada son telsizi” şekebildik. Tayfaların en ço- Bunu, karaya çıkardığımız erzak ve zahirenin yanında nöbetçi ola- Yak ikame ettik. Heyet erkânı da dahil olduğu halde, 15 tayfa ge- mide kalmışlardı. Bunlar erzakı boşaltmakta devam ediyorlardı. | Su, mütemadiyen yükseliyordu. O esnada: — Bütün tayfalar, karaya! em- rini verdik. Bu felâket esnasında, bu kadar sıkı bir zaptü rapt hüküm sürece- Zini hiç bir zaman tahmin etme- miştim. Bütün halk, sapsağlam buzların üstüne indi. Yalnız Çel- yuskinin ambar memuru Yoldaş Mogiloviç vakit ve zamanında, gemiden buzları madığndan geminin enkazı üstüne atlıya- tam da mahvü nabut oldu. Gemiden aşağıya atlamak sırası, bana gel. mişti. Fakat gemiden aşağıya at lıyacağım sırada şiddetli bir sade- me, beni geminin arka tarafına atıverdi. Tam yüz dört kişi, buzların üs- tünde kalıvermiştik. Bunlari sında birisi altı aylık olmak üzere iki çocuk ve on kadın vardı. Her şeyden evvel kadınlarla çocukları, bir çadırda yerleştirdik. Sonra er- İ kekler için beş çadır kurdurduk. ilk , alelâcele çadırlarda yerleşmek oldu. Ertesi günü, çadırların içine 803" balarımızı yerleştirdi Bundan başka gemiden çıl mış olduğumuz tahtalar ve direk- ler ile büyük bir baraka inşa tik. Artık buzlar üzerinde bizim için kamp hayatı başlamıştı. Şimdi bütün iş, Çelyuskin kazı zedelerini kurtarmaktan ibaret Bunun için şimal kutbu denizinde mevcut bütün kuvvet ve vasıtaları harekete getirmek lâzımdı. Tahli- siye ameliyelerini idare etm çin Wellen burununda üç kişili fevkalâde bir heyet teşkil edildi. * Bu fevkalâde tahlisiye komis-. yonu, kazazedelerin buzların üs“ 'tünden karaya naklini tacil etmek için bütün köpeklerin ve kızakla: | Tın seferber edilmesi emrini verdi. — Mabadi var — !
