14 Ağustos 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Sahife 4 AKŞAM 14 Ağustos 1934 Tetrika No. 278 14 Ağustos 1934 Sabaha karşı gelen lime lime kıyafetli adam !. İşte Yakup Cemil beyle Satvet Lütfi bey arasında bu kabilden mükâlemeler cereyan etmiş ve Yakup Cemil bey de bir müddet sonra Bursadan ayrılmıştı. Diğer taraftan Satvet Lütfi be- yin Bursadaki menfasından İs- tanbula celbedilmesine sebebiyet veren hadise - yukarıda yaz gibi - prensin sulh temini için yazdığı mektüptur. Harp müna- sebetile prens Sabahaddin bey gibi hariçte yaşıyan mahikümle İstanbulla münase- betleri hükümetçe şiddetle mene- dildiğinden harbin ilânı tarihin- 'denberi bu iki eski dost arasında 'da hiç bir muhabere geçmemişti Bir gece sabaha karşı Bursada (Servinaz oteli) in arka kapısı. nın vurulduğunu gören otel hiz- metçisi madam Kalyopi, kapıyı açınca üstü başı kan içinde, elbi- sesi lime lime olmuş bir adam gördü Bu perişan kı melçiye ziyaretindeki maksadını söylemiyor, Satvet Lü ö zerek mühim bir şey istediğini ilâve ediyordu. Meçhul zair, otel sahibini rünce, iç pantalonunda saklanmış ve muska şeklinde müşamma içi- ne sarılmış bir mektubu çıkarıp Satvet Lütfi beyin eline tutuştur- du. Mektup, prens Sabahaddin beydendi. Mektubu getiren meçhul şa- hus, ötedenberi edttihat ve Terak- kin idaresinin en hararetli mu | haliflerinden © bulunduğundan vaktile Avrupaya fi bir Osmanlı zabiti idi. Bu sabık zabit, memleketin Kurtuluşunun bu mektubun bur: ya getirilmesile kabil olacağına iman ettiğinden bu tehlikeli fe dakârlığı göze almış, düşman devletlerine mensup bir gemi ile gelmiş, sonra da Türk kara sula. yına kadar sandalla yanaşabilmiş, fakat bilâhare izini belli etme- mek için vücudünun muhtelif ak- samına gaz tenekesi bağlıyarak kendisini suya atmır ve yüze yüze Ayvalık sahillerinde tenha bir yere çikabilmeğe muvaffak ol muştu. Günlerce issiz. yollardan, bir gok yol meşakkatlerine, açsızlığa, susuzluğa tahammül ederek bu surelle gece yarın Çekirgedeki (Servinaz oteli) ne gelebilmiş ve mektubu Satvet Lütfi beye verin- ce otelde fazla kalmağa bile razı olmıyarak gene ayni yoldan geri dönmüştü. Satvet Lütfi bey Talât beye: “At sizin, meydan sizin..., diyor Prens mektubunda hülâsaten şöyle diyordu: «ingilizlerin harp- ieki eski vaziyetleri tamamile bo- zulmuştur. Bu bal karşısında hu- susile Çanakkaleyi terke mecbur olan muhası ların zâfından isti- fade etmek fırsatını kaçırmama- ıyız.. Binaenaleyh ya hükümeti ele geçirip itilâf devletlerile en müsait geraitle anlaşınız ve yahut hükümeti bir sulhü münferit yap- mağa sevkediniz!» Bu mektubu okuyan Satvet Lüt- fi bey, prensin teklif ettiği birinci #ikkın, yani hükümeti ele geçirme- >Jitihat ve Terakki farihinde esrar perdesi | Yakup Cemil niçin ve nasıl öldürüldü in siyasi | LL. ir eden eski | nin imkânsız olduğumu anlamış, hususile bu gayeye vâsıl için (nihai zafer) e kuvvetli su- yette iman edenleri bu fikir etra- olmak Zum da taki Satvet Lütfi bey, böyle bir mak- sat için memleket efkârı umumi- yesinin tahrik edilmesine de, hiç bir veçhile, imkân görememişti. Bu itibar ile telgrafla Talât beye müracaat etmeği daha doğru gör- dü. Bursa valisi İsmail Hakkı bey, Satvet Lütfi beyin dahiliye nazı- telgraf | çektiği | günün akşamı © (Servinaz oteli) ne geldi. Vali, nezaretten a dığı müstecel ve kati emir üzerine Satvet Lütfi beye hemen o saatte Bursadan ayrılıp İstan- kendi Vali, Satvet Lütfi beyi arabasile Mudanyaya gönderdi. i günkü yapurla İstanbula gelen Satvet Lütfi bey, doğruca dahiliye nezaretine gitti, Fakat mazırın ancak bir saate kadar ma- kamına gelecej teşar mail Cambulat beyden öğrenince Talât beyi beklemeye karar verdi. Satvet Lütfi bey Talât beye me- seleyi anlatarak prensin mektubu- nu verdi. Talât bey, mektubu çok dikkatle okudukta sonra mani- surette gülerek dedi kit — Niçin aleyhimize hareket et- meğe teşebbüs etmedin? Satvet Lütfi bey hemen cevap verdi: — Korktum! Talât bey mukabele etti; | — Sen korkmazsın!.. Satvet Lütfi bey, nazırın bu sö- Zü üzerine dedi (Devami var) Ağustos (Akşam kapanış fiatleri) Esham ve Tahvilât yat dair © G0) Aş B.F Gl Küponsuz 1909 | 2 Masa 8 ieikraz— GABİ 7 C Merkez Ünitürk 1 28,50) Bankası 03,— ÜNE RO) Armielü ine E7i0 ir Mümessili 1. 4860) Zerkos »M 4r6o) çimemte 1180 Rİ inmek dee Mi 1 Bankası GİS Şark Para (Çek ilatleri) Paris 12,06) Sofya Londra 602, —| Era Nev York al ci ATİ San. sekin SöNGEnİ Zer N Cenevre © 2ASGO) Bengo O kegis Benle enes) Bukep | BAD mAstardam 1,1700) Moskova optbay. elediyo ünal edem efekt, Şehir Tüyatrosu sümn ökgğm | na Ul KOKTEYL Yazan: Ekrem Roşlt >Ev. OLA Geni Keçi LA Hava yağmurlu olduğu takdirde tam eller kişi sade verecektir talu, Hahek ve işi yan iin rammay min Göl Ekmek fiatı İstanbul Belediyesinden; Ağustosun on beşinci günün- den itibaren Ekmek dokuz ve Françela on dört kuruştur. Belediye intihabı için hazırlık devam ediyor Cumhuriyet Halk fırkası bir çalışma talimatnamesi hazırladı Cumhuriyet halk fırkası umu- 1934 belediye mi idare heyeti intihabı meyi aşağıya dercediyoruz: ye Cumhuriyetinin. 1 büyük eserler belediyeciliği de yeni baştan tan- zim edici bir kanun yapılmış Bu yeni kanundan sonra ikinci imtihap devrine giriyoruz. Yeni | kanunun gösterdiği yoldan ilk intihabı malüm olan şartlar için- de yaptık, O vakit yeni kanun pek taze idi. Ve bu sebeple i habı idare edenlerle intihaba iş tirak eden halk tabakaları, tat bik yollarında tecrübesiz bulu- muyorlardı. Yaklaşan belediye in- tihabını yeni kanından sonra Cumhuriyetin ve inkilâbın aldı ğr dört yıllık mesafe içinde ol. gunlaşan tecrübelerimizle hallın siyasi yetişmesine de yarayacak tatbik yoluna koy- mak bize vazifedir. Bunun için vatan nüfusunun üçte birini teş kil eden şehir ve kasabalarımız belediye intihabı günlerini sesli, hareketli ve canlı tezahürler içe inde tanzim ve idare etmemiz lâzımdır. Her yerde yüksek siyasi ehem- miyeti olan belediye intihabının Türkiyeye nisbetle daha ayrı ve üstün kaymetleri vardır. Fırka © programımızda edilen sebeplerle mebus iki derece ile yük Millet meclisi intihabma ka- dınlar iştirak etmediği halde be- lediye seçimlerinde rüşt yaşına gelmiş bütün vatandaşlar reyle- rini © doğrudan | kullanıyorlar. Ve vazife başına seçiliyorlar. Yine fırka programımıza göre belediye intihaplarını umumi in- | tihap için bir yetiştirme ve tec rübelenme vasıtası olarak kabul ba arasında ediyoruz. | Bu sayılan ana sebeplerden dolayı eylül içinde hazırlıkları bitirilecek olan belediye seçimi in fırkamız aşağıda yazılı yok larla çalışacaktır: 1 - Usüle ait işler A) Her yerde fırka yoklama: ları 22-4-934 tarih ve 1/262 nu- | tamim edilen şekilde ve divanının | inden geçip bütün alâkalı | talimata © uygun mara fırka umumi reislik tasdil lara yollanan olarak yapıl B( Bu intihapta mümkün ol duğu kadar çok vatandaşın reye iştiraklerini temine çal etin siyasi terbiyesini yükselt ci vazifelerimiz bakımından fır- Bunun için ay- telkin | beraber rüşt yaşıma gelmiş her vatanda- gın vaktinde kolaylıkla reyini kul- lanabilmesini © kolaylaştıracak yolda hizmet etmeliyiz. Bunun için teşkilâtimiz eski muhtarlar ve ihtiyar beyetlerinin vazifesini kanın borcudur. rı fasılda izah edilecek yasıtalari kullanmakla görmekte! olanların defter tanzi- mi ve kayıt işini kolaylaştıracak yardımlarda bulunacaklardır. Bu yardım; her şehir ve kasaba daki en yüksek idare heyetimi- Zin eli ve idaresile ve ocakları mızdan da itisfade olunarak ya- pılacaktır. Bahsedilen el ve iş birliğini kusursuz başarmak ma- | tenviratı yapılacak. halli hükümeti ve menlerile intihap encü- bir ve beraber çalış- mağa bağlıdır. > Proğramda A — Mevzular şunlardır: Her medeni devlette o beledi- ye intihaplarının ehemmiyeti, Türkiyede yeni belediye kanu- nunun temin ettiği haklar ve ka- dınların belediye meclisine seç- mek ve seçilmek hakları. Her yerin belediyesinin dört yıl zarfında başardığı işler. Her yer belediyesinin ileri se- neler için başarmağı düşündüğü işlerin plân ve programları. Yurttaşın belediye seçimine iş- #irak hususundaki milli, mede- ni, siyasi hakkı ve vazifesi, B — Vasrtalar: Mahalli bütün gazete ve mec- mualar, Fırka ve halkevlerini neşir vasıtaları, Fırka ve halkevleri salonla- rinda şehrin ve kasabanın bu maksat için elverişli mektep, si- nema, tiyatro, spor klüpleri, ha- yır cemiyetleri ve 5... salonla- rında konferanslar. Bütün intihabın devami müd- detince sandıkların o bulunduğu binlara yakın yerlerde nutuklar. C — Yazı ve söz için istifade edilecek unsurlar: fırkalı gazeteciler. Söz için fırka halk hatipleri. Yazı ve söz için fırka ve hal- kevlerinin ayırıp vazife vereceği arkadaşlar. Herhangi sıfat vazifede | olursa olsun bu mevzuda söz ve | yazılarile halkı tenvir etme: den istifade edilecek vatandaş- lar. | II - Donatma Bütün intihap günlerince şe- hir ve kasabalarda bayraklar ası- lacak. Fırka ve halkevleri, talimatın- daki şekilde bayraklanacaktır. Şehir ve kasabalar ilk akşamı halka mül bir gün ya; mümkün olduğu kadar çok gece , bütün Yazı içi Bilhassa sandıkların bulundu. ğu binaların önü ve civari bol bayraklarla onuncu yıl bayramın- dan kalma kısa söz ve vatandaşı seçime i vik edecek ve belediye intiba bini ehemmiyetini gösterecek mahiyette şimdiden hazırlanması lâzım gelen kısa cü i lâvha- larla alâkayı ve takdiri çekecek tarzda donatılacaktır. İntihap gününün sesli geçmesi çin her yerdeki bando ve muh- telif nacak ve toplulukla milli marş lar söylenecektir. MW - Halk kürsüleri Belediye intihap gününün hal- kı toplayıcı ve ayakta tutucu vaziyetinde istifade ederek Cum- huriyetin ve inkılâbın feyizlerini ve eserlerini tekrarlamak ve an- mak vazifemiz olacaktır, Bunun için yalnız her vilâyet ve kaza- da, kullanılacak (intihap sandı. ği adedince ve inlihabın devami müddetince birer halk kürsüsü açılacaktır. Bu kürsülerin şekil ve işleme usulü onuncu yıl bayra- vasıtalardan istifade olu- İ rey vermeğe gelenlerin uğı Çelyuskin vapurü (Baş tarafı 1 inci sahifede) lâşlı hareketi, beni meraka düşür- müştü, Ben de yataktan fırlıyarak * güverteye çıktım, Gördüğüm man zara, beni güldürdü. Beyaz deri | li bir kutup ayısı, gemimizin ya; mında duruyor ve beyaz başın! yukarıya kaldırarak havayı kok | luyordu. O sırada tayfa Markof, silâhini beyaz ayının istikameti” ne boşalttı, fakat isabet ettiren medi. Ayı, bu silâh sesi üzerine soldan geri ederek buz tabakasi" arasında süratle koşmağa başla Megileviç nişan aldıktan sonra tetiği çekti. Bu defa kurşun hes ayının sağ definden şaşmamı omuzuna saplanmıştı. Güvertede Tanof etrafında daşlara hal yordu: — Güvertede nöbet beklerken geminin etrefında dolaşen bem- beyaz bir hayalet gördüm. Ben bunu, bidayette rüzgârin tesiri mevki değiştiren bir buz parçasi sandım. Meğer aldanmışım. Gör düğüm beyaz hayalet, bir ktup ayısı değil mi imiş? Morgileviçin karabinasında yalı mz bir kurşun kalmıştı. Yarala- nan ayının işini bitirmek içi dizini yere koydu, sonra silâhimi, geminin demir pervazına dayıya rak bu kurşunu da sıktı, Ayı son kurşunu da yedikten | sonra geminin civarmdaki bir su göl üne düştü, Tayfalar, derhal emiden aşağıya atladılar, vuruk. muş ayıyı, ön ayaklarından yaka yarak sudan çıkardılar ve biraz. sonra gemiye getirdiler. Bu ayı, kutup sergüzeştimizde ilk avımı-" Za teşkil ediyordu. i Çaydan sonra hepimiz, günlük haberleri almak için profesör Şmitin nezdinde toplandık. Pro- fesör, bize son vaziyeti anlattık” bu akşam bize yeti- şecek dedi. Saat 15,5 te Krasin buz kırani ufukta göründü. Krasin iş başında Krasin, derhal yanımıza gele- ceğine, buz yığınlarını temi lemeğe başladı. Sanki kendil rine sihirli bir değnek değmiş gibi buz tabakaları buzkıranın. önünde açılıyordu. yi — Mabadi var — mında olduğu gi ir. (Hatırlat mak için halk kürsüleri talima tından biri bağlanmıştır.) Kürsülerin yeri sandığın bu lunacağı binaya az çok yakin ve olabilecek genişçe bir meydan olmalıdır. Halk kürsülerinde kendi arzularile söylemek isti” yecek vatandaşlardan başka fars! ka ve halkevlerince vazife verik' miş ve hazırlanmış hatipler de konuşmalıdır. Halk kürsüleri mus tukları için onucu yıl rehber ki tabından Başvekilin Meclisin sor kapanmasında — söylediği siyasi nutuktan (kâfi miktar evvelce yollanmıştır) ve diğer neşriyat tan istifade olunur. z : Bilhassa büyük şehir intihap encümeninin ka- nun yelile | tanzim edeceği rey kullanma sıra ve zamanlarının i ve rey yerlerine müni' tehiplerin vaktinde getirilmeleri seçimin çabuk ve yolunda yapıl- masmı ve reye iştirak edenlerin çoğaltılmasını temin eder. Fırka teşkilâinm bu mühim işe siki bir çalışma ile sarılacağını umar," muvaffakıyetler dilerim.