31 Temmuz 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

31 Temmuz 1934 AKŞAM Alaturka deniz hamamlarında. Bu sene deniz hamamlarında iğne atsanız yere düşmiyecek “Nerede benim terbiyeli karpuzum? Nerede o canım terbiyeli: karpuzcuğum?. Her sene bir defa «Ne var? Ne yok?» diye alaturka deniz ha- mamlarına uğrarım, Bu yıl da git- tim. Senelerdenberi görülmemiş bir kalabalık. İğne atsanız. yere düşmiyecek tâbiri bura: için uydurulmuş gibi bir hal Bu seneki kalabalığa içerisi dar gek miş te, dışarıda da tahtadan bir set yapılmış, bazıları burada soyunup denize giriyorlar. İçerisi görülecek halde. Deni deki kalabalık yetişmiyormuş gibi yüzücüler bir tarafa da soğuması için karpuzlarını atmışlar. İri ufaklı karpuzlar yanyana yüzü- yorlar. Birisi yukrıdan hızla atla- yınca dalgaların tesirile karpuzları suların üstünde inip çıkıyor. Arasıra karpuzların etrafında yakalaşmalar: Mehmet. Senin karpuzun ha- mamdan dışarı çıkacak... Bir ke- re çıktı mı da artık avucunu yala Mehmet karpuzile mağrur ce- vap veriy: — Çıkmaz o... Terbiyeli kar- puzdur... Senin bildiğin karpuz- lardan değildi Aradan biraz gecti. Terbiyeli karpuz sırra kadem basmaz mı? Aman!... Terbiyeli karpuz nere- de yahu?. Terbiyeli karpuz?. Ya- hu terbiyeli mi karpuzu gördüni Başta karpuz sahibi herkes ara- mıyor. Fakat terbiyeli karpuzdan eser yok., Yüzgeçlerden biri tah perdeyi aşarak dışarı çıktı. Bir müddet sonra tekrar geld — Yok.. Terbiyeli karpuz yok! Sahibi terbiyeli karpuza - en yakası açılmamış cinsinden - kü- fürleri yağdırıyor. — Hem de... diyor çakile üstü ne İsmimi kazımıştım, imzamı da atmıştım. Tüh be yahu Bir de baktık. Biraz sonra te yeli karpuzun yalnız kabukları da, Tersine çevrilmiş bir kabuğun üstünde sahibinin uzun kuyruklu imzası okunuyor. Terbiyeli karpuzun bu feci beti karşısında sahibi küplere bin- di. Kim, kin yapmıştı bu rezaleti?. Onun biricik terbiyeli karpuzu hangi münasebetsizin midesine gitmişti? Adamcağız sudan çık mış küçük kabinelerin önündeki tahta koridorda dolaşıyor, şüphe- lendiği arkadaşını denize itiyor. Deniz hamamından bir sahne du. Fakat gene terbiyeli karpuzun | katili bulunamadı. Artık alaturka deniz hamamla- rında da harem - selâmlık yar yavaş kalkıyor. Denize dalıp tahta perdeyi aşarak dışarıya çıkan ka dir ve erkek yüzgeçler beraber ku- laç atıyorlar, beraber yüzüyorlar, beraber dalıyorlar. Bir müddet sonra bir gramofon sesi, Şu gramofonun fevkalâde bir kuvvet olduğu muhakkak. Düşü- nün alaturka deniz hamama ka- dar girebilmek az şey midir? Fakat gramofonu çalan kimi bi- liyor musunuz? Terbiyeli karpu- ibi. Ne yapsın?. Adam Baca kadar bir yumurcak de- nize girdi, Girmesile beraber göz- leri Fal taşı kadar açıldı: — Bu Diye bağırırken battı, bir daha çıktı, bir daha battı, Çocuk gidi- yor, aman... Etraftan denize atladı. Çocuğu yakaladılar. Su- dan çıkardılar, Tahtaların üzeri- ne uzattılar. Yüzüne tatlı su serp- tiler. Biraz sonra yumurcak yerin- den fırladı. Herkesin hayreti de bir yüzme şampiyonu gil peden denize atladı. Daldı. evvel onu kurtaranlar leri geçtikten sonra sövüp sayma- ğa başladılar. Hele zavallı bir adamcağız çocuğu kurtaracağım diye şapkasile denize atlamış. Şap- ka sırıl sıklam olmuş.. — Eb.. Yumurcak! Bir elime geçersen... Fakat yumureni İ bulunuz. te Biraz ilk hayret. diyordu. koydu iseniz Kapıdan içeri ze bir levha çarpıyor: «Yanınızdaki emanetleri ve pa- ranızı kasaya teslim edini Bu levhanın karşısında çoğu acı acı gülüyor. Baktım, Bir bu- çuk saat içinde kasaya biç bir şey teslim eden olmadı. Kasada oturan gözlüklü zatla ahbaplığımız ilerilemişti — Şimdi, değil, bir haftadan. beri kimsenin bir şey teslim ettiği yok Fakat tam sanki üzerine bas k, Kasaya doğru bir zat ile- Benim de, kasada oturan göz” üklü zatın da gözleri açıldı. Bir emanet! Müşteri elindeki bastonu kasa” ya uzaltı, Ve sonra sıkı sıkı tem- bih etti: — Aman dikket edin.. Halis he- zarandır.. Hikmet Feridun Radyo 31 Temmuz si stanbul: 18,30-19 plâk mesriyatı, 19-19.30 çocuklu inasak © 19.305 21,20 keman Reşatbey, tanbur Me. Sut Cemil bey, kanun Vecihe, kanma, Mezaller bey, Vedia Rıza hanım); 21,20:21.30 ajans ve borsa haberler ri, 21,30:22,30 dana mmüsikii, Varşova (1414 m.) — 18,15 piya po, keman ve taransili solist konser, 19,15 piyano konseyi, 20,15 plâk, Kılar), haberler, 21,05. gürler, 21,12. ez). isimli Emmmerieh Kal. manın opereti Bükreş (364.5 m.) — 19 haberler, 21,15 senfonik” konser, 22,15 konser, 23 haberleri 23.30 pâk, Prağ (470.2 m) — 1915 plak, 19,20 almanca, 20.10 güzel; sanatları 20,20 İneiliz koro koneeri, 20:40 pi” yane konseri, 21,20 M. Ostravadam, 22. haberler, 22,05 fiharmonik konser, 23 haberler, 23,15 Bener takımı tac rafından kansık konser, 2345 haber ler. Budapeşte (550,3 m) — 21,20 Löstzin ölümünün senei devriyesi mü- masebetile konser (Budapoşte konser heyeti ve üniversite koronu), 22.50 haz berler, 2310 çitan musikisi, 2410 Listsin eserlerinden piyano korneri Viyana (506.8 m.) — 21,05 Salı buradan Holzerin idaresinde Filharmaz nik konser, Badı, Beethoven, Tacac ikoydey, 73,20 haberler, 2345 damı msi. 1 Ağustos çarşamba İstanbul ca der, 19 Monoloğ: Şekir ti artslerinden Muammer bey. 19,30 Türk maili meş” yiyatı: > (Ekrem, Ruşen, Cevdet, Mus tafa beyler ve Vecihe, Semiha hanim. lar). 21,20 Ajans ve borsa haberler, 21,30 Sidye tango ve caz orkestrası, Varşiva (1414 m.) — 2015 ke. man > piyano konseri, 2040 pâk, 20,50 spor, 21.12 plâk, 21,50 haber. ler, 22 muhtelif, 22,12 yiyano refal tile şarkılar, 23,15 murikili neşriyat Bükreş (304.5 m) — 19.05 Ro. men mmkisi, 20.15 radyo orkestra, 21,15 kaman konser, 21:45 taganr 22 karışık kanser, 23.30 kahvehane, konseri, Prağ (470 m) 18.40, plak, 18,55 plâk, 19,15 plâk, 19,20 Alman” neşriyat, 19,53 haberler 20 mat ayan, 20,10 M . Ostravadan maki, 20,40 İaviçre münikisi, 23,15 pâk Budapeşle (5505 m) — 2115 (Pereüne) ili musiki dram, 23145 cazbant, 24,20 Toll çizen takim Viyana (506,8 m) — 2045 a heri konser, 23.30 kanşk neşriya 23,30 haberler, 23.50 caz ve gece mu Tetrika No.12 Alman tahtelbahirleri sıkıştırılıyor. Denizin amakındaki sadaları nakil ve ihbar eden ve Nash tara- fından icat edilen Hydrofen ci- hazı umum karakol gemilerine ve- rilmiştir. Faket bunlardan en zi- yade memnuniyeti celbeden ci het, tahtelbahirlere karşı her tür- lü harekâtın şiddet ve ehemmi- yetle takip edilmesi idi. Alman tahtelbahirlerinin esliha | kuvveti ve süratleri tezyit edilmiş olması- İ na rağmen bunların zayiatı art mağa başlamıştır. Bunda âmil İn- giliz bahriye nezaretinin Alman tahtelbahirlerine karşı açtığı vaşı şiddet ve gayretle takip et mesi idi. Bu hakikat Almanyanın seneden seneye tahtelbahir zayi" atı hakkında neşreylediği atideki Tesmi malümat ile teeyyüt et mişti işmanın harekât ve tesirile batan Alman tahtelbahirleri 1914 de 5 1915 de 19 1916 da 22 1917 de 63 1918 de 69 1917. temmuzunun sonundan 1918 teşrinievvelinin sonuna ka- dar olan müddet zarfında İngiliz- ler her ay vasati olarak yedi Al man tahtelbahiri batırmışlardır. Ingiltere kurtları (Konboy) yani nakliye gemile- rinin kafile halinde ve muhafaza altında seyrüsefer etmesi usulü, tüccar gemilerinin teslih edilmesi, cihazların tatbiki tahtelbahir me- selesinin halli çarelerini temin etti ve İngiltere memleketini gayet tehlikeli bir tehditten kurtardı. Fakat bu usul ve aletler insansız. kullanılamazdı. Nakliye gemileri- muhafaza ederek her türlü tehlike arasından geçiren karakol gemileri mürettebatı ile derin su- larda pusu kuran ve korsana ben- ziyen tahtelbahirleri takip ve im- ha eden gemilerin mürettebatının gösterdiği cesaret ve iktidar her türlü sitayişin fevkindedir. Alman. tahtelbahirlerinin İngilterenin mevcudiyetine karşı meydan oku- duğu zaman İngilterenin kendi ni kurtarmak için sarfettiği sâyü gayrette İngiliz tüccar gemileri ile balıkçı gemileri mürettebatının ri cesaret ve sadakatin mevkii vardır. n şüphesiz en büyük. korku çinde bırakarak deni- ve dehşet ze çıkmağa cesaret bırakmamaktı. İngiliz gemileri bıtırıldıktan sonra müdafaa vasıta ve kudretinden mahrum kalan mürettebatına kar- şı Alman tahtelbahirleri mürette- batı tarafından gösterilen huş nete başka türlü mana vermek ka- bil değildir. Ihtimal Alman tahtel babi başku- mandanlıktan aldıkları sarih emir- leri kumandanları ler üzerine böyle sert muameleler- de bulunmuşlardır. Denizde açık gemilerin üzerine ateş edilmesi ve dibi delinerek ba- tırılması ve tahtelbahir kuman- danlarının maruf bir tâbir halini enkt yani bir iz mürettebatı zce garkedildiği hep alan Spurlos ver bırakmaksızın bi ile merhamet lunda rapor in kuvvei maneviyesi- Sahife 7 LoydCorcun harphatıratı Umumi harbin esrarı 'ni kırmak ve bir daha sefere çık- Alman bahriye kuman- danlığı bu amaline hiç bir suretle nail olamamıştır. Bu münasebetle Fransadan müttefikin konferans- larından birinden İngiltereye av- det ederken vapurda görüştüği ihtiyar bir deniz kaptanı ile ar mızda geçen muhavereyi hâlâ ha- fızamda omuhafaza ediyorum. Kaptana niçin bu vapurda oldu- ğunu sordum. Kır saçlı süv: em di vapurunun pek yakında Alman tahtelbahirleri tarafından torpil lenmiş olduğunu ve şimdiye ka dar altı defa torpil taarruzuna uğ- radığını söyledikten sonra yeni bir vapuru idare etmek ve Alman #ahtelbahirleri ile bir daha yüz yüze gelmek için Liverpola dön- mekte olduğumu söyledi. İngilterenin milli tayfalar ve ler birliği kât mister Ha- velack Wilson 1917 teşrinievveli- nin yirmi beşinde bana yazdığı bir mektupta diyordu kiz «Birliğimize mensup tayfa ve ateşçilerden bir çoğu şimdiye ka- dar beş altı defa Alman tahtelba- hiri torpiline maruz kalmış ve ge- mileri batmıştır, Fakat bu adam- lar her bi araya ayak atar at- maz diğer bi mide hizmet ka-. bul ederek denize çıkmak arzusu- nu izhar etmiştir. Bunlardan biri yedi vapuru battığı halde şimdi se- kizinci bir vapur ile tekrar sefere gıkmıştır. Geçen kış bunlardan pek çoğu batırılan gemilerinden açık san- dal ile kurtulduklarından peki elim ıztıraplar çekmişlerdir. Bis çoklarının el ve ayakları tutmadis Zından bu uzuvlarının kesilmesiz. 'ne mecburiyet hasıl olmuştur. (4 Bu adamları hastanede ziyareğ ettiğimiz zaman tekrar krala ve memlekete yardım ve hizmet ede- cek vaziyette bulunmadıklarını dan teessürlerini söylüyorlardı. Ingiliz denizcilerinin zayiatı 1914 senesi"4 ağustosu ile 1918 senesi 11 teşrinisanisi arasında İns giliz tüccar gemisi ve balıkçıları nın maktul olarak verdiği zayiat 15,313 kişidir. İngiliz donanması! mürettebatı, mevcudun yüzde (5,41) nisbetinde zayiat verdiği halde tüccar ve balıkçı gemileri | mürettebatının. verdiği zayiatıni nisbeti yüzde (74) tur. Bunların: maruz kaldığı tehlike harp gemi- leri mürettebatına nisbetle daha büyüktür. İngiliz tüccar gemilerinin zayi- atı 1917 senesi ilkbaharında müt- bir dereceye gelmişti. 1918 de! mütemadiyen bu zayiatın nisbeti azalmıştır. Bu zayiatın her seneye bet eden miktarları berveçhi: | atidirz | 1914 de gayrisafi o 252738ton | 1sisde O» 885,471 » 1916 da O» 1231867 » 1917 de O» O 3660054 » 1918 de O» 1,632,228 » Bu zayinta karşı İngilterenin her sene yaptırdığı gemilerin mik- tarlarız 1914 de gayri safi 1,706,000 ton. 1915 de» 664,000 » 1916 da O» 630,000 » 1917de O» 1,229,000 > 1918de O» 1579/000 » | Arkası var)