30 Temmuz 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
- Sahife 4 AKŞAM e 30 Temmuz 1934 Tetrika No. 263 Nafiz beyin, yayerinin delâletile bu adan - daha vukuundan evvel - haberdar olmamasına im- kün var mıdır?, Mümtaz bey, Yakup Ce iğfal edildiğini iddia ediyor Mademki Murat bey, Yakup Ce- mil beyle hemfikir olmadığı iddi- asındadır; © halde Murat beyin 'bu içtima: daha o zaman, hükü- mete bildirmemesi ve hattâ hükü- metin malümatı ve muvafakatı ol- maksızın bu içtmiaa dahil olma- ması kabil midir? Bütün bunlar, gerek Yakup Ce- mil beyin ilk tesebbüslerinin, ge- Tek Meserret oteli içtimainın gü- mü gününe hükümet tarafından haber alınıp daimi surette takip edildiğini gösterir, Binaenaleyh benim İstanbulda bulunmadığım bir zamanda geçen bir hadiseden dolayı ve Yakup Cemil beyle bu mesele etrafında her hangi bi, kilde anlaştığıma dair hiç bir de- Maamafih ben, Yakup Cemil beyin böyle iddialarda bulunma- fal edildiğini bilmukabele edebilirim. Bunu da isbala hazı rım: Arzedeceğim bu nokta etra- fında muhterem heyetinizin ehem- iddia miyetle nazarı dikkatini derim: Yakup Cemil bey, kararinizla ihtilâttan menedildiği halde ge- genlerde bir gece divanı harp reisi Nafiz beyin merkez kumandani Cevat bey nezdinde tavassulu üze- rine İstanbul murahhası mesulü Kemal bey * gizlice hapishaneye girmiş ve Yakup Cemil beyle gö- Tüşmüştür! Emin olunuz ki ben- deniz muhakkak olan bir hadise- 'den bahsediyorum. Yapılacak ciddi bir tahkikat, bu iddiam is- bat eder. Gece yarısı Kemal be- in bu gizli ziyareti ne demek- $ir? Bunu uzun uzadıya meğe hacet yoktur. Yakup Cemil beyin bu ziyaretten evvelki ifade- lerile şimdiki iddinları arasında» ki fark ile de anlaşılır ki; Kemal ye girerek Yakup celbe- Nitekim Kemal beyin yap. bu mülâkattan sonradır ki tığı Yakup Cemil bey heyeti muhte- remeniz huzurunda beni ve arka- daşlarımı söylüyor! Nuruosmaniye klübünde veri Jen iftarda söylediklerimin mev- uu bahsedilmesine gelince: Şim- di anlıyorum ki biz; yani ben, Hakkı ve Hüsrev Sami daha © gece tuzağa düşmüşüz! O gece bizimle Kemal bey arasındaki mü- iltiham edecek sözler bahase, sabaha kadar devam etti. Filhakika biz o akşam, bir çok yolsuzluklardan bahsettik. Fakat imdi bunu da bir fırsat olarak ileriye sürüyorlar... Ve çevrilen — entrikalarda bundan istifade ediyorlar.. İşte vaziyeti olduğu gibi anlat- tım; Yakup Cemil bey de bu lerimi Bu. iddialarını at ederim. Bu şerait her v tahtında benim hükümeti devir. meğe teşebbüs ettiğim veya ede- ceğim varit olabilir mi? Yakup Cemil beye nasihat verdiğim, ha: biye nazırı paşa hazretlerinin de malümatları tahtındadır. Mümtaz bey sözlerini bitirince müstantik, Yakup Cemil beye: —Ne dersiniz? de: : akup Cemil bey hemen atıla- Fak yu cevabı verdiz i — Doğrudur. Ben Mümtaz be- ye hükümeti devirmeğe karar verdiğimi söylediğim zaman bı ettiklerini ay- nen söyledi ve benim bu işlerden vazgeçmekliğim lâzım geldiğin- de ısrar etti. Bir celse evvel Babıâliyi Müm- #az beyin de basmak fikrinde ol. duğunu iddia eden Yakup Ce- mil bey, şimdi eski arkadaşının izahatından sonra evvelki sözle- rinden rücu etmiş oluyordu. * Bu cevap ta Yakup Cemil beyin, ne akdar telkinat altında kalırsa kalsın, hiç bir kimseye iftira ede- cek bir seciyede olmadığını. bir kere daha isbat ediyordu. Maamafih Yakup Cemil bey, Nafiz beyle Kara Kemal beyin ge- ce kendi na burada tekrar ziyaret ettiklerini iti- Taf etmeği doğru bulmıyordu. Her inandığı şeyi açıkça söylemekten çekinmiyen Yakup Cemil bey, icap eden yerde susmasını da pek iş bilenlerdendi.. Çünkü o Kara Kemal beyin bu âni ziyare» tile kendisine dostluk gösterdi- gine ve iyilik yaptığına kannat geri Bunun üzerine müstantik Veh- bi bey Mümtaz beye: — Buyurunuz, biraz bekleyiniz! dedi. Mümtaz bey, ademi mesuliyet kararı alıyor Mümtaz bey odadan çıktıktan sonra, tahkik heyeti son ifadeler üzerine tetkikata başladı. Müm- taz bey gerek şimdiki, gerek bundan evvelki delerile kuvvetli ve müdellel noktalara te- Yakup Ce- mil bey de bu sözleri kismen tas- tik ederek ret ve cerh edecek ve evvelki ifadelerinde ısrar eyliye- cek bir söz söylememiş olduğun- dan tahkik heyeti (taklibi hükü- met) ve (sulhü münferit teşeb- büsü) ile Mümtaz beyin alâkası- nı gösterecek bir delil ve emmare bulamıyor, sabık yaveri mesul edebilecek bir sebep göremiyor- du. Bu vaziyet karşısında Müm- taz bey için (lüzumu muhakeme) kararı vermek, çok sarih bir hak- sızlık olacak; hususile son gün- lerde bir çok şikâyet ve dediko- dulara hedef teşkil eden divanı harbin vaziyet ve bitaraflığını büsbütün şüpheye düşürecek, di yanı harp hakkındaki emniyeti kırarak, siyasi cereyan ve entri- kaların divanı harpte hâkim ve nafiz olduğu zannını verecekti. (Arkası var) İk gd Şehir Tüyafrosa 1) a Hava yağmuru olduğu takilrde tem: dışarıda mas etmiş, hususile Tepebaşı « belediya bahçesinde, alışam saat 22 da LüKüS HAYAT 8 parla Yazan: Ekrem Reşit eller Kışlık sahnede verilecektir. Macarlar da asker , tahşit ediyorlar tarafı 1 inci sahifede) ei mitralyör ve 20 rovel- ver toplamışlardır. o Mültecilerin hepsi de bapsedilmişlerdir. Hü- kümet henüz bunlar hakkında bir karar almış değildir. i $ Belgrat 29 (A.A.) — Hali fi- rarda olan Avusturyalı naziler, asker, taşıyan kamyonlarla top arabalarının geçmesine mâni ok mak maksadile Yugoslavya hu- dudu civarındaki yolları tahrip etmişlerdir. Avusturya hükümet kıtaati, Ble- iburg şehrini, ancak çok çet bir mücadeleyi müteakip istirdat edebilmiştir. Askerler halka ateş ettiler ” Viyana 29 ((A.A.) — Gratz- dan bildirildiğine göre, dün ak- 19 raddelerinde M. Dol- fi hatırasını taziz için koşu meydanında icra edilen merasimi müteakip, şehrin muhtelif yerle- rinde birden bire bir çok silâh patlamıştır. Mesele tahkik edilin- ce nazilerin meydan © okuma- larına tahammül edemiyen Şutz- korp efradının kendilerine hâ kim olmıyarak belediye bahçesin- deki halkın üzerine ateş açtık” ları anlaşılmıştır. Şaşkına ahali her tarafa kaçışmağa ba: lamıştır. Opera caddesinde, ge- genlerden bir kişi telef olmuş iki kişi de ağır yaralanmıştır. Gratz şehrinde son derece bir heyecan hâkimdir. Ve yeni hadisler çık- masından endişe edilmektedir. Styrinin sair yerlerinde kayde şayan başka hiç bir vaka yoktur. Bavyera hududunda bir müsadema Viyana 29 (A.A.) — Bavyera: da müessis Avusturya teşkilât âzası dün gece yukarı Avusturya- da Kiregvalt imrük binasına taarruz etmişlerdir. Avusturya jandarmaları bunlara karşı at açımı telef, muavin polislerden de biri mecruh olmuştur. Rintelin hâlâ yaşıyor rdır. Jandarmalardan biri Viyana 29 (A.A) — Doktor Rintelinin sıhhi ahvali vehame- tini muhafaza etmekte ise de, kendisi iptidai bir sorguya çekil min olunduğundan bulunduğu taayyün etmiştir Dolfüsün son dakikaları Dünkü posta ile gelen Avru pa gazeteleri, Avnsturya ihtilali ve başvekil Dolfüsün katli hak- kında, tafsilât veriyorlar. Ajanslar asilerin rad- yo merkezini ve başvekâlet sını nasıl işgal va sonradan Al manya hududuna kadar serbesçe gönderilmek şartile, nasıl teslim olduklarını bildirdikleri cihetle, bu malümatı tekrar yazmıyacağız ve yalnız Dolfüsün son dakika- ları hakkında ajans tarafından verilmemiş olan dikkate şayan ve meraklı bazı tafsilâtı nakletmek- le iktifa edeceğiz. Asiler, basvekület bastıkları zaman Dolfüs sol cenahında kâin olan riyaseti- cumhur kalem odasına sığınmıştı. itunlar dolusu binasını Asilerin reisleri odaya girdikleri zaman, aralarından biri taban- casını çekerek Dolfüse ateş etmiş ye başvekili, boynundan ve omu- zundan vurmuştur. Dolfüs elleri- ni yukarıya kaldırarak yere düş- müş ve «imdat imdat!» diye ba Zırarak bayılmıştır. Dünyanınen Küç Tire 25 (Hususi) — Ege ikti- sadi mıntakasının en zengini hav. Zalarından biri de küçük Men deres havzasıdır. Bilhassa ken dirleri, değil Anadolunun, dün- yanın bile yetiştirdiği kendirlerin ir. İktisat vekilimzi Ce- lâl beyin son tetkik seyahatin- de ve daha evvel Türk - Rus he- in tetkike gelişlerinde bu hakikat, salâhiyettar zevatın be. yanatlarile tezahür etmiştir. çük Menderes havzasında kendir €kilmesine müsait 20,500 hektar arazi vardır. Bunun (16,000) hektarı Tire, 3000 hektarı Öde- miş, 1500 hektarı Bayındır kaza ları dahilindedir. Bu arazi o ka- dar kuvvetlidir ki bir dönüm ara- Ziye ekilen dört beş kilo tohum- dan, yüz kilodan yüz elli kilo- ya kadar kendir lifi almak kabil olmaktadır. Bütün bu tabiatin bahşettiği hususi vaziyetler Kü- çük Menderes havzasının ve bil- hassa Tire mıntakasının ehemmi- yetini bir kere daha tebarüz ettir- mektedir. Heli hazırda mevzuu- bahs bu 20,500 hektarlık arazi- den ancak 2000 hektarlık a: ye kendir ekilmektedir. Bu sa- hadan istihsal edilen kendirlerin beyazlık, sağlamlık ve uzunluk noktai nazarından Avrupada ve #air memleketler içinde gördüğü büyük rağbet ve bu yüzden mem- lekete giren oldukça mühim ser- vet te bunu isbata kâfidir. Ticaret ve sanayi odalarının elde ettikleri malümala göre ge- kaz Suikast İ yeketten pişman olmuş olacaklar ki, odalarında hapsettikleri baş- | vekâlet memurları arasında pan | süman yapabilecek bir adam ara- mışlar ve bu işi bilen bir polis memuru bulmuşlardır. Polis memuru, Dolfüsü ne vazi- yette bulduğunu — Asiler birinci katta kâin bir odaya beni götürdükleri zaman Dolfüsü bir pencerenin dibinde, kan deryası içinde baygın bir halde buldum. ihtilâlcilerden, âci- len hariçten bir doktor çağırma- Dahilden tek harice çıkamıyacağı le anlatıyor: larını rica ettin. ferdin bile beyanile bu teklifimi sureti kati- yed> reddettiler, Manmafih bir pansuman çantası bularak bana getirdiler. Başvekilin yaralarını geldiği kadar sardım, yerden kal. elimden —— Tire mektupları iyikendirleri Mendreste yetişiyor ük Mendres havzasında 20,500 hektarlık arazi kendir zerine elverişlidir da urgan pazarından bir görünüş edilen kendir elyafı 1,550,000 ki- lo, Ödemiş kazasında 360,000 ki. lo, Bayındır kazasında 75,000 lo ki ceman 1,985,000 küsur kilo-" dur. Beher kilo kendirin vasati | Hiatini 25 kuruştan hesap eder. sek Küşük Menderes mıntakasi- mın ne kadar mühim bir servet ile memleket iktisadiyatının yüksel. mesine hizmet etmekte olduğu, meydana çıkmaktadı Bahsettiğim bu kendir istihsan” Iâtmdan iptidi tarzda, fakat © çek iş gören urgan çarblarile, ur- gan, kınmap, sicim, zenbil, h lat ve saire imal edilmekte “ve bu yüzden binlerce vatandaş maj- şetini temin etmektedir. Yapılan 8on tesbite göre: Tirede 780, Öde- mişte 72 urgan çarkı işlemekte dir. İşte bu çarklar haftada nor-” mal olarak 22,000 küsur kendir elyafını mamul bir hale koymak- tadır, Elde edilen mamulât, Ana- dolunun her tarafına, Trakyaya, Yunan adalarına, Balkanlara ih- ç edilmektedir. Türkiye iktisan diyatının can damarlarını kuvvet lendirecek ve harekete getirecek olan beş senelik sanayi nın ana hatları, büy miz tarafından çizilirken pek ye- rinde bir karar olarak Küçük Menderes havzasında bir kendir ve çuval fabrikasının yapılmasi Bütün vatandaşları sevindi: gibi Tire, Ödemiş, Bayındırlılari da çok sevindirmi Bu hayırlı işin bir an evvel ba. şarılmasını candan dilemekteyiz. sağlam sında istihsal 0.0. onradan bu ha- | dırarak bir divanın üzerine yatır dım. Şakaklarını kolonya suyile uğdum, bu ihtimam, yaralıyı ken- dine getirdi ve hafif bir sesle, | orada mevkuf bulunan mazir Feyin yanına getirilmesini rica etti, 1. Kumandan Fey muhafa; tında Dolfüsün yanına getirildi Dolfüs, yanına getirilen Feye dönerek: X — Şayet ölürsem, karım vel çocuklarıma bakmanı rica ede rim, ölümüm yüzünden kan dö: külmesini istemem dedi. Ben ve kumandan Fey dışarıya çikarıldık, ondan sonrasını bil- miyorum. Dolfüsün yanında, onu vuranlar kalmışlardı. İşte Avusturya başvekilinin son dakikaları hakkında, yaraların pansuman eden polisin anlattık» ları bundan
