23 Ağustos 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Şeker, petrol, benzin fiatlerini yükseltenler hak- kında tahkikat yapılıyor. AKŞAM Almanyada fevkalâde mahkemeler beş faşisti idama mahküm etti. Sene 14 — No: 4982 — fiatı her yerde: 5 kuruş SALI — 23 Ağustos 1932 Telefonlar: Tahrir 21686 — Idare 21434 — Klişe 20113 Ilimden kaçıyor muyuz ? Bir kaç gün evvel gazetelerde intişar eden bir istatistik, bu son iki senede yüksek tahsile rağbetin azaldığını, ve daha acısı, 1649 rakamının - tevazuu 14 milyon nüfuslu Obir (milletin yegâne darülfünununda ne kadar az talebe bulunduğunu gösteriyor. 928 - 939 ders senesinde bu talebe 2077 iken ertesi sene yüzde yirmi bir nisbetinde azalmıştır. Yalnız iki senelik rekamlardan, ve bilhassa tahlil ve tasnife tabi tutulmamış cetvellerden kati neta- yiç çıkarmanın tehlikesini biliriz. “akat bu rakamların en Sathi manasını bile hepimizi endişeye sevkedecek mahiyette addetmek hakkımızdır. Umumi harptenberi hemen her memlekette “ mahzı ilimden kaç- mak ,, ismini © verebileceğimiz bir cereyan vardır. Zikrettiğimiz rakamlar bu cereyanın bizde de mevcudiyetini gösterir. En küçük bir dedikodu, güzel- lik müsabekasının en ehemmiyet- siz bir safhası gazetelerin her gün müteaddit sütunlarını dol- durduğu halde, mevzuubahs etti- ğimiz rekamların belâgatı umumi bir lâkaydi ile karşılandı. Bu meseleye dair bir tek makaleye tesadüf etmedik. Her mecliste, Almanyada Hitle- rin muhtemel teşebbüsleri, Alman milletinin omüstemlike ihtiyaç ve hakları, her hangi sivrilmiş bir şahsiyetin mevcut veya mühayyel zaaf ve kusurları hakkında hara- retli mübahasalar cereyan ettiği halde, yarınımızı tehlikeye koyan bu hayati mesele belki en kısa bir fikir teatisine bile lâyık gö- rülmedi. Inkârı kabil olmuyan bu lâkaydi derhal tespit edilmesi lâzım gelen bir emaredir. Fakat meseleyi biraz daha tamik edecek olursak bu lâkay- dinin altında ilme, yüksek tahsile, hattâ bir nevi husumet bulundu- ğunu görürüz. Niçin? Harpten sonraki nesil -yalnız bizde değil, hemen her memle- kette- hayata atılmak, kazanmak, paranın temin ettiği ezvakı, tat- mak hususunda sabırsızlık gösterdi. Bu isticali mazur gösteren esbap arasında, hümmalı faaliyet iktisadi yükselme devresinde ilmin rolünün cüret yanında tali kaldığını gös- teren zavahir, ameli kazanç haya- tında en çok muvaffak olanların en münevverler bulunmamaları, korpten sonraki cemiyetin ev- velce oOilme, fazilete ( tahsis edilen mevki ve şerefi ancak maddi omuvaffakıyete tevcih etmesi, ilimsiz muvaffak olanların ilmi istibfafları, ve bu hareketle- rinde ancak günün kuvvet ve kudretini gören, onun sihri altın- da kalan mühim bir kitlenin tasvibini bulmaları gibi cereyan- ları, vakıaları kaydetmek lâzımdır. Bu cereyan, zavahirin parlaklığı altında manevi, istikbali tehlikeye koyan ciddi bir tereddi olduğuna delâlet eder. Bu zihniyetin hâkim olduğu devirlerde cemiyetin bütün manevi esasatı sarsılır. (Devamı dördüncü sahifede) Cevat Nizami Vekillerin seyahati Hariciye vekili Iktisat vekili bu sabah Ankaradan geldi Hariciye vekili Tevfik Rüştü bey cuma günü İzmirden şebri- mize gelecektir. Tevfik Rüştü bey Istanbul ve Yalovada bir kaç gün kaldıktan sonra Ankaraya gidecektir. Hariciye vekilimizin Cemiyeti akvamın 25 eylül içtima- inda hazır bulunmak üzere 20 eylülde Cenevreye hareket etmesi muhtemeldir. Tevfik Rüştü bey bugün, sabık maliye vekili Mabmut Esat beyle birlikte Kuş adasına gidecektir. iktisat vekili geldi Iktisat vekili Mustafa Şeref bey bu sabah Ankaradan gelmiştir. Vekil bey Istanbulda bir kaç gün kalacak, sonra tedavi ve istirahat için Avrupaya gidecektir. Mütehassıslar heyetinin tetkikatı Izmir 22 Yeni açılacak fabrikalar hakkında tetkikat yap- makta olan heyet İzmire vasıl olmuştur. Heyet dört rus, üç türk mütehassısından mürekkeptir. He- yet İzmirden Aydın, heyetle birleşerek Isparta ve Maltyaya koyarken görülüyor. Şeker, kahve ve benzin meseleleri esaslı surette tetkik ediliyor Piyasada fiatlerin umumiyetle düştüğü şu sırada bazı tacirlerin bir kısım eşya fiatlerini yükseltmek için bir takım gayrı meşru çarelere tevessül ettikleri haber alınmıştır. Bu eşyanın başında şeker, petrol ve benzin geliyor. Ticaret müdüriyeti ve müddeijumumilik bu mesele ile alâkadar olmuş, tahkikata başlanmıştır. Fiatleri yükseltmek için çevirilmek istenilen dolaplar anlaşılmıştır. Bu husustaki tafsilât ikinci sahife- 2 Cenevreye gidecek Nazilli, |; ilerde bulunan Lehistan konsolos- Denizli, Sarayköye giderek tetki- » katta bulnnaçak, sonra Akşehirden gelen ikinci Eskişehir, gidecektir. ikâr? | Mamahatunda Yeni bir petrol menbaı bulundu Iş bankası menba hakkında! tetkikat yaptırıyor Erzurum 22 (Hususi) — Erzu- rum ve Erzincan vilâyetleri ara- sında, Mamahatun civarında bir petrol menbai bulunmuştur. Esa- sen beş senedenberi bu havalide petrol (o damarı o bulunmasından şüphe ediliyordu. Bundan bir sene evvel, Iktisat vekâleti tarafından celbedilen pet- rol mühendisleri, tetkikat yapmış- lar, burada bir petrol damarının izine tesadüf etmişlerdi. O zaman bu damarın kuvvetli bir menba olduğuna hüküm veri- lememişti. Son zamanlarda, bu damardan sızıntı halinde çıkan petrol artmıştır. Bu suretle petrol menbamın zenginliğine dair olan kanaat kuvvetleşmiştir. Iş bankası bu menba hakkında tetkikat yaptırmaktadır. Leh General konsolosu Varşovaya gidiyor Üç senedenberi Lehistan cene- ral konsolosu ve ticaret baş müşaviri olan M Velerien Löpatta Varşovada hariciye nezaretinde müşavirliğe ve ecnebi memleket- haneleri müfettişliğine tayin edil- miştir. Bu sebeple bir kaç güne kadar Varşovaya hareket edecek- tir. Şehrimizde bulunan Romanya darülfünunluları dün Cumhuriyet abidesine bir çelenk koymuşlardır. Resmimizde iki talebe çelenk Yeni bir hadise Sörler bir rum kızını Bur- gaz adasına kaçırmışlar Zavallı anne ağlıyarak kızının .kendisine teslimini istiyor Sör Anunziada ve talebeden bir kısmı (sörün yanında Yaşar isminde zenci çocuk ve onun arkasında Katerina ) Ecnebi rühban mekteplerine devam eden talebenin mezheple- rini değiştirmek için bir takım telkinlere tabi tutulduğu hakkın- daki iddialar şayanı dikkat bir mahiyet almaktadır. Geçen hafta Kadıköyünde, ra- hibeler manastırında Anna Yoa- nidi namında bir rum kızının cebren mezhebi tebdil ettirilmek istendiği hakkındaki hadiseden sonra dün matbaamıza madam Elena Badetti namında, diğer bir rum kadını gelerek henüz on dört yaşında bulunan kızı Katerinanın başından geçen şu macarayı anlattı: “— Iki sene evvel henüz oza- man İ2 yaşında bulunan kızını Kata rinayı Galatada Avusturya Sen- Jorj sörler mektebine leyli olarak yerleştirdim. Mektep idaresile, aramızda kararlaştırıldığı veçhile, ayda onbeş lira ücret veriyordum. Son günlerde kızımı görmek için mektebe gittiğim zaman mektep idaresi mantıksız, bir takım sebep Bazı sözler kılıçtan keskindir!.. Katerina ve annesi ve bahanelerle kızımı bana gös- termeğe razı olmadi. Meseleyi tahkik ettim: vardığım netice şudur: Kerimem benim rıza ve muva- fakatım olmaksızın, mektep ida- resinin Burgazadasındaki manas- tırına sevkedilmiş. Mektep idaresinin kızımı bana göstermekten Oo ve iadeden imtina üzerine müddei umumiliğe bir istida verdim. İstida Adalar sulh ceza hakimliğine havale edildi