15 Aralık 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

Sahife 8 Akşam 15 Kânunuevvel 1931 ARADA SIRADA Darülbedayi ıslâh Darülbedayiin layiin töğekkülürilen bu güne kadar, zaman zaman duyulan bir söz vardır: “ Darülbedayi ıslâb edelimi,, Bugün ortada inkâr edilemez bir hakikat vardır: Darülbedayi, eski senelere nazaran çok ıslâh edilmiş ve bu ıslâbatı da: Aman Darülbedayii ıslâh edelim! diyenler ve bü iş için “toplanan resmi komisyonlar yapmamıştır. Bu kıymetli müesseseyi gene ıslâh edip bugünkü müterekki, faal hale getiren sanatkârlarımız , olmuştur. Bu işte Ertuğrul Muhsin'in büyük himmeti ve yararlığı ile, Beledi- yenin maddi yardımın kabul etmek lâzımdır. * .. Bu son günlerde, cemiyeti be- lediyede gene Darülbedayii ıslâh için bir komisyon teşekkül ettiğini haber alıyoruz. Bu komisyon eğer idari bazı ıslahat ile meşgul olacaksa diyiyeceğimiz yoktur. Fakat bizim moktai nazarımıza göre Darülbedayi'de edebi bir ıslâbat yapılacaksa bu komisyo- nun mesaisi kâfi gelmiyecektir. Bizce buş Darübedayide yapıl- ması lâzım gelen ıslâhat - sene- lerden berir söylediğimiz gibi- «piyes intihabı meselesidir. Bu mesele bir komisyondan ziyade rejisörün göstereceği büsnü niyete bağlıdır. Muhsin idealist bir sanatkârdır fakat batıl bir nazariyeye kapılarak sanatı fer- dileştirmek gayesini gütmektedir. * .. Sahnemiz için bir kişinin iste- diği eseri kabul etmek, bir kişi- nin duygularını beğendirmeğe ça- lışmak, bir kişinin istediği gibi oyun oynamak elimizden gelmez. Muvaffak olmak için ammenin arzusu, meyli elzemdir. Tek kişinin düşünüşü başka, bir araya toplanan bir kaç kişinin düşünüşleri başkadır. Tek kişi, iradeli veya iradesiz; kendi aklı ile hareket eder, irsi veya görenek kabullenerek benimsediği izanı bir “tez, halinde muhakeme, müdafaa eder. Halbuki kalabalığın aklü iradesi yoktur. Seyirci müşterek ruhlu bir kitledir. Perde açıldığ zaman ferdi duygular kaybolur. Tiyatroya ammenin hissiyatı bâkim olur. Tek kişinin bu hissiyata âşina çıkabilmesi Kli müdür? - e “Şarlatan,, piyesinin bizde bir kere daha oynanamıyacağını tem- silin ertesi günü yazmıştık. Ertesi gün Darülbedayi -“ Şarlatan ,. ı, afişten kaldırırken “ Milliyet ,, refikimizin münekkidi Nurullah Ata bey şunları yazdı: “İsmail Galip Jules Romains'in Knockk'unu da tercüme etmiş; bu yazım çıktığı gün Knock oynanmış olacak. İyi piyestir; gidip görülmeğe değer. Zaten ondan bahsedeceğim. , İşte halkın duygularını yaşama- mış bir münekkit nasıl böyle yanlış bir büküm serdederse, ferdi zevkine kapılan piyes seçi- cisi de sahneyi pek çok defa ızrar eder. Maalesef bugüne kadar Darül- bedayi bunu yapmış, ferdi bir zevkle piyes seçmiştir. * > Darülbedayide şimdilik yapıl ması lâzım gelen bir tek ıslâhat vardır : Tek seçiciden vazgeçmek. Gustave Lebon : “Bazen üç kişi bir kalabalık teşkil eder ,, der. Piyes intihabı için tiyatro ile uğraşmış ve zamanın duygularını yaşamış iki kişi bulmak lâzımdır. Bu iki kişiye Ertuğrul Muhsin beyin iltihakı şarttır. edbi heyet - eğer diğer iki kişi * lüzum olunca Mubsin beyin reyine iştirak etmiyecek kadar kanaatlerinden emin olurlarsa - Darülbedayide piyes meselesi kö- künden halledilmiş olur fikrindeyiz. Selâmi İZZET Üç kişilik | Manzarası daima değişen bir şehir Dünkü Nev Yorkla bugünkü Nev Nev York birbirine benzemez Dünyada mütemadiyen manzarası değişen bir şehir vardır : Nev York... Nev Yorkun bugünkü mar- zarasile dünkü manzarası katiyen birbirine benzemez. Bugün bahçe halinde olan bir yerde yarın büyük bir mahalle teşekkül ettiği, otuz kırk katlı binalardan mürekkep bir sokakta ertesi sene yetmiş seksen katlı yeni binalar yapıldığı görülür. Hele şehrin merkezinde bu faaliyet çok hümmalıdır. Yırmi sene evvelki Nev York ile bugünkü Nev York büsbütün başka şehirlerdir. Yukarıdaki resim bu hususta bir fikir vermeğe kifayet eder. Resimlerden birinde Santral park ve buradaki göl ile civardaki binaların 20 sene evvelki, aşağıda ise bugünkü hali görülüyor. Bugünkü manzarada gökleri yırtan altmış yetmiş katlı binalar bilhassa nazarı dikkati celbetmektedir. Rusyada büyük bir memlaha Gölün suyunun yüzde yirmi sekizi tuz olduğundan kolayca tuz çıkarılıyor Rusyanın tuz ihtiyacı en ziyade suyunun yüzde yirmi sekizi tuzdur. beyaz ve lezetlidir. Tuzlar deve koşulu arabalarla şimendüfer hattına naklolunur ve oradan her tarafa gönderilir. Ruslar son zamanda buradaki memlahaları büyütmüşlerdir. Yakında buraya kadar bir şimen- düfer hattı da inşa edilecektir. Bu suretle tuz nakli bir kat daha kolaylaşacaktır. Ejderhan cıvarındaki Başkuncak gölünden temin edilir. Bu gölün Bunun için buradan tuz çıkarmak çok kolaydır. Çıkan tuz çok | | i 7 pamuklu mallarımıza rekabet etti. | | | IKTİSADİ HABERLER | Pamukiu mensucata iktisadi politika şu suretle hulâsa edilebilir. Ecnebi ithalâtını tahdit etmek, hariçten gelen şeyleri mümkün olduğu kadar dahilde yapmak.. Buna mukabil ihracatı artırmak yeni yeni mahreçler bulmak, memlekete çok para sokmak... Biz de ayni iktisadi politikayi takip ediyoruz. olthali tahdit ve ya menedilen eşya lüks eşya- | dır. Harice paramız gidiyor denil- diği zaman hatıra kadın çorap- lari, lavantaları gibi eşya gelir. Halbuki ithâlât eşyası arasında bu lüks eşyadan daha çok para verdiğimiz eşya vardır. Senelerden beri harice giden paramızdan bahsedilirken pamuk- lu mensucat hiç hatıra gelme- miştir. Pamuklu mensucat ithalât eşyamızın arasında en mühim bir mevki işgal eder. 928 istatistik- lerine göre memleketimize 52 milyon 449 bin liralık pamuklu mensucat girmiştir. Diğer lüks eşya hiç bir zaman bu kadar mühim bir yeküna baliğ olamamıştır. Pamuklu mensucatı memleketin her tabakası bilhassa köy muhiti sarfeder. Ithalât eşyasının tahdidi sırasında en evvel harice en çok para giden maddeler üzerinde düşünmemiz lâzımdır. Memleketi- mizde, pamuklu mensucat ithalâ- tını tahdit etmek kolaydır. Pamuklu sanayiin inkişafı için elimizde bol iptidai madde var- f dır. Bize pamuklu mensucat satan | italyan fabrikaları, pamuğu Ada- i ma'dan alıyor. Pamuklularımızı dahili piyasada | sarfetmek, kıymetlendirmek lâ- | zımdır. Bu sanayiin inkişafı için muh- | telif şekiller vardır. Hükümet İ pamuklu mensucat fabrikası açan- ları daha ziyade himaye eder. İ lzmirde ticaret ve sanayi odası | içtimaında, | | İ pamuklu mensucat fabrikatörleri gümrük resminin artırılmasını istiyorlardı. Bu çok ! haklı bir hitaptı. | Gümrük tarifelerinde ipekli | mesucat için ağır resim vardır. i Bu yüzden Istanbul ve Bur- | sada ipek tezgâhları eskisine nisbetle yüzde elli nisbetinde artmıştır. Japonların ucuz ipekli malları gümrük himayeleri karşr- sında, ipekli mallarımıza rekabet edememiştir. £ Fakat (Opamuklu mensucat tarifesi böyle bir hi- mayeyi temin edemediği için Ja- pon malları pıyasamızda, yerli Netice itibarile meseleyi şu su- retle bülâsa etmek lâzımdır: Itha- lâtı tahdit ederken, para çantası ipekli şemsiye, kadın çorabı gibi eşyayı içeri sokmamak kâfi bir | tedbir değildir. Pamuklu mensu- cat sanayinin inkişafını temin !/ ederek. barice giden 52 milyon 449 bin lirayı, memleket dahilin- de bırakmak lâzımdır. Hüseyin Avni Aramak Bulmak Almak Satmak İçin bir küçük derhal alıcı ve Akşam'a ilân koydurunuz, satıcı bulursunuz. Çünkü AKŞAM Bütün Türkiye'de en fazla satılan gazetedir. giden 52 milyon lira Her siemlebejii, (takip edilen