28 Ekim 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Sa hife 2 Akşam 28 Teşrinievvel 1931 Gazi hazretlerinin nutku (Baş tarafı birinci sahifede) Türkiyenin büyük Reisicumhuru konferansın son celsesinde irat buyurdukları nutukla bu mesainin ehemiyetini bir kat daha arttır- dılar. Her vesile ile söyledikleri bütün nutuklar gibi baştan başa bir belâgat şaheseri olan bu nefis hitabe, Balkan O murahhaslarını, konferansın son günü, derin bir huşu içinde heyecana getirecek en kıymetli hatime olmuştur. “Balkan milletlerinin asırlara şamil, müşterek tarihi,,, orta Asyadan gelmiş, aynı kan ve soylardan müşterek cetleri ol- duğunu, , “ hakikatte bir tek beşikten çıkan ve damarlarında aynı kan deveran eden kardeş kavimlerden ,, olduklarını hatır- latarak, “karışık his ve hesapların üstüne çıkarak derin kardeşlik esasları kuracak ve geniş birlik ufukları açacak, olan Balkan murahhaslarını (takdir buyuran Gazi Hz. şu sözlerile, Reis ve mürşidi oldukları Türk milletinin sulh gayeleri ne bir daha tercü- man olmuşlardır: «Asırlardan ve asırlardan beri zavallı Leşeriyeti mes'ut etmek için tutulan yolların, kullanılan vasıtaların verdikleri neticelerin ne derece emniyetbahş ok dukları tetkike şayan değil midir? Insanları mes'ut edeceğim diye onları birbirine boğazlatmak gayri insani ve son derece teessüfe şayan bir sistemdir. İnsanları mes'ut edecek yegâne vasıta onları birbirine yaklaştırarak, onlara birbirini sevdirmek karşılıklı maddi ve manevi. ihtiyaçlarını temine yarıyan hareket ve enerjidir...» ile vatanmı kurtarmış olan, asrın bu en büyük askerinin, en yüksek ve sulhperver devlet adamı olduğunu da ispat eden o bu güzel sözler, tamamen Türk milletinin hissiyatını ifade ediyor. Eğer konferans hiç bir netice elde olsaydı bile, sadece Gazi K “ve vesilesini hazırlamış e tarihe geçmesine kâfi ne intiba olarak, fikirlerinde KE Mami mk Gabi yilin v Ai inim heyecanı taşıyan Balkan murahhaslarının, memle- ketimizi içinde bulun- dukları haleti ruhiye, bizi müftehir etmeye kifayet > Konferansın, m siyasi gaye- leri itibarile değil, memleketimizin şerefi noktasından da milletimiz için büyük bir muvaffakıyet olduğumu (kaydetmek isteriz. Hasan beyefendi, böylemüşkül bir toplanmann riyasetini, takdir ve tebrike şayan'bir dirayetle idare etti. Pek az zaman içinde, çok noksan vasıtalara rağmen, konferansın İstanbulda toplanma şeraitini geceli gündüzlü faaliyetile herkesi hayretlere (düşüren bir intizam ve mükemmeliyet içinde temin eden Ruşen Eşref, topladığı takdirlere cidden Jâyiktir. Reisi ve kâtibi umumiyi burada tebrik etmeden geçemedik, yüzümüzü ağarttılar. Necmeddin Sadık ras Halk evinde balo Halk fırkası Beyazıt kazası, yarın akşam Halk evi salonlarında bir balo tertip edecektir. Kadıköy himayei etfalinin balosu Kadıköy Himayei etfal şubesi cumhuriyet bayramı münasebetile Sureyya sinemasında yarın akşam bir balo verecektir. Benzin yüklü bir kamyon ateş aldı Şoför Vasilin idaresindeki ben- zin yüklü kamyon dün Tophane- den geçerken benzinler ateş almış kamyon kısmen yandıktan sonra söndürülmüştür. yetperver yakmışlardır. etmişlerdir. “bu nutku söylemek |. Kıbrısta yeniden çok mühim hadiseler oldu Halk « Defolsun ecnebiler, kahrolsun zalimler!» bağrıyor Londra 26 ( Hususi İK Son gelen haberler Kıbrısta isyanın tevessü etmekte olduğunu gösteriyor. çeteler hükümet konağını Limassol şehrinde de milli- ve diğer beylik binaları Lefkoşada hükümet erkânı halkın gayz ve tecavüzünden kendilerini kurtarmak için etrafı dikenli tel örgüler çekilmiş bir kampa iltica Lefkoşa'da mütemadiyen kiliseler çan çalmakta ve papaslar havada saliplerini sallayarak halkı teşvik etmektedir. Kendisinden geçmiş olan halk “defolsun ecnebiler!, “kahrolsun zalimler !,, diye bağırarak sokaklarda dolaşmaktadırlar. Polis akşamları saat yediden sonra sokaklarda gezmenin yasak olduğunu ilân etmiştir. Röyter ajansı bile olduğunu bildirmektedir. Londra mabhafilinde Kıbrıstaki adanın isyan içinde kaynamakta vaziyetin vahim olduğu tastik edilmektedir. Mahaza hükümetin isyanı bastıracak kuvvet vesaiti olduğu muhakkak addolunuyor. Müstemlikât nazırı Mr. Tawas Kıbrıs isyanma ait tafsilâtı öğrendikten sonra demiştir ki: “ Bu hadisat bir takım muzlim kuvvetlerin faaliyette olduğunu ve ingiliz imperatorluğunun düşmanları ile şiddetli surette mücadele lâzım olduğunu ispat etmiştir. ,, Kahire, 28 (A. A.) — Bugün Kıbrısta sükün hüküm sürmekte olduğu bildirilmiştir. Maamafih Lefkoşa'ya bir kaç zırhlı otomobil göndetildiğine dair bir şayia dolaşmaktadır. İngiliz intihabatında mu- hafazakârlar kazandı Şimdiye kadar malüm olan netice 222 muhafazakâr, 39 liberal, 23, amele Londra 27 (Hususi) — Bu sabah saat yediden itibaren İngilterenin her tarafında intihaba başlanmıştır. Kadın, erkek 21 yaşından yukarı herkes röy vermek kakkına maliktir. intihap edicilerin miktarı 30 milyon kadardır. 610 mebusluk için 1286 namzet vardır. İntihap yerlerinde büyük bir kalabalık vardı. intihap icrasına addolundu. mensuptur. Danimarkalı âlim Vahabiler casus addederek kendini öldürdüler Amman, 27 (A.A.) — İslâm dinini kabul etmiş ve Ali Ahmet ismiri almış olan Danimarkalı maruf gazetecilerden Knudhelmbo bir ay evvel haç maksadile deve sırtında olarak Mekkeye gittiği sırada Vahabilere mensup bir ka- bile efradı tarafından öldürülmüş- tür. Vahabilerin kendisini bir casus addettikleri yahut gerçekten müs- lüman olmuş nazarile bakmadık- ları zannedilmektedir. Terfi eden valiler Ankara 27 — Dahiliye terfi listesi (o çıkmıştır. Afyon valisi Feyzi, Gümüşhane valisi Ethem, Cebeli bereket valisi Ziya beyler dördüncü sınıf valilikten üçüncü- ye, Aksaray valisi Yusuf Ziya, Burdur valisi Hazım, Siirt valisi Fahri, Maraş valisi Bekir Sami, Şibin Karahisar valisi Ali Hikmet Beyler beşinci dereceden dördün- cüye terfi etmişlerdir. Bir çok kaymakamlarında dereceleri terfi etmiştir. Muhafazakâr fırkasının büyük bir ekseriyet kazanacağı anla- şılmaktadır. Şimdiye kadar malüm olan neticeye göre muhafaza- kârlar 222, liberallar 39, amele fırkası. 23 rey kazanmıştır. çok dairelerin intihap neticesi henüz malüm değildir. 68 mebus Londra, 26 — Ingiliz kanunu mucibince bir intihap dairesinde yalnız bir kişi namzetliğini koyarsa, yani karşısına rakip çıkmazsa, lüzum kalmadan o zat mebus intihap edilmiş Bir Bu suretle 67 namzet intihap başlamazdan evel mebus ilân edil miştir. Bunlardam 49 muhafazakâr, 13ü Liberal, 6 sı amele fırkasına Ticaret odaları Kongre beş encümen intihap: etti Ankara 27(A. A.) — Ticaret odaları umnmi kongresi encümen- lerini seçmiştir : 1 — Hububat encümeni; 2 —Umum mağazalar encümeni; 3 — Ihracat kredisi ve beynel- milel ticaret odasına iştirak encümeni; 4 — Tiftik encümeni; 5 — Mıntakalar (o odalarınca ittihaz olunan mukarrerattan kon- gerede müzakeresi lâzım gelen mevaddı tetkik ve tefrik etmek üzere temenniyat encümeni. Encümenler bugünden faaliyete başlamışlardır. Tevdi olunan me- sail encümenlerde tetkik olun- duktan sona mukarrerat ittihazı için heyeti umumiyeye sevke- dilecektir. İzmirde tütün satın alınması başladı İzmir, 27 (Hususi) — Tütün inhisar idaresi mübayaata başla- mıştır. Akhisar, Ödemiş, Çeşme tütüncüleri mubayaata intizar ediyorlar: Bu Sabahki Telgraflar EZER KEN griye M. Litvinof Dün akşam şerefine bir suvare verildi Ankara, 28 (Telefon) — Hari- ciye vekili Tevfik Rüştü beyin dün akşam ziyafetten sonra M. Litvinof şerefine verdiği suvare pek parlak oldu. Suvarede İsmet ve Kâzım paşalarla şehrimizdeki sefaretler erkânı hazır bulundu- lar. Ismet paşa Hz. M. Litvinof cenaplarile uzun uzadıya görüştü. Yarın ve öbür akşam iki balo olduğu için davetliler saat birde Ankara palası terkettiler. Balkan konferansı Murahhaslar avdet etmeğe başladılar Balkan okonferansına ( iştirak eden murahhaslar ve misafir Yunan gazeteciler dün akşam Ankaradan şehrimize gelmişlerdir. Yunan murahhaslarından Selâ- nikten gelenler ve Selânik gaze- tecileri dün akşam konvansiyonel trenile Selâniğe hareket etmişler- dir. Diğer Yunan murahhasları ve gazetecileri yatın (Patri) vapurile gideceklerdir. Romen murahh- asları bugün Romen vapurile hare- ket edeceklerdir. Bulgar gazetecileri bugün An- karadan hareket edeceklerdir. Mamafih bunlardan bir kısmının Cumhuriyet bayramında bulunmak üzere Ankarada kalmaları muh- temeldir. Bulgar gazetecileri Ankara, 28 (Telefon) — Bulgar gazetecileri dün şehri gezmişler- dir. Ögle vakti matbuat cemiyeti bir ziyafet vermiş, ziyafet çok samimi olmuştur. Bulgar gazetecileri namına M. Vasilef o bir nutuk (söylemiş, Hakimiye milliye tahrir müdürü Naşit Hakkı bey bu nutka mu- kabele etmiştir. Aka Gündüz bey de hararetli bir nutuk söylemiştir. 1100 izci Ankarada cumhuriyet bayramı hazırlığı Ankara, 28 ( Telefon ) — Cum- huriyet bayramı şerefine yapıla- cak geçit resmine iştrak etmek üzere dün gece şehrimize gelen 1100 izçi istasyondan müçtemian hareket ederek Haki- miyeti millye omeydanına gel- mişler, Gazi abidesini ayri ayrı selâmladıktan sonra ikametlerine tahsis edilen garnizonlara gitmiş- lerdir. Bu merasim pek heyecanli olmuş, meydanda biriken yüzlerce kişi izcileri alkışlamıştır. İngiliz tayyareci Milasta başka şey söyledi, Londrada büsbütün başka! İzmir 27 (Hususi) — Geçen- lerde King isminde bir ingiliz tayyarecisi hastalanarak Milasta yere inmişti. Tayyareci, Londrada Tan gazetesi muhabirine garip beyanattta bulunmuştur. Ingiliz tayyareci Milasta ken- disine bir esir muamelesi yapıl- dığindan bahsetmektedir. İngiliz tayyareciye Milasta büyük misa- firperverlik gösterilmiştir. Tayyareci yere inince otomo- bille doktora götürülmüştür. Otel- de gece uykusunun kaçmaması için otelin sahnesinde oynayan bir tiyatro (o heyetinin (o temsillerine nihayet verilmiştir. İngiliz tayya- reci memleketimizden ayrılırken teşekkür gördüğü teshilâta da etmişti. i M. Litvinof . o Ankarada (Baş taraf ıbirinci sahifede ) başlıyan nutuklarında dost ve komşu devletin güzide mümes- silini hükümet. merkezimizde se- lâmlamaktan memnuniyetini beyan etmiş, iki hükümet arasında sere- lerden beri mevcut olan dostane münasebeti zikrederek Türkiye ve Rusyanın iktisadi münasebet- lerini de genişletmek ve kuvvet- lendirmekte pek ziyade menfeattar olduklarını, (yakında aktedilen ticaret muahedesinin iktisadi mü- nasebatımıza yeni bir inkişaf ve- reçeğini söylemir. Hariciye vekilimiz iki hüküme- tin de sulhperverane bir siyaset takip etmekte olduğunu beyan ederek gün geçtikçe kuvvet peyda eden sadakatli dostluğu- muzun ilk temellerini atmak hu- susunda büyük gayretleri görül müş olan M. Stalini selâmlamış, madam Litvinofun bu seyahate iştirak etmek suretile verdiği şerefe teşekkür etmiştir. Rus Sovyet hariciye komiseri M. Litvinof bu nutka cavaben: “Hariciye vekili beyefendi, çok muazzez dostum,, diye söze baş- lamış, hakkındaki nazikâne söz- lere teşekkür ettikten sonra ara- mızdaki rabıtaların yalnız zimam- darların meyanında değil, iki mem- leket ehalisinin kalbinde merküz bulunduğunu beyan etmiştir. M. Litvinof demiştir ki: “Umumi suk hun mukadderatı hiç bir zaman bir endişe mevzuu olamaz. Mamafih her zamandan ziyade sulh âbide- sinin derin çatlaklıklar göster- mekte olduğu ve sulh için bey- nelmilel teminatların eksik bulun- duğu bu günde sulh yolunda endişeler hissediliyor. Itilâf ve mütekabil emniyet. Memleketlerimiz arasında mevcut ve siyasi olduğu kadar iktisadide olan münasebetlerimizin sarsılmaz prensipleri bunlardır. Türkiyenin büyük şefi Gazi; Mustafa Kemalin dahiyane sevk ve idaresi altında yeniden tensik ve iktisadi omesail (sahasında tahakkuk ettirmiş olduğu büyük mesaiyi takdir ediyor ve bu tabii menbam inkişafını da biliyoruz. Büyük fikirlerin ne yüksek bir kudret ve ne kuvvetli Ür kıymet'e tatbik ve tahakkuk ettirilmekte olduğunu da biliyoruz. İsmet paşa Hz.nin mütemadi mesailerile tahakkuk ettirmiş bu- lundukları zaferler ve muvâffa- kiyetler de meçhulümüz değildir. Bütün bunlar Sovyet ittihadının 5 senelik programını tahakkuk ettirmek üzere bulunduğu sırada tezahür eylemesi itibarile her iki memleket arasındaki münasebetleri daha sıkı bir şekle ifrağ eyliyen sebepleri teşkil etmekte ve kezalik yekdiğerlerinin inkişafında derin- den alâkadar olan iki memleketin birbirleri arasındaki iktisadi mesai iştirak ve mübadelelerini daha fazla genişletmekte amil olmakta- dırlar. M. Litvinof gösterilen misafir- perverliğe ve zevcesi hakkındaki nazikâne sözlere teşekkür ederek nutkuna şu suretle nihayet ver- miştir: Büyük Türkiye Cumhuriyetinin ilk Reisicumhuru Gazi Mustafa Kemal Hz. nin vücuda getirdikleri muhteşem eseri takip ederken duyduğumuz alâka ve hayranlık hislerini zatı asilânenize ifade etmekle Rus Sovyetler ittihadını teşkil eden milletlerin müttehiden hissettikleri duygulara tercüman oluyorum. Kadehimi Gazi Hazretlerinin şerefine ve onun birinci mesai arkadaşı güzide başvekiliniz Ismet paşa hazretlerinin, zatı asilânele- rile muhterem refikaları hanım efendinin sıhhat ve afiyeti için ve Türk milletinin azamet ve âlicenabane fikirlerinin tahakkuku temennisile kaldırıyor ve içiyorum.