28 Eylül 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

hifa K Safihe 2 Sünün meseleleri, Tlcıreu bir nevi hava | oyunu zannedenler... Umumi harp ve mütareke devri, ticaret hayatında kolay. çabak, çok kazanç hevesini uyandırdı. Zahmetsiz, sermayesiz, çalışmasız para 'kazanmak, o zamana kadar ticarette hiç malâm olmıyan ve tatbik edilmiyen bir usuldü. Dev- letleri, nizamları, iktisadi kıymet- leri altüst eden © müstesna devirlerde, bir gün evel fakir | olanlar, uyandıkları vakit kendi- lerini zengin olmuş görüyorlardı. | Her hangi bir “iş, insanı milyo- mer etmeye kâfi geliyordu. Bu keşmekeş zamanlarının muvakkat vsülleri ve muvaffakıyetleri, maal- esef piyasada tehlikeli itiyatlar bıraktı. Ticarete atılmış bir çok insanlar var ki, hâlâ, bir günde ve bir işde zengin olmak hırsile | aynı izlerin “üstünden yürümek istiyorlar. — Bunlar, — memlekette âlin, normal iktisat kaide- avdet ettiginden haberdar | değildirler. — Ticareti, - borsadaki | hava oyunları gibi telâkki eden bu. yeni çeşit ticaret adamları, zaman zaman şahidi olduğumuz bulranların ea büyük âmilidirler. Gariptir ki ahvalden en çok şi- | kâyet edenler de gene onlardır. Kolay, fakat tesadüfle, bilgisiz kazanılmış / servetlerin, bir gün, bilgisizlik yüzünden ve tesa- & ellinden gittiğini gördü- hemen feryada başlarlar: İktisadiyatımız çok fena gidiyor, hükümet yardım etmiyor... v. s.., | Bunların encamı, tıpkı kumarbaz: arın encamına benzer. Kumarbazlar, mukadder olan netice, yani kayıp karşısında nasil kendi hatalarını | düşünmiyerek her hangi bir ha- | diseyi mes'ul tutmaye çalışırlarsa, ticaret hayatım spekülasyon zan- neden ve kumar gibi işe atılan nevzühur yahut sicilli dalaveracı- lar da, bir gün mukadder olan kayıplarından ve muhakkak iflâs- larından ya piyasayı, ya hükü- | meti mes'ul tutmak isterler. Bunların elim akibetlerine çok | şahit olduk. Fakat yakında, reti hava oyunu zanneden hir ta- kımı spekülâsyoncu — tüccarların yeniden ifâslarına ve bu yüzden Piyasada yeni bir buhrana şahit olacağı Memleketin ticari kabiliyetini, istihlâk kudretini tetkik etmekten âciz, yeni gümrük tarifesinin ha- kiki mahiyetini bilmiyecek kadar cahil, fakat büyük kâr karşısında her tehlikeyi “cak derecede cüretkâr olan bu spekülâsyoncu tüccarlar, eski ta- | rifeden güya tarife tatbik edildiği vakit elle- rinde fazla mal - bulundurmak * sevdasile, bu son beş ay zarfında, hem mali kudretlerinin fevkında borca — girerek, — memleketin | istihlâk kabiliyetini hesap etmi- yerek çok fazla mal sipariş etti- ler. Mallar gümrükleri doldurdu, İstanbulda — şimdiye kadar — hiç görülmemiş bir antrepo buhranı tevlit etti. Halbuki, yeni gümrük - tarifesi tatbik edilmeden evel her devlet ayrı ayrı gümrük — mukaveleleri akdetti. Gümrük fiyatları eski- sinden pek az farklı oluyor. Bu netice karşısında ne yapacakla- Tını şaşıran spekülâsyoncu tüccar- lar, bir tarafdan bankalara faiz veriyorlar, diğer tarafdan malla- rını gümrüklerden — çekemiyarlar, Her sene İstanbula bu beş ay zarfında 30 milyon İliralık mani- fatura ithalâtı olurken , bu sene aynı'aylar zarfında 80 milyon Tiralık mal celbedilmiş. Paralarını alamıyan - fabrikalar , şimdi bu 30 mılyuıı lira Bu sene İzmire | 'tütünden bu kadar para girecek İzmir, 26 (A.A.) — Bu seneki tötün rekoltası 18 milyon tahmin edilmekte iken havaların tebed- dülü sebebile 16,5 milyon, idrak edilmiştir. Bu seneki tütünlerin kalite iti> barile diğer senelere faik olduğu anlaşılmıştır. Satışlar rekoltanın noksanlığı sebebile yüksektir. Şimdiye kadar 13 milyon kilo satılmıştı Fiat 180 ile 240 srasındadır. Bu fiat geçen seneye nisbetle 25-40 fazladır. Şarkı karip memleketlerinin bu seneki rekoltası geçen seneden daha çoğaldığı nefaset itibarile mıntakamız mahsulü onlara mü- reccah addedilmektedir. Talep her seneden fazladır. Düello yasak' Alamanyada kanuna şiddetli maddeler kondu Berlin, 26 (Hususi) — Rayhştağ | meclisi ceza kanunu encümeni düellü hakkındaki cezayı teşdit etmiştir. Düello edenlere en az 3 ay hapis cezası verilecektir. İki — taraftan biri — ölürse 2 seneden aşağı olmamak üzere hapis cezası verilecek ve mahkü- met hizmetine kabul edilmiye- cekl : Bir katil davası | Londra, 27 (A.A.) — Paristen “Dail Mail c bildirildiğine göre, | | Fransa parlamentosu için Güyan müstemlekesinde 1921 senesinde yapılan — intihabatı kendi arzu ve menfaatlerine — müvafiık - bir tarrda neticelendirmek - için her türlü cinayetleri irtikâp eden ve sa- bık Güyan meb'usu Galmoyu sıçanctu ile öldürmekle müttehim bulunan 45 mevkuf ile"100 kadar şabit bu son katil davasının temyizen — rüyetinde — hazır bu- lunmak üzere Fransadan 5 bin mil mesafede kâin Cayenne şeh- rinden Parise — getirilmişlerdir . Bu dava Fransa hükümetine 150 bir livaya mal olacaktır. ingiliz - Rus müzakeratı Londra, 26 (A.A.) — Rus mu- rahhası M. Dogalevski, bu sabah üçüntü defa'olarak M. Henderson ile müştür. ger şel de bulunuyor. Böyle bir hadise mütarekeden sonra olmuştu: Mütareke devrinin | müstesna ahvalini daimi zanneden bu gibi kumarbaz ve acemi tüccar, o kadar mal getirdiler ki, Piyasa doldu ve mallar satılmadı. Bunları zararına satmaya mecbur oldular. Hattâ İstanbulda - bazı mallar fabrika fiyatından ucuza satıldı ve fabrikalar İstanbuldan mübayaata bulundular ! Aynı hal tekerrür edecek ve bir çok iflâslara —Şşahit olacağız, Kabahat kimde? Hâlâ yüzde yüz | kazanmak, derhal zengin olmak, vurgün vurmak isteyen spekülâs- yoncu tacirlerde... Bunlar bilmi- yorlar ki, artık ticarette tabit hâl avdet etti, kazanç azdır ve güç- tür. Ticaret, artık bir ilim, bir kaide meselesidir, iğne ile kuyu kazmaktır. HRAk Dalgalı borçlar 220 den fazla alacaklı hak- kında tetkikat bitirildi Ankara, 26 (Hususi) — Maliye vekâletinde çalışmakta olan dal- | gal borçlar. tasfiye komisyonu 220 den fazla alacaklı hakkında | tetkikatını bitirmiştir. Komisyon hükümetten matlubatı olan kim- selerin alacaklarının - verilmesini kararlaştırmıştır. Bu süretle tediye kararımı ab miş olan evrak muhteviyatının Bit olduğu daireler tarafından bu seneki — bütçelerinde — borç tahsisatı varsa verilmesi maliye | vekâletince teemmül edilmektedir. - Bütçelerinde borç tahsisatı olma- yanların da önümüzdeki 930 senesi bütçesine tahsisat konulmak su- retile borçları tesviye edilecektir. Komisyon azami bir dikkatle evrak üstünde tetkikatına devam etmektedir. Binaenaleyh istihkak sahibi alacaklların mağdur bra- kılmaları ihtimalinin varidi hatır görülmediği muhakktır. Harcırah kanunu Maliye vekâletinde yeni bir lâyiha hazırlanıyor Ankara 26 ( Hususi ) — Eski askeri ve mi harcırah kanunu- ; nun bügünkü — ihtiyaçlara kâfi gelmediği — anlaşılmıştır . Maliye | vekâletince yeni bir askeri * ve | milki harcızah kanunu ihzar edil- mektedir. Yakında tetkikat bite- cek ve lâyiha meclise sevkoluna- caktır. | Bundan başka halen mer'i bu- | lunan münakasa ve ihale kanunu- | 'nun yeniden tadili e vekâ- ince düşünülmektedir. Bunu in yeni bir münakasa ve müza- yede kanumu” lâyihası hazırlan- maktadır.Yeni kapun, ihtiva ettiği bazı mühim maddeler dolayısı ile eski kanundan çok farklı olacaktır. Bu yeni lâyiha hakkında maliye | vekâletince tetkikata devam olun- maktadır. Un resmi ve Yeni tarife Geçen sel kuraklık dolayısile indirilen un resminin müddeti 18 Teşrinisanide bitecektir. Halbuki yeni / tarifenin 1 Teşrinievvelde başlamasından bu. tenzil lâyihasının müteber addedilip edilmeyeceği tereddüdü mucip olduğundan bu hususta tetkikat yapılıyor. Hihmet bey hakkında tahkikat Adliye baş müfettişliği tarafın- dan müstantik Hikmet B. hak- kında tahkikat — yapılmaktadır . Bu tahkikat Kadriye H. ve rüfe- kası hakkındaki kararla alâka- dardır. Deniz yarışları bugün yapılıyor | Senelik deniz müsabakaları bu gün Beykozda yapılacaktır. Müsa- bakalara saat 11 de başlanacak 5,30 da nihayet verilecektir. Baş vekil İsmet paşa Hiz.nin müsaba- ları teşrif buyurmaları muhtemeldir. Komiser muavini mahküm oldu İzmirde — Karşıyakada Ömer Lütfi efendiyi öldüren polis komi- | ser muavini Sabri efendinin mu- hakemesi hitam bulmuştur. Maznan — vekiliş — müvekkilinin | akli hastalığa müptelâ olduğunu söylemiş , fakat mahkeme bunu reddetmiştir. Sabri efendinin on sene gün ağır hapsine karar veri! 'Amerikadan sonra.. 'bir müddeten beri zorluk çekmekte Gazı HZ. Ingiltere de içki istimalini tahdit ediyor Londra 26 (A.A) — İngilterede müskirat istihlâkini tahdit çarelerini aramak vazifesile mükellef komi: başlamıştır. Azası arasında mütehassıslar — bulunan komisyon en evvel meselenin ruhi ve içtimai cihetlerini tetkik ede- cek ve içkiye karşı bir çok | insanlarda mevcut olan marazi incizap ve iptilânın sebep ve saik- lerini tayine çalışacaktır. Bu sahadaki tetkikatın ikmalin- den sonra komisyon içki müpte- fâlarına göserilen teshilât mesele- sile meşgül olacak ve nehayet yeni bir müskirat kanunu projesi hazırlayacaktır. Telsiz telofon Londra 26 (ALA) — Avustu- ralyanın merkezi — idaresi olan | Sidney şehri ile Nev-York ara- sında telsiz telefon ile muhaberata| başlanmıştır. İki şehri ayıran me- safe takriben 22 bin kilometredir. ingilterede 1skonto fiatı tezyit ediliyor Lonra 26 (A. A.) — İngilte- renin memaliki ecnebiyeye altın ihracatı gitgide arttığından buna mümkün mertebe set çekmek için dun faizle para tedarikinde olan İngiliz bankalarının 1skonto fiatlerini beş buçuktan altı bu- çuğa iblâğa karar vermişlerdir. Bu tedbirin lüzumu ezcümle şunlarla sabittir ki, İngiltere altın ayarının iadesinden beri her hafta üç ilâ beş milyon lira harice gönderen — İngiltere — bankasının altın mevcudu bu mütemadi kiyattan dolayi bir sene zarfında 200 küsür milyon İiradan 133 milyona inmişti Makdonaldın Amerika seyahatı Londra 26 (A.A) — M. Mak- donaldın gaybubeti — esnasında mumaileyhe maliye nazarı M.snow- den vekâlet edecektir. Son bir karara tevfikan M. Makdonaldır. Amerikadan av- deti ancak — teşrinisaninin ilk haftasında — vuku — bulacağından Teşrinievvelin 23 üne leudıifw eden parlamentonun - küşadında bükümet M. Snowden tarafından temsil edilecektir. iki büyük banka birleşti Berlin 26 ( Hususi ) — Duyçe- bank ile Diskontogezelşaft birleş- | miştir. Bankanın sermayesi 285 | milyon marktır. Bir vapur karaya oturdu Amsterdam 26 ( Hususi) — Disiklina —ismindeki İtalyan balonu — Boterdamdan — Napoliye giderken karaya oturmuştur. Fırtınanın şiddetinden vapurun | kurtarılmasına teşebbüs edileme- miştir. iki el silâh! Dün gece snat 24 de Ayasofyada oturan kasap Raşit efendinin — evinin de Rifat isminde bir adam iki el silâh atmıştır. Zabıta bu adamı yaka- lamıştır. İsmet Pş. Hz. Başvekil İsmet Pş. Hz. dün Dolmabahçe saraymda mülâki olmuşlar, di ettirdikleri diş tabibine gittikten sonra Kadıköyündeki hemşireleri Hfnin ikametgâhına avdet eyle. mişlerdir. Türk - Yunan müzakeratı (Baş tarafı birinci sahifade ) ettikleri binlerce lirayı sarfetmiş- ler, neticede iki elleri boş dön- müşlerdir. Bu hakikat pek aşikâr olduğu için mübadele komisyonunun dün- kü içtimamda baş murahhasımız Yunanlıların iddialarma karşı şu inin iade — edil- dia ediyorsunuz. O halde bunu isbata davet ederiz. Bu da Garbi Trakyada ve Makedonyada iade edilen Türk emlâkinin liste- sini vermekle mümkündür. Yunan heyeti böyle bir liste verebilir mil,, M. Diyamandopulos, şimdiye kadar iade edilen Türk emlil nin listesi komisyona verileceğini söylemiş, bundan başka iade edil- mesi icapeden emlâk varsa Türk heyetinin — bir listesini takdirde onların da Neticede, tarafeyn müddealarının tetkiki ikinci büroya havale edil- Bu komisyonda yapılacak tet- kikat hiç şüphesiz vaziyeti mey- dana çıkaracaktır. Fakat Yunan murahhaslarının dünkü hareketle- rinden sonra artık fazla intizara meydan kalmamıştır . Esasen vaz'ıyet edilecek olan yunan emlâkine bir an evel vaz'ı- yet muamelesine başlanmalıdır. Komisyon Atinaya gidiyor Mübadele komisyonunda hey'e etimiz, komisyonun Yunanistana nakli hususundaki kararın gelecek seneden itibaren infazını istemiş- tir. Bu talep heyeti umumiyece kabul edilmiştir. Komisyonun kâ- nunusanide Atinaya gitmesi muh- temeldir. — Aldığımız — malümata göre müzakerata pazartesi günü devam edilecektir. Biri silâh çekmiş, öbürü de camları kırmış !.. Dün gece Hasköyde bir mey- haneye giden Samoel ile Moiz kafaları adam akılk tüssüledikten sonra biribirleri ile kavgaya tutuş- muşlardır. Bir alaralık Moiz arka» daşına silâh çekmiş, Samoel de meyhanenin bütün camlarını kır- mıştır. Zabıta bu iki kavgacıyı derdest ederek haklarında tahki- kata başlamıştır. * Randevu evi meselesi — Poliste iki memur polis müdiriyeti namına randevu evlerinden p: alırken yakalanmışlar ve işte: çektirilmişlerdir. * Münhal mebusluklar intiha- bına başl: usluklar el * Maarif vekili yarın ge Maarif Cemal Hüsnü B. refakatinde müsteşar Kemal 7 ve Kalemi mahsus M. Cemil olduğu halde — yarın ” şehrimize geleceklerdir. * Fos gazetesi kapandı — Şehrimizde sabahları çıkan Rum- ca Fos gazetesi, sahibi imtiyazı- nin etabli vaziyetinin tesbitine kadar, hükümetçe tatil edilmiştir. 28 E,ını 1929 —. uyor — Münhal meb- — ti ı;