31 Aralık 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

“Nuri Sait Paşayı kurtarmak imkânı yoktu ama, bizimkiler Irak olmazsa leketin başı belâya girecekti. olan hariciyeciler Anadolu Ajansına verdiler, Ajans da bunu yerli ve yabancı gazetecilere ge- çirdi. Yabancılar tebliği tam telgraf haline ge- tiriyorlardı ki hariciyeciler bunun iptal edildi- ğini bildirdiler. Öğleden sonra Fatin Rüştü Zorlu bir basın toplantısı yapacaktı ve tebliğ orada açıklanacaktı, Hariciyeciler İstanbulda- ki bü toplantıyı nerede tertiplediler, bilir misi- Ez Hilton Otelinde. Her halde bu, bir Dışişle- ri Bakanının kendi memleketindeyken bir otel- de tertiplediği ilk -ve son- toplantıdır. Toplantıda daha da Sp bir hadise cere- yan etti: İptal edildiği bildirilen tebliğ, “tebliğ R4 budur” diye aynen okundu. Zorlu Lâlezar salo- nunda basın toplantısını yaparken oteldeki tu- ristler'bu meraklı manzarayı eğlenceyle seyret- mişler. Hele pek dar elbise giymiş güzel bir fransız kızı varmış, toplantıdakilerin gözleri Zorludan cok ona takılmış, 1958, D.P. iktidarının tam lâubalileştiği ve cıvıdığı yıllardan biridir. Irak Hadiselerinin cereyan ettiği sırada, ismet Paşa Heybeliadadaydı. Ben, haftanın or- tasındaki Çarşamba günü Ankaradan döndüm ve kendisiyle görüştüm, Gördüklerimi ve duy- duklarımı anlattım. İsmet Paşa, durumu endi- şeyle takip ediyordu ve bilhassa Fatin Rüştü Zorluya hiç itimadı yoktu. Onun, bir delilik ya- parak memleketin başını derde sokmasından fena hâlde çekiniyordu. Sonradan gelişen ha- diseler, bu tahminleri doğruladı. ismet Paşa, Irak Hadiselerinden bir kac sene evvel, Meclisteki bir dış politika tartışma- sında Menderesin zorlu Dışişleri Bakanına ser- güzeştçi bir politika takip edenlerin bizzat keti- di müttefiklerini tedirgin edeceklerini hatırlat- mış ve İktidarı basirete dâvet etmişti, Şimdi, ismet Paşanın görüşü, bizim böyle bir politika- hın cezasını çekmekte olduğumuzdu. Sahiden de, o tarihte Amerika ve İngiltere Dışişleri Ba- kanları olan John Foster Dulles ile Selwyn Lloyd Orta Doğu meselelerini görüşmek üzere toplandıklarında “Türkiye gibi sinirli ve per- vasız müttefikler”e sükünet tavsiye etmek ka- rarını aldılar, Bu karar tatbik olundu ve iki memleketin Ankaradaki temsilcileri bize kesin- likle, bir delilik yapmamıza mâni olacaklarını bildirdiler. Bu ihtar, Amerika ve İngiltere baş- kentlerinde de yapıldı. Zaten bundan dolayıdır ki bu ihtardan bir kaç gün sonra Zafer pek acık- lı, küskün çocukların edasını taşıyan bir baş- yazı yayınlıyor, Amerikaya, bizim Iraka müda- hale politikamızı takip etmediği için serzenişte bulunuyordu. Amerikanın ihtarını, uzun boylu ve D.P.'ye çok dost Büyük Elçi Fletcher Warren yaptı. Warren, eşiyle birlikte, Irak Hadiselerinin pat- lak vermesinden az önce, tatilini geçirmek üze- re memleketine gitmişti. Fakat bir gün -19 Temmuzda- alelacele Türkiyeye döndü. Was- hington'da bizzat Eisenhower ile konuşmuş ve talimatını ondan almıştı. Ankarada, o haftanın başmıda, aynı gün hem Menderes, hem Bayar ile görüştü. Amerikanın kesin talimatını tebliğ etti, Bu sırada, işi bizzat ele almış olan Cum- hürbaşkanı Celâl Bayar, sanki askerlikten pek anlarmış gibi komutanlarla, bu arada Genel Kurmay Başkanı Fevzi Mengüçle plân üzerinde görüşmeler yapıyor, talimat veriyordu. Güney Doğu hudutlarımıza zırhlı birlikler sevkedil-