4 Aralık 1906 Tarihli Ahali (Filibe) Gazetesi Sayfa 4

yazılmış, ona da dikkat itmeli ha! Ba'zı kere zoraki bazı şeyler de olmuştur. Bunu nazar-ı dikkate almak en büyük ma'rifettir. Vakı'a eski şeyleri okumadan, yeni şeyler hakkında doğru bir fikir hasıl olmaz. Eski şeyleri de okumalı, ama imza ve mu'ahede altına girmiş, hakikat ve kat'iyet kesb etmiş şeyleri tercih itmeli. Mesela bugün Fas, taarruz ve istilaya uğramış. Zengibar Sultanlığı daha evvel taksim olunmuş. Mısır muvakkaten işgal olunmuş. Bunlar böyle olmazdan evvel Frenkler ibtida nasıl mu'ahedata rabt etmişler, nasıl dostluk ile sened imza ettirmişler. Sonra nasıl kazık atmışlar. Ya'ni müdahalata vesile olmuş? Bunları okumalı. Görmeli. Bilmeli. Mesela bugün hatta her gün ecnebilerin İslam hükumet ve hükümdarlarına karşı icra ettikleri tehdid ve tazyik neden ileri geliyor? Evvelden verilmiş ve hala verilmekde bulunmuş olan imtiyazlardan, idilen imza ve lüzumsuz taahhüdlerden ileri gelmiştir. Bunlar lağv olunacağı yerde fırsatlar fevt edilmiş ve hala bu belalar çekilmekde devam edilmiştir. Mesela (kapitülasyon)lar nedir? Kim vermiş? vesselam devlet milletlerine ne belalar getirmiş ve daha getirecektir. Bulursanız bunları okuyunuz. Bunları imza ve taahhüd halkalarıyla devletin boynuna asılmış kantarlı belalardır. Milletin yüzüne sürülmüş yağlı karalardır. Bunları bilmek yasağ. Millet öyle şeyler bilirse olmaz! diyorlar. Bize kalır ise bunlardan kurtulub temizlenmek içün ne olduğunı bilmek lazımdır. Kapitülasyonlar - [imtiyazat] bugün hukuk-u düvelin münasebet -i milel kavaidinden bir kısmını teşkil ettigi gibi, hükumet-i Hristiyaniyenin düvel-i islamiyeye karşı (yumruk ve tecavüz hakkını) havidir. Bunu bir iki satırla, hatta bir iki def'a da yazmakla bitiremeyiz. Çünkü Sultan Selim-i Evvel, Mustafa, İbrahim, Sultan Mehmed daha bilmem kim imza ve ahd etmişler, bu fermanlar var.. Hukuk ticaret, emniyet bahisleri, bahusus sefir ve konsolosların (haric-i ez memalik imtiyazları) var. Bunları aynen görmeli. Bunlar politikanın canı. Ondan sonra her şey anlaşılır. Gazetemizde bundan mab'adlı dercine talib ve razı olanlar idarehanemize birer kart yazabilirler. Taliblerin adedi çok olur ise buna başlarız. Yoksa bunu da okumayınız. Zaten başka yerden bulub okuyamazsınız. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~