"MÜTALAAT-I SİYASİYE" "Girit Yunan'a Virilecek mi?" Girit Türkiya idaresinden çokdan çıktı. Avrupalıların zebunkeş politikası sayesinde, güya hür ve muhtar oldu. Şimdi ne istiyorlar? Yunanistan'a ilhak! Girit Osmanlı hükumeti ve bahusus Türk askeri çıktıkdan sonra, Girit, Avrupa düvel-i müttefikesinin işgal-i askeriyesi altında ve fakat Yunanistan Kraliyeti hükmünde, Çar'ın Japonya seyahat arkadaşı bulunan Yunan Kralı'nın oğlu Prens Corc'un emr-i hükumeti altına verildi. Prens Corci, Girit'i Yunan'a ilhak idemeyerek müddeti betti. Yerine Yunan vükelasından (Zaimis) yine Kral'ın arzu ve intihabıyla Girit Valiliğine yerleştirildi. Zabitler, Yunan, memurlar Yunan, idare Yunan. Türk ve Türkiya ile alışveriş yok! Virgi mirgi zifos. Rumların Türk ile alışverişi yok ise de Türkiya ile ilişki var. Bu ilişik, Girit'in namının dahi Yunan ilhakıyla kesilüb bitmiyor. Betmek mümkün olsa [alemin malı mülkiyeti ile ikrama me'luf] Avrupalılar bu lütfü diriğ itmezlerdi. Öyle ise Yunan ne istiyor? Girit'i heman ilhak ile büyük taksimde! tekrar bir büyücek pay almak içün bunda gösteriyor. [Saykıl] gazetesi Rum Kralı'nın Romanya ziyaretinde mutantan bir suret-i kabul gördügünü ba'del beyan, uzun derin bir mütalaat-ı siyasiye derc etmiştir: Bundan yigirmi sene evveline gelince bütün Makedonya'nın varis-i meşru'u sıfatını haiz olmuş olan Yunanlıların hakkı! bugün ketm olunub Makedonya'nın şimal-i garbisinde Sırblılar, şimal-i şarkında Bulgarlar ve bunlar meyanında koca Ulahlar bu akvama rakib ve hatta düşman olmuştur. Bilmukabele Balkan şıbh-ı ceziresi hükumet-i sağiresini Rumlarla münazaat, mudarabat, mukatelata girmiştir. İnsaniyete degil, Avrupa menafi'ne menafi olmamış olsa muharebata bile kıyamları ağleb-i ihtimalden ad olunmuştur. Avrupalıların pederane! politikası sayesinde en büyük ve en eyi parçaları kendilerine aldıkdan sonra hükümat-ı sağireninin hakkını da vereceklarine delail serd idiliyor. Mamafih Yunanistan'ın hakkı! olan Girit, Makedonya'dakilerine aid olan başka bir hak talebine meydan kalmamak içün, onlara idilecek taksimat sırasında Girit Yunan'a tazminat verilen bazı büyük devletlerce tensib olunmuş imiş! Bu taksime diyecek yok! Varisler de maşallah böyle poslu! güçlü kuvvetli! Kanun-u verasetin adalet ve müsavatına da elhak "semi'na ve ata'na". Eyi ama bu taksimler, bu miraslar meyhanelerde ve rakı masa-