23 Kasım 1906 Tarihli Ahali (Filibe) Gazetesi Sayfa 1

MÜTALAAT-I SİYASİYE İran Şahı hazretleri ağır suretde hasta oldukları malum. Bu zat Acemistan'a kanun-u esasi verüb, millet meclisi açdığı içün, İran padişahları içinde en büyük rütbe ve mevkii haiz olacağında şübhe yokdur. Lakin müşarünileyh milletine ettigi babalığın neticesini görmeli idi. Görmese de tarihde olmaz bir büyüklük ihraz ettiginden, nam-ı ba ihtiramı bütün İslam kalblerinde de çıkarılmaz koparılmaz bir suretde hakk olunmuştur. İnsanlar fanidir. Elbet bir gün herkes ölecekdir. Bunu bilmeyen yok, binaenaleyh mese'ele şahın yahut padişahın ölmesinde degildir. Acemistana dair İngilizin Moskofla uyuşdığı meselesidir. Acemistan ticaretini taksimde mi? daire-i nüfuzlarını tevsi ve tezyidde mi? uyuştular? Telgraflarda tafsilat yok. Alemin mal ve mülkünü kendi menfa'atlerine göre taksim eden, biri yabani, diğeri medeni soyguncu, elbet işi açığa vermek istemez. Lakin şimdiye kadar olan şeylerden bunların hal ve niyeti anlaşılmak güç bir şey degildir. Esasen her saklı, kapalı şeyde hile ve fesad vardır. Şah'ın oğlu veli'ahd Adem ise babasının verdigi millet meclisinin kudsiyetini takdisen, tasdik ve takviye idebilir ise, ecnebi haydud yankesiciler hiçbir şey kopartamaz. Acemistan yigirmi sene içinde Moskofun tehdid ve sıyanetinden kurtulub, elhak Devlet-i Muazzama sırasına geçer. Aksi takdirde bu Şah'ın bu kadar emin ve ümitleri kamilen mahv-u zayi' olur. Yalnız o kadar degil ümit-i istikbal-i millet de, eski dereke-i sefalet ve süfliyet girer. İngilizin Moskofla uyuşması yalnız Acemistan'a aid kalmıyor. Bu i'tilafın Türkiya'ya da teşmil ve tatbik olunmak ihtimalinden, Bab-ı Hali(*) korkduğuna dair başka bir telgraf daha var. Yalnız bunların uyuşamayacağına kanaatle politikaya kurban olunarak vay haline! Uyuşub uyuşamayacaklarını düşünmekten ise, lüzumu vecihle tedabir ve tedarikat cihetini tercih iderek paylaşmak isteyenlerin, milyarla parasını, binlerce adamını tehlikeye koymak sureti gösterilir ise muhtekirler vazgeçer, yanaşamazlar bile. Bunların kolladığı fırsat zaif, kullandığı hile ve entrikadır. İşte bu! ______________________________ (*) Kelime oyunu yapılarak, Ali (ulu) yerine Hali (boş gereksiz) kelimesi özellikle kullanılmakta. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ BULGARİSTAN HAVADİSİ Sobranya'da cereyan eden müzakerat arasında, Devlet-i Aliye ile hüsn-ü münasebatda bulunmak, Bulgarların menfa'ati iktizasından olduğuna dair, Sobranya Azalarının muhalifin fırka