16 Kasım 1940 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 2

e ve Edebiya iki Hayatımızın veche ı ede ni temsil tra_ıedı ve komedinin Eski Yunanda süret-i 'zuhuru ve insanın mukadderatı ile alâkasi Maniaat') Hangi Yazan : Filozot RIZA TEVFİK - Şayanı hayrettir ki - iki gözü kör ve okumak yazmaktan bi- bebre olduğu söylenen bu fev- kalâde ndam, tpki bizim serse- Ti dolaşan saz âşıklarımız. gibi, dolaştağı köylerde ve memle- ketlerde, 0 masalları, irticalen iptidaf sazla - terennüm eder- miş. (*) Kitara dedikleri saz budur; farisi lisanında (Si târ— , bu kelimenin ter- in, bihçkkin, piri olarak dünyada şöhret ka- zanan bu adamın vefatından Bonra, bir sürü şairler zuhura gelmiş ve köy nanistanı dolaşarak Omirosun (İlyâda) ve (Odista) diye meş- hur olan destanlarını, sazla te- rennüm ederek herkese mil , satirini lâyıkiyle öğretmişler. Bu şairler silsilesine- (Omeride — yani üstad Omirosun mensubla- rı, çırakları) derlerdi. Bunların matı asırlarca devam etmiş ve âkıbet (tyran — tiran) lar devrinde, ve meşhur hükim So- lon zamanında Atina idaresini eline alan (cebbarlar) dan, yani - bugünkü tabirile: diktatörler - den (Pizistrâtos) un emrile Omirosun dillerde dolaşan des- tanları toplanılmış, yazılmış ve kitab şeklinde hızfzolunmuştu, ve o sekilde Avrupaya intikal etti. Bize - şimdilik - bütün Yunan (mitoloji — esatir) si lâzım de- ğill Yalnız şarab Allahı olan E (Dionysos — Dionisos) a ai olan kısmı, bahsimizin mevzuiy- u- le çok yakından alâkadar oldi Zu için, onun namına ve hürme- tine - pek eski zamanlardande - icra edilegelen diniâyinlerden ve bayram şenliklerinden kısa- | verip geçeceğim . On dokuzuncu asrın - son sene- ölen | meşhur Alman filologu ve filo-| (Frieğrich Nietzsche — | Fridrih Niççe) nin mevzuu bah- | simize taallük eden pek mühim mülâhazalarını hakkiyle anlaya- | bilmek için şu muhtasar mukad- ca bir fikir sinde (1844 - 1900) da zofu demeye lüzum vardı. Yunanlılar, ziyadesiyle, has- sas, hayatın kıymetini çok ıvıW yeli a-| bilir, zevkine meftun, neş' damldardı, demiştim. Böyle bi mizaç ile yaratılmış olunca, Şa-| rab Allahı (Dionisos) un, ve 0-| na nisbeti zühir olan (bağ bo- zumu) şenliklerinin, ne kadar e- hemmiyetli bir (milli) bayram addedilmiş olacağı — hiç şübhe | bay- Tamlar, tarihin zaptedememiş | olduğu pek eski devirlerdenberi bir (âyini dini) şeklinde, Yuna-| nın bir çok yerterinde, icra olu-| götürmez. Filhakika bu nurdu. Bugünkü (Karnaval eğlence- lerini zahiren andıran bu hen- ve bir ce- bunlar bir halka teşkil ederek çılgıncasına rakse-| derlerdi. Yunanlıların, — şehvani hayvani ve (garizi — instinetif) (Sonu sayfa 4 #ütun 2 de) gümede ihtifali idare eden, €n mühim rolü oynayan maat vardı; W(.İW ER) Terbiye ? İrk ? | | | — Bu harbe tekaddüm eden yıl- larda birbirleriye bazan anlaş- tıklarını ve çok defa boğuştuk- larını görmüş olduğumuz ideo- lojilerin her biri en hâkim vas- fım artık tamamiyle açığa vur- muş bulunuyor. Demokrasinin bayrağı terbi- yedir Paşistonazist — cebhenin bay- rağı kandır. Marksist - Leninist - Stalinist, antitroçkist, Saviyetler birliği bolşevizminin bayrağı — menfa- attir. Yani, İngiliz demokrasisi ve | pek sağlam bir müttefiki olacağı her gün bir kat daha sarahatle göze vuran Amerika demokra- sisi City'nin ve Wall Street'in “menfaat,, lerini ve Anglo - Sak- son arkının kanını “terbiye,, nin kumandası altına koymuştur. Yani, Faşisto Nazist mihvere hâkim olan Berlin, medeniyetin - bilhassa - son iki asrı üzerinde- ki tesirleri inkür edilemiyecek olan Alman terbiyesinin bütün kudretini ve en Pancermanist, Alman endüsüyeli ile en müte- vazi veya en ihtilâlci işçiye ha- yatı ayni zaviyeden göstermek Te halz olmak iddinsiyle ortaya attığı “yeni menfaat,, te- lâkkisini Cermen kanının emri altına koymuştur. | Yani, Stalinci Bolşevik yüzde kark Slav, yüzde kırk Türko Mongal ve yüzde otuz melez kan taşıyanlardan mürekkeb bir So- viyetler Birliği milletleri yığı- nını, ister Slav terbiyesinin ve- rasetlerinden tamamiyle kurtar- id yi ÜLDÜR nn YUSUF iZZEDDİN 79 ÜLDÜRÜLDÜ Mü/? AAİNTİHAR Mi ETTie Veliahd bir ustura ile kolunun damarlarını kesmişti. Yusuf İzzeddin efendinin göz-| deri açık olduğu halde - karası| farkedilmiyordu; hemen yanına | koştu, bir hırıltı işitti. Yorganı açtı. Yatak göl gibi kan! Feryada başladı. İki kalfa ile haremağaları yetiştiler. Ya- ver Fuad bey uyandırıldı. Daire müdürü Müfid beye telefon edil- di. Müfid bey kendisiyle ayni apartımanda oturan Etfal has- tahanesi dahiliye doktorların- dan Ali Rifat beyi yanına al- di. /Ali Rifat bey bir oparatör bulundurulmasına luzum gör- düğü için Etfal hastahanesine uğranılarak oparatör Raif bey de uyandırıldı. Üçü birlikte zin- cirlikuyu köşküne geldiler. Doktor Şlezingerin dediği çık mıştı.. Veliahd bir ustura ile kolunun damarlarını kesmişti. Doktarlar bu damarları bağ- ladılar. Yarayı sardılar. Ancak onlar yetişinciye kadar — Yusuf İzzeddin efendi çok kan kaybet- mişti. kanların karyoladan aşa- ğıya halıya kadar aktığı müşa- hede edilmişti. (1) Doktorlar geldiği vakit artık liahdin hayatı sönmek üzere idi. Çok geçmeden vefatı vuku buldu. Veliahdin; hâdiseden haber alan bütün maiyeti, İstanbulun €en hazık on iki doktoru, Said (1) Doktor Ali Rifatin ifadesi Türkiye — Ronabi 1400 Krş. 2700 Krg. YG0 » 1460 » 400 » &00 » 160 » — 3800 » 16 Bonteşrin 1940 CUMARTESİ 16 Şevval 1859 3 Rumi Sonteşrin 1366 Gün 321 Ay 11: Yıl 940 - Kazım 9 Öğle 708 1159 Yatsı 135 1825 DİKKAT €Yeni Sabahe a gönderilen yazılar ve evrak neşredilsin edilmesin lade olunmaz ve bunların kaybolmaların. dan dolayı hilç bir. Mesuliyet kabul BENELİK © AYLIK $ AYLIK Y AYLIK Güneş 158 BAR Akşam 1200 16.50 Halim paşa ile nazırlar,” mabe yinciler, İttihad ve terakki Ce- Mmiyetinin bazı erkân: sabahle-| mış, ister kurtarmamış bulun- sun, gene mutlaka son çeyrek asırda belirtmiş bulunduğu bir “yeni terbiye,, sistemiyle birlik- te “menfaat,, kutbuna bağlamış- tır. Yani, “Kan 4 terbiye -- men- faat,, suretinde bir formül ile izahı mümkün olan “cemiyet mefhumu, iki değil, üç başlı ol- duğu muhakkak bulunan bugün- kü kavgada her kutub tarafın- dan, vühidlerinden biri ile bast- edilmiş bulunuyor. Cihan kavgasının -bu safha- sında içtimai telâkkileri artık sağ, merkez, sol suretindeki âmento teşrifatından çıkar- yin Zincirlikuyu köşkünde top- lanmışlardı. Yusuf İzzeddin E- fendinin kardeşleri Mecid ve Seyfeddin efendiler de gelmiş- lerdi. Dahiliye nazırı Talât bey pa- dişahı haberdar etmeğe Dolma bahçe sarayına gitti. Bu erken ziyaretten evvelâ — muharebeye dair iyi bir haber alındığını zan- neden Sultan Reşad, kendisi için mümkün olduğu kadar acele | giyindi; mabeyin dairesine çık-| insanlığı | Tüm. | Mmak ve bunları fikri sâbitleri ile anmak - lüzumu baş gösteriyor: ğ — kan, merkez menfaat. “terbiye,, yi hor gören kanı iptidailiğin sembolü Ssay- makta ve asil terbiyenin elinde- ki gemini azıya alan menfaati, ilâhi duygularından tecrid edecek umumi bir nasır- laşmanın tehdidi — terbi- gibi görüyo- Nizameddin N: edilmez. tı. Talât beyden şum haberi alın- Bir tavzih Ca biraz şaşırdı. Bir koltuğa çök- Bi azandan: İT költağa çak | L L a n Tümiled Şirketinden ağıdaki tavziki aldık. neş- — Zavallı! Vah! Vah!, ei G K Sözleri döküldü. Sayın gazetenizin dünkü sayısında Harbiye nezareti sahra sih- Süley- man Numan, sıhhiye müdürü u- mumisi göz doktoru Esad, Hi- lâliahmer ikinci reisi Besim Ö- hiye müfettişi umumisi münderiç, meydana çıkarılan Casus şebekesi hakkındaki yazıda adı ge- çen Ekrem Özdemir, yazıldığı gibi şirketimiz memurlarından değil, sa- dece Kadıköy satış acentemiz idi. Za- mer, Ziya Nuri paşalarla Akil| ten bütün vilâyetlerde satışlarımızı Muhtar beyin de dahil bulun- duğu sıhhi heyet muayene ne- acenteler vasıtasile yapmaktayız. Keyfiyetin yarınki nüshanızda bu ticesinde veliahdin sol kolundan | suretle tavzihini rica eder, şimdiden kendisini cerh ve mühim damar- husule gelen büyük neziften vefat ey- iğini müş'ir (10 kânunusani 1331) tarihli raporlarını verdi- larını kat'eylemesiyle ledij ler. Adliye tahkikatı da ayni duh, Zühdü, Beyoğlu müddeiumu misi Semih, Beyoğlu müstantik âzasından Sami beyler tarafın- dan bir kaç gün Ssonra tanzim | olunan 4 Rebiyülâhir 1334 ve 27 kânunusani 1331 tarihli tah- kikat fezlekesi de intiharı teyid etti. Veliahdin oda halısının bil köşesini kaldırarak orada sak- ladığı bir ustura ile sol kol d; marlarını kesmek suretiyle inti-| har eylediği arilaşıldı. Veiahdin intiharı za- manda başladı ve hbir kaç gün sürdü. Baş müddeilumumi Mem- istinaf müddeiumumisi hükümet | teşekkürle saygılarımızı sunarız. B nnn aa eaac a zaae tekil demek! Acaba ben ne o- lacağım? Nasil öleceğim? Diye kendi hesabına endişe göstermekten nefsini menede- memişti!. İttihadcılardan o her şeyi beklerdi! . Nereden çıktığı anlaşılmadan bir -| iki gün içinde Yusuf İzzeddin efendinin intihar sureti- le vaki olmadığı ve İttihadcılar tarafından hususiyle Bahaeddin Şakir beyin esrarengiz idaresi altında itlâf edildiği yolunda bir şayia dolaşmağa başladı. Bundan istifade ile Vahided- din, Sultan Reşadı vehme di şürmek istedi. | “ Yusuf İzzeddin efendinin o kadar beklediği ölümü haberi ü- | zerine Vahideddin — saltanat tahtına bir adım daha yaklaş- ir tarafından resmen gazetelerle| IŞ olduğuna #evinmişti. ilân olundu. Halk veliahd Yusuf İzzeddin efendinin babası Abdülâziz gi- inti- bi kol damarlarını açarak har eylemiş bulunduğunu öğ rendi. Fakat ayni zamanda bir ku- runtu da zihnini işgal etmeğe başlamıştı. İttihad ve Terakki Cemiyeti erkâm kendisine müteveccih de- lerdi. Enver paşa Abdülme- cid efendi İle sıkı münasebet - Şehzade — Seyfeddin efendi| lerde bulumurdu. Zincirlikuyuya gelip de büyük| — İttihadcıların Abdülmecid e- kardeşinin babası gibi intihar| fendinin tahta geçmesini iste- eylemiş bulunduğunu anlayınca | dikleri agikâr idi. çiftlik müdürü Nesib beye: Bu halde Yusul İzzeddin efen- — Eyvah! Bu hal irsen mün- fSonu sayfa tun dded 3&%0 Euğu hiaç 1 milyon lira yardın (Baş tarafı 1 inci sayfada) ihtiyacımız vardır. Yeni alına cak tahsildarların maaşları, ma- aş tasarruflarından ilecek- tir. Teklifin müstaceliyet — ka- SPOR: Yarın yapılacak serbest güreşler 17 teşrinisani pazar gü e Şeref stadının yüzme hh dunduğu mahallinde profesyonel ser- best güreş müsabakaları yapılacak - tır. Güreşlerin yapılacağı havuz anfi- teatr şeklinde kademeli ve 3000 kisiyi tiab edecek vaziyettedir. bir çok fanınmış pro -| Güreşi fesyonel güreşçilerimiz. iştirak ede- cek bilhassa Dinarlı Mehmed ile Bankof ve Kara Ali ile Pellinen ara- sındaki karşılaşmalar çok çetin ve beyecanlı olacaktır. Kara Ali ile güreşecek olan Pelli- nen Avrupanın tanınmış serbesiçi - lerindendir federası “yapan Pellinen geçen ağustosda Kara Aliyi yenmiş diğerinde de yenilmiş- tir. Bü müsabaka enfudeti karşılaş- maların revançı olması itibarile alü- kadarlar tarafından sabırsızlıkla bek- lenmektedir. Dinarlı Mehmed ile gü- reşecek Pankofa gelince Pankof Avrupada — Mehmed Arif namile güreşerek bir çok muvaffa - kiyetler kazanmış, taninm reşçidir. Dinarlı Mehmed rakibinin kuvve- tini ve teknik kabiliyetini takdir et- tiğinden bu güreşi sıkı antrmanlarla uzun zamandanberi hazırlanmakta- dir. Milli sporumuz olan güreşde te- mayüz eden 'Türkiyede we Avrupada yaptıkları müsabakaların bir çoğun- da senelerce yüzümüzü gülâüren Dinarlı Mehmed ile Kara Alinin bu fanınmış İki Avrupa güreşçisinin karşısında varlıklarını gösterecek - lerinden eminiz. Boks müsabakrları İkincikânun 941 in birinci gününe tesadüf eden pazar akşamı Maksim saloalarında İstanbul bölgesi boks müsabakaları yapılacaktır. HARB VAZİYETİ Korsan gemisi hak kında mütemmim malümat (Baş tarafı 1 inci sayfada) Muhtelif #merika limanlarından İngiltereye gidecek gemiler -bir araya toplanarak iki üç Saflı muntazam diziler halinde nizama konulmak we müsellâh gemilerin muhafazası altında İngiltereye getirilmektedir.| Uzak denizlerde yalnız denizaltı teh- likesi mevzuu bahsolduğundan mu- hafızlar da ancak bunlarla başa çı- kabilecek zayıf teknelerden ve ekse- riyetle seferberlikte - silâhlandırdım ticaret gemilerinden ibarettir. Bittabi bu gemiler büyük harb gemilerile boy ölçüşemezler. Almanlar biraz da Amerika sana- yüne dayanan İngiliz mukavemetini kırmak için bu nakliyatı izrar etmeğe karar veriyorlar. Yine ceb kruvazör- lerinden biri ya iş nan Fransa limân da Norveç sahillerini takib eden n tad yoldan dışarı çıkarili mi gimdiye kadar hiç bir vazörünün mazhar lih ile kırk sekiz g kil bir İngiliz kervanı yor. Kervan «Garbi '©n dört bin tonlul gemisinin himaye: Son aylara kadar güreş .yonunun güreş munllin bir gü- bulu. müsellâh ti Kafil düşman kruvazörünü c liyor. Kırk sekiz geminin hepsi başka bir istikamete —kaçmağa — b: Kruvazört 1 çok bis Bay diğer gemilere uzaklaşm imkânını vermek için büyük bir ağzına atılıyor Mı.l müda- saretle ölümü harebe başlıyor. Kahrartanca faadan sonra bu gemi dGört be: mürettebatile birlikte tamamen mah- yoluyor. Kruvazör küme küme kaçı- Şan tüccar gemilerinden — dokuzu daha cle geçirip batiriyor diğer Kanadaya, İngiltereye, Amerika: tica ediyorlar. Bu vak'a üzerine Atlantikteki nak- liyat durdurulmuş ve ktuvazörün ta- kibine çıkılmıştır. Yakalandığı - tak- dirde bir Graf Spee faclası daha vu- ku bulacaktır. Fakat kruvazör Da- kara firar eder veya buradan hare- kete başladığı öğrenilirse meselenin siyasi manzarası askeri veçhesinden | dahâ danuk bir sekii alacaktı İ | daki teklifler kabul olunarak cel sker allesine rdım yapılacak 'ariyle müzakeresini teklif © derim Bay Muhtarın izahatı kâl görülerek teklif bütçe encüme- nine havale olunmuştur | Meydanların imar piğuları Ruznamenin 6 wucı maddesini eşkil eden “Beyazıd, Süleyma-| niye, Ayasofya, Sultanahmed meydanları ile Karaköy, Top - hane, Üsküdar - Beykoz, Ayaz-| paşa- Dolmabahçe , yollarına ve saireye aid imar plânlarının | tedkik ve tasdiki teklifi,, muh-| | telit encümene havale olunmuş, | meclis bunu müteakib kısa bırw tatil yapmıştır. İlkânci celse Asker ailelerine v sisatın mükelleflerden — tahsili | hakkında bütçe encümen maz- batası okunarak kabul - olun - muştur. Yalnız âzalardan bazı- ları asker ailelerine yardım | hakkında daimi encümen tara - fından hazırlanan talimatname- min meclise bildirilmesi arzusunu | izhar etmişlerdir. Bu arzu da| kabul olunmuş ve müteakiben | zabıtai belediye talimatnamesi- nin “İstanbul belediye zabıtası talimatnamesini tedkik icin te-| şekkül eden muhtelit encümen Mazbatası,, nn pazar yerleri akanılacak, temiz T hakkındaki Tmad-| kere olunarak kabu olunmuştur. Ve nihayet şehir meclisinin 19 teşrinisaniden itibaren 10 gün tehiri ve bundan sonra haftada 3 gün; pazartesi, çarşamba, cu- ma günleri toplanılması hakkın- seye nihayet verilmiştir. nin satış ve varidatı! artıyor imhisarlar id: yesinde sor. n ne zarfındaki muan ri rakamlar tesbit edilmiştir. Bu ma- lümata nazaran idarenin muamelâ - tanddla bir kaç seneden beri görülmek- te olan inkişaf bu mali evam etmiştir. İdarenin safi va- n dira olup bundan hususi idare aidatı n sonra hazineye 48.9 | on lira Gevredilmiştir. afi varidat arcak 424 milyon | ine hissesi ise 414 milyon tenzil edildik Bir sene| lira, ha lira idi. Bu varidat fazlalığını temin etmiş olan satişlar şu yolda inkişaf etmiş- tir. 1939 - 40 mali yılı zarfında mem- lekette 470 mülyon ltra keymetinde 14.3 milyon kilo mamul ttitün satıl- | mıştır. Bir sene evvel ise 458 milyon lira kıymetinde 13.6 milyon ikilo ma-| mül tütün satılmıştır. Bir sene evvel| ise 45.6 milyon lira kıymetinde 13.6 | mülyon kilo mamulât satılmıştı. Ma- mul tütün satışının 14 milyonu bul-| duğu, hattâ tecavüz ettiği m mizde ilk defa vaki olmuştur. 23 mil ı Yön nüfusa malik olan Osmanlı im- paratorluğu zamanında rejinin satışı| 8 milyon kiloyu geçmiştir | Ayni sene da dahili tuz satışı 6 milyon lira kıymetinde 177.766 to- nu bulmuştur. 1988 - 39 senesinde| de 1 atışı 5.7 milyon lira kaymetin- tondan ibaretti. Harb vz tuz İçki satışı 1939 - 40 seni milyon liradır. Bir sene ev tışlar 124 milyon lira t Patlayıcı maddı mily dır. Bir sene tışlar bundan bifaz noksandı. İstanbul güm rüklerindeki Alman malları çıkarılıyor (Baş tarafı 1 inci sayfada) | sebdtiyle Yunanistanda kalmış olan transit eşyalarımızı him bir lasmı çekilmiştir. Yu-| nan hükümeti bu hususda azami | kolaylıklar göstermiştir Hindistaadan gelen çuvallar Hindistandan 2 milyon çuval alınmıştır. Bu çuvalların yola çıkarılmış olduğu hakkında alâ- kadarlara malümat gelmiştir. Ham kauçuk geldi İngiltereden mühim mıktarda ham kauçuk gelmiştir. Bunların memleketimizde işlenilmesi için | tedkikler yapılmaktadır. İtalyan için lisans İtalyaya satılacak nohut, ba- lık, yumurta ve derilerin lisansı Maıntaka Ticaret Müdürlüğü ta- rafından verileecktir. Bu malla- rın lisans vaziyetini görüsmek üzere önümüzdeki salı ve Çar -| şamba günleri Mıntaka Ticaret Müdürlüğünde iki toplantı ya- pilacaktır. İsviçreye lisans verilmiyor İsviçreden 1 milyondan - faz-| la alacağımız biriktiği için li-| sans muamelâtı kesilmiştir. Yal- | nız kredi takas ve serbest dö- vizle küçük işler yapılmaktadır. Sümerbankın derileri İngiltereden Sümerbanka aid olarak gelen derilerin, gümrük- lerden yalmız Deri Birliğinin | | mal çıkarmak hakkı olduğun- | mediğini yazmıştık. ekâlete yapı - lan müracaattan sonra dün lâkadarlara emir gelmiştir. Ve-| kâletin emrine göre Sümerban- kın birliğe âza olduğu için mal- ları çekemiyeceği bildirilmekte- | dir. Vaziyet hakkında İktısad | Vekâletinin mütaleası beklen - mektedir. İzmire petrol - gönderildi İzmirin ihtiyacını karşılamak | için şehrimizden İzmire mühim | mıktarda petrol gönderilmiştir. | Toptancı peynirciler piyasaya | peynir vermiyorlar Şehrimizde perakende olarak | peynircilik yapanlar dün vali| muavinine müraca tederek top-| tancıların kendilerine peynir ver | memekte israr ettiklerini söyle- mişlerdir. Bu sebeble mürakabe | komisyonu önümüzdeki içtima- mda peynir toptancılarını tek- rar toplayarak kendilerine son bir talimat verecektir. Vaziyet ayni şekilde devam ettiği tak- dirde buzhanelerdeki peynirler | tesbit edilerek derhal pi çıkarılacaktı. Kızılay Cemiye Cemiyetimiz: ardım olmak üzere şelerinden bilet- | lecek pullarımızın vapu lerle b be tilmasını sayın halkı - mzdan rica edk e—BAHTE D Yüksek bir mektebe aylarca de- vam ettikten sonra meydana çıktı Dün Sultanahmed — birinci ceza mahkemesine bir kârlık davası intikal etti. Bu suçla ilgili üç genç hakkın- da tevkif kararı verildi. Bunların başısı Hüs adında meşhur ve salite diplo- macılıkta cidden diploma sahi- bi denecek kadar üstad bulu- nan Hüseyindi. Bunun —ağır cezada da gene ayni suçtan bir kaç davası bulunmaktadır. İşte bu diploma tüccarı Hü- seyin bundan bir müddet evvel Vecihi isminde bir gence bir miktar para müukabilinde, yep- sulh sah! yeni, tertemiz bir diploma ya- ratmış ve Vecihi de yüksek bir mektebe bu sayede kolaycacık girivermiştir. İlk önceleri cok heyecan ge- çiren Vecihi haftaların, «yların geçtiğini gördükçe — tehlikonin IPLÜMA' * azaldığını ve nihayet tamamen geçtiğini zannederek — yüreği rahata ermiştir. Fakat kör şeytan İş nasılsa mekteb — idaresinin dikkat nazarını celbederek Ve- cihinin diploması tedkik edilin- ce sahteliği meydana çıkmı ve sorguya çekilmiştir. Her şeyi Bülbül gibi itiraf » den Vecihinin tarifi üzere Hü- seyin &le geçirilmiş ve bu vası- ta ile de sahte diplomaları ba- n matbaacı Vasil yakalan- mış, üçü birden Sultanahmed birinci sulh cezaya - verilmiş- lerdir. bu ya ... || Dün yapılan İlk” durusmayi müteakib sulh ceza hâkitni Re- şid haklarında teykif kararı ve rerek müzekkerelerini - kesmiş ve üçünü de tevkif etmiştir. İlim Köşesi Yazan [IrLSaııh Murad»Uzdilek Keşifler, ihtiralar Faradayın mühim eseri Bize büyük mikyasda Glektrik e« nerjisini, cereyanını veren cihazlarıl (Dinamo) diyoruz. Dinamonun icam dından evvel elektrik cereyanı piller le temin edilirdi. Bu usülde cereyan hem a miktarda elde edilir ve hem de pa« halıya mal olurdu. Dinamonun ica- dından dolayı Faradaya vorokyuz. Faraday 1791 senesi eylülünün 22 sinde Londre civarındaki köyde doğmuştur. Bir dler babası uzun bir hastalık $ sonra 1810 da ölmüştür. Hlk bitiren Faraday, — babasarım #indan dolayı annesine bakmak (- zere, 13 yaşında iken bir kitupçıya çırağ editmişti, Çocuğun pek çalışkan olduğunn gören ustası bir sene son- ra onu mücellid çırağı yapmıştır. Bu çıraklık devresinde Faraday boş va- kitlerini cline geçen kitapları oku. makla geçirmiştir. Bilhassa elektrik ve kimyaya dair eserlerle pek alâ« kadar olurmuş. Haftada biriktirebi diği bir kaç kuruşla edinebi! sit cihazlarla kimya ve elektrik tec- rübeleri yaparmış. Faradayın mekteb sıralarından son almış olduğu dersler 'Totum is- minde birinin umuma vermiş olduğa on iki (hikmeti tabiiye) konleran - siyle Davynin kimyaya dair dört kon ra feransından ibaretlir. Faradayın hayatının - ve dolayısile rminci asır medeğiyetinin dönüm noktasız mil işte bu dört kor erans- day te- nuş. Kitapçiliktan bik- tığı zaman bu notları Davyye takdim 'e 1813 senesinde onun yanın- yâa 5 İngiliz lirası ücretle asis- tanlığa kabul edilmiştir. Ayni sene Davynin bir buçuk sene süren Av- rupa seyahatinde ona refakat etmiş, gezdikleri yerlerde o kadar büyük tesir bırakmış ki bir âlim tbiz Davy- yi takdir ettik, fakat Faradayı sev- dik> demiştir. 1815 de, İngillereye mvdetlerinda maaşı 6 İngiliz lirasına çıkarılmış ve bundan sonra süratle eserler mey- dana getirmiştir. 1816 da 1, 1817 de 6, 1818 de 11, 1819 da 19 erer mey- dana getirmiştir. 1820 de tlektriğe aid röşerşlere başlamış ve bu wadi- de 40 sene çalışmış, 1867 de ölmüştür. Ben burada Faradayın cildler tu- tan bir çok eserlerinden bahsedecek değilim. Sadece motör ve dinnmosu- na temas edeceğim. 1821 senesinde; içinden — cereyan geçirdiği bir teli bir miknatıs etra- fında döndürmeğe muvalfak olmuş. Bu suretle ilk elektrik motününü mey dana getirmi 1822 & (mikmati e nid not defterinde eti elektriğe tahvil et başlığımı görüyoruz. Bu meseleye aid dürt teşebbüs akim kaldıktan sonra 1831 yazında beşinci defa ol şebbüs daha yapmış, —daki günü kuvvetli bir miknatıs içinde döndürmüş- olduğu bir bakır kurs vasıtasile elektrik vereyanı is- tihsaline muvaftfak olmuştu. İşte ilk dinamo budur. Fizik tarihinde (Tecrübeciler kra- h) denilen Faradayın bir lükabı da ektrik ilminin babası) dır. Filha- a moder ik ilmi ve buna i Faradayla baş- sahası eli Bugün onun eserleri üzerinde mil- yarlarca liralık sermaye yatar. Mil- yonlarca insan maişetini temin eder. Dinamo olmasa idi, elektrik ışığı, 0- tomobil, radyo, telefon ve buz do - Japları vesaire vesaire olamazdı. Faraday mütevazi, hırsdan tama tecerrüd etmiş, kendisine yapılan hor nevi maddi teklifleri veddetmiş yük- sek ahlâk sahibi büyük bir adamdı. | İSABAHTAN SABAHA sAPAN ' —— |Memleketimize gelen mal ve abluka (Baş tarafı 1 inci sayfada) niz ve hava üssü elde etmiştir. Bu Akdeniz nal da emin ve kolay bir hale koyacaktır. Şimdiye kadar Sicilyanın cenubundan Trab- Atalyan gemileri artık üs iyatını den daimi bir tehdid al- 'Trablusa İtalyan cak v kaçak atı hale gelecektir. 1 Açık denizlerde ne tahtelbahirler, ne tayyareler İngiliz nakliyatım sek- teye uğratamamıştır. Şimdi bir Al- man korsan gemisi arada bir İngiliz nakliyatına darbeler indiriyor. Fakat bu da bir gün Graf Von Speenin âkı- betine uğrıyabilir. Kaldı ki korsan harekâtına devam etşe bile ne AD maijffanın denizlerden tamamen çe kilmiş olan gemilerine yol uçabiliyor ne de İngiliz nakliyatım eksiltebil yar. tında bulun: BEHCET SAFA