1 Ekim 1940 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 2
Bugünün maarif meseleleri İMLA - GRAMER - ISTILAHLAR ve TERİMLER - TÜRK KAMUSU lmlâ meselesi Yazı inkalâbi. olduğu; zamai duyduğumuz sevinçlerin ca bü- yüğü Türk imlâsının artık bir örnek — yazlacağı — ümüdinden doğmuştu. Çünkü caki yazının n fena tarafı herkesin bu yazı- Yi keyfine göre yazmakta ol mması idi. Lâtin — harflerine henüir ta- mamiyle — alışamadığımız — ilk| ile biten kelimeler mef'ul halin M Yazan: İ Muallim AHMET HALİT YAŞAROĞLU günlerde imlâ - kaideleri için ne| girince B olur; T ile bitenler D| büyük taassuplar — gösterdik. Nihayet Türk fonetiğini - esas tutarak bellibaşlı bir imlâ şekli kabul ettik. Mektep kitapları buna göre yazıldı. Gazeteler bu- 'na uydular. Pakat bir gün nasıl oldu bilmem bu kaideler değiş- 'ti. Meselâ (kitap) kelimesinin Türk fonetiğine uygun olan bu gekli (kitab) şekline / konuldu. (Kebap) / kelimesinin — sonunu (p) ile yazacağız, kitap kelime- sini (b) ile.. Niçin? Çünkü ki- tap kelimesi Arapçadır, Arapcı da (p) yoktar, Şimdi başka işi- miz yokmuş gibi çocuklarımızz. bir de kelimelerin asılları Türk- gemidir, Arapçamı, İ bunu mu öğreteceğiz? Deniliyor ki kitap kelimesini harekelediğimiz zaman, — mese- kitapı değil, kitabı diyoruz. Bu sebeble sonünu — (b) ile ya- zalım. O hakle süt kelimesi ha- rekelenince südü - oluyor. diye bunu da süd mü yazalım? Geçen gün bir güzetede saz- det kelimesinin de sanded şek- Tinde yazıldığını gördüm. Allah razı olsun, Maarif Ve Killiği mektep kitaplarında bu günahı işlemedi. Sonra kelime- Sidi sora yazmak — gibi müne- Saz bir iki istisa hariç tutulur, “Terim meselesi de bir kenara a- Ynırsa mazrifin bastığı mektep kitaplarını doğru imlâ bakımın 'dan öpüp haşımıza koymalıyız . Türk çocuğunun hakkı” olan Türk imlâsını herkesin keyfine| bırakamayız. Biz bugün - filân| kelimenin Arapca veya İranca| aslını biliyorsak çocuklarımızın da bilmesi için ne sebep, ne de) Tüzüm var, Manasız bir hotbin. lik yüzünden çocuklarımızın zi- hinlerini karıştırmağa hakkımız yoktur. Ben Has isimlerin bile herkesin / arzusuna/ birakılma- sina taraftar değilim. Bu meseleyi halledecek — ikil gare: Biri Gramer, öteki de Ka- Gramer meselesi Bir kaç senedir mekteplerden gramer kakdırıldı. — Gerçi, bul Olur. Fakat, meeclü () keli- ei ala Sti geklinde asnı| | ahafuza eder, Çii iki satırlık Bir istisma kaklerile mesele hal- | kadilir. Zaten gramerler de - bul | kaideler için değil midir? İ Daimüü uamimyalın Ki biz yaşllar, İlsan - hususunda yık| Tz verdiği iiyat dolayasi Küi ceki kafakı iasanlar gibi | hotbinlik yapıyoruz. — Dünyayı yüleiz kendi. — zaviyemirden görmek istiyoruz. Çocuklarımı. Arve yarını düşünmüyoruz. Kai ve Terim meseleleri Bir kaç Türkçe lügat ve kar iman iBtiyacm söykemeden önce İ aetilak ve üü neelllmerine te- gn edelime Yurdumuz, sadece siyasi b iaklip geçkeci. Hf iştimel dini daha birçok inkılâplar geçir | | Gi Büyük devrimler, cibet bir | bakım saraümtilara öekeb olucak İ tar. Eiverir ki kısa bir zamanda| bunlar, düzeltilebiin. Nitekim Atatürk büyük dil | ve tarih devrimini çok haklı ve yerinde bir lüzum üzerine yaptı. | Bu mükaddes fikri ortaya attı Fakat biz onu hakkiyle işleye- | medik. Herşeyi olduğu gibi li- Saniş kamusunu, geamerini de ondan bekledik. Şu hakle dil | ve tarih işlerinde hâtâ varsa, Bir aralık dilimiz ceki Çaga- taycaya döndü: Yazçanlar, baş- kanlar, çevirgenler moda oldu. u bu sırada Orta Asyalı kar- | deşlerimiz bile bu dili anlamı- yorlardı. Neticenin nereye vardığı ma düm. Allah o sırada Güneş - Dil teorisini meydana çıkarandan rarı olsun. Evet, dilimiz / sadeliğe muh- | lar ve terimler bügünkü neslin dersin kitabını imlâmızın yeni| anlıyacağı şeyler değildi. Hattâ bünyesine —— uyduramadığımız biz bile birçoğunu klişe şeklin- için lâyıkı derecede istifade €-| de bellemiştik. Fakat bu iş csa- demiyorduk. - Nihayet, / dünya | sen bizim olmuyan Arap harf - üzerinde velev birkaç sene için | lerinin yerine bize en uygun 0- olsun, gramersiz bir millet ol mak rekorunu kırdık. Hiç şübhesiz, bu dersin vak- tile hocalığını da yapmış olan yeni ve kaymetli Maarif Vekili- miz, 1941 yılında mektap prog- ramlarına gramer kitabının gi- receğini pek yakında bize müj. deliyecektir. Gramer meydana / çıkınca, bütün dünya / gramerlerindeki kaide istisnaları gibi, bizde de P Jan Tâdin harflerini kabal —et Tei gi bi hamelele Gağleek. Beyler değili. Hartlar gğlet| Şi bütün içimal müceecseler. e olduğu gibi yerlerine yenileri Konuldu. Fakak aat Üç ber ee içinde dece kitaplarındaki terimler “birkaç kere değişti. Binlerce lralik ktap hit e Babilik Meneke yalnız İçümal de. | ğil, iktısadi zarar da verdi. Bu | değişmelerin elbet sebepleri var- Gi Te bakrle ga ani| Şöni kelimelerin yapıyan ölle Kanula dle graen 3 F bilyük halamız. Kelime kat fzağ e d gera 'Zarin Haa değişmez. İşte ne yazana kalli, e çerirme. Bu Ka mukalii ha keleer b ada Bei Grkeler klerkee ölha çek hepe gİN Bunlara çEçi rüy sŞ safğam Tük olur. Hlatk ei haline bi Takılsa, belki bugln bizim be Şercliğimiz bezları da yarı Başenan güktür. Baslar n af simll fakat ecele dere bi Bi Göüşmek. Ha | Şdi size Bir M ll vece | D | Ka ——— Bir türde - Vücüd büyüklüğü Aukluğu orananda, fazladır. (Bi- yölejiden). | Başka biri: SELar A ee | » A BERR LA “TEL Ki aşusle Bi Allah onların da, hocalarının | Bu terimlerin kıh»numw e LA EE A l eei ea S M DEYSLLEDLİ Drn ae y | | | | ar bitmiştir. / Hazırlanan tal İraktan mühim mikdarda kalay geliyor Saçda Dü Balaşlarm ' Türk -Alman anlaş- masının tatbikatı 22 mmülyon Hirahik Türk - Ab- man ticaret anlaşmasının tatbi- | katı için bir talimatname hazır- damak üzere bir müddettenberi cereyan etmekte olan çalışma - matname başvekâletin tedkiki- 'ne arzedilmiştir. Diğer taraftan bazı Alman firmaları - serbest dövizle memleketimizden — mi-| kim mıktarda findik / almağa başlamışlardır. — Almanyadan 'yeni anlaşma hükümlerine göre henüz ehemmiyetli sürette mal gelmemektedir. beri bunları kullanmam. Dil- SABAHTAN SABAHA söNşbMamei'alea gaha z deramyesed| Git Mi | hemalasi asikiye döyeğimim ati Giçünü deriz N yerine| gae epeeneelarm azimete, dönmek durürken av- | ü ne zi üN © Ni üi öaam ai Gökinç olmar a7 Şa hakle bütün ykkncn kal- aeeleri yaşayda ve” koduşulan Te Karşağ sknek gert ee blek tarahlarını. Fakat yeni Si M Kat nn ef . çe | Şimdi, ba kadar patırti ve g- yüküüen lra ü geeti bunun tatbik yola nedir eaaline| eei Dü Yöğliğema gi bağln öz| bit ça e bir Kalimede a | ha İ g urfmanr ae MMM aet ea Haai edkceğin. — Taklab) aa türlü Simal, Pakat bi hei eadagrağfdana ga Zararm Beresinden — dünülee kandır, B e İçln, ea ae üç senelik bir zamaz ayemai, buzları el Ha GemLar d l İ Şenlden elemk. B mhdict| ee Saraamtanlşaran| Srlmak. kepeini bidn orüye| keymakdiri “Türkçe lügat - Kamus Bükin penlar Gönüç eee | bir Fanl Büiyecma ” dayan | DE. Begla görelin çüne| he - apagedik ae | terimler nezelei d ancak Türk| Gi tetkik cemiyetinin at ve tefrilem ni Gi he ha | köncağı biz. Türkçe kaaaa | Kalletilecektir. | Ti el birdünşinle he b Pmatenyaama gea H ladaee zen Bt öketa'ei D ) Gerik olarak Kai di Sömnle bi gaA yartaki meale| dcrredeiriz | Başka mülelerin tür helme| keln yilarca, akadenilerinde mü| akaşa etlielerini ” üllmlerimiz Gök'ini bülrler. | Çok değerli Maarif Vekitimi: | Ayer gada Te a l ee Ö ir. Mlüm Beşladığı “Bütün işlerde "oldı BN t ni ü vi bun M şün gn Baalş misie. Da baka GSE eeti itrek der iamda bekastmek leire Şi kersiyansrcriş Ahmet Halit Yaşaroğlu ._S' uriyede İtalyanın istedikleri Yo ÜSS n görekteime AŞi Çüemek Ğd dümaen İaerile | Biririm SAĞ TERLİ & çizde milslenleki aeti Bi 12200 bin Ki . karçeti B0 a y ua tak h verde Ydi geei Ve gandın grcen sene LER BNKD Si e YReEL arala Kaaye Bear bi Tt Tei baüyağ âye Öeündüğü karvet. hemen basiz liŞEL vi Griyir Tn eei gölem BE Hüi aei aa Tini Ka öi d oe Ydi Glnd kulan — iyern zf TrOM Te Grredaza Töia şakne ae güNL irle ı a aa anaer. alükln amatür. Dpel ti Tallr Takbi: v Bayakta Teelle HMi YARLE a 6 iendtetiter. ee İüiede elip etaedikr aet GK Ai kamaran her 'türli nnn “çararan Kallin GERMDİ Boi Gi girmimln/ Ça talilemdi İtalyanın bu metalibatını ha ber veren Röyter, tayyarelerin nakline Pransanın mühalif gi ründüğünü haber veriyor. diğer taleblere karşı ne cevab verildi. iğinden - malümattar olmadığını bildiriyor. Fransa için eski düşmanları. 'a karşı bu müştemleke kuvvet- deri, san istinadgâhtır ve bunlu Fransanın elinde olacaktır. T- talya, ancak / Fransanin n vafakati ile Suriye veya Fasa v- yak basabilir. İngiliz donanma- S İtalyanın bu sularda — bir askeri hareketine münidir İste Fransa, sabik müttefik nin kendisine hâlü yap hizmetter istifade cderek müs temlekelerinde kuvvetler — bu handurabiliyor, Almanya — ile LAGARDAL LA Ortaokullarda | V münhal sınıflara | yeni tayinler YARARAMA A | İhracat birliklerine dahil tüccarların —| | ihracat hakları Bun güeü ilarelerinei hiz| Hd yenamarar Haai sizn giğer Bi tti mez BÖT üA brnst c Tn veabi ö B Hdit lli Yüti HAZL 1Ğ bSEr Ce e lak elini llli Göncük ve kbarlar Venikei » eZ İyörermer ei Gi harülama biç Ka aek G döki MRÜSAGEİ v 'ma at vükatamm ha bi Bi ee z Hai Ö M Tüğie müzali bti smntakan “Gahi 9 b aei Si aa d d “mahını ihraç etmek hakkını haiz | Oabeğuna dnir slakadarlara "i bnla Sasüyür | Zîabgfieri )ıw lim Köşesi Türk - Rumen — | Yazan: anlaşması meri- E Safi Haat Üai yete girdi — | e İşere G Du izarek eli Servek Berkla allaymzann metal Kalkmdn ü Yarakatiye unluşmanın el Rumanyaya ihracat — yapan, zeytinyağcılar, tiftik ve yapağı tacirleri. hazırıklara, başlamın. tır. Piyasada bu maddeler üze- rine taleb fazla olduğu için f yatlar bir parça — yükselmiştir. Piyasa gayet hararetli bir va. Türk - Rumen anlaşması mü- zakerelerini idare eden “Türk Mmurahhas heyeti - reisi Servet Berkin dün akşam Ankaraya gitmiştir. L UMAARİFDE SAA LN LA Öğretmenlikten baş- öğretmenliğe terfi edenler Fatih 12 nci akul öğretmeni Naci Gör, Kasımpaşa T nci 0- kul, Haserle. Tigaz Fatih S1 in- €i okul başöğretmenliğine, Hik- aet Aktürk Eyüp - Rami 57 nci okul baş öğretmenliğine, Musta- fa Rona Eminönü 66 met okul etmenliğine, Nezihe Toy. - Rami 35 inci olml menliğine, — Rafet Ön- gün Beşiktaş 24 üncü okul baş öğretmenliğine, Nihad. Ergüler Beyoğlu 53 üncü ilk okul baş öğretmenliğine, Raif Soyal Pa: tih 22 nci okul baş öğretmenli- Şine, Abdülkadir Erdinç Bakır köy 5 inci okul baş öğretmen diğine, Kemal / Besen / Yalova merkez okul baş öğretmenliği ne ve maarif memurluğuna, Meşud Karaoğlu Rümehikavağı| 41 inci okul baş öğretmenliğine, Hakkı Yılmaz Kozyatağı 31 - inci okul baş öğretmenliğine Zeki Borağan Şile merkez bi rinci okul baş öğretmenliği ve maarif memurluğuna, — Vahidi Kuray Kartal/ üçüncü okul yar bas öğretmenliğine, — Kaplan Vüral Tekeköy yatı okulu yar, Anasının dava “Bende üç tane var. Üstelik füzuli babalık da yapamam. BABASIZ ÇOGÜK!— . ettiği delikanlı Diyor. Bay velk öiyendi. Oğlanlm 1 BİRİNOEEŞRİN 1010 İki büyük âlimin ölümü e de yine eylelin. sen alanında ellerede ömüşlerdir.. Pek manız aa Tard Rüyleleiden n boruluvarı pek üeri gölürmük 18
